2024-11-13

Монгол улсад даатгалын тогтолцоо үүсч бэхэжсэний 90 жилийн ойн хүрээнд “Дижитал галерей” цогц арга хэмжээ 2024 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдөр Шангри-Ла Улаанбаатарт зохион байгуулагдах гэж байна.
“Дижитал галерей” цогц арга хэмжээний үеэр дараах дэд арга хэмжээнүүд олон нийт болон даатгалын салбарын харилцагчдад чиглэгдэн зохион байгуулагдана.
1. “Даатгал – Нийгэм эдийн засгийн дархлаа” зохицуулалтын бодлогын форум
2. “Дижитал галерей” – Даатгалын салбарын түүхэн замнал, даатгалы салбарын дижитал болон инноваци шийдлүүд, Монгол улсын нийгмийн орчны ТОП эрсдэлийн талаарх ойлголт танилцуулга, Да Винчи уран зургийн дижитал цомог зэрэг 360 хэм визуаль үзвэрүүд
3. Монголын улсын нийгэмийн орчин дахь ТОП эрсдэлийн танилцуулга, түүнийг хэрхэн даван туулах шийдлүүдийг танилцуулах болно.
Ерөнхий зохион байгуулагч: Монголын даатгалын холбоо
Хамтран зохион байгуулагч:
Санхүүгийн Зохицуулах Хороо
Монгол Улсын Сангийн яам – Ministry of Finance Mongolia
Албан Журмын Даатгагчдын Холбоо
Agula Insurance – Агула Даатгал
Амар Даатгал – Amar InsuranceArd Insurance / Ард Даатгал ХК
Бодь Даатгал – Bodi Insurance
Ганзам даатгал
Иншүрко Даатгал – Insurco Daatgal
Mandal Daatgal – Мандал Даатгал
Mandal Life Амь Даатгал
МИГ Даатгал ХХК -MIG Insurance LLC
Mongol Daatgal JSC
Монре Даатгал – Monre Insurance
Мөнх Даатгал – Munkh Insurance
National Life Daatgal / Амьдралын даатгал
Nomin Insurance / Номин Даатгал
Practical Insurance / Практикал Даатгал
Тэнгэр Даатгал – Tenger Insurance
Улаанбаатар хотын даатгал
Үндэсний давхар даатгал ХК
Хаан Даатгал – Khaan Daatgal
Мэдээллийн ивээн тэтгэгчээр Lemon Press хамтран ажиллаж байна.

Эх сурвалж: Business.mn

2024-11-01

Азийн баталгаа болон зээлийн даатгалын холбооны ээлжит 5 дугаар хурал 2024 оны 10 сарын 22-23-ны өдрүүдэд Бүгд Найрамдах Социалист Вьетнам улсын Ханой хотноо амжилттай зохион байгуулагдлаа. Тус хуралд БНСУ, Вьетнам, ХБНГУ, Камбож, Индонез, Монгол зэрэг орнуудын баталгааны даатгалын салбарын төлөөлөгчид оролцлоо.

Тус хурлаар гишүүн байгууллагууд жил бүрийн үйл ажиллагааны тайлан, ирэх жилүүдийн төлөвлөгөөг хэлэлцэж, цаашид баталгаа болон зээлийн даатгалыг гишүүн орнуудад хэрхэн  хөгжүүлж, хамтран ажиллах талаар хэлэлцсэн юм. Мөн тус холбооны Удирдах зөвлөлийн гишүүнээр Үндэсний давхар даатгал ХК-ийг элсүүлэх талаар санал хурааж, бүх гишүүдийн саналаар сонгогдсон болно.  Хурлын дараах хэлэлцүүлэгт Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант панелистаар оролцож, Монгол Улсад даатгагчийн баталгааны хэрэгжилтийн явцын талаар танилцуулсан юм.

2024-11-01

Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант 2024 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдөр Бүгд Найрамдах Киргиз Улсын Санхүүгийн хяналт зохицуулалтын хорооны дарга Пирназаров Марат Тугольбаевичтай уулзалт хийж, хоёр улсын даатгалын салбарт хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх талаар санал солилцлоо. 2023 оны байдлаар Киргиз улсад хорооноос тусгай зөвшөөрөлтэйгээр 15 даатгалын компани үйл ажиллагаа явуулж байгаа ажээ. Уулзалтаар гамшгийн даатгалын талаар мэдээлэл солилцох, туршлага судлах, мөн давхар даатгалын салбарт хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх боломжийн талаар ярилцсан юм. 

Уулзалтаар ноён Марат Киргиз улс нь орон сууцыг гал түймэр, байгалийн гамшгаас хамгаалах албан журмын даатгалын тухай хуулийг 2015 онд баталж хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд орон сууц өмчлөгчдийн 20 хувь нь хамрагдаад байгаа талаар ярьсан. Гамшгийн эрсдэлийн даатгалын нэгдсэн мэдээллийн сантай болсноос гадна гамшгийн эрсдэлийн даатгалын нөөц санг байгуулж, Засгийн газраас баталсан журмаар зохицуулагддаг байна.

2024-10-30

Сайн байна уу? Намайг Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын улсын аварга малчин Д.Буджав гэдэг.
1975 оноос өдийг хүртэл олон жил тасралтгүй мал хариулж, улсын аварга малчин хүртэл болж байлаа. Өнгөрсөн өвөл малчид нилээн зутарсан, мал ч их зутарсан, ядарсан их л айхтар өвөл болсон доо. Манайх гэхэд нийт малынхаа 40 хувийг авч үлдээд үлдсэн хамаг малаа алдсан даа. Цас зуданд явдаг машин ч олдохгүй, бензин тос ч муу байсан уу яасан өвс маш үнэд орсон. Ер нь маш их цастай өвлийг давлаа даа.
Би өдий 60 гарахад ийм өвлийг ховор үздэг байсан бол одоо байгаль цаг уурын өөрчлөлтөөс болсон юмуу элбэгших шинжтэй байна. Сүүлийн хэдэн жил өвс жоохон сэтгэлд хүрэхгүй шингэн ургаж байгаагаас гадна зуд байгалийн гамшигт үзэгдлүүд цаашид ч нэмэгдэх төлөвтэй байна. Бэлчээрийн даац хэтэрч өвлийг давахад хангалтгүй л харагдаж байна.
Бага настай малаа яаж авч гарах вэ? бэлтгэл ажил хэрхэн хийх вэ? гэж л бодож байна. Манайх энэ жил хадлангаас 1000 боодол өвс худалдаж авна гэж төлөвлөсөн. Хэдэн малаа ч бас даатгалд хамруулаад давхар давхар л үзнэ дээ гэж бодоод байгаа. Түрүү жил би малаа "Малын индексжүүлсэн даатгал"-д даатгуулаад энэ жил би 13,000,000 сая төгрөгний нөхөн төлбөр авсан. Маш их баярласан.
Даатгалд жил бүр 1 сая төгрөгөөр даатгуулдаг байсан. Одоо тэгээд даатгалынхаа ач холбогдлыг ч сайн ойлголоо. Цаашдаа даатгалаасаа хоцролгүй байнгын даатгуулнаа. Залуу малчид маань ч мөн адил малаа сайн даатгуулаарай гэж хүсэе даа.
Малын индексжүүлсэн даатгалын хамт олонд болон даатгалын төлөөлөгч С.Энхтуяадаа бас маш их баярлалаа гэж хэлье.

2024-10-09

МИД-ын 2023 оны даатгалыг Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, МИГ даатгал ХХК, Монгол даатгал ХК, Мөнх даатгал ХХК , Практикал даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК зэрэг долоон компаниар дамжуулан 2023 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 6 дугаар сарын 30, Хаан болон Төрийн банкаар зуучлуулан тус оны 8 дугаар сарын 30-ны өдрийг дуустал зохион байгуулсан билээ.

Дээрх хугацаанд нийт 330 сумын 35 мянга гаруй малчин өрхийн, 149 тэрбум төгрөгийн үнэлгээ бүхий 7 сая толгой малыг даатгалд хамруулж, 4,9 төгрөгийн хураамжийг төвлөрүүлсэн юм.

Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуулийн 6.1-д заасны дагуу Үндэсний статистикийн хорооноос 2023 оны хагас жилийн мал тооллогын албан ёсны дүн мэдээг 6 дугаар сарын 20-ны өдөр ирүүлсэн  эхний хагас жилийн мал тооллогоор Монгол Улсын хэмжээнд нийт малын 14.1 хувь буюу 9,1 сая толгой мал хорогдсон байна. Хамгийн өндөр хорогдол нь Сүхбаатар аймагт 48.1 хувь, Говьсүмбэр аймагт 40.1 хувь, Дорноговь аймагт 28.9 хувь, Хэнтий аймагт 27.3 хувь, Архангай аймагт 21.6 хувьтай байжээ.

Мал тооллогын албан ёсны дүн мэдээнд үндэслэн нөхөн төлбөрийн тооцоолол хийхэд Архангай, Баян-Өлгий, Баянхонгор, Говьсүмбэр, Булган, Говь-Алтай, Дорноговь, Дорнод, Дундговь, Завхан, Өвөрхангай, Өмнөговь, Сүхбаатар, Сэлэнгэ,Төв, Увс, Ховд, Хөвсгөл, Хэнтий,  Дархан-Уул, Орхон  аймгийн 218 сум болон Улаанбаатар хотын 4 дүүргийн 22 мянга гаруй малчин өрхөд  16,8 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөр олгохоор боллоо.  Даатгалд хамрагдсан малчин өрхийн 62 хувь нөхөн төлбөр авах бөгөөд нийт өрхийн 59 хувь буюу 13,017 малчин өрх 500 мянган төгрөг хүртэл, 18 хувь буюу 3,983 малчин өрх 500 мянган төгрөгөөс 1.0 сая төгрөг хүртэл, 22 хувь буюу 4,805 малчин өрх 1.0 сая төгрөгөөс 5.0 сая төгрөг хүртэл,  203 малчин өрх 5.0 сая төгрөгөөс 10.0 сая хүртэлх, 15 малчин өрх 10.0 сая төгрөгөөс 15.0 сая төгрөг хүртэл, 10 малчин өрх 15.0 сая төгрөгөөс 66.0 сая хүртэлх нөхөн төлбөр авахаар байна.  Хамгийн өндөр нь Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын малчин өрх 83 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр авч байна. МИД-ын нөхөн төлбөрийг 10 сардаа багтаан бүрэн олгож дуусах болно.

“Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийн гүйцэтгэх захирлын үүрэг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Жавхлант: ЭНЭ ЖИЛ МАЛЫН ИНДЕКСЖҮҮЛСЭН ДААТГАЛААС ХАМГИЙН ӨНДӨР НӨХӨН ТӨЛБӨРИЙГ ОЛГОЖ БАЙНА. 

Өнгөрсөн өвлийн цас зуднаар манай байгууллага цас  их унасан нийт 10 аймагт ажилласан. Үнэхээр хүнд өвөл болсоныг бид газар дээр нь очиж үзэж байлаа. Малын индексжүүлсэн даатгал хэрэгжиж эхэлсэн цагаас хойш өнгөрсөн 2023 онд 35 мянга гаруй малчин хамрагдсан нь өндөр тоо. Гэхдээ Монгол улс 183 мянга гаруй малчинтай. Эндээс үзэхэд манай малчид даатгалд хангалтгүй даатгуулж байгаа нь харагдаж байна.  2024 онд МИД-ын нөхөн төлбөрт 16.8 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөр олгож байна. Энэ нь даатгалаас Монгол улсын хэмжээнд хамгийн өндөр нөхөн төлбөр олгож байгаа явдал болж байна. Үүнээс хамгийн өндөр нь Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын малчин О.Энхбаяр 83 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөр авч байна. Сүхбаатар аймгийн малчдын МИД-ын нөхөн төлбөрийг гардуулж явна. Зуд зулагтай гэдэг. Хатуу өвөл хаврыг даваад сайхан зунтай золгож, малчид маань тухтай сайхан намаржиж байгааг харах сайхан байна.   

Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын, аймгийн аварга малчин О.Энхбаяр: ДААТГАЛЫНХАА ҮР ШИМИЙГ ХҮРТЭЭД СЭТГЭЛ ТЭНЭГЭР БАЙНА

-Малын индексжүүлсэн даатгалаас хамгийн өндөр нөхөн төлбөр авч байгаад баяр хүргэе!

– Баярлалаа. Өнгөрсөн жил 6 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр авсан. Түүгээрээ л даатгуулчихсан юм. 83 сая төгрөг авч байна. Өнгөрсөн жилийн цас зуднаар тавьсан өр төлөөсөө ямар ч байсан төлчихөөр боллоо.

-Ер нь хэдэн жил даатгуулж байна вэ? Даатгалын үр шимийг маш сайн ойлгосон хүн л 6 сая төгрөгөөр буянт малаа даатгуулах байх? Бага мөнгө биш шүү дээ?

– 2015 оноос даатгуулж эхэлсэн. Анх банкнаас зээл авах гэж даатгуулаад, тэгээд ер нь даатгуулаад сурчихсан даа. Эхний жилүүдэд даатгалаас нөхөн төлбөр авч байгаагүй. 2022 онд 1 сая орчим төгрөгөөр даатгуулаад 2023 онд 6 сая, 2023 онд малаа төрөл бүр дээр нь 6 сая төгрөгөөр даатгуулаад энэ жил 83 сая төгрөг авч байна. Нөхөн төлбөр авахгүй байхад дургүйцээд байх юм байхгүй. Зуд турхан, байгалийн гамшиг болохгүй л бол сайн биз дээ. Цас зудад өчнөөн малаа барчхаад байгаа айл манай нутагт зөндөө байгаа. Манайх ч ялгаагүй нэлээнийг нь барсан. Даатгалаас мөнгө орж ирэх ёстой л гэж бодож байснаас ийм их хэмжээний мөнгө орно гэж бодсонгүй. Даатгалын компанийн нийт хамт олондоо маш их баярлалаа гэж хэлмээр байна.

– Өнгөрсөн өвлийн маш хүнд өвөл болсныг манайхан бүгд л мэдэж байгаа. Сүхбаатар аймагт ийм айхтар зуд болдог гэж сонсоогүй л явсан юм байна?

– 2000 онд зуд болсон. Би 15-тай хүү дөнгөж малчин болчихсон байсан. Тэр үед юу ч мэдээгүй л өнгөрсөн. Дараа нь 2008 онд зуд болсон. Эхнэр авчихсан тусдаа гарчихсан байсан үе. Айл саахалтын ах нартай 180-190 км явж Матад руу оторт гарсан. Тэр жил отор сайхан болж, өнчин ишиг ч үхээгүй. Харин өнгөрсөн оных бол өөр. 11 сарын эхээр ачааны машинтай Шинэ усны говиор явахад яг зуны борооноор туулж байгаа юм шиг байсан. 10 сарын 28, 29-ний өдөр бороо ороод 11 сарын 4 гэхэд хүйтрээд цас орчихсон. Идэш хоолоо хийх гэсээр байгаад 11 сарын сүүлээр хоёр шланзаар малаа ачаад л явсан. Шланзны тэвшин дээр мал нядалгааны газраас хонины нэхий авч битүү дэвсээд, хонио ачсан. Машины тэвшин дээр гарч хонио босгож, нааш цааш болгоно. Нимгэн хувцастай гарахаар даарна. Зузаан хувцастай болохоор хөдөлж чадахгүй. Нэг машины тэвшинд 200 гаруй хонь багтдаг юм байна. Босгож үзэж, харж, эргэж тойрч байхгүй бол дарагдаж үхэх гээд хэцүү. Доор нь хонины нэхий битүү дэвссэн тулдаа ажрахгүй яваад очсон. Түүнээс хөл сүүл нь наалдаад хөлдчихдөг юм байна лээ. Машин цасанд сууна. Жижиг пронтерын цасыг бол дор нь ухаад болчихдог бол тэр том машины цасыг хэд хүрздээд бяр дуусдаг юм байна билээ. Ингэж нэлээн хэд хоног явж байж 100 гаруй км туулаад Матадын отрын бүс нутаг руу очсон. Очиход дөрөө шүргэсэн их өвстэй байсан боловч хэдхэн хоноход малын хошуу хатгах өвсгүй л болсон. Бэлчээрийн даац муудаж, малын тоо толгой өссөнтэй л холбоотой байх. Тэгээд дээрээс нь шуурганд уруудсан мал замбараагүй орж ирж байсан даа.

– Малчин хүн нэгэнт өөрийн гараар өсгөсөн малаа нядлаад агуулахад хийчхээд дулаан өвөлжье гэсэн бодол төрдөггүй л байх даа. Түүнээс тааруухан өвөл болохыг аль хэдийн мэдчихсэн байсан байлгүй дээ.

– За даа, энэ жил ч чанга өвөл болох юм шиг байна гэсэн таамаг байлгүй л яах вэ. Би 20-иод үхэр маханд өгчхөөд ер нь үлдсэн хэдийг нь ч гэсэн цөөлчихье ч гэж нэг бодсон юм. Тэр тухайгаа эхнэртээ хэлтэл, дургүйцээд… Тэгээд л оторт гарсан даа. Мал их үхээд эхлэхээр харам л байдаг юм билээ, барам гэж. Эхнэртээ ч дургүй хүрэх шиг. Тэгээд “Айлын эхнэр оролцох юмандаа л оролцож баймаар юм байна” гэж эхнэртээ хэлсэн. Гэлээ гээд нэгнээ хэмлээд яах вэ дээ. Ямар цаг хугацааг буцааж болох биш. Зуд зулагтай л гэдэг. Яг үнэндээ даатгалаас мөнгө ороод ирсэн чинь сэтгэл тэнийдэг л юм байна.

– Цас зуд ихтэй үеэр нутаг орныхон чинь хэр тусалж дэмжиж байв даа?

– Нутгаас отрын бүс нутагт Түр штабын гэр барьж өгсөн. Эрэлд яваа нэг нь очиж хононо. Тэдэнд хоол цай хийж өгнө гээд. аль нь мал олонтой байгаа газар 14 хоногийн дотор нүүж очоод штаб байрлаж байсан. Тэр их дэмтэй байсан шүү. Орон нутаг болоод олон улсын байгууллагаас гурил будаа, өвс тэжээлийн хандив ирж байна л гэсэн. Бас Улаанбаатар хотын нутгийн зөвлөлөөс маш их хандив тусламж илгээсэн байсан. Улаанбаатар хотын Нутгийн зөвлөлийнхний буянд зарим малчид маань хөөгдөж туугдах шахалтаас мултарлаа гээл баяртай л байсан.

– Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай малчдадаа уриалж өгнө үү?

– Монгол улсын өнцөг булан бүрд мал маллан амьдарч байгаа малчдадаа хэлэхэд Малын индексжүүлсэн даатгалд заавал даатгуулаарай гэж захимаар байна. Энэ даатгал бусад даатгалаас өөр. Даатгалаа маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Хэдэн мал  үхчихээр даатгалын ажилтныг дуудаж авчраад, одоо мөнгөө авна гэж бодоод байх шиг байгаа юм. Энэ бол тийм даатгал биш. Энэ жилийн 1-6 сард даатгуулахад ирэх жилийн 10 сард нөхөн төлбөр авах боломжтой болно. Танай сумын хорогдсон малын тоо босго үзүүлэлт давж гэмээнэ танайхаас өнчин ишиг ч үрэгдээгүй байхад даатгал авна гэсэн үг. Харин босго оноо даваагүй бол даатгалаас нөхөн төлбөр олгодоггүй юм байна лээ.

Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын малчин О.Азжаргал: ЧАНСАА ШАЛГАСАН ӨВӨЛ БАЙЛАА.

Баруун-Урт сумын аймгийн аварга малчин О.Азжаргалын хот айл байна. Өнгөрсөн өвөл чансаа шалгасан өвөл байлаа. Манайх 4 хүүхэдтэй. Бүгд сургуульд суудаг. Нэг нь хүүхдээ хараад аймгийн төвд суух болно. Би гэртээ үлдэж, мал хуйгаа хариулна. Өнгөрсөн өвлийн хувьд манайх отор нүүдэл хийх боломжгүй байлаа. Аймгийн төвөөс 8 км газар өвөлжөө маань байна. Эндээ л өвөлжсөн. Оторт явсан айлуудаас сураг сонсоход хүнд л цаг үеийг туулж байгаа мэдээ дуулдаж байсан. Отор нүүдэл хийгээгүй, орон нутагтаа суурин үлдсэн бидний хувьд ч хүнд өвөл байлаа. Орон нутаг болоод Улаанбаатар хот дахь нутгийн зөвлөлийнхний дэм тус бидэнд бишгүй ирсэн. Хүнд хэцүү цаг үеийг хүн хүнийхээ дэмэнд л туулдаг юм байна. Өнгөрсөн жил манайх малаа 500 мянган төгрөгөөр даатгуулаад өнөө жил 7.5 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр авлаа. Нийт малчдадаа малын индексжүүлсэн даатгалдаа сайн хамрагдаарай, үр шимийг үзэх өдөр ирдэг юм байна гэж хэлмээр байна.

Эх сурвалж: TIME.MN

2024-09-27

Олон улсын зээлжих зэрэглэл тогтоогч AM Best агентлагаас дотоодын цорын ганц давхар даатгагч болох “Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийн санхүүгийн ерөнхий чадавх B, урт хугацааны зээлжих зэрэглэл BB+, цаашдын төлөвийг “Тогтвортой” гэж үнэлээд байгаа билээ.

Цаашид давхар даатгалын орлогын бүтцийг өргөжүүлж зөвхөн дотоодын зах зээлээс хамааралтай байдлыг бууруулах, андеррайтинг болон эрсдэлийн удирдлагыг олон улсын түвшинд оновчтой хэрэгжүүлэх, олон улсын давхар даатгалын зах зээлд идэвхтэй ажиллах зорилгоор даатгалын салбарт 47 жил ажилласан туршлагатай ANZIIF (Австрали, Шинэ Зеландын даатгал, санхүүгийн институт)-н хүндэт ахлах дэд гишүүн Алберт Чу-г зөвлөх андеррайтераар урьж ажиллуулахаар боллоо. Тэрбээр Шинэ зеландийн даатгал ХХК, БНХАУ -ийн Пинг Ан ХК, Трансатлантик Ре, Токио Марине/Кильн зэрэг олон улсад нэр хүндтэй давхар даатгалын комданиудад хөрөнгийн болон барилга угсралтын даатгалын хэлбэрээр удирдах албан тушаал хашиж байсан арвин их туршлагатай олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн мэргэжилтэн юм.

Олон улсын нэр хүнд бүхий давхар даатгалын компаниудад үнэлэгдсэн гадаадын мэргэжилтэн “Үндэсний давхар даатгал” ХК-нд ажилласнаар манай компанийн үйл ажиллагаанд чухал нөлөө үзүүлж, улмаар дотоодын давхар даатгалын хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна.

2024-09-20

Азийн хөгжлийн банк (АХБ)  2024 оны есдүгээр сарын 19-20-ны өдөр Филиппин улсын Манила дахь АХБ-ны төв байранд Уур амьсгал, гамшгийн эрсдэлийн даатгалын бүс нутгийн форумыг зохион байгуулж байна. Энэхүү форум нь байгалийн аюул, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлээс үүдэлтэй гамшгийн эсрэг Засгийн газар, жижиг дунд бизнес, хөдөө аж ахуй, эрчим хүчний салбарын эрсдэлийг бууруулж, санхүүгийн чадавхыг нэмэгдүүлэх чиглэлтэй ажээ. 

Форумд Филиппин, Энэтхэг, Непал, Бангладеш, Ванатау, Камбож, Казахстан, Сингапур, Хятад, Шинэ Зеланд, Индонез, Монгол зэрэг улс орнуудын давхар даатгалын мэргэжилтнүүд, засгийн газрын бодлого боловсруулагчид, зохицуулагчдыг нэгтгэсэн салбар дундын бүлгийг цуглуулж, шинэлэг шийдлүүдийг боловсруулах, хэрэгжүүлэхэд даатгал, хөрөнгийн зах зээлийн үүргийн талаар ярилцах зорилготой. Уг арга хэмжээний хүрээнд гамшгийн эрсдэлийг санхүүжүүлэх боломжит хувилбарууд, гамшгийн бонд, үндэсний болон бүс нутгийн эрсдэлийн санг эрсдэлийн санхүүжилтийн өөр хувилбар болгон хөгжүүлэх, гамшгийн эрсдэлийг шилжүүлэх шинэлэг бүтээгдэхүүн зэрэг сэдвээр хэлэлцүүлэг өрнүүлж байна. Байгалийн гамшгийн үед нийгмийн эмзэг бүлгийнхэнд туслах, газар тариалан, хөдөө аж ахуйн өртгийн сүлжээн дэх цаг уурын эрсдэлийг удирдах, эрчим хүчний хэмнэлт, эрсдэлийн даатгал ашиглахын үр өгөөж, гүйцэтгэл, зээлийн баталгаа, ногоон хөрөнгө оруулалт, санхүүжилтийн талаар олон олон шинэлэг саналууд гарч байгаа нь таатай байна.

Тус форумд Монгол улсыг төлөөлж Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант оролцож, уур амьсгалын өөрчлөлт, гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, шийдлүүдийн талаар санал солилцож тус хэлэлцүүлгийг өрнүүллээ. Ялангуяа Монгол улс шиг байгалийн эрс тэс уур амьсгалтай оронд малчид зудын эрсдэлээс хамгаалж, хариу арга хэмжээ авч байгаа талаар, малын индексжүүлсэн даатгалын онцлог зэргийн талаар дурдаж, Азийн бусад улс орнуудтай санал солилцлоо. 

2024-09-16

Малын индексжүүлсэн даатгал болон гамшгийн эрсдэлийн даатгалын тухай хуулийн төслийн хэлэлцүүлэг Сангийн Яамны байранд өнгөрсөн Баасан гарагт зохион байгуулагдав. 

Өнгөрсөн хугацаанд гурван удаагийн давтамжтайгаар нийт 29 сая мал хорогдож, их хэмжээний хөрөнгө алдсан. 

• 2000 оны зудаар 11 сая
• 2010 оны зудаар 10 сая 
• Өнгөрсөн оны зудад найман сая малаа алдсан тоон мэдээлэл бий. 

Тодруулбал "64.6 сая толгой мал 16.2 их наяд төгрөгийн үнэлгээтэй байгаа" талаар "Үндэсний давхар даатгал" ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант илтгэлдээ дурдаж байсан юм. 

Ган зудаас үүдэлтэй сөрөг үр дагавраас малчид урьдчилан сэргийлэх чухал алхмын нэг бол даатгалын систем.

Одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах дараах саналуудыг холбогдох албаны төлөөллүүд хэлж байсан юм. 

"Яагаад малчид даатгуулахгүй байна вэ?"

ОБЕГ-ын Гамшгийн эрсдэлийн удирдлагын газрын дарга, дэд хурандаа Д.Баасансүрэн дараах саналыг дэвшүүлж байлаа. 

Тэрбээр "Зудын хохирол жил ирэх тусам нэмэгдэж байна. 

Мэргэжлийн гамшгаас хамгаалах байгууллагын хувьд даатгалын хуульд өөрчлөлт оруулахыг дэмжиж байгаа. 2025, 2026 оны зуд ямар байх вэ? гэдгийг харвал нийтлэг шинж тэмдэг ажиглагддаг.

Зудын нөхцөл байдал энэ хэвээр үргэлжилбэл хохирлын хэмжээ 23 сая орчимд хүрэх эрсдэл байна. Эрт сэрэмжлүүлэх арга хэмжээг бүх аймаг, сумын түвшинд зохион байгуулж байна. 

Малчдад урьдчилан сэргийлэх мэдээлэл хүргэсэн ч "салхи шуурга боллоо" гэх мэтчилэн шалтгаанаар нүүгээд явчихдаг. Түүнчлэн асуудалд хандахдаа хадлан, тэжээлийн бэлтгэлээ л ярьдаг. 

• Яагаад малчид даатгуулахгүй байна вэ? 
• Хүртээмжээ хэрхэн яаж нэмэгдүүлэх вэ?

Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ, эрт сэрэмжлүүлэг зэргийг сан эсвэл гамшгийн даатгалын санхүүжилтийн хүрээнд шийдвэл маш үр дүнтэй" хэмээв. 

"Даатгалын үр шимийг нэмэгдүүлэхийн тулд нөхөн төлбөрийн тодорхой хувийг урьдчилж өгөх санал байна"

"Монголын даатгалын холбоо"-ны ерөнхийлөгч Т.Батзул хэлэхдээ "Малын индексжүүлсэн даатгалын хуульд даатгалын босго үнэлгээг хатуу зааж өгсөн байдаг. Үүнийг тодорхой хугацааны давтамжтайгаар тогтоож, шинэчлэх саналууд бий. 

Зах зээлийн өртөгт нийцүүлэн даатгал хийвэл дараа нь малчдад хүртээмжтэй, эргээд амьжиргаагаа сэргээхэд дөхөмтэй байх болов уу.

Монгол Улсын Үндсэн хуульд мал төрийн хамгаалалтад байх тухай заасан байдаг. Энэхүү үүргийг Засгийн газар биелүүлж, Малын эрсдэлийн алдагдлаас хамгаалах сан шавхагдсан тохиолдолд Засгийн газар буцааж нөхөх үүргийг хүлээх тухай заалтыг сэргээж оруулах ёстой гэсэн саналууд яригдлаа.

Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх боломж ОБЕГ, Цаг уурын эрдэм шинжилгээний газарт байдаг юм байна.

Ирээдүйд гарч болзошгүй хорогдлыг бууруулахын тулд энэ чиглэлд санхүүжилтийг сайн олговол эрсдэл гарсан хойно харамсах бус өмнө нь арга хэмжээ авч, малчдын боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлд ажиллах нь зүйтэй.

Хүртээмжтэй байдал, хамрагдалтыг хэрхэн яаж нэмэгдүүлэх вэ? гэдэг чиглэлд саналуудаа ярилаа.

Малчдын хамрагдалт сайн байснаар даатгалын сан тэлнэ. Ирээдүйд жил бүр зуд давтагдах аюултай учир зудыг давах эрсдэлийн сан улам томрох юм. Малчдын хамрагдалтыг нэмэгдүүлэхэд анхаарах шаардлагатай.

Хагас жилийн тооллогоор хохирлын хэмжээг тогтоохоор хуульчилсан байгаа нь зөв. Даатгалын үр шимийг нэмэгдүүлэхийн тулд нөхөн төлбөрийн тодорхой хувийг урьдчилж өгөх асуудал дэвшүүлж ярилаа. Хэрвээ энэ саналыг хуульчилж өгвөл даатгалын мэргэжлийн байгууллага тодорхой дүрэм процессуудыг тодорхойлж өөрчлөх боломжтой" гэлээ. 

"Уур амьсгалын өөрчлөлтийг урьдчилан тооцоолох олон янзын арга хэрэгсэл шинжлэх ухааны түвшинд нэвтэрсэн"

"Үндэсний давхар даатгал" ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант "Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хууль 2014 онд батлагдсанаар бид даатгалын долоон компанитай хамтран даатгалын бүтээгдэхүүнийг орон даяар хэрэгжүүлж байна. 

Хууль батлагдаж байх үед Монгол Улс 40 гаруй сая малтай байлаа. Харин одоо 64 сая малтай. Энэ хэмжээгээр уур амьсгалын өөрчлөлт болон бэлчээрийн даацтай холбоотойгоор ган зудын давтамж ойртчихлоо.

Энэ нөхцөлд

• Даатгалын хүртээмж, даатгалын хууль тогтоомж хэрхэн яаж өөрчлөгдөх вэ?
• Үүнтэйгээ яаж дасан зохицож, хүртээмжийг илүү нэмэгдүүлэх вэ? гэдэг асуулт үүсэж байна. 

Сүүлийн 60 жилийн хугацааны статистик тоон мэдээлэлд тулгуурлаж, малын хорогдлын босго үзүүлэлтийг зургаан хувь гэж хуульд заасан. Гэтэл зарим аймгийн түвшинд хорогдлын хувь түүнээс бага эсвэл илүү ч гарч болно.

Үүнийг хуулиар хязгаарлаж өгөхөөр босго үзүүлэлтийн өөрчлөх боломж хомс болж байгаа юм. Хуулиар биш Санхүүгийн зохицуулах хороо, Сангийн яамны хамтарсан журмаар босго үзүүлэлтийг тогтоодог болчихвол илүү уян хатан хэлбэрээр босго оноог тогтоох замаар даатгалын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх боломж бүрдэх юм байна" гэв. 

Мөн тэрбээр "Одоогийн хуульд нөхөн төлбөрийг хэсэгчилж олгохыг хориглоно гэх хуулийн заалт бий. Энэ бол үндсэн даатгалын бүтээгдэхүүний онцлогоос хамааран бий болсон хуулийн зохицуулалт. Өөрөөр хэлбэл хагас жилийн мал тооллогын дүн малын хорогдлын тоог үндэслэн нөхөн төлбөрийн тооцоолол гардаг. Хагас жилийн мал тооллогоос өмнө малын хорогдлыг хэмжих боломжгүй.

Сүүлийн үед шинжлэх ухаан хөгжиж байна. Мөн уур амьсгалын өөрчлөлт ч анхаарахуйц асуудал болж буй. Ийм цаг үед шинжлэх ухааны ололт амжилтыг илүү нэвтрүүлэх үүднээс нөхөн төлбөрийг урьдчилж олгох боломж бололцоог хуулийн дагуу нээж өгье.

Уур амьсгалын өөрчлөлтийг урьдчилан тооцоолох олон янзын арга хэрэгсэл шинжлэх ухааны түвшинд нэвтэрсэн. Үүнийг хуульдаа тусгаж, малын даатгалын системд нэвтрүүлье.

Нөхөн төлбөрийг хэсэгчилж олгохыг хориглоно гэдэг заалтыг “хэсэгчилж олгож болно” гэж нэмэлт өөрчлөлт оруулчихвал малчдад даатгалын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх боломж нээгдэнэ.

Одоогийн системээр зуд өвөл, хавар болоод өнгөрчихсөн. Бид нөхөн төлбөрийг нь намар өгч байгаа. Өөрөөр хэлбэл гамшгийн хариу үйлдэл үзүүлэх хугацаанаас нь хойш болчхож байгаа юм.
Нөхөн төлбөрийг нэг удаа урьдчилж олгоход даатгалын хүртээмж нэмэгдэж, даатгуулагчдын даатгалын үр шимийг хүртэх сэтгэл ханамж дээшилнэ. Улмаар даатгалд хамрагдах сонирхол нэмэгдэхийг олон улсын шинжээч, экспертүүд зөвлөж байна" хэмээв. 

 Эх сурвалж: ikon.mn

2024-08-19

Өнгөрсөн долоо хоногийн Пүрэв гарагт “Үндэсний Давхар Даатгал” ХК үүсэж байгуулагдсаны 10 жилийн ойн хүрээнд “Эрсдэлд тэсвэртэй Монгол улс” олон улсын форум зохион байгууллаа. Тус форум нь уур амьсгалын өөрчлөлтөөс шалтгаалсан гамшгийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, гамшгийн эрсдэлийг хөнгөвчлөх зорилго бүхий Малын индексжүүлсэн даатгал болон эрсдэлийн бусад  даатгалыг  Монгол улсад хөгжүүлэх, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, тулгарч байгаа сорилт, боломжийн талаарх даатгалын салбарын оролцогчид, Олон улсын мэргэжилтнүүдтэй хамтарсан хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

МАЛЫН ИНДЕКСЖҮҮЛСЭН ДААТГАЛЫН НӨХӨН ТӨЛБӨРТ 16.8 ТЭРБУМ ТӨГРӨГ ОЛГОНО.

Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд Малын индексжүүлсэн даатгалыг орон даяар хэрэгжүүлж, давхардсан тоогоор 281.371 малчныг хамруулж, 26.3 тэрбум төгрөгийг малчдын нөхөн төлбөрт олгосон байна. 2024 оны цас зудны гамшигт нэрвэгдсэн 218 сумын 22 мянга гаруй малчин өрхөд Малын индексжүүлсэн даатгалаас 16.8 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөр олгох тооцоолол гараад байна. Энэ нь нийт даатгуулсан малчин өрхийн 62 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд даатгалын салбарт олгож буй гамшгийн эрсдэлийн даатгалын хамгийн өндөр нөхөн төлбөр гэдгээрээ онцлог юм. 

“ЭРСДЭЛД ТЭСВЭРТЭЙ МОНГОЛ УЛС” ОЛОН УЛСЫН ФОРУМЫН ҮР ДҮН

Цаашид гамшгийн эрсдэлийн даатгалын бүтээгдэхүүний холбогдох эрхзүйн  орчныг сайжруулах, Малын индексжүүлсэн даатгалын болон бусад хэлбэрийн даатгалын үйлчилгээг илүү хүртээмжтэй болгох, Монгол улсад даатгагчийн баталгааг хөгжүүлэх  зорилгоор Олон улсын давхар даатгалын компаниуд болон зөвлөхүүд, дотоодын даатгалын компаниудыг урьж, оролцуулсан энэхүү хэлэлцүүлгээс даатгалын салбарт тулгамдсан асуудлыг оновчтой шийдвэрлэх санал санаачлага гарсан өндөр ач холбогдолтой форум боллоо.

“ҮНДЭСНИЙ ДАВХАР ДААТГАЛ” ХК-ИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРАЛ Б.ЖАВХЛАНТ:

Өнгөрсөн өвлийн зуд, зуны үер шиг олон төрлийн эрсдэлийг бид хэзээ болохыг нь хэлж тааж мэдэхгүй байна. Иймд гамшгийн эрсдэлийн даатгалын оновчтой зөв системийг Монгол Улсад бий болгох шаардлагатай байна.  Малын индексжүүлсэн даатгалд өнөөдрийн байдлаар манай улсын нийт малчин өрхийн 18 хувь, нийт малын 11 хувь нь хамрагдсан байна. Манай иргэд даатгал худалдаж авах мэдлэг дутуугаас гадна санхүүгийн чадавхтай холбоотой юм.  Мөн дийлэнх малчид, сум орон нутгийн удирдлагууд уг даатгалын босго үзүүлэлтийн асуудал хөнддөг. Босго үзүүлэлтийн  хувийг хуулиар тогтоосон байдаг. Өнөөдрийн хэлэлцүүлгээр Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай асуудлыг нэлээд хөндөж байна.

Малын хорогдлын хувьд суурилсан суурь үзүүлэлт байгааг нэмэгдүүлж дахиад хоёр, гурав дахь хөшүүргийг гаргаж ирэх талаарх саналыг өнөөдрийн хуралд оролцогчид маань дэвшүүллээ. Тухайлбал даатгуулагч нартаа урьдчилж нөхөн төлбөр өгдөг системийг бий болгож болох юм. Яг хүнд хэцүү үед нь хэдэн боодол өвс авах хэмжээний нөхөн төлбөрийг урьдчилаад өгвөл хорогдлыг бууруулах хүчин зүйл болно гэж харж байна. 

Нэгдүгээр сард Дүнжингаравт болсон хийн дэлбэрэлт, өнгөрсөн жил болсон үерийн гамшиг зэрэг жишээнээс харахад даатгалтай иргэн аж ахуйн нэгж маш цөөхөн байсан.  Энэ бүхнээс болж Засгийн Газар төсвийн хүндрэлтэй тулгардаг. Энэ жилийн зуд, өнгөрсөн жилийн үерт Засгийн Газрын нөөц хөрөнгөнөөс гаргаж зарцуулсан тэр их хэмжээний мөнгө татвар төлөгчдийн нуруун дээр ирж байгаа юм. Ийм гамшгийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж,  даатгалын систем рүү яаж шилжүүлэх вэ гэдэг өнөөдөр тулгамдсан асуудлын нэг болоод байна. 

 
ОЛОН УЛСЫН ЗОЧИД...

Олон улсын форумд АНУ, Швейцар, Англи, Франц, Солонгос, Хятад, Австрали, Беларусь, Сингапур, Вьетнам зэрэг 10 гаруй улсын даатгалын мэргэжилтнүүд хүрэлцэн ирж оролцлоо. “Малын индексжүүлсэн даатгал” төсөл хэрэгжиж эхлэсэн 2005 оноос зөвлөхөөр ажиллаж байсан “Дэлхийн гамшгийн эрсдэл ба ядуурлын төв”-ийг үүсгэн байгуулагч, доктор Ph.d Жерри Скийс тэргүүтэй олон улсад давхар даатгалаар мэргэшсэн мэргэжилтнүүд хүрэлцэн ирж, өөрсдийн туршлага болоод санал санаачилгаасаа хуваалцсан нь Монгол улсын даатгалын салбарт чухал нөлөөтэй шийдвэрүүд гарахад нөлөөлнө  гэдэгт итгэлтэй байна.   

“ДЭЛХИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛ БА ЯДУУРЛЫН ТӨВ”-ИЙГ ҮҮСГЭН БАЙГУУЛАГЧ, ДОКТОР PH.D ЖЕРРИ СКИЙС: 

Монгол улсын Засгийн газрын санаачилгын дагуу Дэлхийн банкны санхүүжилтээр хэрэгжсэн Монгол улсын малчдад учирдаг байгалийн гамшиг,  зудын эрсдэлээс хамгаалах, гамшгийн эрсдэлийг хөнгөвчлөх даатгалын тогтолцоог бүрдүүлэхээр 2005 оноос эхлэн миний бие зөвлөхөөр ажиллаж байсан юм. Малын индексжүүлсэн даатгал нь малчдыг зудын эрсдэлийн улмаас мал нь хорогдон, амьжиргааны түвшин доройтох цаашид ядууралд өртөхөөс хамгаалж буй даатгалын тогтолцоо юм. Нэг үеэ бодвол Монголчууд Малын индексжүүлсэн даатгалын талаар мэдлэг, мэдээлэлтэй болоод байна.

2014 онд Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хууль батлагдсанаас хойш уг даатгалыг төр, хувийн хэвшлийн түншлэл хэлбэрээр “Үндэсний давхар даатгал” ХК нь Монгол улсын өнцөг бүрд буй малчин иргэдэд  хүргэж байна. Энэ удаагийн олон улсын форум хэлэлцүүлгээр даатгалын бүтээгдэхүүнийг цаашид байгаль, дэлхийн цаг уурын өөрчлөлттэй уялдуулан үнэлэлт дүгнэлт  өгөх, уг даатгалын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох боломж бололцоог хэлэлцэж байгаа тун чухал асуудал юм.

2024-08-19

“Үндэсний давхар даатгал” ХК үүсэж байгуулагдсаны 10 жилийн ойн хүрээнд “Миний мэддэг даатгал”  гар зургийн уралдааныг улс орон даяар ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын дунд бага, дунд, ахлах гэсэн 3 ангилалд зохион байгууллаа. Уралдаанд ирэх бүтээлийг 4-р сарын 15-аас 6-р сарын 28 хүртэлх хугацаанд цахимаар хүлээн авч шалгарууллаа. Уг уралдаанд 50 гаруй бүтээл ирснээс дараах сурагчдын бүтээлүүд шалгарсан юм.

Бага анги

I байр - Болдбаатарын Нарангэрэл (Говь-Алтай аймгийн Есөнбулаг сумын 1-р сургуулийн 5в ангийн сурагч) 

II байр - Лхагвадоржийн Хурцэцэг (Өмнөговь аймгийн Даланзадгад сумын 1-р сургуулийн 4а ангийн   сурагч)

III байр - Золбаярын Энхлэн (Хан-Уул дүүргийн 115-р сургуулийн 5е ангийн сурагч)

 
Дунд анги

I байр - Өлзийбаярын Болорцэцэг (Сүхбаатар дүүргийн 9-р сургуулийн 6г ангийн сурагч)

II байр - Батмөнхийн Аялгуу (Дархан-Уул аймгийн “Оюуны ирээдүй” сургуулийн  7 ангийн сурагч)

III байр - Баттулгын Анхжаргал (Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын ЕБС-ийн 9а ангийн сурагч)

 
Ахлах анги

I байр - Лхагвасүрэнгийн Дөлгөөн (Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын “Од” сургуулийн 11 ангийн сурагч)

II байр - Баярсайханы Есүгэн (Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын “Од” сургуулийн 11 ангийн сурагч)

III байр - Эрдэнэ-Очирын Билэгт (Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын ЕБС-ийн 10б ангийн сурагч) 

Бүтээлүүдээс

2024-08-19

Монголын цорын ганц төрийн өмчит давхар даатгалын компани болох “Үндэсний Давхар Даатгал” ХК үүсэн байгуулагдсан 10 жилийнхээ ойн хүрээнд “ЭРСДЭЛД ТЭСВЭРТЭЙ МОНГОЛ УЛС” ОУ-ын форумыг зохион байгууллаа. Тус форумд АНУ, Швейцар, Англи, Франц, Солонгос, Хятад, Австрали, Беларусь, Сингапур, Вьетнам зэрэг арав гаруй улсын даатгалын мэргэжилтнүүд оролцож байгаагаараа онцлог юм. Мөн “Гамшгийн эрсдэлд тэсвэртэй Монгол улс”, “Хөгжиж буй орнуудын зах зээлд үзүүлэх үндэсний давхар даатгалын тогтолцоо түүний үүрэг оролцоо”, “Даатгагчийн баталгаа” сэдвүүдийн хүрээнд олон улсын болон дотоодын зах зээлийн туршлага, ололт амжилтын талаар мэдээлэл солилцох, үндэсний давхар даатгалын тогтолцооны багтаамжийг нэмэгдүүлэхэд форумын зорилго чиглэгдэж буй.

Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс шалтгаалсан гамшгийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, гамшгийн эрсдэлийг хөнгөвчлөх зорилготой Малын индексжүүлсэн даатгал болон эрсдэлийн бусад даатгалыг Монгол улсад хөгжүүлэх, хүртээмжийн нэмэгдүүлэх, тулгарч байгаа сорилт, боломжийн талаар даатгалын салбарын оролцогчид, ОУ-ын мэргэжилтнүүд хамтран хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

Хэлэлцүүлгийн үеэр сүүлийн жилүүдэд манай улсын уламжлалт мал аж ахуйд тулгарч байгаа байгалийн гамшигт эрсдэл тэр дундаа ган, зудын үед авах арга хэмжээг хөндсөн төдийгүй цаашид гамшгийн эрсдэлийн даатгалын бүтээгдэхүүний холбогдох эрхзүйн орчны сайжруулах, Малын индексжүүлсэн даатгалын болон бусад хэлбэрийн даатгалын үйлчилгээг илүү хүртээмжтэй болгох зэрэг асуудлыг хөндсөн юм. 

“Үндэсний Давхар Даатгал” компанийн гүйцэтгэх захирал Б.ЖАВХЛАНТ:

10-15 жилийн томоохон эрсдэлийн улмаас учирсан хохирлыг нөхөн төлөхөд зориулж, даатгалын эрсдэлийн санг бий болгож, дараа нь учирсан том хохирлыг төлөхөд чиглэгдсэн ийм даатгалын бүтээгдэхүүн гэдэг дээр салбарын оролцогчид санал нэгтэй байгаа гэж ойлгож байгаа. Яг энэ чиглэлээр бодлого тогтоогч нар нийгэмдээ зөв ойлголтыг хамтарч түгээх нь бид нарын тулгамдсан асуудлын нэг болоод байна. Цаашлаад нийгмийн сэтгэл зүйд даатгалын боловсрол зэрэг том сорилтууд хүлээж байна хэмээв.

АНУ-ын “Дэлхийн гамшгийн эрсдэл ба ядуурлын төв”-ийг үүсгэн байгуулагч, доктор ЖЕРРИ СКИЙС:

Дэлхийн Банкны санхүүжилтээр хэрэгжсэн монголд улсын малчдад учирдаг байгалийн шамшиг болох зудын эрсдэлээс хамгаалах эрсдэлийг шилжүүлэх хэрэгсэл болох даатгалын тогтолцоог бүрдүүлэхээр 2005 оноос эхлэн миний бие зөвлөхөөр ажиллаж байна. Энэ удаагийн форумаар бид малын индексжүүлсэн даатгалыг цаашид байгаль дэлхийн цаг уурын өөрчлөлттэй уялдуулан үнэлэлт дүгнэлт өгөх, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, эрх зүйн орчныг сайжруулах зэргийг хэлэлцэж байгаад таатай байна.

"Үндэсний Давхар Даатгал" ХК өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд Малын индексжүүлсэн даатгалыг орон даяар хэрэгжүүлж, давхардсан тоогоор 281 мянга гаруй малчныг хамруулж 26.3 тэрбум төгрөгийг малчдын нөхөн төлбөрт олгосон байна. 2024 оны цас зудны гамшигт нэрвэгдсэн 218 сумын 22 мянга гаруй малчин өрхөд давхар даатгалаас 16.8 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөр олгох тооцоолол гараад байгаа аж. Энэ нь нийт даатгуулсан малчин өрхийн 62 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд даатгалын салбарт олгож буй гамшгийн эрсдлийн хамгийн өндөр төлбөр гэдгээрээ онцлог. Уг нөхөн төлбөрийг ирэх есдүгээр сард малчдад бүрэн олгохоор ажиллаж байгаа аж.

Форумын үеэр “Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийн 10 жилийн ойн баярыг угтан ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад даатгалын талаарх ойлголтыг нэмэгдүүлэх, таниулан сурталчлах зорилготой “Миний мэддэг даатгал” сэдвийн хүрээнд гар зургийн уралдааны шагналыг гардууллаа.

Эх сурвалж: humanz.mn

2024-08-19

“Үндэсний Давхар Даатгал” ХК үүсэж байгуулагдсаны 10 жилийн ойн хүрээнд өнгөрсөн долоо хоногт "Эрсдэлд тэсвэртэй Монгол Улс" олон улсын форумыг зохион байгууллаа. 

Форумд АНУ, Швейцар, Англи, Франц, Солонгос, Хятад, Австрали, Беларусь, Сингапур, Вьетнам зэрэг 10 гаруй улсын даатгалын мэргэжилтнүүд хүрэлцэн ирж оролцсон юм. 

Энэ үеэр Малын индексжүүлсэн даатгал болон эрсдэлийн бусад даатгалыг Монгол улсад хөгжүүлэх, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, тулгарч байгаа сорилт, боломжийн талаар даатгалын салбарын оролцогчид, олон улсын мэргэжилтнүүд хамтран хэлэлцүүлэг өрнүүллээ. 

Малын индексжүүлсэн даатгал нь малчдыг зудын эрсдэлээс шалтгаалан мал нь хорогдон, амьжиргааны түвшин доройтох цаашид ядууралд өртөхөөс хамгаалж буй даатгалын тогтолцоо юм.

“Үндэсний давхар даатгал” ХК нь 2014 онд малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хууль батлагдсанаас хойш уг даатгалыг төр, хувийн хэвшлийн түншлэл хэлбэрээр Монгол улсын өнцөг бүрд буй малчин иргэдэд  хүргэж ажиллаж байна гэдгийг “Дэлхийн Гамшгийн эрсдэл ба ядуурлын төв”-ийг үүсгэн байгуулагч, доктор Ph.D Жерри Скийс онцлов. 

"Гамшгийн эрсдэлийн даатгалын хамгийн өндөр нөхөн төлбөрийг энэ жилийн зудын гамшигт өртсөн малчин өрхүүдэд олгосон"

Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд уг даатгалд:

 ​​​​​Давхардсан тоогоор 281,371 малчныг хамруулж, 26.3 тэрбум төгрөгийг малчдын нөхөн төлбөрт олгосон байна. 
2024 оны цас зудын гамшигт нэрвэгдсэн 218 сумын 22 мянга гаруй малчин өрхөд давхар даатгалаас 16.8 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөр олгох тооцоолол гараад байна.

Энэ жилийн цас зудын гамшигт нөхөн төлбөр авсан малчин өрхүүд нь нийт даатгуулсан малчин өрхийн 62 хувийг эзэлж байгаа бөгөөд энэ нь даатгалын салбарт олгож буй гамшгийн эрсдэлийн даатгалын хамгийн өндөр нөхөн төлбөр гэдгээрээ онцлог аж. Уг нөхөн төлбөрийг ирэх есдүгээр сард малчдад бүрэн олгохоор ажиллаж байгаа юм байна. 

Форумаар хэлэлцсэн шинэ санал санаачилгуудын талаар “Үндэсний Давхар Даатгал” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант дараах зүйлсийг онцлов. 

Тэрбээр "Өнгөрсөн өвлийн зуд, зуны үер шиг олон төрлийн эрсдэлийг бид хэзээ болохыг нь хэлж тааж мэдэхгүй байна. Иймд гамшгийн эрсдэлийн даатгалын оновчтой зөв системийг Монгол Улсад бий болгох шаардлагатай байна. 

Малын индексжүүлсэн даатгалд өнөөдрийн байдлаар манай улсын нийт малчин өрхийн 18 хувь, нийт малын 11 хувь нь хамрагдсан байна. Энэ нь даатгал худалдаж авах сэтгэхүй сул, худалдан авагч талын санхүүгийн чадавхтай холбоотой юм. 

Мөн ихэнх малчид, сум орон нутгийн удирдлагууд уг даатгалын босго үзүүлэлтийн талаар асуудал хөнддөг. Энэ нь хуульд тусгагдсан хатуу хувьтай байдаг.

Иймд өнөөдрийн уулзалт, хэлэлцүүлгээс гаргасан санал, зөвлөмжөө шийдвэр гаргагч нарт хүргэхээр ажиллаж байна. Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай асуудлыг нэлээд хөндлөө. 

Түүнчлэн зөвхөн малын хорогдлын хувьд суурилсан суурь үзүүлэлт байгааг нэмэгдүүлж дахиад хоёр, гурав дахь хөшүүргийг гаргаж ирэх талаар өнөөдрийн хуралд оролцогчид маань дэвшүүллээ. Тухайлбал даатгуулагч нартаа урьдчилж нөхөн төлбөр өгдөг системийг бий болгож болох юм. Яг хүнд хэцүү байсан үед нь хэдэн боодол өвс авах хэмжээний нөхөн төлбөрийг урьдчилаад өгвөл хорогдлыг бууруулах хүчин зүйл байна гэж харж байгаа юм.  

Нэгдүгээр сард Дүнжингаравт болсон хийн дэлбэрэлт, өнгөрсөн жил болсон үерийн гамшиг зэрэг жишээнээс харахад даатгалтай иргэн аж ахуйн нэгж маш цөөхөн байсныг харж болохоор байсан. Эргээд энэ нь Засгийн Газар дээр төсвийн хүндрэлийг үүсгэж байгаа юм. 

Энэ жилийн зуд, өнгөрсөн жилийн үерт Засгийн Газрын нөөц хөрөнгөнөөс гаргаж зарцуулсан тэр их хэмжээний мөнгө татвар төлөгчдийн нуруун дээр ирж байгаа. Энэ байдлыг л даатгалын систем рүү яаж шилжүүлэх вэ гэдгийг бид хөндөж ярилцлаа" гэв. 

Үргэлжлүүлэн тэрбээр "Бизнес эрхлэгч, жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгч нарт хүлээлт үүсгэсэн нэг том сэдэв бол банкнаас хамааралтай худалдааны санхүүжилтийн арга хэрэгслийг яаж төрөлжүүлэх гэдэг асуудал. Даатгалын компаниуд тендер, гүйцэтгэлийн болон урьдчилгаа төлбөрийн баталгааны бүтээгдэхүүнийг зах зээл дээр нийлүүлээд эхэлчихлээ. Зургаан сар хүрэхгүй хугацаанд 125-аад аж ахуйн нэгжид баталгаа гаргаад өгчихсөн байна.

Банкнаас хамааралтай худалдааны санхүүжилтийн хүндрэлүүдийг даатгалын системээр шийдэх үүд хаалга нээгдчихлээ. Энэ тогтолцооны цаад үр ашгийг хэрэглэгч буюу худалдан авагч хүртэнэ. Зөвхөн ганц газраас хамааралтай байсан худалдааны санхүүжилтийн арга хэрэгслийг төрөлжүүлээд ирэхээр бүтээгдэхүүн үйлчилгээний зардал өртгийн хэмжээ буураад эхэлнэ. Худалдааны эргэлт сайжирна зэрэг олон давуу тал үүсэх юм" гэв. 

Эх сурвалж: ikon.mn

2024-08-15

“Эрсдэлд тэсвэртэй Монгол улс” олон улсын форум Үндэсний давхар даатгал ХК -ийн санаачлагаар анх удаа Монгол улсад зохион байгуулагдаж байна.
Энэхүү олон улсын форум нь Үндэсний давхар даатгал ХК -ийн 10 жилийн ойн хүрээнд зохион байгуулагдаж байгаа бөгөөд “Гамшигийн эрсдэлд тэсвэртэй Монгол улс”, “Хөгжиж буй орнуудын зах зээлд үзүүлэх үндэсний давхар даатгалын тогтолцоо түүний үүрэг оролцоо”, “Даатгагчийн баталгаа” сэдвүүдийн хүрээнд олон улсын болон дотоодын зах зээлийн туршлага, ололт амжилтын талаар мэдээлэл солилцох, үндэсний давхар даатгалын тогтолцооны багтаамжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэгдэж байна.

2024-06-10

Манай компанийн зүгээс 10 жилийн ойн баярыг угтан ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад даатгалын талаарх ойлголтыг нэмэгдүүлэх, таниулан сурталчлах зорилгоор “Миний мэддэг даатгал” сэдвийн хүрээнд гар зургийн уралдааныг зарласан билээ.
Уралдаанд оролцогчдын хамрагдалт хангалтгүй байгаа тул бүтээл хүлээж авах хугацааг 6 дугаар сарын 28-ны өдрийг хүртэл сунгаж байна. Та бүхэн идэвхтэй оролцоорой.

2024-05-29

“Хайпэй” ХХК болон “Үндэсний давхар даатгал” ХК-тай харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгууллаа.

Hipay аппликэйшн нь санхүүгийн олон төрлийн үйлчилгээг багтааснаараа бусад санхүүгийн аппликэйшнээс онцлог билээ. Тухайлбал Hipay-д зээл, үнэт цаасны арилжаа, даатгал, гадаад шилжүүлэг зэрэг санхүүгийн бүхий л үйлчилгээ багтсан байдаг.

“Хайпэй” ХХК болон “Үндэсний давхар даатгал” ХК-тай харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгуулснаар Малын индексжүүлсэн даатгалыг гар утаснаасаа Hipay аппликэйшнээр хийх боломжийг бүрдүүлж байгаагаараа энэ салбартаа анхдагч, онцлог үйлчилгээ болж байгаа юм.

Hipay санхүүгийн бүхий л үйлчилгээг нэг дороос
Аппликэйшн татах: https://qrco.de/hipay
Лавлах төвийн утас: 7766-7700

2024-04-23

2024-04-23

2024-04-23

2024-04-09

Малын индексжүүлсэн даатгал орон даяар хэрэгжиж эхэлснээс хойш 13 жилд нийт 51,251 малчинд 11 тэрбум 748 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр олгожээ.

2024 оны эхний хагас жилд болж буй өвөл, хаврын эрсдэлд 2023 онд даатгуулсан малчид нөхөн төлбөр авна.

Малчин та МИД-ын 2024 оны борлуулалтын улиралдаа амжиж хамрагдаарай. МИД-ын борлуулалтад 6-р сарын 30-ны өдрийг дуустал Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, Монгол даатгал ХК, МИГ даатгал ХХК, Мөнх даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Төрийн банк, Хаан банкаар дамжуулан хамрагдах боломжтой. 

2024-04-05

Олон улсын зээлжих зэрэглэл тогтоогч AM Best агентлаг Үндэсний давхар даатгал ХК болон Санхүүгийн зохицуулах хороотой хамтран 4 дүгээр сарын 03-ны өдөр даатгалын салбарын оролцогчдод зориулсан “Өөрийн эрсдэл ба төлбөрийн чадварын үнэлгээ, эрсдэлд суурилсан капитал, байгууллагын эрсдэлийн менежмент” сэдэвт сургалт, семинарыг зохион байгууллаа.

Сургалтын үеэр тус агентлагийн Аналитикийн захирал Жэймс Чан болон Санхүүгийн ахлах шинжээч Люси Хуан нар илтгэл тавьж, олон улсын туршлага, цаашдын чиг хандлага болон үнэлгээндээ баримталдаг зарчим, шаардлагуудын талаар танилцуулав.

Үндэсний давхар даатгал ХК нь өнгөрсөн оны 12 дугаар сард олон улсын зээлжих зэрэглэл тогтоогч AM Best агентлагаас ерөнхий санхүүгийн чадавх B, урт хугацааны зээлжих зэрэглэл BB+, цаашдын төлөв “Тогтвортой” үнэлгээг авсан билээ.

2024-04-04

Малын индексжүүлсэн даатгал нь малын хорогдлын эсрэг даатгал бол малчны зээлийн эрсдэлийн даатгал нь малчны амь нас, гэнэтийн ослын даатгал юм. Тус малчны зээлийн эрсдэлийн даатгалыг Үндэсний давхар даатгал ХК давхар даатгадаггүй тул та даатгуулсан компанидаа хандаарай.

Малчин та малаа даатгуулахыг хүсвэл "Малын индексжүүлсэн даатгал"-д хамрагдаарай.

Малын индексжүүлсэн даатгалын 2024 оны борлуулалтад 6-р сарын 30-ны өдрийг дуустал Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, Монгол даатгал ХК, МИГ даатгал ХХК, Мөнх даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Төрийн банк, Хаан банкаар дамжуулан хамрагдах боломжтой.

2024-03-27

Малын индексжүүлсэн даатгалд 2023 онд даатгуулсан малчид одоо болж буй өвөл, хаврын эрсдэлд нөхөн төлбөр авна.

МИД-д 2023 онд нийт 35.7 мянган малчин даатгуулсан бөгөөд даатгуулсан төрөл малын хорогдол сумын босго үзүүлэлт давбал 2024 оны хагас жилийн мал тооллогын дараа нөхөн төлбөр авах юм.

Малчин та МИД-ын 2024 оны борлуулалтын улиралдаа амжиж хамрагдаарай. МИД-ын борлуулалтад 6-р сарын 30-ны өдрийг дуустал Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, Монгол даатгал ХК, МИГ даатгал ХХК, Мөнх даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Төрийн банк, Хаан банкаар дамжуулан хамрагдах боломжтой.

2024-03-18

1. Сүрэг малыг сонгон даатгуулах
Малчин өөрийн орон нутгийн онцлогтой уялдуулан эрсдэх магадлалыг тооцоолж өөрийн 5 хошуу малаас сүргээр нь сонгон даатгуулах боломжтой.

2. Зах зээлийн үнэлгээгээр нь даатгуулах
Малчин өөрийн малыг аль болох зах зээлийн үнэлгээгээр нь үнэлэн даатгуулвал эргээд өндөр нөхөн төлбөр авах боломжтой. Малаа багаар үнэлэн даатгуулах нь нөхөн төлбөр багаар тооцуулан авах сул талтай юм.

Малын индексжүүлсэн даатгалд 6-р сарын 30-ны өдрийг дуустал Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, Миг даатгал ХХК, Монгол даатгал ХК, Мөнх Даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК-ийн даатгалын компанийн төлөөлөгчид болон ХААН банк, Төрийн банканд хандан даатгуулах боломжтой

2024-02-01

Малын индексжүүлсэн даатгал гэдэг нь малчдын амьжиргааны эх үүсвэр болсон мал сүргийг байгаль, цаг уурын эрс тэс нөхцөл болон гэнэтийн гамшгаас үүдэлтэй ихээхэн хэмжээний хохирлоос урьдчилан сэргийлэх зорилготой даатгалын бүтээгдэхүүн юм.
Малын индексжүүлсэн даатгал нь нэг малчны хотонд гарсан хохиролд биш нийт сумын малын төрөл тус бүрийн хорогдлоос сумын босго үзүүлэлт болох 5 болон 6 хувийг хасаж нөхөн төлбөр олгодог онцлогтой даатгал юм. Тиймээс Малын индексжүүлсэн даатгалд малаа даатгуулсан малчид нь зуд болон байгалийн бусад төрлийн давагдашгүй хүчнээс үүдэж сумын хэмжээгээр хохирол амссан тохиолдолд нөхөн төлбөр авна.
Малчин иргэд дараах байдлаар малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдах боломжтой.
Жил бүрийн 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 6 дугаар сарын 30-ны өдрийн хооронд Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, Миг даатгал ХХК, Монгол даатгал ХК, Мөнх Даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК-ийн даатгалын компанийн төлөөлөгчид болон ХААН, Төрийн банканд хандан даатгуулах боломжтой.

2023-12-04

Олон улсын зээлжих зэрэглэл тогтоогч AM Best агентлагаас дотоодын цорын ганц давхар даатгагч болох Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн ерөнхий санхүүгийн чадавхыг B, урт хугацааны зээлжих зэрэглэл BB+, цаашдын төлөвийг “Тогтвортой” гэж үнэллээ.

Манай дотоодын давхар даатгагчийг тус агентлагаас ийн үнэлсэн нь Үндэсний давхар даатгал ХК нь олон улсын стандартын дагуу бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ харилцагчдадаа хүргэдгээс гадна хөрөнгө, эрсдэлийн удирдлагыг оновчтой хэрэгжүүлэн ажилладаг, чадварлаг баг хамт олон гэдгийг илтгэж байна. Тодруулбал, тус компани балансын чадавхын хувьд “very strong” буюу “маш өндөр”, үйл ажиллагааны гүйцэтгэл, эрсдэлийн удирдлагыг “хангалттай” хэрэгжүүлэн ажилладаг гэж үзжээ.

Мөн Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн өнгөрсөн жилүүдийн гүйцэтгэл, ирэх жилийн стратеги болон бизнес төлөвлөгөөг үндэслэн Монгол Улсын даатгалын салбарын хөгжилд чухал үүрэг, оролцоотой компани болохыг онцлон дурджээ.

Эй Эм Бэст агентлагийн Хөрөнгийн зохистой харьцааг тооцох аргачлалын дагуу тус компанийн эрсдэлд тохируулсан капиталжуулалтыг хамгийн өндөр түвшинд үнэлснээр балансын чадавх маш өндөр гэсэн дүгнэлтэд хүргэжээ. Мөн Монгол Улсын ДНБ-ий 13 хувийг бүрдүүлдэг хөдөө аж ахуйн салбарт чиглэсэн даатгалын үйлчилгээг орон даяар үзүүлж, нийгэм, малчин өрхийн тогтвортой байдлыг хангахдаа өндөр үнэлгээ бүхий давхар даатгалын компаниудтай хамтран ажиллаж, байгалийн гамшигт үзэгдлийн сөрөг нөлөөнөөс компанийн хөрөнгө, санхүүгийн найдвартай байдлыг ханган ажилладаг нь үйл ажиллагааны гүйцэтгэл “хангалттай” үнэлэгдэхэд нөлөөлсөн.

Үүнээс гадна тус компани сүүлийн 5 жилийн хувьд 25.2 хувийн цэвэр хураамжийн орлогын өсөлттэй ажилласнаар жилийн нийлмэл өсөлтийн хувь эрчтэй өссөн байна.

Энэ талаар тус компанийн Гүйцэтгэх захирал Б.Жавхлант: “Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн энэхүү явдал нь бидний давхар даатгагчийн хувьд улсдаа болон иргэд аж ахуйн нэгжийн өмнө хүлээсэн хариуцлагаа биелүүлэх өндөр чадамжтайг үнэлсэн үнэлгээ юм. Улмаар бид цаашид давхар даатгалын үйлчилгээг дан ганц дотооддоо үзүүлэх бус олон улсад үзүүлэх нөхцөл бүрдэж буйгаас гадна гадаадын түншлэлийг улам бэхжүүлэх замаар Монгол Улсын даатгалын салбарын хөгжил, эдийн засгийн төрөлжилтөд оруулж буй хувь нэмрээ улам сайжруулна гэдэгтээ итгэлтэй байна”.

Эй Эм Бэст агентлаг нь дэлхийд даатгалын салбараар мэргэшсэн, олон улсын цорын ганц үнэлгээний байгууллага бөгөөд олон улсын тэргүүлэх 4 агентлагийн нэгд тооцогддог. Аливаа байгууллагын санхүүгийн чадавх болон зээлжих зэрэглэлийг үнэлэхэд улсын зэрэглэл суурь нөлөөтэй байдаг ба Үндэсний давхар даатгал ХК дотоодод төдийгүй олон улсад үнэлэгдсэн, мэргэшсэн чадварлаг хамт олон гэдгээ батлан харууллаа.

Даатгалын компаниудын зээлжих зэрэглэл яагаад чухал вэ?

Иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн санхүүгийн тогтвортой байдалд даатгалын компанийн үүрэг, оролцоо нэн чухал билээ. Дэлхий нийтэд эрсдэлийн далайц, цар хүрээ томорч байгаагийн хэрээр даатгалын компани, тэр дундаа өндөр хэмжээний эрсдэлийг шилжүүлэн авах давхар даатгалын компанийн үүрэг, оролцоо нэн чухал болсоор байна.

Тэгвэл хөндлөнгийн үнэлгээний компаниас даатгалын компаниудад ерөнхий санхүүгийн чадавх болон урт хугацааны зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээг тогтоож буй нь харилцагч талаасаа авч үзвэл хохирол учирсан үед нөхөн төлбөрийг цаг тухайд нь шуурхай төлөх чадамж хэр байгааг үнэлж буй хэлбэр гэж хэлэхэд болно. Хөрөнгө оруулагч талаасаа зээлжих зэрэглэл сайтай компани нь таны оруулсан хөрөнгийг зөв удирдан, хөрөнгийн өгөөжийг нэмэгдүүлэх чадамжтайг илтгэнэ.

2023-11-01

“Үндэсний давхар даатгал” ХК нь Авлигатай тэмцэх газраас зохион байгуулсан авлигын эсрэг НЭГДЬЕ аянд нэгдсэн. Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд компанийн үйл ажиллагаанд авлигад өртөх эрсдэлийг арилгах үндсэн зорилго бүхий авлигын эрсдэлийн үнэлгээний талаарх ойлголт өгөх, авлигын эрсдэл, ашиг сонирхлын зөрчил үүсгэж болзошгүй шалтгаан нөхцөлийг тодорхойлох, эрсдэлийн үнэлгээ хийх аргачлал, арга зүйн зөвлөгөө өгөх сургалт “Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийн байранд зохион байгуулагдлаа.

2023-08-14

Иргэн, аж ахуйн нэгж үерийн эрсдэлээс хамгаалах даатгалтай байснаар та бүхэн үерийн гамшгаас учирч болох санхүүгийн хохирлоос урьдчилан сэргиийлж, эд хөрөнгө, бизнесээ хамгаалах боломжтой юм. Мөн дараах аргууд нь танд үерийн дараа бизнесээ амжилттай үргэлжлүүлэхэд тусална.

1.    Бизнесээ хамгаал.

Их хэмжээний үер болгон таны бизнест сөргөөр нөлөөлөх албагүй. Бизнес эрхлэгчийн хувьд үерийн эрсдэлийн талаар ойлголтой байх нь таны бизнесийг амжилтанд хүрэхэд маш чухал юм. Одоо та өөрийн өмч хөрөнгө болон барилга байгууламжид нөлөөлж буй байгалийн гамшигт үзэгдлийн талаар ойлголттой болсноор, аюулыг даван туулах аялалаа эхлүүлсэн шигээ эрсдэлээ бууруулахын тулд ямар стратеги хэрэгжүүлэх талаар бодох цаг болжээ.

2.    Өөрийн хөрөнгөө хамгаалаарай.

Барилга байгууламжийнхаа эрсдэлд өртөмтгий байдлыг тодорхойлж, эрсдэлийг бууруулах талаар ямар арга хэмжээ авахаа бодон, өөрчлөх зүйлсийг өөрчил. Үерийн эрсдэлийг бууруулахын тулд барилгын гадаад болон үерийн усанд өртөж болзошгүй дотоод хэсгүүдийг үерээс хамгаалах хамгаалалттай болгож, шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг дээр байрлуулж, чухал бараа материалыг үерт өртөхгүй байхаар байршуулаарай.

3.    Нөөцтэй байх нь цаг хэмнэдэг.

Томоохон үерийн үед шугам, сүлжээний тасалдал хэдэн цагаас хэдэн өдөр хүртэл үргэлжилдэг. Гадна трансформатор гэх мэт газар дээрх тоног төхөөрөмжийг шууд гэмтээх нь цахилгаан эсвэл усыг тасалдуулж болзошгүй. Хэрэв таны үйл ажиллагаа эрчим хүч, ус эсвэл хийн хангамжаас шалтгаалдаг бол цахилгааны тасалдал гарах үед танд туслах нөөц бий юу? Тог цахилгаан гэх мэт хэрэглээний чухал хангамж тасарсан үед өөрийн гэсэн нөөцтэй байх нь таны бизнес тасалдлыг багасгахад тусалдаг.

4.    Бэлтгэлтэй байх нь чухал.

Үерийн гамшгийг даван туулах төлөвлөгөөг боловсруулах нь танд цаг алдалгүйгээр нэн даруй арга хэмжээ авч, бизнест учруулж болзошгүй үерийн хор хөнөөлийг бууруулна. Дата мэдээллээ цахим хэлбэрээр хадгалж, чухал бараа материалаа хангалттай хэмжээгээр биет бусаар нөөцөлж,  гамшиг тохиолдсон үед ямар арга хэмжээ авахыг тодорхойлсон "хэрвээ" гэх нөөц төлөвлөгөөг боловсруулаарай (жишээ нь: хэрвээ би барилга байгаа газартаа үерийн улмаас очих боломжгүй бол яах вэ?) Барилгын эвдрэлийг засварлахад долоо хоногоос хэдэн сар хүртэл хугацаа шаардагдах боловч засвар хийх хөрөнгө бэлдэх, засварын байгууллагыг сонгох гэх мэт зүйл дээр саатах нь таны бизнесийн сул зогсолтыг хоёр дахин уртасгах эрсдэлтэй. Та эрсдэл гарсан үед хэрэглэх хөрөнгийг нөөцөлж, засварын ажлыг хийж чадах гүйцэтгэгчийг ч урьдчилсан байдлаар сонгосон бол даатгалын нөхөн төлбөрийг хүлээх зуураа шууд засвараа эхлүүлж болно. Одооноос бэлдэж дараа нь цагаа хэмнэж, бизнесийн сул зогсолтоо багасгаарай.

5.    Хохирлыг даван туулах арга хэмжээ авч, өөртөө итгэлтэйгээр эрсдэлээ бууруул.

Том, жижиг ямар ч бизнесийн хувьд эрсдэлийг бууруулахын тулд хамгийн тохиромжтой арга хэрэгслүүд юу болох, бизнесээ ач холбогдлоор нь хэрхэн эрэмбэлэх талаар ойлголттой байх нь таныг хязгаарлагдмал төсвөө илүү үр дүнтэй ашиглахад тус болно.

 Эх сурвалж:

Орчуулж, бэлтгэсэн: Үндэсний давхар даатгал ХК

2023-06-07

Цагдаагийн Ерөнхий Газрын Экологийн цагдаагийн албанаас хэрэгжүүлж буй "ХҮН БҮР БАЙГАЛЬ ХАМГААЛАГЧ БАЙЦГААЯ" нөлөөллийн аянд "Үндэсний давхар даатгал" ХК нэгдэж хамтран ажиллалаа.
Нийгмийн хариуцлагын хүрээнд хүн бүр байгаль хамгаалагч байхыг уриалж байна. 

2023-06-05

Үндэсний давхар даатгал ХК нь олон улсын үнэлгээний АМ Best агентлагаас санхүүгийн чадавх болон зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээ тогтоолгохоор боллоо. Аливаа санхүүгийн байгууллагын өр төлбөрөө цаг тухайд нь төлж барагдуулах чадвар тухайн байгууллагын санхүүгийн чадавхын үндсэн илэрхийлэл болдог.

АМ Best агентлаг нь дэлхийд даатгалын салбараар мэргэшсэн үнэлгээ хийдэг олон улсын цорын ганц байгууллага юм. АМ Best нь 1899 онд байгуулагдсан, АНУ-д төвтэй, Нью-Йорк, Лондон, Амстердам, Дубай, Хонконг, Сингапур зэрэг 100 гаруй улс орны томоохон хотуудад үйл ажиллагаа явуулдаг, Дэлхийн томоохон даатгалын болон давхар даатгалын компаниудад санхүүгийн зэрэглэл, үнэлгээ тогтоох үйл ажиллагаа явуулдаг нарийн мэргэшсэн тэргүүлэгч агентлаг юм.

АМ Best-ийн үнэлгээ нь бие даасан, илэрхийллийн чанар өндөртэй гэж тооцогддог бөгөөд даатгалын компанийн нөхөн төлбөр, өр төлбөр болон бусад санхүүгийн үүргээ цаг тухайд нь биелүүлэх чадамжийг илэрхийлдэг. Олон улсад энэхүү чадварыг хөндлөнгийн байгууллагаас зэрэглэл тогтоох замаар баталгаажуулдаг.

Эх сурвалж: Ikon.mn

2023-05-30

Үндэсний тэргүүлэгч Төрийн банкнаас гадаад худалдааны чиглэлээр үйл ажиллагаагаа эрхэлдэг компаниуд болон жижиг дунд үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч нарт худалдааны салбарын мэргэжилтнүүдийн мэдлэг туршлагаас суралцах боломж олгох сургалт семинарыг МҮХАҮТ, Үндэсний Давхар Даатгал ХК болон “Төв Азийн Зам” ХХК-уудтай хамтран зохион байгууллаа. 

Энэ үеэр “Гэрээнээс үүссэн маргааныг арбитраар хэрхэн шийдвэрлэх тухай”, “Олон Улсын тээвэр логистикийн туршлага, экспорт импортын тээврийг амжилттай зохион байгуулах шийдлүүд”, “Экспортын зээлийн даатгалаар дамжуулан бизнес эрхлэгчдэд барьцаа хөрөнгийн асуудлыг шийдвэрлэх боломж” сэдвээр сургалт хийсэн байна. Харин зохион байгуулагч Төрийн банкнаас бизнес эрхлэгчдэдээ зориулан “Байгаль орчин, нийгэм, засаглал”-ын хүрээнд үйл ажиллагаагаа олон улсын жишигт хэрхэн нийцүүлэх боломжуудыг танилцуулсан нь оролцогч байгууллагуудын хувьд ногоон эдийн засаг, тогтвортой санхүүжилтийн талаар мэдлэг олгожээ. Мөн банкны зүгээс худалдааны санхүүжилтийн үйлчилгээг авсанаар бараа татан авалтын зардлаа хэрхэн бууруулах, гадаад гүйлгээнд үүсч болзошгүй луйвраас урьдчилан сэргийлэх олон улсын туршлага, мэдээллийг хүргэсэн байна.   

Төрийн банк нь жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн экспорт, импортын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, бизнесээ өргөжүүлэхэд нь туслах зорилгоор “Каргилл Файнаншл Сервисес Интернэйшнл” Олон Улсын байгууллагаас гадаад худалдааг дэмжих 25 сая.ам доллар буюу 87 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэрийг татан төвлөрүүлсэн билээ. Тус эх үүсвэрийг татсанаар харилцагчдадаа эргэлтийн хөрөнгө, хөрөнгө оруулалт, зээлийн шугам, худалдааны санхүүжилтийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээг илүү өргөн хүрээнд үзүүлэхэд томоохон түлхэц болох юм. 

2023-05-24

Семинарын хөтөлбөрийн мэдээллийг энд дарж харна уу!

2023-05-21

Улсын хэмжээнд 70-80 орчим аж ахуй нэгжүүд л Олон улсад экспорт тогтмол хийдэг гэсэн тойм судалгаа байдаг. Гэтэл экспорт хийхийг хүсч сонирхдог 500 орчим аж ахуй нэгж байдгийг Жижиг, дунд үйлдвэрийн газраас мэдээлжээ. 

Манай орон дэлхийн 10-11 улс орон руу бараа бүтээгдэхүүнээ экспортолсон бөгөөд ихэнх буюу 70 хувийг зөвхөн өмнөд хөрш рүүгээ нийлүүлжээ. Энэ нь бид экспортын өөр түвшин рүү ахих, илүү олон улс оронд бүтээгдэхүүнээ экспортлох, мөн бүтээгдэхүүнийхээ нэр төрлийг ч нэмэгдүүлэх шаардлага байгааг харуулж байна.

Тиймээс экспорт хийдэг, экспортлогч болохыг хүсдэг бүхий л бизнес эрхлэгчдэд ЭКСПОРТЫН ЗЭЭЛИЙН ДААТГАЛ НЭН ХЭРЭГТЭЙ.

Та энэхүү даатгалын үйлчилгээний талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл зөвлөгөө авахыг хүсвэл Даатгалын менежертэй холбогдоорой. Танд амжилт хүсье.

2023-05-20

Техас мужийн Даллас хотын зүүн хэсэгт байрлах Fritz Pak нь усан бассейнд зориулсан бетон зуурмагийн нэмэлт бодис, гипс зэрэг барилгын салбарын 40 орчим нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн экспортод гаргадаг нэгэн компани юм. Энэ компани бүр 2008 оны эдийн засгийн хямралын дараагаас л дотоодын борлуулалтаа маш ихээр алдсан ба үүнийгээ нөхөх гэж бүтээгдэхүүнээ олон улсын зах зээл рүү гаргахаар шийджээ. 

Энэ нь тус гэр бүлийн бизнесийн хамгийн залуу удирдагч хүү Давидын санаа байж. ЭКСПОРТЫН ЗЭЭЛИЙН ДААТГАЛ-ыг ашигласнаар тэд гадаадын шинэ худалдан авагч нартаа зээлээр авах нөхцөлийг санал болгож, одоогийн байдлаар Мексик, Бразил, Энэтхэг, Тайвань зэрэг дэлхий даяар борлуулалтаа хийж байна. Экспортын орлого нь борлуулалтынхаа 35 хувийг эзэлдэг гэр бүлийн томоохон бизнес болон өргөжсөн.

Та энэхүү даатгалын үйлчилгээний талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл зөвлөгөө авахыг хүсвэл Даатгалын менежертэй холбогдоорой. Танд амжилт хүсье.

2023-05-15

“Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн” ОНӨТҮГ-аас жил бүр зохион байгуулдаг хаврын бүх нийтээр мод тарих өдрүүд эхэллээ.
Үндэсний Давхар Даатгал ХК-ийн хамт олны төлөөлөл 2023 оны 05 дугаар сарын 13-ны өдөр бүх нийтээр мод тарих үндэсний өдрийн нээлтэд оролцож, Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн дэх талбайд 25 мод суулгалаа.

Мод тарих үндэсний өдрийн нээлтэнд Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Чинбүрэн, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Б.Бат-Эрдэнэ нар оролцож, орчны эко ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх, Туул голын ундны усны эх үүсвэрийг хамгаалах үйлсэд нэгдэж буй хүн бүрд талархал дэвшүүлж, байгууллага тус бүрд батламж гардуулсан юм. Энэ онд Үндсэний цэцэрлэгт хүрээлэнд “Тэрбум мод” хөтөлбөрийн хүрээнд 10 000 мод тарихаар төлөвлөж, бэлтгэл ажлыг хангасан байна.

Хөтөлбөрийн энэ хаврын ажил тавдугаар сарын 28-ныг хүртэл үргэлжлэх бөгөөд Нийслэл хотын хэмжээнд Гачуурт, Дээд Салхит, Айцын ам, Баруун салаа, Түргэний гол, Налайх зэрэг олон байршилд мод тарьж байна.

2023-05-12

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль болон Даатгалын тухай хуулиудад даатгагч нь холбогдох этгээдээс бусад этгээдэд баталгаа, батлан даалт гаргах, төрийн худалдан авах ажиллагаанд даатгагчийн баталгааг хүлээн авах боломжийг бүрдүүлсэн нэмэлт өөрчлөлт орж, СЗХ-оос “Даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагааны журам” батлагдаж даатгалын компаниудад даатгагчийн баталгаа гаргах хууль эрх зүйн орчин нь бий болсон билээ.

Үүнтэй холбоотойгоор 2023 оны 5 дугаар сарын 9-10 –ны өдрүүдэд Баталгаа, батлан даалтын бүтээгдэхүүний эрсдэлийн судалгаа, үнэлгээ хэрхэн хийх практик арга зүйн хоёр өдрийн сургалтыг Үндэсний давхар даатгал ХК, Зээлийн батлан даалтын сантай хамтран даатгалын компаниудад зохион байгууллаа. Сургалтаар Зээлийн батлан даалтын сангийн мэргэжилтнүүд батлан даалтын бүтээгдэхүүний онцлог, эрсдэлийн удирдлага, санхүүгийн судалгаа, материал бүрдүүлэлт, активын ангилал, барьцаа хөрөнгө, авлага барагдуулах зэрэг сэдвээр практикт суурилсан сургалтыг даатгалын компаниудын мэргэжилтнүүдэд хийлээ. Сургалтад 10 гаруй даатгалын компанийн даатгалын менежер, актуарч, андеррайтер, бүтээгдэхүүн хөгжлийн менежер зэрэг 40 гаруй мэргэжилтнүүд амжилттай хамрагдлаа.

2023-05-04

Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн Андеррайтинг, бизнес хөгжлийн газрын дарга Б.Батбаяр, даатгалын ахлах шинжээч Б.Гантуяа нар 2023 оны 5 дугаар сарын 4-ний өдөр Жижиг дунд үйлдвэрийн газрын дарга Я.Эрдэнэсайхан, ЗТХ-ийн хэлтсийн дарга Энхтөр, ахлах мэргэжилтэн Ундрал нартай уулзалт хийж, хоёр байгууллагын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх талаар санал солилцлоо.

Уулзалтын үеэр Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн Б.Батбаяр дарга компанийн үйл ажиллагаа, одоо хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрийг танилцуулж, Жижиг дунд үйлдвэрийн газраас Я.Эрдэнэсайхан дарга төрийн байгууллагууд уялдаа холбоотой ажиллаж, хоёр байгууллагууд үйл ажиллагаагаа дэмжиж ажиллах нь зүйтэй гэж үзээд Жижиг дунд үйлдвэрийн газраас аж ахуйн нэгжүүдэд олгодог зээл, төсөл хөтөлбөрт давхар даатгалын оролцоог нэмэгдүүлэх зээлийн даатгал, төлбөр тасалдлын даатгалын үйлчилгээ авах хэрэгцээтэй байгаа талаар онцолсон юм. Ийнхүү талууд шаардлагатай бүтээгдэхүүн үйлчилгээний талаар судлах, хамтран хэрэгжүүлэх, хамтын ажиллагааны санамж бичигт гарын үсэг зурахаар боллоо.

2023-04-05

Даатгалын тухай хууль, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулиудад УИХ-аас өнгөрсөн оны 12 дугаар сард нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Ингэснээр даатгалын компаниуд холбогдох этгээдээс бусад этгээдэд баталгаа, батлан даалт гаргах, төрийн худалдан авах ажиллагаанд даатгалын компанийн гаргасан баталгааг хүлээн авах боломж бий болж, даатгалын салбарт цоо шинэ үйлчилгээ бий болсон юм.

Шинэ бүтээгдэхүүн үйлчилгээ зах зээлд нэвтрэх болсонтой холбогдуулан Үндэсний давхар даатгал ХК баталгааны даатгалын үйлчилгээгээр дэлхийд тэргүүлэх БНСУ-ын Seoul Guarantee Insurance (SGI) компанитай хамтран ажиллах санамж бичигт 2023 оны 4-р сарын 5-нд гарын үсэг зурлаа. Уг санамж бичгийн хүрээнд даатгагчийн баталгааг Монгол Улсын даатгалын салбарт нутагшуулах хугацаанд SGI компани Үндэсний давхар даатгал ХК-д андеррайтингийн зөвлөх үйлчилгээ, даатгалын салбарын мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах чиглэлд хамтран ажиллах юм.  

Сэтгүүлч: Яагаад Үндэсний давхар даатгал ХК-ыг сонгож, хамтран ажиллах болсон бэ?

SGI дэд ерөнхийлөгч Хуан Иы Таг: Үндэсний давхар даатгал компани нь Монголын цорын ганц төрийн өмчит давхар даатгалын компани бөгөөд давхар даатгалын үйл ажиллагаанаас гадна Монгол Улсын Санхүүгийн Зохицуулах Хороонд (СЗХ) даатгалын салбарын бодлогыг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх үүрэгтэй гэж ойлгож байгаа. Түүнчлэн, Үндэсний давхар даатгал компанийг Азийн баталгаа, зээлийн даатгалын холбоонд элссэнээс хойш манай хоёр байгууллага найрсаг харилцаанд тулгуурлан хамтын ажиллагааг ахиулж, хэд хэдэн удаагийн бизнесийн хэлэлцүүлэг өрнүүлсэн. Үүний хүрээнд өнгөрсөн оны 11 дүгээр сард Үндэсний давхар даатгал ХК нь СЗХ-той хамтран манай компанийн төлөөллийг Монголд урьж баталгааны даатгалын семинарыг зохион байгуулсан. Үндэсний давхар даатгал компанийг Монголын зах зээлийн талаар гүн гүнзгий ойлголттой, түүнчлэн зах зээлдээ манлайлах үүрэгтэй оролцдогийнх нь хувьд бид тус компанитай хамтран ажиллахаар шийдсэн.

Сэтгүүлч: Энэхүү хамтын ажиллагаанаас ямар үр дүн гарна хэмээн хүлээж байгаа вэ?

SGI дэд ерөнхийлөгч Хуан Иы Таг: Хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулах, Монгол Улсад даатгагчийн баталгааны эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх ажилд зөвхөн Үндэсний давхар даатгал компаниас гадна СЗХ, Монгол Улсын Их Хурлаас ч харамгүй дэмжлэг үзүүлсэн гэж сонссон. Өнөөдрийг хүртэл та бүхний дэмжлэг туслалцаанд баярлалаа. Энэхүү хамтын ажиллагааны загвар амжилттай хэрэгжих үндэс суурийг тавьж буй өнөөдрийн арга хэмжээ нь хоёр компанийн цаашдын хөгжилд шинэ эргэлт болж, цаашлаад Монгол Улсын баталгааны даатгалын салбарын хөгжлийн үндэс суурь болсноор Монгол Улсын эдийн засгийн хөгжилд хувь нэмрээ оруулна гэж итгэж байна.

Сэтгүүлч: Энэхүү санамж бичгээс ямар үр дүнг та бүхэн хүлээж байна вэ?

ҮДД ХК-н гүйцэтгах захирал Б.Жавхлант: БНСУ-н Сөүл баталгааны даатгал компани нь энэхүү баталгааны даатгалын үйлчилгээг улсдаа дангаараа үзүүлдэг дэлхийд хүлээн зөвшөөрөгдсөн том компани байгаа. Бид энэхүү байгууллагатай хамтарч ажилласнаар Баталгааны даатгалыг нэвтрүүлсэн тэргүүн туршлагыг Үндэсний давхар даатгал ХК болон даатгалын комданиудтайгаа хамтран Монгол улсад боловсруулах, нутагшуулах техник туслалцаа үзүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллана. Баталгааны даатгалын үйлчилгээг Монгол улсад нутагшуулснаар эдийн засагт доривтой хувь нэмэр оруулах эхлэлийг тавьж байгаа. Даатгалын бүтээгдэхүүн нэвтэрснээр худалдааны санхүүжилтын шинэ төрлийн санхүүгийн бүтээгдэхүүн гарч байгаа юм.

Сэтгүүлч: Баталгааны даатгалын үйлчилгээ бий болсноор даатгалын салбарт ямар өөрчлөлт гарч байгаа вэ?

ҮДД ХК-н гүйцэтгах захирал Б.Жавхлант: Даатгалын салбарын хувьд шинэ төрлийн бүтээгдэхүүнийг гаргаж байна. Том зургаар харах юм бол худалдааны санхүүжилтэд  шинэ арга хэрэгсэл нэвтэрч байна. Энэ нь жижиг дунд үйлвэрлэл эрхлэгч нарт банкнаас өөр төрлийн санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэх, эдийн засгийг тэлэх том ач хобогдол бүхий үр дүнгийн хүлээлт байгаа.

Сэтгүүлч: Танай компани МУ-ын цорын ганц давхар даатгагчийн хувьд энэхүү даатгагчийн баталгааны тогтолцоог нэвтрүүлэхэд ямар үүрэгтэй оролцох вэ? Даатгалын компаниудтай хэрхэн ажиллах вэ?

ҮДД ХК-н гүйцэтгах захирал Б.Жавхлант: Дэлхийн аль ч улс оронд энэ төрлийн даатгалын үйлчилгээ даатгалын компаниудаас гадна давхар даатгалын компанийн оролцоотойгоор хийгддэг туршлагатай байгаа. Манай компанийн хувьд энэхүү бүтээгдэхүүн үйлчилгээг үзүүлэхдээ цор ганц давхар даатгалын компани гэдэг утгаараа давхар даатгалын хамгаалалтыг бий болгосноор бүтээгдэхүүний цар хүрээ, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, өөрийн боломжит санхүүгийн хэмжээгээр дэмжлэг үзүүлэх байр суурьтай байна. Нөгөө талаар БНСУ-н Сөүл баталгааны даатгал компанитай байгуулж буй энэхүү санамж бичгийн хүрээнд техникийн туслалцаа хүлээн авах, бусад төрлийн мэдлэг мэдээллийг олж авах замаар даатгалын салбараа дэмжих үүрэгтэйгээр ажиллаж байна.

2023-04-03

Авлигатай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтэсээс зохион байгуулдаг сургалт 2023 оны 3 дугаар сарын 31-ний өдөр Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн байранд болов.

Сургалтын хүрээнд Авлигатай тэмцэх хууль, авлига, ашиг сонирхлын талаарх ойлголт, ёс зүй, төрийн албан хаагчид хориглосон үйлдэл, авлигатай тэмцэхэд иргэн бүрийн оролцоо чухлыг ойлгож, авлигатай тэмцэх газрын үйл ажиллагаа, авлигын бодит жишээ, шинж чанар, хор нөлөөний талаар мэдлэг, мэдээлэл солилцлоо.

Сургалтад нийт 33 ажилтан хамрагдав.

2023-03-31

Санхүүгийн зохицуулах хорооны ээлжит хуралдаан өнөөдөр боллоо. Хуралдаанаар “Үндэсний давхар даатгал” хаалттай ХК-ийн нийтэд санал болгон гаргаж буй үнэт цаасыг бүртгэлээ. Төрийн өмчит хуулийн этгээдийг нэмж хувьцаа гарган биржээр нээлттэй арилжаалах замаар олон нийтийн хяналтад оруулах, санхүүгийн сахилга бат, засаглалыг сайжруулах, үйл ажиллагааны тогтвортой, ил тод байдлыг хангах зорилгоор УИХ-ын 2022 оны 16 дугаар тогтоолоор “Төрийн өмчит хуулийн этгээдийн хувьцааг 2022-2023 онд биржээр олон нийтэд нээлттэй худалдах үндсэн чиглэл”-ийг баталсан. Улмаар Засгийн газрын мөн оны 244 дүгээр тогтоолоор “Төрийн мэдлийн хувьцааг 2022-2023 онд биржээр олон нийтэд нээлттэй худалдах төрийн өмчит хуулийн этгээдийн жагсаалт”-ыг баталсан бөгөөд энэхүү жагсаалтад “Үндэсний давхар даатгал” хаалттай ХК багтсан билээ. Монгол Улсын нийгэм эдийн засагт чухал ач холбогдол бүхий үндэсний давхар даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх, мал аж ахуй, газар тариалангийн салбарыг эрсдэлээс хамгаалах үндсэн чиг үүрэг бүхий тус компани нь нийтэд хувьцаагаа санал болгосноор  гадагшаа гарч буй давхар даатгалын хураамжийн валютын урсгалыг бууруулж, эрсдэл даах чадварыг нэмэгдүүлэх боломж бүрдэх юм. “Үндэсний давхар даатгал” ХК нь дээрх зохицуулалтын хүрээнд хувьцаагаа нийтэд санал болгон гаргаж буй хоёр дахь компани болж байна.

Мөн хуралдаанаар нэг компанийн гаргаж буй хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасыг бүртгэж, нэг компанид хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаас гаргах үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгож, гурван хувийн хөрөнгө оруулалтын санг үүсгэн байгуулах баримт бичгийг бүртгэж, нэг компанийг үнэт цаасны зах зээлд оролцогчид хууль зүйн зөвлөгөө үзүүлэх хуулийн этгээдээр бүртгэлээ.

Түүнчлэн банк бус санхүүгийн зээл олгох үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг нэг компанид, банк бус санхүүгийн факторингийн үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хоёр компанид, банк бус санхүүгийн итгэлцлийн үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хоёр компанид, банк бус санхүүгийн богино хугацаат санхүүгийн хэрэгсэлд хөрөнгө оруулалт хийх үйл ажиллагаа эрхлэх энгийн зөвшөөрлийг нэг компанид нэмж олгохоор тус тус шийдвэрлэв. 

Виртуал хөрөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгчийн санхүүгийн тайланд аудит хийх хуулийн этгээдээр нэг компанийг бүртгэхээр, үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын байгууллагын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хоёр компанид олгохоор, мөн хоёр компанийн дээрх чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг сэргээхээр мөн хэлэлцэн шийдвэрлэсэн юм.  

2023-03-20

Даатгалын тухай хууль, Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулиудад УИХ-аас өнгөрсөн оны 12 дугаар сард нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Ингэснээр даатгалын компаниуд холбогдох этгээдээс бусад этгээдэд баталгаа, батлан даалт гаргах, төрийн худалдан авах ажиллагаанд даатгалын компанийн гаргасан баталгааг хүлээн авах боломжийг бүрдүүлсэн бөгөөд энэхүү нэмэлт, өөрчлөлт нь энэ оны нэгдүгээр сарын 31-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байна.

Эдгээр хуулийн хэрэгжилтийг хангах зорилгоор Санхүүгийн зохицуулах хорооноос “Даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагааны журам”-ыг баталсан. Тодруулбал журмаар даатгалын компани баталгаа гаргах тохиолдолд санхүү, төлбөрийн чадвар болоод удирдлага, зохион байгуулалтын хувьд ямар шаардлага тавигдах, хэдий хэмжээний баталгааг гаргаж болох, үүсэж болзошгүй эрсдэлээс хэрхэн сэргийлэх зэрэг харилцааг зохицуулж байна.

Хуулиудад оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж, түүний хэрэгжилтийг хангахад шаардлагатай зохицуулалтын журам батлагдсанаар даатгалын компаниудын баталгаа гаргах хууль эрх зүйн орчин бүрэн бүрдсэн. Иймд Хорооноос даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагааны хэрэгжилт, цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаарх “Даатгагчийн баталгаа” уулзалт, хэлэлцүүлгийг энэ сарын 17-нд зохион байгуулсан юм.

Уулзалт, хэлэлцүүлэгт Санхүүгийн зохицуулах хороо, Сангийн яам, Монголын даатгалын холбоо, “Үндэсний давхар даатгал” ХК болон даатгалын компаниудын төлөөлөл оролцож, даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагааны хэрэгжилтийн талаар хэлэлцэж, санал солилцов.

Даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагаа нь даатгалын салбарт нэвтэрч буй санхүүгийн шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ юм.

Уг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг амжилттай хэрэгжүүлэх, даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагаанд нэгдсэн зохион байгуулалттайгаар оролцох, хамтын удирдлагын бүтцийг бий болгох, хамтын эрсдэлийн санг бүрдүүлэх чиглэлээр даатгалын компаниуд хамтран ажиллаж, даатгагчийн гаргах баталгааны үйл ажиллагааны журам, баталгааны гэрээний төсөл зэргийг боловсруулсан бол “Үндэсний давхар даатгал” ХК нь даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд андеррайтингийн туслалцаа үзүүлэх, даатгагчийн баталгааны эрсдэлийн тодорхой хэсгийг өөрийн хөрөнгөөр хариуцах, олон улсын давхар даатгалд шилжүүлэх чиглэлээр ажиллаж, холбогдох бэлтгэл ажлуудыг бүрэн хангаад байна.

Манай улсын хувьд иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагууд аливаа тендерт оролцохдоо банканд бэлэн мөнгө байршуулах, эсвэл зээл авах хэлбэрээр банкны баталгаа гаргуулдаг байсан нь банкны баталгаанд хөрөнгөө түгжих, санхүүгийн боломжгүй бол тендерт оролцох ч боломжгүй болох зэрэг хүндрэлийг учруулдаг байсан.

Харин даатгалын компаниуд баталгаа гаргаж, төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд тендерийн үйл ажиллагаандаа даатгагчийн баталгааг ашиглах болсноор иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд учирч буй дээрх хүндрэлийг эдийн засгийн хувьд зардал багатайгаар шийдвэрлэх боломжийг бүрдүүлсэн бөгөөд өнөөдрийн байдлаар даатгалын компаниуд 50 орчим тэрбум төгрөгийн баталгааг гаргах боломжтой байна.

Даатгагчийн баталгаатай холбоотой дэлгэрэнгүй мэдээллийг 7766-8001 тоот утсаар болон info@mia.mn цахим хаягаар авч болно.

Эх сурвалж: Санхүүгийн зохицуулах хороо

2023-03-13

Даатгалын талаар ойлголт, мэдлэгтэй үйлчлүүлэгчид аливаа эрсдэлийг тооцож улмаар ирээдүйд учирч болзошгүй эрсдэлийг даатгалд шилжүүлэх, үр ашгийг нь хүртэх боломж өндөр байдгийг судлаачид онцолсон байдаг. Харин даатгалын боловсрол, мэдлэг, мэдээлэл дутмаг байх нь иргэд эрсдэлээ шилжүүлэх, бууруулах хэрэгцээгээ хангаж чаддаггүй, даатгалын хамгаалалтгүйгээс хохирлыг даван туулах гэнэтийн санхүүгийн дарамттай учирдаг.     

Санхүүгийн зохицуулах хороо иргэдийн санхүүгийн боловсрол, мэдлэгийг дээшлүүлэх чиглэлд дангаар болон холбогдох бусад байгууллагатай хамтран ажиллаж, холбогдох арга хэмжээг тогтмол авч хэрэгжүүлж ажиллаж байна. Энэ дагуу буюу тэр дундаа олон нийтийн даатгалын боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлээр хэрэгжүүлэх санал, санаачлагыг нэгтгэн салбарын оролцогчдын хамтын ажиллагааг бий болгох зорилгоор “Олон нийтийн даатгалын боловсрол” сэдэвт уулзалт, хэлэлцүүлгийг энэ сарын 06-нд зохион байгууллаа. Уулзалт, хэлэлцүүлэгт Санхүүгийн зохицуулах хороо, Монголын даатгалын зуучлагчдын холбоо, Албан журмын даатгагчдын холбоо, Монголын хөрөнгө, хохирол үнэлэгчдийн холбоо, “МИК ОССК” ХХК болон даатгалын зуучлагч банкууд, даатгалын компанийн төлөөллүүд оролцож олон нийтийн даатгалын боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлээр Санхүүгийн зохицуулах хорооноос хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг танилцуулж, хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

Хэлэлцүүлэгт оролцогч нар олон нийтийн даатгалын боловсролд чухал ач холбогдол өгч хамтран ажиллахаа илэрхийлсэн бөгөөд даатгалын талаар иргэдэд зөв ойлголт,  мэдээлэл хүргэх, боловсролыг дээшлүүлэх чиглэлээр сургалт, сурталчилгааны ажлыг өргөн цар хүрээтэй зохион байгуулах мөн даатгалын үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулахад анхаарах шаардлагатайг онцлоод СЗХ-ноос хэрэгжүүлэх ажлын саналуудыг дэмжиж, хамтран ажиллахаа илэрхийллээ.  

2023-02-14

Үндэсний давхар даатгал ХК даатгалын салбарт өрнөж буй хууль эрхзүйн орчны өөрчлөлттэй холбоотойгоор “Даатгалын салбарын шинэ эрин” уулзалтыг Монголын даатгалын холбоотой хамтран зохион байгууллаа.

Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй 17 компанийн удирдлагууд оролцож, Үндэсний давхар даатгал ХК ба даатгалын компаниудын хамтын ажиллагаа, даатгалын салбарт шинээр бий болж буй баталгааны даатгалын үйлчилгээ, уг үйлчилгээнээс үүсэх боломжууд сэдвээр ярилцсан юм. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд 2022 оны 12-р сарын 23-нд орсон нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу баталгааны даатгал гэсэн шинэ төрлийн үйлчилгээ энэ сараас эхлэн зах зээлд нэвтэрч байгаа билээ.

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу тендерт оролцогчдоос тендерийн баталгаа, гүйцэтгэлийн баталгаа, урьдчилгаа төлбөрийн баталгаа, чанарын баталгаа шаарддаг бөгөөд ААН-үүд дээрх баталгаануудыг үнэт цаас, банкны баталгаа хэлбэрээр гаргуулж авдаг байсан билээ. Уг хуульд орсон нэмэлт өөрчлөлтөөр банкнаас гадна даатгалын компаниуд тендерийн баталгаа гаргах боломжтой болж байгаа юм.

Үүнээс гадна Гамшгийн эрсдэлийн даатгалын тухай хууль, Даатгалын тухай багц хуулийн шинэчилсэн найруулгууд энэ онд УИХ хэлэлцэгдэн батлагдах хүлээлттэй байгаа юм. Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б. Жавхлант эдгээр эрх зүйн орчны шинэчлэлүүд нь даатгалын салбарын хөгжлийг хурдасгаж, шинэ эриний үүд хаалгыг нээж өгнө хэмээн онцолсон юм.

https://ikon.mn/

2023-02-13

Батмөнхийн Жавхлант, Үндэсний давхар даатгал компанийн гүйцэтгэх захирал. 

- Засгийн газрын 2018 оны тогтоолоор “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийг “Үндэсний давхар даатгал” ХК болгон өргөжүүлсэн. Тухайн үеийн санхүүгийн болон даатгалын салбарт ямар хэрэгцээ шаардлага байсан учраас энэ шийдвэр гарсан бэ гэдгээс хоёулаа яриагаа эхэлье.

“Үндэсний давхар даатгал” ХК болон үндэсний давхар даатгалын тогтолцооны талаар ярихын тулд 2018 оноос биш 2012 оноос эхлэн ярих ёстой. Төрөөс даатгалын салбарт дунд болон урт хугацаанд баримтлах бодлогын баримт бичгүүдэд үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бий болгоно гэж 2012 оноос эхлэн анхлан тусгаж эхэлсэн байдаг. Ингээд “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийг 2014 онд Малын индексжүүлсэн даатгалын хуулийн дагуу үүсгэн байгуулсан. Малын индексжүүлсэн даатгалын төслийг Дэлхийн банк 2006 оноос эхлэн Монгол Улсад хэрэгжүүлж эхэлсэн нь “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн суурь болсон.

Үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог хөгжүүлэх шаардлага нь төр хувийн хэвшил хоёрын хамтын ажиллагааг хангах байсан. Мал аж ахуйн салбар бол Монгол Улсын эдийн засаг төдийгүй нийгмийн амьдралд чухал ач холбогдолтой салбар. Гэвч манай нүүдлийн мал аж ахуй уур амьсгалын өөрчлөлт, ган зуд зэрэг цаг уурын гамшигт өртөмхий учраас хувийн хэвшлийн компаниуд энэ салбарын эрсдэлийг уламжлалт аргаар даатгах сонирхол багатай байсан. Нөгөө талаараа төр дангаараа малчдын эрсдэлийг даатгаад явах нь эдийн засгийн хувьд өндөр зардалтай. Эндээс төрийн өмчит давхар даатгалын компани ба хувийн хэвшлийн даатгалын компаниудын хамтын ажиллагааг бий болгож, үндэсний давхар даатгалын тогтолцоо үүсэх шаардлага бүрдсэн гэж хэлж болно.

Хөдөө аж ахуйн давхар даатгалын компанийн дараагийн нэг зорилго нь гадаад улс руу гарч буй давхар даатгалын мөнгөн урсгалыг бууруулах байсан. Ингээд 2018 онд Засгийн газрын 303 дугаар тогтоол гарч уг компанийг Үндэсний давхар даатгалын компани болгон үйл ажиллагааг өргөтгөсөн. Даатгалын компаниуд томоохон эрсдэлээ гадаадын давхар даатгалын компанид даатгуулж, эрсдэлээ тараан байршуулдаг. 2022 оны хувьд гэхэд дотоодын даатгалын компаниуд давхар даатгалын үйлчилгээнд нийт 84 тэрбум төгрөгийн хураамж төлсөн байдаг. Одоогоор үүний 4 тэрбум төгрөгийн хураамжийг Үндэсний давхар даатгал компани дотооддоо авч үлдсэн.

- Тэгвэл дотоодод авч үлдэж буй энэ мөнгөн дүнг өсгөх боломж бий юу?

Даатгал бол эрсдэлийг тараан байршуулах үйл ажиллагаа. Ийм учраас давхар даатгалын хэрэгцээ шаардлага үүсдэг. Дотоодын даатгагч нарын бүх эрсдэлийг “Үндэсний давхар даатгал” ХК дангаараа давхар даатгах нь үйл ажиллаагаа талаасаа ч буруу, нөгөө талдаа санхүүгийн хувьд ч боломжгүй. Одоогоор бол нийт давхар даатгалын 5 хүрэхгүй хувь нь Үндэсний давхар даатгал ХК-д даатгагдаж байна. Харин энэ хувь хэмжээг тодорхой түвшин хүртэл өсгөх боломж бий.

Одоогоор боловсруулагдаж буй Даатгалын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд дотоодын давхар даатгагчаар даатгуулах доод босгыг тогтоож өгөх зохицуулалтыг тусгаад байгаа. 10% байх уу, 20% байх уу гэдэг нь хуулийн төсөл батлагдах үед тодорхой болно.

- Санхүүгийн бололцоо талаасаа Үндэсний давхар даатгал компани нийт дотоодын даатгалын хэдэн хувийг давхар даатгах боломжтой вэ? 

Бидний тооцоолж үзсэнээр 10%-25% даатгах боломжтой. Энэ нь нийт 10-20 орчим тэрбум төгрөгийн даатгалын хураамж дотооддоо үлдэнэ гэсэн үг.

- Энэ зохицуулалт дотоодын даатгагч нарт ямар нөлөө үзүүлэх бол?

Мэдээж хэрэг эерэг нөлөө үзүүлнэ. Гадаадын давхар даатгалын компаниас үйлчилгээ авах тохиолдолд дотоодын даатгагч нар ханшийн зөрүүгийн эрсдэл хүлээдэг. Ихэнх томоохон даатгалууд жилийн эхэнд хийгддэг. Гэтэл өнгөрсөн жилийн эхэнд ам.долларын ханш ямар байлаа, жилийн эцэст яаж өссөн билээ. Харин Үндэсний давхар даатгал ХК төгрөгөөр үнэ санал болгоно.

ДААТГАЛЫН БАГЦ ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГААР 10-20 ОРЧИМ ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙН ДАВХАР ДААТГАЛЫН ХУРААМЖИЙГ ДОТООДДОО АВЧ ҮЛДЭХ БОЛОМЖТОЙ БОЛНО

- Үндэсний давхар даатгал ХК болон үйл ажиллагаагаа өргөжүүлснээс хойш танай компанийн хувьд онцлох амжилтууд юу байв?

Үйл ажиллагааны талаасаа гэвэл Монгол Улсад үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бодитой бий болгож чадсан. Дотоодын даатгалын компаниуд нийлээд томоохон эрсдэлийг даатгаж болдгийг малын индексжүүлсэн даатгал, улаан буудайн индексжүүлсэн даатгал зэрэг өмнө байсан болоод шинэ бүтээгдэхүүнүүдээр харуулж байна. Хөрөнгийн, хариуцлагын, барилга угсралт, ачаа тээврийн даатгал зэрэг энгийн даатгалын бүтээгдэхүүнүүдийн хувьд өмнө нь дотоодын даатгалын компаниудад давхар даатгуулах эрэлт өндөр байсан ч энэ эрэлтийг дотоодод хангах боломжгүй, гадаадын компаниудаас өндөр үнэтэй бүтээгдэхүүн худалдан авах шаардлагатай байсан бол Үндэсний давхар даатгал ХК энэ орон зайг нөхөн ажиллаж байна.

Нөгөө талаараа олон улсын нөхцөл төвөгтэй болсон нь давхар даатгалын олон улсын, тэр дундаа төв ази, зүүн европын зах зээлд зарим хүндрэлүүдийг үүсгэсэн. Жишээ нь, өмнө нь ОХУ-ын давхар даатгагч нартай багагүй хэмжээний давхар даатгалын гэрээ хийгддэг байсан бол дайны нөхцөл байдлаас үүдээд энэ нь боломжгүй болсон. Манай улсын хувьд энэ орон зайг “Үндэсний давхар даатгал” ХК нөхөж ажиллах боломжтой.

Санхүүгийн талаас нь харвал “Үндэсний давхар даатгал” ХК байгуулагдахдаа 28 тэрбум төгрөгийг төсвөөс авсан байдаг. Өнөөдөр тэгвэл “Үндэсний давхар даатгал” ХК 60 тэрбум төгрөгийн нийт хөрөнгөтэй болон өргөжиж, энэ хугацаанд нийт 25.3 орчим тэрбум төгрөгийн ногдол ашиг тарааж, үүнээс 1.4 тэрбум төгрөгийг Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газарт шилжүүлсэн. Үлдэх ногдол ашгаар дүрмийн сан болон алдагдлаас хамгаалах сангаа нэмэгдүүлж эрсдэл даах чадавхаа дээшлүүлж ирсэн байдаг. 2018 оноос хойш манай компани 3.4 тэрбум төгрөгийг улсын төсөвт татвар хэлбэрээр төвлөрүүлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл үндсэн үйл ажиллагааны орлогоороо үндсэн хөрөнгөө 5 жилийн дотор 2 дахин өсгөж, ашгаасаа улсын төсөвт хуваарилдаг, томоохон татвар төлөгч байгууллага болжээ.

- Үндэсний давхар даатгал компанийн ирээдүйн алсын хараа юу вэ?

Давхар даатгал гэсэн мэргэжлийн үйл ажиллагаа нь төрийн тодорхой бодлогоор хэрэгжиж байж үр дүнд хүрдгээрээ ердийн даатгалын үйлчилгээнээс ялгаатай. Төрийн зүгээс үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бий болгох зорилтыг тавиад эхнээсээ хууль эрхзүйн орчныг бүрдүүлэх ажил хийгдээд явж байна. Даатгагчийн баталгаа гэсэн санхүүгийн зах зээлийн шинэ төрлийн үйлчилгээг нэвтрүүлэх эрх зүйн орчин бий болоод бэлтгэл ажил үндсэндээ хангагдаад  байна. Өмнө нь тендерийн баталгаа зөвхөн банкны баталгаа шаарддаг байсан бол одоо даатгалын компаниуд энэ төрлийн баталгааны үйлчилгээ санал болгох боломжтой болж байна.

Энэхүү баталгааны бүтээгдэхүүнийг Үндэсний давхар даатгал ХК давхар даатган ажиллана. Одоо боловсруулагдаж буй Даатгалын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бий болгох тодорхой зохицуулалтууд тусгагдаад байна. Мөн Сэндайн протоколын хүрээнд Монгол Улс гамшгийн эрсдэлийн даатгалын тогтолцоог бий болгоход хүчин чармайлт гарган ажиллана. Энэ хүрээнд гамшгийн эрсдэлийн даатгалын тухай хуулийн төсөл боловсруулагдаж байна. Энэ бүх даатгалын салбар дахь хууль эрхзүйн өөрчлөлтүүд нь “Үндэсний давхар даатгал” ХК-тай ямар нэг байдлаар харилцан хамааралтайгаар хэрэгжинэ.

Тэгэхээр ойрын ирээдүйд Монгол Улсын даатгалын салбарын ч манай компанийн ч үйл ажиллагаа эрчимтэй өргөжин тэлэх болов уу гэсэн хүлээлт салбарынхан дунд байна. Эцэст манай компанийн дунд хугацааны нэг амбиц бол цаашид бүс нутгийн хэмжээндээ давхар даатгалын гэрээнүүдэд хувь оролцох буюу даатгалын бүтээгдэхүүн экспортлох явдал юм.  

ҮНДЭСНИЙ ДАВХАР ДААТГАЛ КОМПАНИ 2018 ОНД БАЙГУУЛАГДСАНААС ХОЙШ ХӨРӨНГӨӨ ХОЁР ДАХИН НЭМЭГДҮҮЛСНЭЭС ГАДНА 1.4 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙГ УЛСЫН ТӨСӨВТ ХУВААРИЛСАН

- Манайх шиг жижиг зах зээл дээр ажилладаг компаниудын хувьд даатгалын бүтээгдэхүүн экспортлох бодит боломж үнэхээр бий юу?

Нэгдүгээрт Монгол Улс даатгалын бүтээгдэхүүн экспортолж байсан түүхтэй. Социализмын үед Монгол даатгал компани тухайн үеийн социалист улс орнуудын эрсдэлийг даатгаж байсан бөгөөд 2004 онд хувьчлагдах хүртлээ тодорхой улсуудад даатгалын үйлчилгээ экспортолсоор ирсэн. Нөгөө талдаа өмнө хэлсэнчлэн даатгал бол энгийнээр эрсдэлийг тараан байршуулах үйл ажиллагаа. Мэдээж хэрэг том улсын том компаниудад эрсдэлийн гол хэсгээ төвлөрүүлэх ч зарим хэсгийг өөр улс орны, өөр компанид даатгах явдал түгээмэл. Тэгэхээр бүс нутгийн хэмжээнд давхар даатгалын үйлчилгээ үзүүлэх нь холын мөрөөдөл биш.

- Баталгааны даатгалын үйлчилгээн дээр Үндэсний давхар даатгал компани ямар оролцоотой ажиллах вэ?

Баталгааны даатгалын сая батлагдсан журмаар тус үйлчилгээг үзүүлэх шаардлага хангасан даатгалын компаниуд дундын нэгдсэн санг хамтран байгуулна. Энэ санг Үндэсний давхар даатгал ХК давхар даатгаж байгаа юм. Ингэснээр даатгагчийн баталгаа нь давхар даатгагдаж, даатгалын компаниудын баталгааг гаргах хөрөнгийн хэмжээ нэмэгдэж байгаа.  

- Засгийн газраас зарласан олон нийтэд хувийг нь санал болгох төрийн өмчит компаниудын тоонд Үндэсний давхар даатгал компани багтсан. Та тэгвэл Засгийн Газрын энэ шийдвэрийг хэрхэн харж байна вэ? Энэхүү IPO даатгалын салбарт ямар нөлөө үзүүлэх бол?

Олон улсын туршлагыг харахад Үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бий болгох зорилгоор төр Үндэсний давхар даатгалын компанийг байгуулаад хөгжлийн зохих шатанд хүрсний дараа тодорхой хувийг нь олон нийтэд санал болгодог жишиг бий. Өнөөдрийн дэлхийн даатгалын салбарын томоохон тоглогчид болох БНСУ-ын Korean Re, БНХАУ-ын ChinaRe, Энэтхэгийн GIC, Бразилын Brazil Re, Вьетнамын Vinare зэрэг маш олон компаниуд ийм жишгээр хөгжсөн. Ингэж олон нийтэд санал болгосноор гадна дотны хөрөнгө оруулагчдыг татахаас гадна, дэлхийн шилдэг компаниудын технологи, ноу хауг оруулж ирдэг. Жишээ нь Вьетнамын Venare компанийн 15 хувийг дэлхийн даатгалын салбарын хамгийн том тоглогчдын нэг Swiss Re авчихсан, Вьетнамын даатгалын салбарт зааж сургаад явж байна.   

Засгийн Газар 2014 онд Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал хаалттай хувьцаат компанийг байгуулахдаа л 10 жилийн дотор нээлттэй болгоно гэсэн чиглэлтэй байсан. Энэ нь ч Дэлхийн банк зэрэг донор байгууллагуудаас өгсөн зөвлөмжид туссан. Өнөөдөр тэгвэл миний өмнө дурдсанчлан энэ компани санхүүгийн тоон үзүүлэлт талаасаа ч, үйл ажиллагааны цар хүрээгээрээ ч олон нийтийн болоход бэлэн болжээ. Өөрөөр хэлбэл хөрөнгийн зах зээл дээр гаргаад тавихад хөрөнгө оруулагч сонирхох хэмжээний бүтээгдэхүүн болсон байна. Засгийн Газар ингэж ашигт ажиллагаа, үр өгөөж өндөртэй компаниудаасаа эхлэн олон нийтэд санал болгож байгааг би хувьдаа зөв жишиг гэж харж байгаа.  

https://ikon.mn/

2023-02-08

Даатгалын салбар нь хуримтлагдсан капиталыг үр ашигтай хөрөнгө оруулалт болгож, эрсдэлийг удирдаж, санхүүгийн зах зээлийг тогтворжуулж, арилжаа худалдааг дэмжиж байдаг үндэсний эдийн засаг дахь чухал салбар билээ. Гэвч манай улсын хувьд даатгалын салбар нь нийт эдийн засагт 0.6% эзэлж байгаа нь дэлхийн дундаж 7%, хөгжиж буй орнуудын дундаж 3.3%-тай харьцуулахад хангалтгүй үзүүлэлт юм.

Манай улсын санхүүгийн салбарт банкны салбар үлэмж давамгайлах үүрэг оролцоотой байсаар ирсэн бол сүүлийн жилүүдэд хөрөнгийн зах зээл эрчимтэй өсөн хөгжиж байна. Тэгвэл дараагийн өсөлт Санхүүгийн Зохицуулах Хорооны удирддаг гурав дахь салбар буюу даатгалын салбарт гарах юм биш байгаа гэсэн хүлээлт цөөнгүй санхүүгийн шинжээчдийн дунд байна.

Даатгалын салбарын өсөлтийг хурдасгахад уг салбарыг зохицуулж буй хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах шаардлагатай гэж салбарын мэргэжилтнүүд үздэг. Жишээлбэл 2011 онд батлагдсан Жолоочийн албан журмын даатгалын тухай хууль батлагдсанаар даатгалын салбарт эрчимтэй тэлэлт явагдаж байв. Тэгвэл Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд орсон нэмэлт өөрчлөлт даатгалын салбарт дараагийн өсөлтийн давлагааг авч ирэх боломжтой гэж салбарынхан харж байна.

Монгол Улсын 2023 оны төсөв 20 их наяд төгрөгөөр батлагдсан. Үүний 15 орчим их наяд төгрөг нь урсгал зардал буюу цалин, тэтгэмж, төрийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны зардалд зарцуулагдах бол үлдэж буй 5 их наяд орчим төгрөг төрийн худалдан авалтад зарцуулагддаг.

Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу тендерт оролцогчид болон тендерт шалгарсан иргэд, аж ахуйн нэгж /ААН/-ээс тендерийн баталгаа, гүйцэтгэлийн баталгаа, урьдчилгаа төлбөрийн баталгаа, чанарын баталгаа шаарддаг. ААН-үүд уг баталгааг Засгийн газрын бонд, банкны баталгаа, гадаадын хуулийн этгээд бол Монгол Улсын буюу гадаадын банкны баталгаа, Засгийн газраас зөвшөөрсөн үнэт цаас хэлбэрээр гаргуулж авдаг.

Банкны баталгааг ААН-үүд бэлэн мөнгө байршуулж, эсхүл зээл хэлбэрээр судлуулан авдаг нь зарим ААН-үүдийн хувьд тендерт оролцох боломжгүй болох эсвэл банкны баталгаанд эргэлтийн хөрөнгө түгжихээс өөр аргагүй байдалд ордог. 2021 оны байдлаар тендерийн баталгаа, урьдчилгаа төлбөрийн баталгаа, гүйцэтгэлийн баталгаа гэсэн 3 төрлийн баталгааны нийлбэр 280 тэрбум төгрөг байгаа бөгөөд энэхүү хөрөнгө 2026 он гэхэд 360 тэрбум төгрөгт хүрэх төсөөлөлтэй байна. Тэгвэл баталгааны даатгалын үйлчилгээ бий болсноор ААН-үүд банканд мөнгөө түгжилгүйгээр аливаа тендерт оролцох боломжийг олгож байгаа юм.

Мөн даатгалын салбарын үндсэн хөрөнгийн хэмжээ нэмэгдэж, үйл ажиллагаа нь идэвхжээд зогсолгүй нийт эдийн засагт эргэлдэх мөнгөний хэмжээ ч нэмэгдэх юм.

Үүнээс гадна баталгааны даатгалын үйлчилгээ нь ипотекийн зээлийн урьдчилгаа төлбөрийг хөнгөвчилж өгч байгаа юм. Олон мянган залуу гэр бүлүүд урьдчилгаа төлбөрийн асуудлаас шалтгаалан хүний анхдагч хэрэгцээ болох орон байраар хангагдаж чаддаггүй. Тэгвэл баталгааны даатгалаар дамжуулан даатгалын компани ипотекийн зээлдэгчийн 30 хувийн урьдчилгаа төлбөрийн тодорхой хувийг даатгалын компаниуд батлан даах боломжтой болж байгаа юм. Ингэснээр ипотекийн зээлд илүү олон иргэд хамрагдаж, үл хөдлөх хөрөнгийн салбар ч идэвхжих боломжтой болж байна. 

Энэ онд Гамшгийн эрсдэлийн даатгалын тухай хууль, Даатгалын тухай хуулийн төслийн нэмэлт өөрчлөлтүүд батлагдах төлөвтэй байна. Эндээс харвал Засгийн Газар, УИХ-ын зүгээс 2023 онд даатгалын салбарыг шинэчилж, хөгжлийг нь түргэсгэхэд ихээхэн анхаарал хандуулах бололтой.

www.mongolianre.com

2023-01-20

Эрсдэл тохируулсан далайн бус гамшгийн хохирол хэтрэлтийн дахин давхар даатгалын хураамжийн хувь 2023 оны 1-р сарын байдлаар 50%-аар өссөн бол дэлхийн хөрөнгийн гамшгийн давхар даатгалын хураамжийн хувь 37%-аар өссөн байна гэж олон улсын брокерын групп Ховден мэдээлжээ.

Ховден Групп өөрийн тайландаа давхар даатгалын гэрээ шинэчлэлийн давхар даатгалын хураамжийн хувь сүүлийн хэдэн арван жилийн хамгийн өндөр хувьд хүрч бүртгэгдсэн тухай дурдсан байна. Геополитик болон макро эдийн засгийн хурцадмал байдал, Европ дахь дайн, эрчим хүчний зах зээлийн хямрал, инфляц, зээлийн хүүгийн өсөлт, “Иан” хар салхи зэрэг гамшгийн хохирлууд гэх мэт хүчин зүйлсээс болж дэлхийн давхар даатгалын зах зээлд "их хэмжээний тогтворгүй байдал" бий болсон гэж брокер хэлэв.

Өнгөрсөн хугацаанд давхар даатгалын бүтээгдэхүүнүүдэд хураамжийн хувь янз бүрээр өөрчлөгдөж байсан ч 2023 оны гэрээ сунгалтад буюу нэн ялангуяа давхар даатгалын бүтээгдэхүүнүүдэд огцом өөрчлөлт орж буй үед "арилжааны даатгал болон давхар даатгалын салбарын үнийн мөчлөгүүд ойртож байна” гэж Ховден үзэж байна. Ховденийн индексээс харахад дэлхийн хөрөнгийн гамшгийн давхар даатгалын хувь дунджаар 37%-аар өссөн байна.

Энэхүү хөрөнгийн давхар даатгалын хураамжийн индекс 37%-аар өссөн үзүүлэлт нь жилийн өмнөх 9%-аас хамаагүй өндөр бөгөөд 1992 оноос хойших гучин жилийн хамгийн өндөр өсөлт юм. Зарим бүс нутагт огцом өсөлт ажиглагдаж байгаа ба үнийн өсөлт жигд бус байсан байна. Ховдены тооцоолсноор АНУ-д хөрөнгийн давхар даатгал дунджаар 50%-аар өссөн ба зах зээл маш их ачаалалтай байгаа аж. Энэ нь "АНУ-ын сүүлийн хэдэн арван жилд тохиолдсон хамгийн хэцүү үе байлаа" гэж брокер мэдэгдсэн юм.

Европын давхар даатгалын зах зээлд хүртэл хөрөнгийн гамшгийн давхар даатгалын хувь огцом өссөн бөгөөд Ховден дундаж өсөлтийг 30%, хохирол учирсан хөтөлбөрүүдэд "нэлээд өндөр" өсөлттэй байна гэж тооцоолсон байна.

1-р сарын давхар даатгалын гэрээнүүдийн сунгалтын улиралд ажиглагдсан хураамжийн хувийн өсөлтийн цар хүрээг Ховдены тайлангийн доорх графикт харуулж байна.

Уг нийтлэлийн бүрэн эхээр нь та даараах линкээр орж үзнэ үү

https://www.artemis.bm/news/renewals-catastrophe-retro-rates-50-global-property-cat-37-says-howden/

2023-01-06

Малын индексжүүлсэн даатгал гэдэг нь малчдын амьжиргааны эх үүсвэр болсон мал сүргийг байгаль, цаг уурын эрс тэс нөхцөл болон гэнэтийн гамшгаас үүдэлтэй ихээхэн хэмжээний хохирлоос урьдчилан сэргийлэх зорилготой даатгалын бүтээгдэхүүн юм.

Малын индексжүүлсэн даатгал нь нэг малчны хотонд гарсан хохиролд биш нийт сумын малын төрөл тус бүрийн хорогдлоос сумын босго үзүүлэлт болох 5 болон 6 хувийг хасаж нөхөн төлбөр олгодог онцлогтой даатгал юм. Тиймээс Малын индексжүүлсэн даатгалд малаа даатгуулсан малчид нь зуд болон байгалийн бусад төрлийн давагдашгүй хүчнээс үүдэж сумын хэмжээгээр хохирол амссан тохиолдолд нөхөн төлбөр авна.

Малчин иргэд дараах байдлаар малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдах боломжтой.

1.    Жил бүрийн 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 6 дугаар сарын 30-ны өдрийн хооронд Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, Миг даатгал ХХК, Монгол даатгал ХК, Монре даатгал ХХК, Мөнх Даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК-ийн  даатгалын компанийн төлөөлөгчид  хандан даатгуулах.

2.    01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 8 дугаар сарын 31-ны өдрийн хооронд ХААН банк болон Төрийн банканд хандан даатгуулах.

3.    Гэрэгэ системийн киоск машинаар оочир дараалалгүй, цаг хэмнэн өөртөө үйлчлэн даатгалд хамрагдах боломжтой.

2022-11-30

Даатгалын зах зээлийг тэлэх цаашилбал улсын орны эдийн засгийн хөгжилд томоохон түлхэц өгөх даатгалын баталгааг Монгол Улсад бүтээгдэхүүн болгон хөгжүүлэх зорилгоор Санхүүгийн зохицуулах хороо “Үндэсний давхар даатгал” ХК болон БНСУ-ын “Сөүл баталгааны даатгал” компанитай хамтран “Баталгааны даатгал, эдийн засаг дахь үүрэг оролцоо, хэрэгжүүлэх арга хэлбэр” сургалт, уулзалтыг зохион байгууллаа.

Сургалт, уулзалтад УИХ-ын гишүүн, төсвийн байнгын хорооны дарга Г.Тэмүүлэн, Санхүүгийн зохицуулах хорооны удирдлагууд болон холбогдох бусад дарга, мэргэжилтнүүд мөн Сангийн яам, Монголбанк, Зээлийн батлан даалтын сан, Хадгаламжийн даатгалын корпораци, Монголын даатгалын холбоо, ердийн даатгалын компаниудын төлөөлөл оролцлоо. 

Уг арга хэмжээний үеэр “Сөүл баталгааны даатгал” компанийн зүгээс БНСУ-ын баталгааны даатгалын хөгжил, туршлага, эдийн засагт үзүүлж буй бодит хувь нэмрийн талаар танилцуулсан бол Санхүүгийн зохицуулах хорооноос Монгол Улсын даатгалын салбарын өнөөгийн нөхцөл байдал, Үндэсний давхар даатгал ХК-аас Монгол Улсын Засгийн газар, Дэлхийн банктай хамтран хэрэгжүүлж буй Экспортыг дэмжих төслийн хүрээнд зах зээлд шинээр нэвтрүүлээд байгаа экспортын зээлийн даатгалын бүтээгдэхүүний талаар оролцогчдод мэдээлэл өгч, сонирхсон асуултад хариулт өглөө.  

“Сөүл баталгааны даатгал” компаниас танилцуулсан тус улсын баталгааны даатгал нь 1970-аад оноос хөгжсөн бөгөөд тухайн эдийн засгийн онцлог бүртэй холбогдуулан бүтээгдэхүүн хөгжлийн төрөл бүрийн үе шатыг дамжин иржээ. Тус бүтээгдэхүүн нь зээлжих чадвар хангалтгүй гүйцэтгэгч нарт зээлийн дэмжлэг үзүүлдэг даатгалын компанийн эрхэлдэг даатгалын бүтээгдэхүүн бөгөөд жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн үйл ажиллагаанд ихээхэн дэмжлэг үзүүлдэг онцлогтой аж. Мөн баталгаа, зээлийн даатгал нь ЖДҮ эрхлэгчдийн тогтвортой байдлыг дэмжих, зээлэнд суурилан эдийн засгийн тэнцвэртэй байдлыг нэмэгдүүлэх эдийн засгийн ач холбогдолтой талаар дурдсан юм.

Уул уурхайн бус салбарын жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн экспортын чадавхыг бэхжүүлэх болон экспортын зах зээлд нэвтрэх боломжийг өргөжүүлэх зорилгын хүрээнд хөгжүүлж, Монгол Улсын зах зээлд нэвтрүүлээд буй экспортын зээлийн даатгалд хамрагдсанаар экспортлогчид өрсөлдөхүйц нөхцлөөр худалдаа хийх боломж бүрдэж, экспортын хэмжээгээ өсгөхөөс гадна шинэ зах зээлүүдэд нэвтрэх боломжтой.

2022-10-31

Монгол Улсын Засгийн газар, Монголбанк, МҮХАҮТ хамтран Монгол Улсын Ерөнхий сайдын ивээл доор 10 дугаар сарын 28-ны өдөр “Экспортлогч үндэстэн-Шинэ сэргэлтийн бодлого” чуулганыг зохион байгууллаа. Уг чуулганы “Экспортын санхүүжилтийн шийдвэрлэх асуудлууд, экспортын даатгал, баталгаа” сэдэвт хэлэлцүүлэгт Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн Экспортын даатгалын газрын дарга Б.Батбаяр панелистаар оролцож, уул уурхайн бус экспорт эрхлэгчдэд тулгамдаж буй асуудлуудыг хэлэлцэх, шийдлийг хамтран эрэлхийлэх, экспортыг дэмжиж, хөгжүүлэх нэгдсэн бодлого, санхүүжилтийн тогтолцоог бүрдүүлэх боломж, нөхцлийг хэлэлцлээ.

МУ-ын Засгийн газар, Дэлхийн банктай хамтран уул уурхайн бус салбарын ЖДҮ эрхлэгчдийн экспортын чадавхыг бэхжүүлэх, экспортын зах зээлд нэвтрэх боломжийг өргөжүүлэх зорилгоор хэрэгжүүлж буй Экспортыг дэмжих төслийн хүрээнд Үндэсний давхар даатгал ХК нь Бодь даатгал болон Миг даатгал компанитай хамтран экспортын зээлийн даатгалын бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нэвтрүүлээд байгаа билээ. Экспортын зээлийн даатгал нь гадаадын худалдан авагч зээлээр авсан бараа бүтээгдэхүүний төлбөрийг арилжааны болон улс төрийн эрсдэлээс шалтгаалан төлөөгүй тохиолдолд учирсан хохирлыг экспортлогчдод нөхөн төлдөг.

Монгол Улсад үйл ажиллагаа эрхэлж буй экспортлогчид ихэвчлэн бэлэн мөнгөөр, урьдчилж төлбөрөө төлөх нөхцлөөр бараа бүтээгдэхүүнээ борлуулдаг. Бусад өрсөлдөгчид худалдан авагчдад бараа хүлээн авснаас хойш 30, 60 эсвэл 90 өдрийн дараа төлбөр төлөх уян хатан нөхцлийг санал болгодог олон улсын жишиг тогтсон зах зээлд энэ нь сул тал болж байна. Үүний улмаас экспортлогчид бизнес хийх маш олон боломжийг алдаж байна. Экспортын зээлийн даатгалд хамрагдсанаар экспортлогчид өрсөлдөхүйц нөхцлөөр худалдаа хийх боломж бүрдэж, экспортын хэмжээгээ өсгөхөөс гадна шинэ зах зээлүүдэд нэвтрэх боломжтой. Дэлхийн худалдааны байгууллагын мэдээлснээр төлбөр төлөх хугацааг сунгаж, зээлийн нөхцлөөр экспортын бүтээгдэхүүнийг санал болгосноор экспортлогчдын борлуулалт 40%-иар өсдөг байна. 

Үүнээс гадна барьцаа хөрөнгийн асуудал манай ЖДҮ эрхлэгчдийн хувьд нэлээдгүй хүндрэл болдог. Олон улсад экспорт эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүд экспортын зээлийн даатгалыг барьцаа хөрөнгөөр үнэлүүлж,  банкнаас нэмэлт санхүүжилт авах боломжтой байдаг. Өөрөөр хэлбэл, экспорт эрхлэгч зөвшөөрсөн тохиолдолд худалдан авагч зээлээр авсан бараа, бүтээгдэхүүний төлбөрөө төлөөгүй тохиолдолд даатгалын нөхөн төлбөрийг экспортлогчийн банкнаас авсан нэмэлт санхүүжилтийг төлөх зорилгоор шууд банканд олгох боломжтой. Ингэснээр экспортлогчдын хувьд гадаад худалдан авагч төлбөрөө төлөөгүй байсан ч банкнаас уян хатан нөхцлөөр үргэлжлүүлэн зээл авах, зээлийн нөхцлөө сайжруулах боломжтой юм.  

Дашрамд дурдахад Үндэсний давхар даатгал ХК нь экспортын зээлийн даатгалын гэрээг барьцаа хөрөнгөөр үнэлүүлж, банкнаас нэмэлт санхүүжилт авах боломжийг бүрдүүлэх зорилгоор Монголбанк болон арилжааны банкуудтай холбогдох уулзалт, хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж ажиллаж байгаа ба Монголбанкны зүгээс зээлжих зэрэглэл өндөр батлан даагч, даатгагчтай эрсдэл хуваах хэлцэл байгуулсан тохиолдолд зохицуулалтын хөнгөлөлт үзүүлэх боломжийг нээх зорилгоор дэмжин ажиллаж байна.

2022-10-24

        Үндэсний давхар даатгал ХК нь “Төрийн мэдлийн хувьцааг 2022-2023 оны биржээр олон нийтэд нээлттэй худалдах төрийн өмчит хуулийн этгээдийн жагсаалт батлах тухай” Засгийн газрын 2022 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдрийн 244 дүгээр тогтоолыг үндэслэн нэмж гаргах үнэт цаасны 34 хүртэлх хувийг бирж дээр олон нийтэд нээлттэй арилжаалахаар ажиллаж байна.

         Манай компани нь анх Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуульд үндэслэн Засгийн газрын 2014 оны 8 дугаар сарын 28-ны өдрийн 280 дугаар тогтоолоор “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК нэртэйгээр байгуулагдсан төрийн өмчит хувьцаат компани бөгөөд 2018 онд гадаад валютын гадагшлах урсгалыг бууруулж, давхар даатгалын зардлыг хэмнэх үүднээс үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэн “Үндэсний давхар даатгал” ХК болсон юм.

   Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн эрхэм зорилго нь үйлчлүүлэгчдийнхээ хөрөнгө, санхүүгийн эрсдэлгүй найдвартай байдлыг ханган давхар даатгалын үйлчилгээ үзүүлж даатгалын салбарын өсөлт хөгжлийг дэмжихэд оршино.

      Манай үндсэн үйл ажиллагаа нь олон түмний сайн мэдэх малын индексжүүлсэн даатгал, мөн тариалангийн даатгалыг зохион байгуулж, давхар даатгах; ачаа тээвэр, хариуцлага, хөрөнгө гэх мэт СЗХ-оос баталсан даатгалын бусад хэлбэрүүдээр дотоодын даатгалын компаниудын эрсдэлийг давхар даатгаж, цаашилбал эрсдэлийн тодорхой хэсгийг олон улсад давхар даатгуулах билээ.

         Бид олон нийтэд хувьцаагаа ийнхүү нээлттэй арилжаалснаар үйл ажиллагаагаа олон нийтийн хяналтад оруулж, санхүүгийн сахилга бат, байгууллагын засаглалыг тогтвортой хөгжүүлэн, үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах юм.  

Холбоо барих:

И-мэйл: info@mongolianre.com

Утас: 75770002

Вебсайт: http://www.mongolianre.com,

Хаяг: Сүхбаатар дүүрэг, 1 дүгээр хороо, Төв номын сангийн замын эсрэг талд Business Tower, 20 давхар

2022-08-16

Азийн Хөгжлийн банкны санхүүжилтээр Онцгой байдлын ерөнхий газарт хэрэгжиж байгаа “Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ, төлөвлөлт болон эрсдэл шилжүүлэх чадавхыг бэхжүүлэх” техник туслалцааны төслийн хүрээнд “Гамшгийн эрсдэлийн даатгалын хууль”-ийн төслийг боловсруулж байна.

Сангийн сайдын тушаалаар тус хуулийн төслийг боловсруулахад мэргэжил, арга зүйн дэмжлэг үзүүлэх, шаардлагатай статистик мэдээлэл болон холбогдох талуудын оролцоог хангах, хуулийн үзэл баримтлал, хуулийн төслийг өргөн барих чиг үүрэгтэй байгуулагдсан ажлын хэсгийн хэлэлцүүлэг өнөөдөр боллоо.

“Гамшгийн эрсдэлийн даатгалын хууль”-ийн төслийг боловсруулж батлуулсанаар гамшгийн эрсдэлийг бууруулах, эрсдэлийг шилжүүлэх тогтолцоонд нэгэн том алхам хийх юм гэж Онцгой байдлын ерөнхий газраас мэдээллээ.

https://nema.gov.mn/n/130644

2022-08-15

   Монгол Улсын Их Хурлын 2022 оны 16 дугаар тогтоолоор “Төрийн өмчит хуулийн этгээдийн хувьцааг 2022-2023 онд биржээр олон нийтэд нээлттэй худалдах үндсэн чиглэл”-ийг баталсан.

     Дээрх үндсэн чиглэлийн дагуу Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн тогтоолоор компанийн төрлийг өөрчлөн хувьцааны 34 хүртэлх хувийг Монголын хөрөнгийн биржээр дамжуулан олон нийтэд нээлттэй арилжаалах, зохицуулагч байгууллагын бүртгэлд бүртгүүлэх харилцаанд шаардлагатай мэргэжлийн зөвлөх үйлчилгээг гүйцэтгэгчдийг сонгон шалгаруулах гэж байна.

    Сонирхсон этгээд холбогдох мэдээллийг 2022 оны 8 дугаар сарын 19-ний өдрийн 15 цаг 00 минутаас өмнө 8808-2720  утсаар авна уу. /Худалдан авалт хариуцсан ажилтан О.Чинцэцэг /

Жич: Санал хүлээн авах эцсийн хугацаа 2022 оны 8 дугаар сарын 26-ны өдрийн 10 цаг 00 минут

2022-08-11

Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн 2022 оны 7 дугаар сарын 22-ны өдрийн тогтоолоор компанийн 2021 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан тэнцлийн цэвэр ашгийг үндэслэн улсын төсөвт 1,115,450,000 /нэг тэрбум нэг зуун арван таван сая дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн ногдол ашгийг хуваарилахаар боллоо.

Үндэсний давхар даатгал ХК нь Монгол Улсын эдийн засгийн тогтвортой хөгжлийг хангах, валютын гадагшлах урсгалыг бууруулах, олон улсын стандартад нийцсэн давхар даатгалын тогтолцоог хөгжүүлэх зорилготой төрийн өмчит компани юм. Одоогийн байдлаар дотоодын 20 даатгагч болон даатгалын зуучлагч, банк санхүүгийн байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, гадаад харилцааг хөгжүүлэх чиглэлээр олон улсын давхар даатгагч болон экспортын зээлийн даатгагч, олон улсын мэргэжлийн холбоод, банк, санхүүгийн байгууллагуудтай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэн ажиллаж байна.

Ковид19 цар тахлын нөхцөл байдал улам хүндэрч, дэлхий нийтээрээ томоохон сорилттой тулгарсан жил болж Монгол улс төдийгүй дэлхийн олон орны засгийн газар эдийн засгийн хатуу бодлого барьж ажилласан. МУ-ын Засгийн газраас 2021 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн 388 дугаар тогтоолын 2 дахь хэсэгт Төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн ашигт ажиллагааг нэмэгдүүлэх, 2022 онд төсөвт төвлөрүүлэх ногдол ашгийн орлогын төлөвлөгөөний биелэлтийг хангуулах, мөн санхүү, мөнгөн хөрөнгийн удирдлагыг дээшлүүлж, үр өгөөжийг өсгөх, төлбөрийн чадварын үзүүлэлтийг эрс нэмэгдүүлж ажиллахыг чиглэл болгосон. Үүнтэй холбоотойгоор Үндэсний давхар даатгал ХК 2021 онд 319,749,900 /гурван зуун арван есөн сая долоон зуун дөчин есөн мянга есөн зуун/ төгрөгийн ногдол ашгийг улсын төсөвт төвлөрүүлсэн бол энэ жилийн хувьд төрийн өмчийн хувьцаанд ногдох 1,115,450,000 /нэг тэрбум нэг зуун арван таван сая дөрвөн зуун тавин мянган/ төгрөгийн ногдол ашгийг төсөвт төвлөрүүлэхээр боллоо.

2022-08-04

    2022.08.04
1. Үндэсний давхар даатгал ХК нь компанийн хувьцааг Монгол Улсын хөрөнгийн биржээр дамжуулан арилжаалах бэлтгэл ажлыг хангахад шаардагдах зөвлөх үйлчилгээг хэрэгжүүлэх зорилгоор дараах зөвлөх үйлчилгээнүүдийн гэрээ байгуулах гэж байгаа тул зөвлөхийн үйлчилгээ үзүүлэх хүсэлтэй этгээдийг мэдүүлгээ ирүүлэхийг урьж байна.

2. Энэхүү зөвлөх үйлчилгээ нь
• Андеррайтерийн зөвлөх үйлчилгээ
• Хуулийн зөвлөх үйлчилгээ
• Аудитын зөвлөх үйлчилгээ
• Хөрөнгийн үнэлгээний зөвлөх үйлчилгээ тус бүр болно.

3. Мэдүүлгээ ирүүлж буй зөвлөх нь уг үйлчилгээг гүйцэтгэх чадвартайг нотлох мэдээллийг (хуулийн этгээдийн гэрчилгээний хуулбар, тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээний хуулбар, ижил төрлийн ажлын туршлага, ажиллах боловсон хүчний чадвар, туршлагын талаарх мэдээлэл) ирүүлнэ.

4. Сонирхсон этгээд нэмэлт мэдээллийг 2022 оны 8 дугаар сарын 09-ний өдрийн 15:00 цагаас өмнө авч болох бөгөөд мэдүүлгээ дор дурдсан хаягаар 2022 оны 8 дугаар сарын 11- ний өдрийн 10:00 цагаас өмнө ирүүлнэ үү. / цахим хаягаар давхар илгээнэ үү. /

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,
1-р хороо, 5-р хороолол, Чингисийн өргөн чөлөө, 10Б байр,
Бизнес Тауэр, 20 давхар
Худалдан авалт хариуцсан ажилтан О.Чинцэцэг
Цахим хаяг: chintsetseg@mongolianre.com
Утас: 75770002

2022-07-29

Та бүхэнд даатгалын гэрээнд хэрэглэдэг нийтлэг нэр томъёоны тайлбарыг хүргүүлж байна. Цаашид бид даатгалын гэрээ хийхдээ юуг анхаарах, ямар тохиолдолд даатгалын зүйлд эрсдэл учирч нөхөн төлбөр олгож байна вэ зэрэг мэдээллийг хүргүүлэх болно.
Даатгал - Ирээдүйд учирч болох аливаа эрсдлийг шилжүүлэх, багасгахад чиглэсэн үйл ажиллагаа
Даатгалын зүйл - Даатгалд хамрагдаж байгаа эд хөрөнгө, иргэдийн амь нас, эрүүл мэнд, хуульд харшлаагүй эдийн бус ашиг сонирхол
Даатгалын гэрээ - Даатгагч, даатгуулагчийн хооронд үүсэх даатгалын харилцааг зохицуулсан эрх зүйн баримт бичиг
Даатгалын үнэлгээ Даатгалын объектыг үнэлж, мөнгөн дүнгээр илэрхийлсэн хэмжээ
Даатгалын тохиолдол - Даатгуулсан зүйлд учирсан хохирол, гэрээнд заасан болзол бүрдэхийг
Даатгалын хураамж - Даатгуулагч даатгалын зүйлээ даатгуулсны төлөө даатгагчид төлөх төлбөр бөгөөд даатгалын үнэлгээнээс хамаарч хураамжийг тооцдог
Даатгалын нөхөн төлбөр - Гэрээний дагуу даатгалын тохиолдол үүссэн нөхцөлд даатгагчаас даатгуулагчид олгох мөнгөн хөрөнгө
Даатгалын баталгаа - Даатгалын компаниас даатгасныг баталгаажуулан даатгуулагчдаа өгч буй баримт бичиг бөгөөд даатгалын гэрээний салшгүй хэсэг юм
Даатгалын хугацаа - Даатгалын гэрээнд заасан хүчинтэй хугацаа

2022-06-30

Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2022 оны 3 дугаар сарын 23-ны өдрийн 145 дугаар тогтоолоор “Компанийн засаглалын кодекс”-ыг шинэчлэн баталсан. Уг тогтоолын 2 дахь заалтаар “Компанийн засаглалын кодекс”-ыг үйл ажиллагаандаа дагаж мөрдөхийг нээлттэй хувьцаат компани, даатгагч, банк бус санхүүгийн итгэлцлийн үйлчилгээ болон хөрөнгө оруулалтын менежментийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг компанид тус тус үүрэг болгож, бусад компаниудад зөвлөжээ.

Компанийн засаглал нь компанийн үйл ажиллагааг чиглүүлэх, хянах тогтолцоо бөгөөд компанийн зорилго, зорилтыг тодорхойлох, гүйцэтгэлийг хянах арга замыг тогтоох, хэрэгжүүлэх бүтэц, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох явдал юм. Өөрөөр хэлбэл хувьцаа эзэмшигч, Төлөөлөн удирдах зөвлөл /ТУЗ/, гүйцэтгэх удирдлага болон бусад оролцогч талуудын хоорондох цогц харилцааг агуулдаг.

Хувьцаа эзэмшигч нь ТУЗ болон хөндлөнгийн аудитаар дамжуулан компанид зохистой засаглалын бүтэц, зохион байгуулалт бүрэлдсэн эсэхэд хяналт тавьдаг. Үндэсний давхар даатгал ХК -ийн ТУЗ-ийн зүгээс шинэчлэн батлагдсан “Компанийн засаглалын кодекс”-д заасан дотооддоо мөрдөх бодлогын баримт бичиг, дүрэм, журмыг олон улсын жишиг болон компанийн онцлогт нийцүүлэн шинэчилэхээр ажиллаж байна.

Компанийн засаглалын сайн туршлагыг хэрэгжүүлснээр компани тогтвортой өргөжиж, компанийн нэр хүндийг өсгөн зардлыг бууруулж, үйл ажиллагааны үр дүн сайжран өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх чухал ач холбогдолтой юм.

2022-06-27

        Даатгалын үйл ажиллагаа гэдэг нь иргэд болон  байгууллага өөрсдийн эд хөрөнгө, амь нас, ашиг сонирхлоо ирээдүйд учирч болзошгүй аюул, эрсдэлээс хамгаалж даатгалын компанитай гэрээ байгуулахыг хэлнэ. Даатгуулагч хураамжаа төлснөөр даатгалын гэрээний хүчинтэй хугацаанд гэрээнд заасан хохирол учирсан тохиолдолд гэрээний нөхцлийн дагуу даатгалын компаниас нөхөн төлбөр авдаг.

        Даатгалууд дотроос эрүүл мэндийн даатгал бол даатгуулсан иргэд болон байгууллагын ажилтнуудад гэнэтийн ослын улмаас амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирох үед гэрээнд заасан нөхөн төлбөрийг төлж, өвчлөх үед үзлэг шинжилгээ хийлгэх, эм тариа авах, эмнэлэгт хэвтэх гэх мэт эрүүл мэндийн үйлчилгээний төлбөрийг нөхөн төлдөг онцлог бүхий даатгал юм.

        Үндэсний давхар даатгал ХК нь эрүүл мэнд, гэнэтийн ослын даатгалаас гадна хүнд өвчлөлийн давхар даатгалын бүтээгдэхүүнийг монгол улсад хэрэгжүүлж эхлээд байна.

        Хүнд өвчлөлийн даатгал нь эрхтэн шилжүүлэх мэс засал, хорт хавдар, зүрхний шигдээс, цус харвалт, бөөрний дутагдал, саажилт зэрэг өвчнийг хамардаг бөгөөд оношлогдох, эмчилгээ үйлчилгээ авах тохиолдолд нөхөн төлбөрийг бүрэн төлдөг.

        2020 оны статистик судалгаагаар хүн амын дунд хорт хавдар өвчний тархалтын түвшинг сүүлийн 10 жилийн дунджаар нь харвал бүх насанд тохиолдож байгаа боловч насны бүлгээр авч үзэхэд нийт оношлогдсон 6382 иргэний 24.3 хувийг 20-44 насны иргэд, 71.3 хувийг 45-аас дээш насны иргэд эзэлж байна.

        Үүнээс элэгний хорт хавдраар 1596 хүн нас барсан нь нийт хорт хавдраар өвчлөгсдийн 37%-ийг эзэлж байна. Мөн 0-19 насны нийт 433 хүүхэд хорт хавдраар өвчилсөн ба лейкеми(яс чөмөг, цусны хорт хавдар), мэдрэл, яс мөгөөрс, төмсөгний хорт хавдараар өвчилсөн байна.

        Архаг болон хүнд өвчнөөр өвдсөн тохиолдолд өвчний оношноос шалтгаалан гарах зардлыг улсын эрүүл мэндийн даатгалын сангаас бүрэн төлөх боломжгүй байдаг ба энэ төрлийн өвчнүүд нь ихэвчлэн урт хугацааны эмчилгээ шаардлагатай байдаг тул санхүүгийн бэрхшээл үүсгэх төдийгүй тухайн гэр бүлийн хөрөнгийг бүхэлд нь дуусгах эрсдэлтэй байдаг.

        Төвлөрсөн хот суурин газрын агаар болон хөрсний бохирдол, хүнсний аюулгүй байдал алдагдах зэрэг нь дээрх өвчнүүдийн суурь шалтгаан болдог тул энэ цаг үед ард иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах, эмчилгээ үйлчилгээний төлбөрийн чадамжид дэмжлэг  үзүүлэх зорилго бүхий хүнд өвчлөлийн даатгал чухал ач холбогдолтой даатгалын нэг болж байна.

2022-06-07

МАЛЫН ИНДЕКСЖҮҮЛСЭН ДААТГАЛЫН НӨХӨН ТӨЛБӨР

Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуулийн дагуу Үндэсний статистикийн хорооноос 2021 оны хагас жилийн мал тооллогын албан ёсны дүн мэдээг хүлээн авсан. Хагас жилийн мал тооллого нь түүвэр судалгааны аргаар явагддаг бөгөөд цаг агаарын хувьд эрсдэлд өртөх магадлал ойролцоо нэг бүс нутагт оршдог, малын тоо, амьжиргааны түвшнээрээ бусад малчин өрхөө төлөөлж чадахуйц малчин өрхийг түүвэрт сонгож төлөөлүүлэн малыг нь тоолдог онцлогтой.

Үндэсний статистикийн хорооноос ирүүлсэн хагас жилийн мал тооллогын албан ёсны дүн мэдээнд үндэслэн нөхөн төлбөр тооцоолол хийхэд Архангай, Баянхонгор, Булган, Говь-Алтай, Дорноговь, Дундговь, Завхан, Өвөрхангай, Өмнөговь, Сүхбаатар, Төв, Ховд, Хэнтий, Говьсүмбэр зэрэг 14 аймгийн 92 сумын 9446 малчин өрхөд нийт 2,593,348,612.57 /хоёр тэрбум таван зуун ерэн гурван сая гурван зуун дөчин найман мянга зургаан зуун арван хоёр төгрөг тавин долоон мөнгө/ төгрөгийн нөхөн төлбөр олгосон нь Малын индексжүүлсэн даатгал хийгдэж эхлэсэн үеээс хойших хамгийн өндөр нөхөн төлбөр олголт болсон байна.

2006-2020 онуудад олгогдсон МИД-ын нөхөн төлбөр

Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас 2020 оны 12 сард Баянхонгор аймагт зудын эрсдэл нэн их, Говь-Алтай, Өвөрхангай, Дундговийн нутагт зудын эрсдэл их гэж мэдээллэж байсны дагуу уг 4 аймагт нөхөн төлбөр өндөр тооцоологдсон байна. Үүнээс Баянхонгор аймагт 1,9 тэрбум, Говь-Алтай аймаг 274 сая, Дундговь 174 сая, Өвөрхангай аймагт 108 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр гарсан. Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сум нь 439 сая төгрөг нөхөн төлбөр авахаар тооцоологдсон бөгөөд тус суманд хонь 33.79%, ямаа 31.38%, үхэр 35.05%, адуу 29.49%, тэмээ 33.79%-иар тус тус хорогдсон байна.

МИД-ын нөхөн төлбөрийг дараах 3 аргаар тооцоолдог байна.

Алхам 1. Тухайн даатгуулагчид олговол зохих нөхөн төлбөрийн хэмжээг тогтоохдоо малчны сонгосон үнэлгээ буюу даатгалын хураамж төлсөн үнэлгээг тухайн төрөл малын даатгалын нөхөн төлбөр олгох хувиар үржүүлнэ.
/Сумын малын хорогдлын хувиас босго үзүүлэлтийг хасч нөхөн төлбөр олгох хувийг малын төрөл тус бүр дээр тооцно./

Алхам 2. Нөхөн төлбөрийн хэмжээ нь даатгуулагчийн төрөл мал тус бүрт төлсөн хураамжийн 35%-аас дутуугүй байх ба энэ дүн нь 100,000 төгрөгөөс ихгүй байна. Өөрөөр хэлбэл сумын малын хорогдлын хувь 6%-иас ялимгүй давсан тохиолдолд тухайн төрөл малд төлсөн хураамжийн 35% нь 100,000 төгрөгөөс их байвал даатгуулагч нөхөн төлбөрт 100,000 төгрөг авах юм. Бусад тохиолдолд алхам 1-ээр нөхөн төлбөрийг тооцно.

Алхам 3. Сумын малын төрөл тус бүрийн хорогдлоор тооцоолсон олговол зохих нөхөн төлбөр (алхам 1) болон нөхөн төлбөрийн доод хэмжээ (алхам 2) хоёрын аль ихийг нь даатгуулагчид нөхөн төлбөр болгон олгоно

2022-05-26

Санхүүгийн зохицуулах хорооноос мэдээлснээр, 2022 оны эхний улиралд даатгалын компаниудын хураамжийн орлого 50.5 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 29.5 хувиар өсчээ. Үүнд гэнэтийн осол, эмчилгээний хураамжийн орлого 59.4 хувиар, авто тээврийн хэрэгслийн болон хөрөнгийн даатгалын хураамжийн орлого 32-39 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.

Оны эхний улиралд нөхөн төлбөрт 26.2 тэрбум төгрөг олгосон нь өмнөх оны мөн үеэс 2.1 дахин өссөн үзүүлэлт болжээ. Тодруулбал, гэнэтийн осол, эмчилгээний даатгалын нөхөн төлбөр хамгийн их дүнгээр буюу 97.6 хувиар өссөн байна.

Даатгалын компаниудын дийлэнх нь гадаадад давхар даатгуулдаг бөгөөд сүүлийн гурван жилийн хугацаанд жилд дунджаар 70 орчим тэрбум төгрөгийг гадаад улс руу шилжүүлсэн байна. Даатгалын компаниудын гадаадад төвлөрүүлсэн давхар даатгалын хураамжийн зардал 2021 онд даатгалын нийт хураамжийн 34.1 хувьтай тэнцжээ.

2022-05-24

"Фитч агентлаг Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээг “B ангилалд буюу Тогтвортой” хэвээр үлдээснээ өчигдөр /2022.05.18/ мэдэгдлээ. Тус өгентлаг дараах үндэслэлүүдээр Монгол Улсын эдийн засгийг тогтвортой байна гэж үнэлсэн байна.

Бүтцийн давуу тал, гадаад байдал: “В” түвшний бусад орнуудтай харьцуулахад Монгол Улсын засаглалын үзүүлэлтүүд сайн, нэг хүнд ногдох орлого нь өндөр, дунд хугацаанд эдийн засгийн өсөлт таатай төлөвтэй байна.

Тогтвортой өсөлт ойрын хугацаанд хадгалагдана: Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт өнгөрсөн онд 1.4 хувьтай байсан бол энэ онд 1.2 хувьтай байна. БНХАУ-ын хил дээрх худалдааны тасалдал удаан үргэлжлэх нь эдийн засгийн өсөлтийг бууруулах эрсдэлтэй ч 2023 онд хил дээрх худалдааны тасалдал багасна гэж тооцоолсон байна.

Дунд хугацааны өсөлтийн таатай төлөв: Монгол Улсын ДНБ-ий өсөлтийг 2023 онд 6.3, 2024 онд 6.8 хувьд хүрнэ гэж таамаглаж байна. Оюутолгойн далд уурхайг ашиглалтад оруулах, хилийн дэд бүтцийн холболтуудыг сайжруулах нь Монгол Улс байгалийн баялгийн нөөцөө бүрэн ашиглах боломжийг бүрдүүлнэ.

Оюутолгойн бүтээн байгуулалтад гарсан ахиц: Монгол Улсын Засгийн газар, гадаадын хөрөнгө оруулагч талуудын хооронд байгуулсан Оюутолгойн төслийн гэрээ нь Монгол Улсын экспортын орлого, төсвийн данс, гадаадын хөрөнгө оруулагчдад, цаашлаад далд уурхайн бүтээн байгуулалтыг үргэлжлүүлэхэд эерэгээр нөлөөлнө гэж үзэж байна.

Төсвийн алдагдал: Монгол Улсын төсвийн алдагдал энэ онд ДНБ-ийн 4.4 хувьд хүрэх бол 2023 онд 3.7 хувь болж буурна гэж таамаглаж байна. “В” түвшний бусад орнуудын төсвийн алдагдал энэ онд 4.4 хувьтай байна.

Засгийн газрын өр: Засгийн газрын өр энэ оны эцэс гэхэд 4.3 нэгжээр нэмэгдэж ДНБ-ий 65.3 хувьд хүрнэ гэж таамаглаж байна. Дунд хугацааны өсөлтийн таатай төлөв, цар тахлаас өмнө төсвийн гүйцэтгэл, зарцуулалт нь батлагдсан төлөвлөгөөний дагуу хэрэгжиж байсан зэргээс Засгийн газрын өрийн динамик буурна гэж үзэж байна.

Гадаад валютын нөөц: Энэ оны эцэс гэхэд гадаад валютын нөөц 3.6 тэрбум ам. доллар байна гэж таамагласан. Монгол Улсын Хөгжлийн банк (МХБ)-ны өрийг тооцохгүйгээр 1.1 тэрбум ам.долларын гадаад өрийн хугацаа 2023-2024 онд дуусах тул гадаад валютын нөөц бага хэвээр байна.

Инфляц: Энэ онд инфляц 14.2, 2023 онд 10.8 хувь болж буурах төлөвтэй байна.

Байгаль, орчин, нийгмийн удирдлага: Монгол Улс улс төрийн тогтвортой байдал, хүний эрх чиглэлээр '5[+]', хууль дээдлэх ёс, институтын болон зохицуулалтын чанар, авлигын хяналт чигэлээр '5' үнэлгээ авсан байна.

Тус агентлагийн мэдээг бүрэн эхээр энд дарж үзнэ үү.

2022-05-24

Давхар даатгал гэдэг нь даатгалын компаниудыг даатгах даатгал юм. Өөрөөр хэлбэл даатгуулагч буюу иргэн, аж ахуй нэгж байгууллага нь өөрсдийгөө болзошгүй эрсдэлээс хамгаалж даатгалын компанид даатгуулдаг бол даатгалын компаниуд нь их хэмжээний эрсдэлээс болж өөрсдийгөө их даатгалын нөхөн төлбөр төлөх, эдийн засгийн хувьд хүнд байдалд орохоос хамгаалж давхар даатгалын компаниудад давхар даатгуулдаг байна.

Даатгалын салбар хүчирхэг байх нь иргэд, аж ахуй нэгжүүдийн нуруун дээрээс томоохон дарамтыг авдаг бөгөөд иргэдэд тодорхой хэмжээний хураамж төлөн, тодорхойгүй хохирлоос хамгаалагдах боломжийг бүрдүүлдэг. Ингэснээр тухайн улсын эдийн засгийн системийг бүрдүүлж буй иргэд, аж ахуй нэгжийн санхүүгийн тогтвортой байдал хангагдаж, макро эдийн засгийн хувьд тухайн улсын санхүүгийн тогтвортой байдал, эдийн засгийн тогтвортой хөгжил хангагдах нөхцөл суурь тавигддаг.

Даатгалын салбарын хөгжлийг тогтвортой байлгах, давхар даатгалын хураамжийг дотооддоо авч үлдэх, гадагш чиглэсэн валютын урсгалыг бууруулах, санхүүгийн салбарын хөгжлийг ахиулах гэх мэтэд үндэсний буюу дотоодын давхар даатгалын компани ихээхэн ач холбогдолтой.

Давхар даатгалын компаниуд нь олон улсад ашгийн төлөө байгуулагдах боловч эдгээр компаниуд стратегийн үүрэгтэй байдаг тул төрийн өмчийн байх нь элбэг. Жишээ нь: Korean Re (БНСУ), China Re (Хятад), Philnare (Филиппин) гэх мэт.

2022-05-18

Улс орнууд өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэх, эдийн засгаа төрөлжүүлэх, үйлдвэрлэлийг дэмжих үүднээс экспортыг бодлогоор дэмждэг. Хөгжингүй орнууд болон хөгжиж буй орнууд өөрийн улсын гадаад худалдааг дэмжих, нэмэгдүүлэх тал  дээр  ихээхэн ач холбогдол өгдөг бөгөөд төрөөс гадаад худалдааг дэмжих зорилгоор экспортын даатгалын тогтолцоог бүрдүүлж, даатгалын үйлчилгээг хүргэх нь энэхүү бодлогын салшгүй нэг хэсэг болж байна.  Экспортын зээлийн даатгал нь худалдааны зээлийн даатгалын нэг төрөл бөгөөд гадаадад байгаа үйлчлүүлэгчидтэй хийх худалдааны харилцаанд онцгой анхаардаг. Энэ нь хэрэв таны үйлчлүүлэгч экспортолсон бараа, үйлчилгээнийхээ төлбөрийг төлөхгүй бол даатгалын компани танд нөхөн төлбөр төлнө гэсэн үг юм.

Экспортлох процесст олон төрлийн хүндрэл тохиолддог. Та улс орны хууль тогтоомж, ёс заншлыг сайн мэдэхгүй бөгөөд улс төрийн тодорхойгүй байдал бий болсон нутагт үйл ажиллагаа явуулж магадгүй юм. Үүнд өндөр тарифыг гэнэт тогтоох, арилжааны нөхцөлийг ойр ойрхон өөрчлөх эрсдэлүүд тулгардаг.

Экспортын зээлийн даатгал нь таны дансны авлагыг даатгаж, улс төрийн эрсдэл, харилцагчийн дампуурал зэрэг арилжааны эрсдэлийн улмаас таны бизнесийг төлөгдөөгүй нэхэмжлэхээс хамгаална. Таны үйлчлүүлэгчийн бизнесийн үйл ажиллагаа тогтвортой байсан ч заримдаа төлбөрөө төлөхгүй байх эрсдэлтэй. Хэрэв та урьдчилгаа төлбөр шаардахгүй эсвэл зээлийн даатгалд хамрагдаагүй бол энэ нь өрөнд өртөмтгий болгох боломжтой.

Экспортын зээлийн даатгал нь үйлчлүүлэгчидтэй хийсэн худалдаанд таны мөнгөн урсгалыг хамгаалж, тэд төлбөрийн чадваргүй болсон ч та төлбөрөө авах болно.

Үүнийг бүх төрлийн бизнес эрхлэгчид худалдаагаа хамгаалах зорилгоор ашигладаг. Бизнесүүд мөн зээлийн даатгалыг банкуудаар дамжуулан санхүүжүүлэх, шинэ зах зээлд итгэлтэйгээр нэвтрэх, зээлийн таатай нөхцөлөөр шинэ харилцагчдыг татахад нь тусалдаг. Бид дэлхий даяарх сая сая компаниудын арилжааны мэдээллийг авах боломжтой бөгөөд энэ нь таны худалдааны түншүүдийн зээлийн төлбөрийн чадварыг үнэлж, мэдээ мэдээллээр дэмжих боломжийг олгоно.

Экспортын зээлийн даатгалд хамрагдсанаар:

    Одоо байгаа эсвэл шинэ үйлчлүүлэгчийн зээлийн хязгаар тогтоох;

    Даатгалын нөхцөлийг бидэнтэй тохиролцох;

    Худалдааны харилцаанд эерэг, итгэл дүүрэн байх;

    Нэхэмжлэхийн хугацаа хэтэрсэн даруйд өр барагдуулах дэмжлэг авах;

    Хэрэв өр барагдуулах боломжгүй бол нэхэмжлэхийн үнийн дүнгийн 90% хүртэл нөхөн төлбөрийг авах боломжтой.

2022-05-05

“Үндэсний давхар даатгал” компанийн Гүйцэтгэх захирлын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Жавхланттай давхар даатгалын тогтолцоо хийгээд малын индексжүүлсэн даатгалын талаар ярилцлаа.

-Үндэсний давхар даатгал компани хэзээ, ямар зорилгоор байгуулагдсан юм бэ?

-Энэ компанийн түүхийг ярихын тулд 2004 оноос эхлэх нь зүйтэй. Дэлхийн банкны дэмжлэгтэйгээр манай улсад гамшгийн эрсдлийн даатгалын бүтээгдэхүүнийг бий болгох, тэр дундаа зудын эрсдлийг хөнгөвчлөх зорилгоор төсөл хэрэгжсэн. Төслийн хүрээнд анх гурван аймагт малын индексжүүлсэн даатгалын бүтээгдэхүүний борлуулалтыг хийж эхэлсэн бол 2012 оноос эхлээд 21 аймагт төслийн шугамаар даатгал хийж байсан. Төслийн үр дүнд энэхүү даатгалыг цаашид хэрэгжүүлэх боломжтой гэж үзсэн учраас 2014 онд Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуулийг баталсан. Энэ даатгал нь малчин өрхөд учирсан хохирлыг барагдуулах зорилготой гамшгийн эрсдлийн даатгалын анхны бүтээгдэхүүн юм.

Гэхдээ гамшгийн эрсдэлийн даатгалыг хэрэгжүүлэхэд төрийн дэмжлэг, оролцоо хэрэгтэй байдаг учраас Хөдөө аж ахуйн давхар даатгалын компани гэж нэртэйгээр анх 2014 оны есдүгээр сард дээрх хуулийн дагуу байгуулагдсан. Нөгөө талаасаа мал сүрэг төрийн хамгаалалтад байна гэсэн Үндсэн хуулинд заагдсан төрийн тусгай чиг үүргийг хэрэгжүүлдэг байгууллага гэж ойлгож болно.

-Малын индексжүүлсэн даатгалд өнгөрсөн хугацаанд хэчнээн тоо толгой малыг даатгасан бэ. Малаа даатгуулах малчдын идэвх санаачилга хэр байдаг вэ?

-Хууль батлагдсанаас хойш даатгалын компаниудтайгаа хамтарч, малын индексжүүлсэн даатгалын хамтын эрсдлийн сан үүсгээд түүнээсээ малчдад учирсан хохирлыг барагдуулах ажлыг хийж байна. Энэ даатгал нь төр, хувийн хэвшлийн хамтарсан тогтолцоон дээр тулгуурлан хэрэгждэг. Манай ердийн даатгалын компаниуд малын индексжүүлсэн даатгалын борлуулалтыг хийдэг гол суваг. Харин түүн дээр нэмэгдээд арилжааны банк, Үндэсний давхар даатгал, даатгалын компани гэсэн гэсэн гурвалсан гэрээгээр уг даатгалын бүтээгдэхүүнийг хүргэж эхэлснээр хүртээмж нэмэгдсэн. Манай компани 2021 онд 34,700 малчин өрхийн 7 сая 400 мянган малыг даатгасан, энэ нь нийт малчин өрхийн 19 хувь, нийт малын 11 орчим хувийг даатгалд хамруулсан гэсэн үг. Энэ даатгал нь хуулиараа сайн дурын даатгал. Дээрээс нь манай улсын хувьд зудын эрсдэл үүсэх магадлалтай нутаг нь тийм ч их биш учраас даатгалд хамрагдалт бага байгаа юм.

Гэхдээ зудын эрсдэл бий болох магадлал өндөртэй аймгуудын даатгалд хамрагдах хувь нь их байдаг. Харин зудын эрсдэл багатай аймгуудад даатгалд хамрагдах нь бага. Энэ нь ч аргагүй байх. Манай малчид чинь муухан цаг уурчаас илүүтэй цаг агаараа шинжиж, элдэв эрсдлийг өөрсдийн уламжлалт аргаар даван туулж чаддаг, энэ нөхцөл боломж нь сүүлийн үед илүү сайн болсон учраас зудын эрсдэлд өртөх нь харьцангуй бага болсон. Тэгэхээр уламжлалт арга ахуй, даатгал хоёр хоршиж яваа гэж хэлж болно. Манайх өнгөрсөн 2020-2021 оны өвөл зарим аймгуудад болсон зудын хохиролд 2021 оны есдүгээр сард 2.6 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөрийг есөн мянга 400 малчин өрхөд олгосон байна.

-Ер нь өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд үнэхээр хэцүү өвөл, хавар болсон. Малын даатгалд малаа хамруулах тал дээр малчид яагаад ийм идэвхгүй байдаг юм бол?

-Бид бүхэн аль болохоор л мэдээллээ малчдадаа хүргэдэг ч гэсэн түүнийг хүлээж авах, ойлгох нь бага байж мэднэ. Сайтар ойлгуулахын тулд бараг л нүүр тулсан ярилцлага хийх шаардлага үүснэ. Индексжүүлсэн гэдэг ойлголт ороод ирэхээр хүмүүст сайтар ойлгуулах хэрэгтэй болдог. Өмнө нь манай улс нэгдлийн малыг даатгалд олон улсын давхар даатгалын оролцоотойгоор хамруулдаг байсан. Энэ даатгалдаа нөхөн төлбөр авч байсан түүх ч бий. Гэхдээ энэ нь уламжлалт буюу малыг нь зүсэлж, тоо толгойгоор нь даатгадаг байсан. Малчин өрх бүрд учирсан хохирлыг яг тоогоор нь нөхөн төлнө гэсэн үг. Харин гамшгийн эрсдлийн үеийн даатгал нь энэхүү уламжлалт аргаар хийгдэх ямар ч боломжгүй. Тийм болохоор Дэлхийн банкны мэргэжилтнүүд малын хорогдолд суурилсан аргыг гаргасан. Манай улс бол маш сайн малын статистик тоотой, улсын гэлтгүй сумын хэмжээнд малын хорогдлын дэлгэрэнгүй дүн мэдээтэй.

Жишээлбэл, Төв аймгийн Эрдэнэ суманд гамшгийн эрсдэлээс шалтгаалсан малын хохирол гарах магадлал нь сүүлийн 50 жилд ямар байна вэ гэдгийг гаргаад ирж болно. Ингээд сум бүрд босго үзүүлэлт нь өөр, өөр гардаг. Энэ босго үзүүлэлт гэдэг нь малчдын маань сайн ойлгохгүй байгаа зүйлийн нэг. Өөрөөр хэлбэл малчин Доржийн хотонд 50, Батын хотонд 100 мал хорогдсон байлаа гэхэд сумын хэмжээний босго үзүүлэлтдээ хүрэхгүй бол нөгөө малчин даатгуулсан байсан ч нөхөн төлбөр авдаггүй. Тиймээс уламжлалт аргаар даатгадаг байсан шиг малчдын хүлээлтэд хүрэхгүй байгаа юм. Тэр хүлээлтэд нь хүргэх гэхээр улсын хэмжээнд ч даатгалын зах зээлийн хувьд ч санхүүгийн боломж байхгүй. Тиймээс л малчдад тодорхой ашигтай, даатгалын компаниуд нь эрсдлийг үүрэх боломжтой, давхар даатгалын тогтолцоо нь хэрэгжих боломжтой индексжүүлсэн буюу дундын хувилбарыг гаргаж ирээд санал болгосон. Малчдын дунд барагтай л бол босго үзүүлэлтийг давахгүй гэсэн бодол байдаг учраас даатгалд хамрагдах нь бага байдаг.

-Зөвхөн зуд гэлтгүй өөр гамшгийн үеийн даатгал бий юу?

-Улаанбаатарт газар хөдлөлт болвол яах вэ гэдэг айдас нийгэмд байгаа. Тийм болохоор манай компани Сангийн яам, Санхүүгийн Зохицуулах Хороо, Онцгой байдлын ерөнхий газартай хамтраад Гамшгийн эрсдлийн даатгалын тухай хуулийг боловсруулахаар ажиллаж байна. Өөрөөр хэлбэл манай улсад байгаа гамшгийн эрсдлүүдийг үнэлж, гамшгийн эрсдлийн санхүүжилтийн тогтолцоо, гамшгийн даатгалын бүтээгдэхүүн, түүний хууль эрх зүйн орчныг бий болгохоор ажиллаж байна. Ер нь манай улс гамшгийн эрсдэл тохиолдсон үед гамшгийн эрсдлийн санхүүжилтийн асуудлыг шийдэх тогтолцоотой болох ёстой. Үүний нэг хэлбэр нь гамшгийн эрсдлийн даатгал юм. Газар хөдлөлт, үер, салхи шуурга гээд байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл, эрсдэл бий болоход түүнийг даван туулах, гамшгийн хохирлыг барагдуулах, нөхөн сэргээх санхүүгийн тогтолцоо байх ёстой.

Манай гамшгийн эрсдлийн шинжээчид газар хөдлөлтийн эрсдлийн үнэлгээ хийгээд Улаанбаатар хотыг тойрсон 300 километрийн зайд газар хөдлөлт болох магадлалыг тооцсон. Тэгэхэд энэ радиуст таван жилд нэг удаа 5.51 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болох магадлалтай гэж гарсан. Энэ нь Улаанбаатар хотод, эсхүл 300 километрийн хол эзгүй талд ч болж мэднэ. Газар хөдлөлтийг хаана, хэзээ болохыг бид мэдэх боломжгүй. Харин бид магадлалаар тооцоолж л чадна. Тиймээс л Улаанбаатар хотын төвд 5.51 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт хэрэв болвол нийт барилгуудын хэдэн хувь нь үүнийг тэсвэрлэх вэ гэдгийг бодох ёстой болчихсон.

-Танай даатгалын бүтээгдэхүүн дотор “Хүнд өвчний эрсдлийн даатгал” гэж байсан. Үүнийг тайлбарлаж өгөөч?

-Манайхан Эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоог бол мэднэ. Төрийн эрүүл мэндийн Албан журмын даатгалд хамрагдаад эргээд эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг хүлээн авдаг. Гэтэл дотоодод эмчлэгдэх боломжгүй хорт хавдар, чөмөг солиулах гэх мэт өвчин иргэдэд маш их санхүүгийн дарамт үүсгэдэг. Ингээд тухайн өвчтөний ар гэрийнхэн өөрсдөд байгаа боломжоо бүрэн ашиглаад сүүлдээ сайхан сэтгэлт хүмүүсээс хандив, тусламж гуйх болдог. Харин арилжааны эрүүл мэндийн даатгал нь энэ төрлийн учирч болох эрсдэлийг хамгаалахын тулд гаргаж ирсэн зүйл. Энэ даатгалыг манайх олон улсын давхар даатгалын компаниудтай хамтран гаргаж байгаа юм.

Харин ердийн өвчлөлийн даатгал нь хямдхан байдаг бол хүнд өвчлөлийн даатгалын хураамж нь нэлээд өндөр байгаа. Гэхдээ хүн хэзээ ямар өвчин тусахаа хэлж мэдэхгүй учраас боломжтой бол энэ төрлийн даатгалыг хийлгэчих хэрэгтэй. Тэгэх юм бол тухайн өвчний эмчилгээний зардлыг бүрэн гаргуулж авах боломжтой. Ховор, хүнд өвчлөл учраас зардал нь 100 саяас дээшээ хэмжээний төгрөгөөр хэмжигддэг. Цахим орчинд хандив гуйж байгаа хүүхдийн чөмөг шилжүүлэн суулгах хагалгааны зардал л гэхэд 540 сая төгрөг гэж байна лээ. Харин энэ даатгалд хамрагдсан бол энэ зардлаа гаргуулж авч болно.

-Улаанбуудайг бас даатгадаг юм уу?

-Анх Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал гэсэн нэртэй байгуулагдаж байсан учраас хөдөө аж ахуйн давхар даатгалын бүтээгдэхүүн гаргахаар ажилласан. Хуулинд тармилын даатгал гэж ойлголт бий. Энэ хуульд үрийн тариалангийн 10 хувийг заавал даатгуулна гэж заасан ч огт хэрэгжиж байсангүй. Яагаад гэхээр яг л мал аж ахуйтайгаа адилхан уламжлалт хэлбэрээр даатгах боломж байхгүй. Тиймээс мөн л тариалангийн гарцад суурилсан индексийг томьёолоод дундаж ургацаас бага хэмжээний ургац авсан тохиолдолд нөхөн төлбөрийг нь олгох даатгал юм. Өнгөрсөн 2020 онд хэрэгжүүлэхэд газрын гарц нэлээд муу байсан учраас нийтдээ 45 аж ахуйн нэгжид 300 гаруй сая төгрөгийн нөхөн төлбөр олгосон байдаг. Гэхдээ тариаланчид маань даатгалдаа хамрагдчихаад даатгалын хураамжаа төлөхгүй тохиолдол их гардаг учраас энэ төрлийн даатгалыг хөгжүүлэхэд бэрхшээл учруулж байна.

-Давхар даатгал гэдэг ойлголтыг уншигчдад маань ойлгомжтой байдлаар тайлбарлаж өгөхгүй юу?

-Монгол Улсад 1934 онд орчин үеийн даатгалын байгууллага анх байгуулагдаж 1990 он хүртэл төр даатгалын тогтолцоог хариуцдаг байлаа. Харин 1991 онд Улсын даатгалын ерөнхий газар гэдэг байгууллагыг Монгол даатгал, Түшиг даатгал нэртэй болгон хоёр хуваасан юм. Өөрөөр хэлбэл санхүүгийн салбартаа залуу гэж хэлж болох салбар. Тийм ч болохоор даатгалын тогтолцоог манайхан Жолоочийн хариуцлагын албан журмын даатгал хийж эхэлсэн 2011 оноос хойш л ойлгож эхэлж байна. Даатгал бол ер нь эрсдлийг удирдах маш олон арга хэрэгслийн зөвхөн нэг нь. Эрсдлээс зайлсхийх, бусдад шилжүүлэх гээд олон арга байдаг. Даатгалын компаниуд маань тухайн иргэн хуулийн этгээдэд учирч болох эрсдлийг шилжүүлж авах тусгай зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа явуулдаг. Ингэхэд тодорхой хэмжээний эрсдлийн төвлөрөл үүсдэг. Ингээд эрсдэл даах чадвараас нь эрсдлийн төвлөрөл даваад ирэхээр даатгалын компани өөрийгөө даатгуулж байгаа хэлбэрийг давхар даатгал гээд байгаа юм.

-Одоогоос найман жилийн өмнө хууль батлагдаж байсан байна. Тэгэхээр одоо хуульд ямар нэгэн байдлаар өөрчлөлт оруулах шаардлага бий болсон уу?

-Үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог 2012 оноос хойш ярьж байгаа юм. Санхүүгийн зохицуулах хорооноос анх дунд хугацааны хөтөлбөртөө тусгаад, дараа нь манай санхүүгийн зах зээлийн хөгжлийн баримт бичгүүдэд орсон. Үүний хүрээнд манай компанийг 2019 онд Үндэсний давхар даатгал болгон өргөжүүлсэн. Энэ тогтолцоо бол олон улсад байдаг нэлээд түгээмэл туршлага л даа. Хятад, Солонгос гээд улсуудын Үндэсний давхар даатгалын компаниуд дэлхийн шилдэг компаниуд болоод явж байна. Мөн хөгжиж байгаа орнууд өөрсдийнхөө даатгалын зах зээлийг бэхжүүлэх, гадагшаа чиглэлтэй валютын урсгалаа бууруулах, дотоодынхоо зах зээлийг дэмжих, мэргэжлийн үйл ажиллагааг хөгжүүлэх зорилгоор энэ тогтолцоог хөгжүүлж, төрийнхөө бодлогоор хэрэгжүүлж байна. Мөн Үндэсний давхар даатгалын тогтолцоогоор дамжуулан даатгалынхаа зах зээлийг мэргэжлийн чиглэлийн болгоход түлхүү анхаардаг.

Тэр бүү хэл зарим улсууд энэ тогтолцоогоор дамжуулан даатгалын зах зээлийн үнийн бодлогоо хэрэгжүүлдэг. Харин манай улсын хувьд ямар ч байсан Үндэсний даатгалын компаниа байгуулчихсан, харин одоо даатгалын тухай хуульдаа энэхүү үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бий болгох үзэл баримтлал оруулахаар салбарын мэргэжилтнүүд ажиллаж байна. Ингэж хуульд тусгаж өгснөөр түрүүн хэлсэнчилэн гадагшаа урсаж байгаа валютын торхой хэмжээг нь дотооддоо авч үлдээд зогсохгүй даатгалын зах зээлийг хөгжүүлэх, тэлэхэд бодлогын том дэмжлэг болно. Үүгээр дамжуулан эдийн засгийнхаа салбаруудыг дэмжиж, том утгаараа макро эдийн засагтаа эерэг нөлөө үзүүлнэ. Ер нь манай зах зээл харьцангуй жижигхэн учраас нэг даатгалын компани 10 сая ам.долларын үнэлгээтэй байшин давхар даатгуулах гэхээр гадны давхар даатгагч нараас өндөр үнэтэй хураамж санал болгодог. Энэ нь давхар даатгалын үйлчилгээний хомсдол, эрэлт хэрэгцээг үүсгэдэг, цаашлаад даатгуулагч байгууллагадаа санхүүгийн дарамтыг бий болгодог, даатгалын компанийн өрсөлдөх чадварыг бууруулдаг, үндэсний давхар даатгалын тогтолцоо нь энэ мэт хүндрэлтэй асуудлыг шийдэх нэг гарц болно.

Үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог үр ашигтай суурилуулж чадах юм бол даатгалын компаниудтайгаа хамтран эрсдлийн удирдлагын тогтолцоог зах зээлийнх нь жамаар хөгжүүлэх боломжтой болно. Ингэснээр иргэд, аж ахуйн нэгжүүд найдвартай даатгалын хамгаалалттай болох дэд бүтцийг үүсгэх юм. Цаашлаад Засгийн газраас хэрэгжүүлэхээр зорьж буй олон төсөл хөтөлбөрүүдийг даатгалын дэд бүтцийг ашиглан үр ашигтай хэрэгжүүлэх боломжтой. Жишээ нь орон сууцны урьдчилгаа төлбөрийг бууруулах бүтээгдэхүүн үйлчилгээг даатгалын зах зээл Үндэсний давхар даатгалын компанитай хамтран нэвтрүүлэх боломжтой. ЖДҮ эрхлэгч нарт хүндрэл учирдаг олон асуудлыг даатгалын дэд бүтцийг ашиглан шийдэх боломж ч бий. Үүнийг Үндэсний давхар даатгалын тогтолцоогоор дамжуулан хэрэгжүүлэх нь илүү үр дүнтэй гэж салбарын мэргэжилтнүүд үздэг.

-Төрийн хэмнэлтийн тухай хуулиар хувьчлагдахаар болсон 34 аж ахуйн нэгжийн тоонд танайх байх шиг байсан. Энэ талын бэлтгэл ажлыг хэзээнээс хангаж эхлэх вэ?

-Бид нээлттэй хувьцаа гаргах бэлтгэл ажлыг хангаад явж байна. Энэ оны эхнээс л энэ бэлтгэл ажлыг хийж эхэлсэн. Харин сая цаг үе нь таараад хууль гарчихлаа. Тиймээс ирэх онд Үндэсний давхар даатгал компани маань нээлттэй хувьцаат компани болох зорилт тавиад, бэлтгэл ажил, төлөвлөгөө гаргаад явж байгаа. Ер нь манайх анх хувьцаат компани хэлбэрээр байгуулагдсан юм шүү дээ. Энэ нь хөгжлийнхөө явцад одоо л нээлттэй хувьцаат компани болох боломжтой болж байна. Манай улсад Үндэсний давхар даатгалын үр ашигтай тогтолцоо бий болох бүрэн боломж байгаа гэдэгт би итгэдэг.

Эх сурвалж: ӨГЛӨӨНИЙ СОНИН

2022-04-04

Санхүүгийн зохицуулах хорооны энэ сарын 23-ны өдрийн 145 дугаар тогтоолын хавсралтаар "Компанийн засаглалын кодекс" шинэчлэн батлагдлаа. Шинэчлэгдсэн кодекст манай орны нөхцөл байдал болон бусад орны сайн жишигт үндэслэн компанийн засаглалын гол субъект болох төлөөлөн удирдах зөвлөл (ТУЗ)-ийн бүтэц, үйл ажиллагааны зарчмыг тодорхойлж, нарийвчлан заасан. Үүгээр нээлттэй хувьцаат компаниас гадна даатгагч, итгэлцлийн үйлчилгээ эрхлэгч банк бус санхүүгийн байгууллага болон хөрөнгө оруулалтын менежментийн компаниуд үйл ажиллагаандаа мөрдөхийг үүрэг болгосон нь өмнөх кодексийн хамрах хүрээг өргөжүүлжээ. Түүнчлэн, ТУЗ-ийн хараат бус гишүүний чиг үүргээ хэрэгжүүлэх нөхцөл, боломжийг сайжруулах, зөрчлийн талаар мэдээлэх болон комплайнсын хяналтын тогтолцоог бүрдүүлэх, хувьцаа эзэмшигчдийн хурлыг зохион байгуулахдаа зайны технологийг нэвтрүүлэх зэргийг үүрэгжүүлсний зэрэгцээ ТУЗ-ийн дарга, гишүүдийн олонх нь хараат бус байх, ТУЗ-ийн зүгээс гадаад болон жижиг хувьцаа эзэмшигчийн эрхээ хэрэгжүүлэхэд нь онцгой анхаарах зөвлөмжүүд ч туссан.

Нөгөө талаас, компаниудад энэхүү кодексийг хэрэгжүүлэхэд гарын авлага болгох зорилгоор “Компанийн засаглалын кодексийг хэрэгжүүлэх хөтөлбөрийн үлгэрчилсэн загвар”-ыг боловсруулж, хавсралтаар баталсан ба компанийн ТУЗ кодексийн хэрэгжилтийг тодорхой хугацаанд арилжаа эрхлэх байгууллагад тайлагнахаас гадна жилийн үйл ажиллагааны тайлан, цахим хуудсаараа дамжуулан нийтэд мэдээлэх ажээ. Хэрэв кодексийн хэрэгжилт хангалтгүй гэж үнэлэгдсэн тохиолдолд тухайн үнэт цаасны бүртгэлийн ангилал буурах нөхцөл бүрдэхээс гадна хөрөнгө оруулагчид санхүүгийн тоон үзүүлэлтийн харьцаанаас гадна компанийн засаглал талаас нь үнэлж, шийдвэрээ гаргах чанарын үзүүлэлттэй болох юм.

“Компанийн засаглалын кодекс”-той энд дарж танилцана уу.

2022-04-01

Үндэсний давхар даатгал ХК нь Монголын даатгалын холбоо болон Санхүүгийн зохицуулах хороотой хамтран даатгалын төлөөлөгчийн эрх олгох сургалт, шалгалтыг Хөвсгөл, Булган, Дархан-Уул, Өвөрхангай, Өмнөговь, Увс, Говь-Алтай, Дорнод, Сүхбаатар аймгуудад 2022 оны 3 дугаар сарын 09-ний өдрөөс 3 дугаар сарын 26-ны өдрийн хооронд зохион байгууллаа. Уг даатгалын төлөөлөгчийн сургалтыг Монголын даатгалын холбооны сургагч багш нар болон Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн андеррайтерууд хамтран удирдаж явуулсан ба аймаг бүрд 2 өдрийн танхимын сургалт боллоо. 

Даатгалын төлөөлөгчийн сургалтын үр дүнгээр нийт 9 аймгийн 352 төлөөлөгч сургалтад хамрагдаж, 308 төлөөлөгч эрх олгох шалгалт өгснөөс 247 төлөөлөгч буюу 80.2% нь тэнцэж, даатгалын төлөөлөгчийн эрх авах шаардлага хангасан байна.

2022-03-23

Үндэсний давхар даатгал ХК -ийн Төлөөлөн Удирдах Зөвлөлийн 2022 оны 3 дугаар сарын 21-ний өдрийн тогтоолоор компанийн 2022-2024 оны бизнес төлөвлөгөөг баталлаа.

Үндэсний давхар даатгал ХК нь 2022-2024 онд Монгол Улсын санхүүгийн зах зээл, дэлхийн болон улс орны эдийн засгийн орчин нөхцөл, төрөөс гаргаж буй бодлого, чиглэлд нийцүүлэн шинэ бүтээгдэхүүн үйлчилгээ нэвтрүүлж, эрсдэлийн удирдлага, комплаенсын бодлогоо сайжруулж олон улсын жишигт хүргэх, сайн засаглалыг нэвтрүүлэн компанийн ашгийн хэмжээг нэмэгдүүлэх зорилтыг дэвшүүлээд байна.

Компани ирэх 3 жилд гадна, дотны байгууллагуудтай хамтын ажиллагааг өргөжүүлж иргэд, ЖДҮ эрхлэгчдийг дэмжих, аж ахуйн нэгжүүдийг эрсдэлээс хамгаалах, санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ажлуудыг шат дараатай хийхээр төлөвлөлөө. 

2022-03-15

Ерөнхийлөгчийн тамгын газар, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамнаас “Тэрбум мод” тарих үндэсний хөдөлгөөнд санхүүгийн салбарынхны оролцоог нэмэгдүүлэх, санал санаачилгыг өрнүүлэх зорилгоор даатгалын салбарын төлөөллүүдтэй энэ сарын 03-ны өдөр Төрийн ордонд уулзалт зохион байгууллаа.

Уулзалтад Ерөнхийлөгчийн эдийн засгийн болон байгаль орчны зөвлөх, Ерөнхий сайдын байгаль орчны зөвлөх, Санхүүгийн зохицуулах хорооны удирдлага, газрын дарга нар, Байгаль орчны яамны ойн бодлогын газрын удирдлага болон даатгалын салбарынхан оролцсон юм. Уулзалтын үеэр Ерөнхийлөгчийн эдийн засгийн болон байгаль орчин, ногоон хөгжлийн зөвлөх эх дэлхий, байгаль орчиндоо эзний ёсоор хандаж, цөлжилт, газрын доройтол, шар шороон шуурга, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг зохион байгуулж буй “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөнийг хэрэгжүүлэх стратегийн талаарх мэдээллийг танилцуулав. Харин даатгалын салбарын төлөөллүүд мод тарихыг нийгмийн хариуцлагаас гадна ирээдүй хойч үедээ үлдээж буй өв хөрөнгө гэж үзэж идэвхтэй дэмжиж оролцохоо илэрхийллээ. Мөн даатгалын ногоон сан байгуулах, нөөц сангийн тодорхой хувийг ногоон санхүүжилтэд байршуулах, ой хээрийн бүсийг албан журмын даатгалд хамруулах зэрэг санал санаачилгуудыг ажил хэрэг болгохоо илэрхийлсэн юм. 

2022-02-25

Төрийн банк нь "Дундаж давхаргыг дэмжигч Үндэсний тэргүүлэгч банк байх" зорилтын хүрээнд дундаж давхаргыг дэмжихэд чиглэсэн санхүүгийн үйлчилгээг хөгжүүлэх, бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, санхүүгийн боловсрол олгох чиглэлээр ажиллаж байна.

Дээрх зорилтын хүрээнд Төрийн банк, “Үндэсний давхар даатгал” ХК-тай хамтран ажиллах санамж бичгийг үзэглэлээ.

Тус хамтран ажиллах санамж бичигт “Төрийн банк нь Үндэсний давхар даатгал ХК-тай хамтран дундаж орлоготой иргэд болон жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ эрхлэгчдийг дэмжих, эрсдэлээс хамгаалах, санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор санхүүгийн болон даатгалын бүтээгдэхүүн үйлчилгээг иргэдэд илүү хүртээмжтэйгээр хүргэх, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх” талаар тусгажээ.

Мөн дээрх ажлын хүрээнд Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуулийн хүрээнд мэдлэг мэдээллийг малчдад хүргэж, эрсдэлээс хамгаалж санхүүгийн хүртээмжтэй байдлыг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн хөтөлбөрийг нэг жилийн хугацаанд хамтран хэрэгжүүлэх юм.

Хамгийн олон харилцагчтай, нийгмийн бүхий л давхаргад үйлчилдэг Төрийн банкны хувьд харилцагчдын ихэнх хувийг малчид болон орон нутагт бизнес эрхлэгчид эзэлдэг. Дээрх хөтөлбөрүүд хэрэгжсэнээр малчид болон жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ эрхлэгчдийг эрсдэлээс хамгаалах, санхүүгийн мэдлэг, чадварыг дээшлүүлэх, санхүүгийн чадамжийг нэмэгдүүлж, дундаж давхаргын нийгэмд эзлэх хувь хэмжээг өсгөхөд бодитой хувь нэмэр болно хэмээн Төрийн банкны зүгээс үзэж байна.

2022-02-16

-Хоёрдугаар сарын сүүлийн хоногуудын цаг агаарын төлөв байдал ямар байгаа бэ?

-Өнөөдөр нутгийн зүүн хагастаа хүйтний эрч сулрах боловч, баруун аймгуудын нутгийн зүүн, төв болон говийн бүсийн баруун хэсгээр, 17 болон 20-нд нутгийн хойд хэсгээр, 18-нд зарим газраар, 19-нд говь талын нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурч, агаарын температур эргээд чангарах төлөвтэй байна. Харин 21-нээс нутгийн баруун хэсгээр, 22-ноос  ихэнх нутгаар хүйтний эрч суларна. Цаашдаа гуравдугаар арав хоногийн дунд үеэс зарим газраар ялимгүй цас орох төлөвтэй байгаа тул гуравдугаар арав хоногийн дунд үеийн цаг агаарын урьдчилсан мэдээг тав хоногоор нарийвчлан гаргадаг учир тухайн үед дахин мэдээлэл өгөх болно.

-Өнөөдрийн байдлаар хүйтний эрч чанга байгаа нь ОЖД–аас ямар хэмжээтэй байгаа вэ?

-Хоёрдугаар сарын эхээр нийт нутгаар ОЖД–аас 1-10 градус хүйтэн, ялангуяа баруун зүгийн нутгаар ОЖД-аас 5-10 градусаар хүйтэн байсан ба нэгдүгээр арав хоногийн дунд үед нутгийн зүүн хагастаа ОЖД-аас 1–4 градусаар дулаарсан бол баруун аймгуудын нутгаар дээрх хүйтэн хадгалагдаж байсан. Тэгвэл 10-15 ны хооронд нийт нутгаар мөн ОЖД–аас 5–10 градусаар хүйтэн байлаа.  

-Хүйтний эрч чангарч байгаа нь юутай холбоотой вэ?

-Ерөнхийдөө 1979 оноос хойших хоёрдугаар саруудад энэ жилийнх шиг ОЖД-аас харьцангуй хүйтэн байсан жилүүд хэд хэд тохиолдож байсан. Энэ жилийн хувьд хоёрдугаар сар хүйтэн байгаа нь салхины хүч багатайгаас хойд зүгээс орж ирсэн хүйтэн агаарын масс харьцангуй удаан  тогтож байгаатай холбон тайлбарлаж болно.

-Орон нутагт байдал ямархуу байгаа вэ. Мөн малчдад анхааруулах зүйл юу байна вэ?

-Өнгөрсөн хугацаанд сарын эхээр Алтайн салбар уулс, Хангай, Хэнтийн уулархаг нутгуудаар ялимгүй цас орсон бол хоёрдугаар арав хоногийн эхээр нийт нутгаар 0 – 4 мм цас орсон ба өнөөдрийн байдлаар нийт нутгийн 70 гаруй хувьд нь цасан бүрхүүл тогтсон, агаарын температур ОЖД–аас харьцангуй хүйтэн, жавартай байна. Цаашид гуравдугаар арав хоногийн эхэн хүртэл хүйтэн хадгалагдах төлөвтэй байгаа тул малчид ард иргэд хөлдөж хайрагдах, төллөх малыг хээр бэлчээрт гаргахгүй байх, ихэнх нутгаар цасан бүрхүүлтэй байгаатай холбоотой гуравдугаар арав хоногийн эхээр ихэнх нутгаар агаарын температур өдөртөө уярсантай холбоотой хальтиргаа гулгаа ихсэх, мөстөх зэрэг үзэгдлүүдээс сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.

2022-01-26

Олон улсын даатгалын зохицуулагчдын холбоо /ОУДЗХ/ нь 1994 онд байгуулагдсан бөгөөд өдгөө дэлхийн даатгалын хураамжийн 97 хувийг бүрдүүлдэг 200 гаруй зохицуулалтын байгууллагыг гишүүнчлэлдээ багтаадаг. Тус холбоо энэ оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөндөө хурдацтай хөгжиж, өөрчлөгдөж буй даатгалын салбарын өсөлтийг хангах, эрсдэлийн удирдлагыг сайжруулах хүрээнд бодлого боловсруулалтаас эхлээд санхүүгийн тогтвортой байдал, холбооны стратегийн хэрэгжилтийн үнэлгээний асуудалд голлон анхаарал хандуулахаар тусгасан байна. Мөн шинэ тутамд эрчимтэй хөгжиж буй буй чиг хандлага болох уур амьсгалын эрсдэл, дижитал шилжилт болон кибер эрсдэлд даатгалын зохицуулагчдаас үзүүлэх хариу үйлдэлд анхаарч ажиллахаас гадна даатгалын салбар дахь олон талт, тэгш байдал, даатгагчдын соёл, засаглалтай  холбоотой арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн байна.

Түүнчлэн төлөвлөгөөндөө таван үндсэн чиглэлд үйл ажиллагаагаа төвлөрүүлэхээр тусгажээ. Үүнд:

Даатгалын салбарын хөгжлийн чиг хандлагаас үүдэн бий болж буй боломж, бэрхшээл, эрсдэлийг үнэлэх, түүнд хариу үйлдэл үзүүлэх;
Олон улсын хэмжээнд мөрдөгдөх нийтлэг стандартуудыг боловсруулж дуусгах;
Даатгалын салбарын хөгжлийн чиг хандлага, хурдацтай хөгжилд хариу үйлдэл үзүүлэхүйц хяналт шалгалтын үр дүнтэй туршлагыг бий болгох;
Олон улсын хэмжээнд мөрдөгдөх нийтлэг стандартыг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж, иж бүрэн, тууштай хэрэгжих явцыг үнэлэх;
Холбооны үр ашигтай, үр дүнтэй үйл ажиллагааг хангах, мөн ил тод харилцаа холбоог сайжруулах зэрэг болно.
Санхүүгийн зохицуулах хороо Олон улсын даатгалын зохицуулагчдын холбоонд 2002 онд гишүүнээр элсэж, нэгдсэн бодлого зохицуулалт, зөвлөмжийг нь удирдлага болгохын зэрэгцээ жил бүр зохион байгуулагддаг ээлжит хуралдаан болон гишүүн орнуудыг хамарсан судалгаа, дүн шинжилгээнд тухай бүрт нь хамрагддаг.

Дэлгэрэнгүй мэдээллийг энд дарж уншина уу. 

2021-12-29

110 жилийн өмнөх энэ өдөр Монголчууд эвлэлдэн нэгдэж, хувьсгал эхлүүлж, харийн эрхшээлээс гарч VIII Богд Жавзандамба хутагтыг тулгар улсын хаанд өргөмжилж, Монгол Улсын анхны Засгийн газрыг байгуулан дэлхий нийтэд зарлан тунхагласан билээ.

2021-12-27

“Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хууль”-ийн хүрээнд Үндэсний Статистикийн Хорооноос ирүүлсэн 2021 оны хагас жилийн малын түүвэр судалгааны үр дүнг үндэслэн 2020 онд МИД-д хамрагдсан малчдын нөхөн төлбөрийг тооцоолж, 2021 оны 10 дугаар сарын эхний долоо хоногт олголоо.

2020 онд МИД-д Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, МИГ даатгал ХХК, Монгол даатгал ХК, Монре даатгал ХХК, Мөнх даатгал ХХК, Номин даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Тэнгэр даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК-иуд оролцон нийт 28,527 малчин өрхийн, 99.9 тэрбум төгрөгийн үнэлгээ бүхий 7.1 сая толгой малыг даатгалд хамруулсан.

МИД-д хамрагдсан малчдын нөхөн төлбөрийг Үндэсний статистикийн хорооноос ирүүлсэн хагас жилийн малын түүвэр судалгааны үр дүнд үндэслэн тооцоолсон ба Архангай, Баянхонгор, Булган, Говь-Алтай, Дорноговь, Дундговь, Завхан, Өвөрхангай, Өмнөговь, Сүхбаатар, Төв, Ховд, Хэнтий, Говьсүмбэр гэх 14 аймгийн 92 сумын хэмжээнд малын хорогдол босго үзүүлэлт болох 5% болон 6%-ийг давж, нийт 2,593,348,612.57 төгрөгийн нөхөн төлбөрийг нийт даатгуулсан малчин өрхийн 33 хувь буюу  9,446 малчин өрхөд олголоо.

Файлаар үзэх

2021-12-13

Санхүүгийн зохицуулах хороо нь экспортлогч компаниудад зориулсан төлбөрийн эрсдэлээс хамгаалах нөхцөл бүхий “Экспортын зээлийн даатгал”-ын бүтээгдэхүүнийг энэ сарын 8-нд бүртгэлээ.

Дэлхийн банкны Олон улсын хөгжлийн ассоциацийн зээлийн санхүүжилтээр 2016 оноос “Экспортыг дэмжих төсөл” хэрэгжиж байгаа билээ. Энэхүү төслийн дэд бүрэлдэхүүн болох “Экспортыг дэмжих санхүүгийн шинэ бүтээгдэхүүнийг бий болгох, хөгжүүлэх” хүрээнд “Экспортын зээлийн даатгал”-ын бүтээгдэхүүн гаргахаар  “Үндэсний давхар даатгал” ХК ажилласан. Уг бүтээгдэхүүний дотоодын давхар даатгагчаар  “Үндэсний давхар даатгал” ХК, харин гадаадын давхар даатгагчаар “Скор” давхар даатгалын компани ажиллах бол андеррайтингийн компаниар “Tinubu square” LLC ажиллахаар төлөвлөсөн.

Экспортын зээлийн даатгалын бүтээгдэхүүн ийнхүү зах зээлд нэвтэрснээр экспортлогч компанийн хувьд дансны авлагыг санхүүгийн эрсдэлээс хамгаалах, борлуулалтын эргэлт, бизнесийн ашигт ажиллагаа нь нэмэгдэх, түүнчлэн зээлийн эрсдэл буурах бол Монгол Улсын макро эдийн засгийн хувьд олон улсын экспортын урсгалыг нэмэгдүүлэх, тогтвортой байдлыг хангах нөхцөл боломж бүрдэх юм.

Эх сурвалж: http://www.frc.mn/a/3831

2021-11-24

2021-10-01

Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас энэ сарын 30, аравдугаар сарын 1, 2-нд ихэнх нутгаар цасан шуурга шуурч, цочир хүйтрэхийг анхаарууллаа. Мөн газар тариалангийн бүс нутгаар шөнөдөө хөрсөн дээр цочир хүйтрэхийг Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас анхааруулж байна.

Малч­ид, иргэд, хадланчид, тариаланчдын анхааралд: Өнөө шөнө (2021.09.30) Баян-Өлгий аймгийн нутгаар, маргааш (2021.10.01) Баян-Өлгий, Увс, Ховд, Завхан, Хөвсгөл аймгийн нутгаар цасан шуурга шуурна. Харин аравдугаар сарын 1-нээс 2-нд шилжих шөнө Завхан, Хөвсгөлийн нутаг, Архангай, Булганы хойд хэсгээр, аравдугаар сарын 2-ны өдөр Булган, Сэлэнгийн нутаг, Хөвсгөлийн зүүн, Төв аймаг, Хэнтийн хойд хэсгээр ахиухан хэмжээний нойтон цас орж шуурна. Харин нутгийн өмнөд хэсгээр хүчтэй салхи, шороон шуургатай байх төлөвтэй байгаа аж.

Аравдугаар сард ихэнх нутгаар өмнөх жилээс 3-6 градус хүйтэн, олон жилийн дунджаас ахиу цастай байх нь. Тодруулбал, сарын хоёрдугаар арав хоногийн эхээр баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар, дунд үеэр зүүн болон говийн аймгуудын нутгаар, гуравдугаар арав хоногийн дунд болон сүүлчээр ихэнх нутгаар цасан шуургатай байна.

2021-10-01

Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас энэ сарын 30, аравдугаар сарын 1, 2-нд ихэнх нутгаар цасан шуурга шуурч, цочир хүйтрэхийг анхаарууллаа. Мөн газар тариалангийн бүс нутгаар шөнөдөө хөрсөн дээр цочир хүйтрэхийг Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас анхааруулж байна.

Малч­ид, иргэд, хадланчид, тариаланчдын анхааралд: Өнөө шөнө (2021.09.30) Баян-Өлгий аймгийн нутгаар, маргааш (2021.10.01) Баян-Өлгий, Увс, Ховд, Завхан, Хөвсгөл аймгийн нутгаар цасан шуурга шуурна. Харин аравдугаар сарын 1-нээс 2-нд шилжих шөнө Завхан, Хөвсгөлийн нутаг, Архангай, Булганы хойд хэсгээр, аравдугаар сарын 2-ны өдөр Булган, Сэлэнгийн нутаг, Хөвсгөлийн зүүн, Төв аймаг, Хэнтийн хойд хэсгээр ахиухан хэмжээний нойтон цас орж шуурна. Харин нутгийн өмнөд хэсгээр хүчтэй салхи, шороон шуургатай байх төлөвтэй байгаа аж.

Аравдугаар сард ихэнх нутгаар өмнөх жилээс 3-6 градус хүйтэн, олон жилийн дунджаас ахиу цастай байх нь. Тодруулбал, сарын хоёрдугаар арав хоногийн эхээр баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар, дунд үеэр зүүн болон говийн аймгуудын нутгаар, гуравдугаар арав хоногийн дунд болон сүүлчээр ихэнх нутгаар цасан шуургатай байна.

2021-09-16

“Уул уурхайн бус экспортын өнөөгийн байдал, тулгамдаж буй асуудал” сэдэвт цахим уулзалт өнөөдөр боллоо. Тус арга хэмжээг Монголбанк, МҮХАҮТ хамтран зохион байгуулав. Уулзалтыг МҮХАҮТ-ын дарга Т.Дүүрэн, Монголбанкны Мөнгөний бодлогын газрын захирал Б.Баярдаваа нар нээж үг хэллээ. Монгол Улсын хувьд уул уурхайн бүтээгдэхүүний экспорт давамгайлж байгаа. Тиймээс бусад төрлийн экспортыг нэмэгдүүлэх, орлогыг төрөлжүүлэх, эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэх шаардлага тулгарч буй. Үүнтэй холбогдуулан уул уурхайн бус экспортын өнөөгийн нөхцөл байдал, экспортын явцад гарч байгаа хүндрэл бэрхшээл, бизнесийн санхүүжилтийн хүрээнд шийдэх шаардлагатай асуудлыг энэ удаа хэлэлцэж, талууд харилцан мэдээлэл солилцлоо.

Цахим уулзалтад Худалдаа хөгжлийн банк, Голомт банк, Монголын махны холбоо, Монголын арьс ширний үйлдвэрлэлийн холбоо, МҮХАҮТ-ын дэргэдэх Аялал жуулчлалын зөвлөл, МҮХАҮТ-ын дэргэдэх Ноос, ноолуурын зөвлөл, Монголын самрын кластер ТББ,  Ноосон зангилаа дундын хоршооны төлөөлөл оролцож, өөрсдийн салбарын талаар мэдээлэл өглөө. Сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд уул уурхайн бус экспортын салбарын дийлэнх нь цар тахлын нөлөөнд автаж, борлуулалт нь хоёр дахин буурсан төдийгүй, экспортын хэмжээ эрс багассан, санхүүгийн хүндрэлээс үүдэн үйлдвэрлэлийн түүхий эдээ авч чадалгүй өдий хүрсэн аж ахуйн нэгж, үйлдвэрлэгчид олон байна.

Тухайлбал, Аялал жуулчлалын салбар гэхэд санхүүгийн хүндрэлд ороод зогсохгүй ажлын байраа ихээр алджээ. Төрөөс ямар нэгэн татаас дэмжлэг үзүүлээгүй бөгөөд хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдаж чадалгүй үлдсэн байна. Тоон үзүүлэлтээр авч үзвэл, 2020 онд аялал жуулчлалын салбар 1.5 их наяд төгрөгийн алдагдал хүлээж, үйл ажиллагаа явуулж байсан аж ахуйн нэгжийн 15 хувь нь татан буугджээ. Махны экспортын хувьд малын халдварт өвчин болон цар тахлын улмаас зогсонги байдалд шилжсэн талаар Монголын махны холбооны менежер И.Баттогтох танилцууллаа.

Ноос, ноолуурын салбарт олгогдож буй зээлийн хэрэгжүүлэх хугацаа гурван жилээс доошгүй байх, зээлийн нөхцөл уян хатан байх, түүхий эд бэлтгэх улирлын цаг хугацааг харгалзаж үзэх саналыг МҮХАҮТ-ын дэргэдэх Ноос, ноолуурын зөвлөлийн дарга Б.Ариунаа дэвшүүллээ. “Уул уурхайн бус экспортын өнөөгийн байдал, тулгамдаж буй асуудал” сэдэвт хэлэлцүүлэгт оролцож, өөрийн банкны олгож буй экспортын бус зээлийн талаар Худалдааны хөгжлийн банкны Жижиг, дунд бизнес хамтын ажиллагааны хэлтсийн захирал Б.Булган мэдээлэл өглөө. Тус банкны экспортын санхүүжилт дотор уул уурхайн бус экспортын зээлийн эзлэх дүн 26.5 хувьтай байна.

Цаашид уул уурхайн бус экспортын санхүүжилтийн нөхцөлийг уян хатан болгох, харилцан тогтмол мэдээлэл солилцох, бусад орны сайн туршлагыг судалж нутагшуулах, салбар дунд орхигдож буй экспортын асуудлыг эзэнжүүлэх, экспортын тодорхой бодлого хөтөлбөртэй болох, үүнийг хэрэгжүүлэх тогтолцоог цаг хугацаа алдалгүй бүрдүүлэх шаардлагатай байгаатай оролцогчид санал нэг нэгдэж, экспортыг дэмжихэд МҮХАҮТ-ын үүрэг, оролцоо чухал гэдгийг онцоллоо. МҮХАҮТ ковидын дараах эдийн засгийг сэргээх “Их сэргэлт” санаачилгыг дэвшүүлсэн. Үүний хүрээнд экспортыг дэмжих талаар төр засагт тодорхой санал, зөвлөмжөө хүргүүлсэн билээ.

 Эх сурвалж

2021-08-25

Монгол улсын гадаад худалдааны бодлогод нэн тэргүүнд тулгарч буй асуудал юу вэ?

Манай улсын экспортын нийт орлогын 95 хувь нь уул уурхайн салбараас бүрддэг. Экспортын бүтээгдэхүүний 85 хувийг зөвхөн БНХАУ руу гаргадаг. Гэтэл дан ганц салбараас хараат байх нь улс орны эдийн засагт өндөр эрсдэл учруулах нь ойлгомжтой. Тиймээс экспорт эрхлэгчдийн зах зээлийг тэлж, өрсөлдөөнийг дэмжих зорилгоор оновчтой бодлого, стратеги хэрэгжүүлэх нь нэн чухал юм. Үүний тулд төрийн зүгээс гадаад худалдааны эрсдэлийг бууруулж, санхүүгийн баталгаа бий болгох төсөл, хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Хөгжиж буй, хөгжингүй орнууд гадаад худалдаагаа дэмжихийн тулд юун түрүүнд экспортын даатгалын тогтолцоог нэвтрүүлсэн байдаг. Энэ утгаараа экспортын зээлийн даатгалын бүтээгдэхүүн нь Монгол Улсад стратегийн хувьд нэн шаардлагатай байна.

Экспортын зээлийн даатгал гэж яг ямар тогтолцоог хэлж байна вэ?

Энэхүү даатгалын зорилго нь бизнесийн байгууллага хоорондын худалдааг хөнгөвчлөх, харилцан ашигтай бизнес хийх боломжийг бүрдүүлж, эрсдэлийг бууруулах явдал юм. Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй аливаа компани нь бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ гадны худалдан авагчдад зээлээр олгоно. Тус зээлээр олгосон бүтээгдэхүүний авлага нь эргэн төлөгдөхөд бид бүхэн санаа тавина гэсэн үг юм. Өөрөөр хэлбэл төлбөр мөнгө нь төлөгдөхгүй байх эрсдлээс даатгалын компани хамгаална. Ингэснээр аль аль талдаа хамтран бизнес эрхлэхэд амар хялбар болох юм.    

Энэхүү даатгалын тогтолцоо нь манай улсад хэрхэн яаж хэрэгжиж байна вэ?

Манай улс хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүдийн экспортын чадавхыг бэхжүүлж, гадаад зах зээлд нэвтрэх боломжийг нэмэгдүүлэх зорилгын хүрээнд Дэлхийн банкны хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр ХХААХҮЯ-ны дэргэд “Экспортыг дэмжих төсөл” байгуулагдан хэрэгжиж байгаа. Уг төслийн 1 дүгээр бүрэлдэхүүн хэсгийн хэрэгжилтийн дагуу Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн Экспортын даатгалын газар нь олон улсын стандартын дагуу экспортын санхүүгийн шинэ төрлийн  бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна.

Уг даатгалын бүтээгдэхүүн нь экспорт эрхлэгчдийг ямар эрсдэлээс хамгаалах вэ?

Уг даатгал нь экспортлогчийг арилжааны болон улс төрийн эрсдэлээс хамгаална. Арилжааны эрсдэл гэдэгт бараа бүтээгдэхүүнийг зээлээр авсан гадны худалдан авагч гэнэт төлбөрийн чадваргүй болох, төлбөрийн удаашрал зэрэг эрсдэлүүд орно. Улс төрийн эрсдэл гэдэгт гадны худалдан авагчийн оршин суугаа улсад бараа бүтээгдэхүүний хүргэлт хийгдэх боломжгүй болох, Засгийн газраас бизнес эрхлэхэд нь саад хийх, улс төрийн тогтворгүй байдлаас болж бослого, үймээн самуун үүсэх аливаа эрсдэл багтана. Мөн тухайн улсын валют нь хатуу валют буюу ам.доллар, евро руу шилжих боломжгүй болох эрсдэлээс сэргийлэх юм.

Энэхүү даатгалд хамрагдахын тулд анхаарах зүйлс бий юу?

Бусад хэлбэрийн даатгалын бүтээгдэхүүний нэгэн адилаар юун түрүүнд аливаа эрсдэлийг үнэлэн, баталгаа гаргах шаардлагатай. Зээлээр бараа бүтээгдэхүүн худалдан авах хүсэлт ирүүлсэн гадны түнш болон одоо байгаа харилцагчдын санхүүгийн мэдээллийг авч, дүн шинжилгээ хийсний үндсэн дээр даатгалын хамгаалалтыг олгоно. Өөрөөр хэлбэл, даатгалын компани экспортлогчдын өмнөөс гадны худалдан авагчийг судалж, эрсдэлийн менежмент хийснээр экспорт эрхлэгчид маань гарч болох аливаа эрсдэлээс зайлсхийх юм.

Уг бүтээгдэхүүн нь экспорт эрхлэгч, аж ахуй нэгжүүдэд ямар ашигтай вэ?

Олон улсын худалдааны салбарт төлбөр төлөх хугацааг сунгах, зээлээр бараа бүтээгдэхийн олгох нь нийт экспортыг 40 хувиар өсгөдөг гэсэн Дэлхийн худалдааны байгууллагын судалгаа бий. Уг даатгалын бүтээгдэхүүн нь даатгуулагчийн олон улсад өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлж, шинэ зах зээлд нэвтэрч, шинэ худалдан авагч, бизнесийн түншүүдтэй эрсдэлгүйгээр харилцах давуу талыг олгох юм. Өмнө дурдсанчлан, стратегийн өндөр ач холбогдолтой уг бүтээгдэхүүн нь экспортлогчдын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлснээр манай улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүнийг өсгөх, Монгол брендүүдийг олон улсад таниулах, банк санхүүгийн салбарыг боловсронгуй болгох зэрэг ач холбогдолтой. 

Экспорт эрхлэгчид уг даатгалд хэзээнээс даатгуулах боломжтой вэ?

Аливаа даатгалын бүтээгдэхүүн зах зээлд нэвтрэхэд хэрэглэгчдэд танигдах, ач холбогдлоо таниулах зэрэгт тодорхой хугацаа шаардагддаг. Экспортын зээлийн даатгалын бүтээгдэхүүн нь олон улсын стандартын дагуу хэрэгжихээр зохицуулагдсан бөгөөд энэ ондоо багтан зэх зээлд нэвтрүүлнэ. Бид уг бүтээгдэхүүнийг амжилттайгаар нэвтрүүлэхийн тулд СКОР РЕ, ТИНУБУ СКУЭР зэрэг олон улсын мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна.

Бүтээгдэхүүний танилцуулга бичлэгийг дараах холбоосоор дамжуулан хүлээн авна уу.

https://www.youtube.com/watch?v=aM_W5LsW8b8&t=2s

Санал хүсэлт, асууж тодруулах зүйл байвал Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн 7577-0002 утсаар болон info@mongolianre.com хаягаар холбогдох боломжтой.

2021-07-23

ҮСХ-ноос Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн энэ оны эхний хагас жилийн байдлын тоон мэдээг өглөө.

ХАА-н салбарын мэдээллээр мал аж ахуйн салбарт Улсын хэмжээнд 2020 оны эцэст тоологдсон төллөх насны нийт 29.7 сая хээлтэгч малын 20.8 сая толгой буюу 70.0 хувь нь энэ оны эхний хагас жилд төллөсөн байна. Том малын зүй бус хорогдол 2021 оны эхний хагас жилд улсын хэмжээнд 2.4 сая болж, өмнөх оны мөн үеэс 1.1 (82.4 хувь) саяар нэмэгджээ. Малын зүй бус хорогдлыг төрлөөр нь авч үзвэл, ямаа 1297.5 мянга, хонь 843.0 мянга, үхэр 144.8 мянга, адуу 87.1 мянган толгой, тэмээ 15.0 мянган толгой хорогдсон байна. Нийт хорогдсон малын 54.3 хувийг ямаа, 35.3 хувийг хонь эзэлж байна.

13 аймаг, Улаанбаатар хотын нийт 87 сум дүүргийн малын хорогдол босго давж, малын индексжүүлсэн даатгалаас нөхөн төлбөр авах тооцоо гараад байна.

Газар тариалангийн салбарт: Улсын хэмжээнд 2021 оны 7 дугаар сарын 1-ний байдлаар 640.4 мянган га талбайд тариалалт хийснээс үр тариа 422.9 мянган га-д, техникийн ургамал 97.1 мянган га-д, таримал тэжээл 89.4 мянган га-д, төмс 19.8 мянган га-д, хүнсний ногоо 9.9 мянган га-д, бусад ургамал 1.2 мянган га-д тариалсан байна.

Нийт тариалсан талбай өмнөх оны мөн үеэс 103.5 (19.3%) мянган га-гаар өсжээ. 

2021-06-30

Түншлэлийн хөтөлбөрийн талаар танилцуулга цахим уулзалтын арга хэмжээ 2021 оны 07-р сарын 02-ны өдрийн 15:00 цагаас зохион байгуулагдана.
Zoom Meeting холбоос :
https://bit.ly/3x251wo
Meeting ID: 946 9732 3768
Passcode: 623732

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам
Экспортыг дэмжих төсөл / Export Development Project
World Bank World Bank Mongolia - Дэлхийн Банк
Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам
Соёлын яам
Жижиг, дунд үйлдвэрийн газар/SME Agency of Mongolia
Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн Танхим
MN Agency gogo.mn Lead.style Business.MN
https://bit.ly/365nbS5 — attending "Түншлэлийн хөтөлбөр 2.0" | ЦАХИМ УУЛЗАЛТ | at Хүнс, хөдөө аж ахуй, Хөнгөн Үйлдвэрийн яам".

2021-06-29

Экспортыг дэмжих төслийн Түншлэлийн хөтөлбөрийн энэ оны 2 дах цонх нээгдэж, 2021 оны 7-р сарын 30-ны 18:00 цаг хүртэл материал авч эхэллээ.
Түншлэлийн хөтөлбөрийн хүрээнд уул уурхайн бус нэмүү өртөг шингэсэн бэлэн бүтээгдэхүүн экспортлогчид, экспортын боломжит аж ахуйн нэгжүүд, мөн үйлчилгээний экспорт тэр дундаа олон улсад Монгол улсын онцлог чанарыг сурталчилж, үүгээрээ дамжуулан нэмүү өртөг шингэсэн бэлэн бүтээгдэхүүний экспортыг нэмэгдүүлэх боломжтой соёлын бүтээлч үйлдвэрлэл, аялал жуулчлал, мэдээлэл технологийн салбарын тодорхой шалгуур хангасан, экспортлогчдын төсөл, материалд үндэслэн буцалтгүй тусламж олгоно.
Жилийн 150 сая төгрөгөөс дээш борлуулалтын орлоготой, 2-с дээш жил үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагуудыг Түншлэлийн хөтөлбөрийн талаарх шаардлага болон нэмэлт мэдээллийг дараах линкээр авч, бидэнтэй холбогдохыг хүсье. Линк:
Ерөнхий мэдээлэл: http://www.edp.mn/FinSupport/General?httproute=True
Шалгуур үзүүлэлтүүд: http://www.edp.mn/FinSupport/Criteria?httproute=True
Бүрдүүлэх баримт бичиг: http://www.edp.mn/FinSupport/Apply?httproute=True
Жич: Түншлэлийн хөтөлбөрийн 1-р цонхоор өргөдөл гарган, 2 дах үе шатанд уригдсан аж ахуйн нэгжүүдийн материалын үнэлгээ хийгдэж байна.
ЭКСПОРТЫГ ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ

2021-05-17

Авлигатай тэмцэх газрын Судалгаа шинжилгээний албанаас дотоод үйл ажиллагааны үр дүнг үнэлэх, ажлын бүтээмжийг ахиулах зорилгоор хуулиар хүлээсэн чиг үүргийн хэрэгжилтэд тогтмол хугацаанд дүн шинжилгээ хийдэг. Үүний нэг нь Авлигатай тэмцэх газарт иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээллийг хууль тогтоомжийн дагуу хэрхэн шийдвэрлэсэн байдалд сар тутам хийдэг дүн шинжилгээ юм. Энэ удаа 2021 оны 4 дүгээр сард өргөдөл, гомдол, мэдээллийн шийдвэрлэлтийн талаарх мэдээллийг хүргэе.

Авлигатай тэмцэх газар 2021 оны 4 дүгээр сард иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас нийт 183 өргөдөл, гомдол, мэдээлэл хүлээн авчээ. Эдгээрийн 124-ийг албан бичгээр хүлээн авсан нь хамгийн өндөр хувийг эзэлж байна.

Улаанбаатар хотоос 95 өргөдөл, гомдол, мэдээлэл ирсэн, Баян-Өлгий, Увс аймгаас тус бүр 14 өргөдөл, гомдол, мэдээлэл ирүүлсэн нь хамгийн өндөр хувьтай байна.

Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээллийг агуулгаар нь авч үзвэл гэмт шинжтэй өргөдөл, гомдол, мэдээлэл 104 буюу нийт хүлээн авсан өргөдөл, гомдол, мэдээллийн 56.8 хувийг эзэлж байна. Албан тушаалтны ашиг сонирхлын зөрчил болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэгтэй холбоотой өргөдөл, гомдол, мэдээлэл 44 иржээ. Урьдын адил Авлигатай тэмцэх газрын хуулиар харьяалан шалгах боломжгүй буюу харьяаллын бус 32 өргөдөл, гомдол, мэдээлэл ирүүлсэн байна. Иргэд өөрт тулгарсан асуудал бүрийг Авлигатай тэмцэх газар шийдвэрлэнэ гэсэн хандлагатай байдаг бөгөөд Авлигын эсрэг хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Эрүүгийн хууль, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуульд зааснаар Авлигатай тэмцэх газрын харьяалан шалгах хэрэг, зөрчилд хамаарахгүй бол ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээллийг харьяаллын дагуу зохих төрийн байгууллага, албан тушаалтанд зайлшгүй шилжүүлэх ёстой.

Өргөдөл, гомдол, мэдээллийг ирүүлсэн субъектийн хувьд авч үзэхэд 134 буюу 73.2 хувь нь иргэдээс, 48 буюу 26.2 хувь нь хуулийн этгээдээс, 1 буюу 0.6 хувь нь нэр хаяггүй байна. Гомдол гаргагчдын 9 нь нэрээ нууцлахыг хүссэн бол 174 нь нэрээ нууцлах шаардлагагүй гэж үзжээ.

Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээллийн дийлэнх нь нутгийн удирдлага болон хууль зүйн салбарын үйл ажиллагаанд хамаарч байна. Хүлээн авсан нийт 183 өргөдөл, гомдол, мэдээллийн дийлэнх нь шат шатны Засаг даргын Тамгын газартай холбоотой гомдол ирж байгаа бөгөөд хүний нөөцийн томилгоо, төсвийн хөрөнгийн зарцуулалт, тендер, худалдан авах ажиллагаа, төрийн албан хаагчийн үйл ажиллагаа, тусгай зөвшөөрөлтэй холбоотой зөрчил хамгийн түгээмэл байгаа нь анхаарал татаж байна. Нутгийн удирдлагын салбартай холбогдуулан гаргасан өргөдөл, гомдол, мэдээллийн 34 нь гэмт хэргийн шинжтэй, 19 нь ашиг сонирхлын зөрчил болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэгтэй холбоотой байна.

 2021 оны 4 дүгээр сард ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээллийн шинж чанарт хийсэн дүн шинжилгээнээс үзэхэд цаашид аймаг, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газруудад чиглэсэн авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг эрчимжүүлэх, Засаг даргын Тамгын газрын үйл ажиллагаатай холбоотой өргөдөл, гомдол, мэдээлэлд нарийвчилсан дүн шинжилгээ хийж гарч байгаа зөрчлийн шалтгаан, нөхцөлийг тогтоох зэрэг чиглэлээр тусгайлан арга хэмжээ авах шаардлагатай гэж үзжээ.

2021-05-03

2021-04-23

Цаг уурын байгууллагаас ирүүлсэн мэдээгээр өнөө шөнө болон маргааш өдөртөө Говь-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар ахиухан хэмжээний нойтон цас орохыг онцгойлон анхаарууллаа.

Дөрөвдүгээр сарын 23-ны 20:00 цагаас 24-ний өдрийн 20:00 цаг хүртэл:

Улаанбаатар хот орчмоор үүлшинэ, хур тунадас орохгүй, салхи зүүн өмнөөс секундэд 7-12 метр, зарим үед секундэд 14-16 метр хүртэл ширүүсэж, шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө 0-2 градус, өдөртөө 14-16 градус дулаан байна.
Багануур оршмоор үүлшинэ, хур тунадас орохгүй, салхи зүүн өмнөөс секундэд 7-12 метр, түр зуур секундэд 16-18 метр хүрч ширүүсэж, шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө 1-3 градус хүйтэн, өдөртөө 14-16 градус дулаан байна.
Тэрэлж орчмоор: Үүлшинэ. Хур тунадас орохгүй. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 7-12 метр, зарим үед секундэд 14-16 метр хүрч ширүүсэж, шороон шуурга шуурна. Шөнөдөө 1-3 градус хүйтэн, өдөртөө 14-16 градус дулаан байна.
2021 оны дөрөвдүгээр сарын 25-29-нийг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв: /өдрөөр/

25-нд баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төвийн аймгуудын ихэнх нутаг, зүүн аймгуудын нутгийн баруун, говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр,
26-нд ихэнх нутгаар,
27-нд төв болон говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар,
28-нд зүүн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр бороо, нойтон цас орж, цасан шуурга шуурна.
Салхи энэ сарын 25-нд нутгийн зарим газраар секундэд 15-17 метр, 26-нд ихэнх нутгаар, 27-нд нутгийн зүүн хэсгээр секундэд 16-18 метр, зарим үед секундэд 24 метр хүртэл ширүүсэж, шороон шуурга шуурна гэж Онцгой байдлын ерөнхий газраас мэдээллээ.

2021-04-23

Өнөөдрийн байдлаар (2021 оны 4-р сарын 16) төллөвөл зохих 24 сая эх малын 11.1 сая буюу 46.1 хувь нь төллөөд байна. Мал төллөлтийг бүсээр авч үзвэл, баруун бүсэд 61.8, хангайн бүсэд 44.9, төвийн бүсэд 43.6, зүүн бүсэд 34.3 хувьтай үргэлжилж байна.

Улсын хэмжээнд 11.1 сая төл хүлээн авч, 10.9 сая төл бойжиж, бойжилт 97.7 хувьтай байна. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад ижил түвшин юм.
 
 

2021-04-21

Уул уурхайн бус экспортыг хөгжүүлэх зорилгоор Дэлхийн банкны санхүүжилттэй Экспортыг дэмжих төсөл ХХААХҮЯ-ны дэргэд байгуулагдан ажиллаж байгаа билээ. 

Төслийн дэд бүрэлдэхүүн хэсэг болох Түншлэлийн хөтөлбөрийн хүрээнд экспортын чиг баримжаатай, шаардлага хангасан аж ахуйн нэгж, кластеруудын экспортын маркетинг, үйлдвэрлэлийн удирдлага, чанарын тогтолцоог сайжруулах чиглэлээр зөвлөх үйлчилгээний үйл ажиллагаанд буцалтгүй тусламж үзүүлэх юм. 

Уг хөтөлбөрийн сонгон шалгаруулалтын баг нь нийт 8 байнгын гишүүнтэй байх бөгөөд 7 гишүүн нь саналын эрхтэй байна. Саналын эрхтэй 7 гишүүдийн 5 гишүүд нь хувийн хэвшлийн төлөөлөл байна. Уг төлөөлөл нь сайн дурын үндсэн дээр ажиллах бөгөөд аж ахуйн нэгжүүдийн мэдээллийн нууцлалыг чандлан хадгалах нөхцөлтэйгөөр хамтран ажиллана.

Хувийн хэвшлийн төлөөлөл нь дараах шаардлагыг хангасан Монгол улсын иргэн байна:

Бизнесийн салбарт олонд танигдсан, гүйцэтгэх удирдлагын түвшинд ажиллаж байсан туршлагатай;
Нийгэм, олон нийтэд танигдаж, хүлээн зөвшөөрөгдсөн;
Зээл, хөрөнгө оруулалтын талаар шийдвэр гаргах түвшинд ажиллаж байсан туршлагатай;
Экспорт, олон улсын худалдааны чиглэлээр туршлагажсан /Гадаадад мэргэжлээрээ ажиллаж байсан бол давуу тал болно/;
Боловсролын хувьд бакалавр болон түүнээс дээш зэрэгтэй;
Дээрх шаардлагыг хангасан хувь хүмүүсийг 2021 оны 4-р сарын 20-ны 18:00 цагаас өмнө материалаа илгээхийг урьж байна. 

Бүрдүүлэх материалын жагсаалт:

Сонгон шалгаруулалтын багт сайн дураар оролцох хүсэлт
Өөрийн танилцуулга /CV/
Иргэний үнэмлэхний хуулбар
Материал хүлээн авах хаяг: info@edp.mn; onon.z@mofa.gov.mn

2021-04-09

-Сайн байна уу, танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. Бидний урилгыг хүлээн авч, хүрэлцэн ирсэнд баярлалаа.

-Сайн, сайн байна уу. Намайг урьж, өөрсдийн үйл ажиллагаагаа танилцуулах таатай боломж олгосонд баярлалаа. Мөн нийт уншигчдадаа энэ өдрийн мэнд хүргэе.

-Та шинэ ажилаа аваад удаагүй байна? Өөрийнхөө талаар болон байгууллагынхаа талаар бидэнд танилцуулаач?

- Миний хувьд Хаан банк, Монголын Олон Улсын Хөрөнгө Оруулалтын Корпорац, Монголын хөрөнгийн бирж, Зээлийн Батлан Даалтын сан зэрэг банк санхүүгийн салбарт хариуцлагатай ажлуудад 20 дахь жилдээ ажиллаж байна. Манай компани Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал нэртэй анх 2014 онд байгуулагдаж байсан. 2018 оноос Үндэсний давхар даатгал ХК болж үйл  ажиллагаагаа өргөжүүлэн бизнесийн бүхий салбаруудын санхүүгийн эрсдэлгүй найдвартай байдлыг хамгаалах, даатгалын компаниудын эрсдэл даах чадавхыг нэмэгдүүлэх үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бий болгон ажиллаж байна.

-Та банк санхүүгийн салбарт олон жил ажиллаж байсан туршлагатай хүний хувьд манай улсын даатгалын зах зээлийн хөгжил тэр дундаа давхар даатгалын ач холбогдлын талаар хуваалцаач?

-2020-2021 онд Монгол Улс төдийгүй дэлхий дахин КОВИД-19 гэсэн цар тахалтай нүүр тулж тэмцсэн тэр дундаа бизнес эрхлэгч аж ахуй нэгж болон хувь хүмүүс банкны зээл, зээлийн хүүгийн төлбөрт орсон хүнд үед цаг үе тохиож байна. Өнөөдөр манайд олон бизнес КОВИД-19 ын цар тахлаас болж ашиг орлогоо алдаж бизнес нь хумигдах хэмжээнд хүрээд байна. Манай бизнес эрхлэгчид, иргэд даатгал бидний эрсдэлийг хамгаалдаг гэдгийг зарим нэг нь мэддэг мөртлөө ашиглах нь бага, мөн манай улсад даатгалын салбар хэдий 80 гаруй жилийн түүхтэй боловч өнөө үед олон улстай харьцуулахад хөгжиж буй салбар учир  төдийлөн  даатгалыг ач холбогдлыг сайн мэдэхгүй байгаа талтай. Даатгал гэхээр шимтгэл, хураамж, машины татвар мэт ойлгоод байна. Харин даатгал таны амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, бусад ашиг сонирхолд учирсан хохирлоос үүсэх санхүүгийн дарамтаас хамгаалж байдаг эрсдэлийн удирдлагын хэрэгсэл шүү дээ. Ирээдүйд КОВИД-19 -ийн улмаас үүсэх эрсдэл, цаашид ч гарах аюул хэвээр байна. Үүнийг төр засгийн хүрээнд шийдвэрлэх асуудал их байгаа ч үндэснийхээ даатгалын тогтолцоог ашиглаж шийдвэрлэх боломж бас байна гэдгийг бизнес эрхлэгчдээ, татвар төлөгч нартаа хэлмээр байна. Ирээдүйд гарч болох ийм цар тахлын нийгэм эдийн засагт, иргэдийн эрүүл мэндэд үзүүлж буй шокийн нөлөөг даатгалын салбарын тусламжтайгаар багасгах, үр нөлөөллийг бууруулах тал дээр дэлхий нийтээрээ хэлэлцэж байна. Ийм онцгой гамшгийн эрсдэлд зориулан урьдчилан төлөвлөж, төсөвт тодорхой хөрөнгө тусган гамшиг, тахлын үед даатгалын механизмыг ажиллуулж уг нөөц хөрөнгүүдийг ашиглаж ажиллах л боломж байна. Харин даатгалын компанийн хувьд даатгалын гэрээгээр хүлээн авсан эрсдэлээ удирдах, санхүүгийн үр дүнгээ тогтвортой байлгах, төлбөрийн чадвараа бэхжүүлэх, гамшгийг даван туулах чадвараа сайжруулах зэрэг зайлшгүй давхар даатгуулах хэрэгцээ шаардлага байдаг. Энэ нь үндэсний давхар даатгал илүү дотоодын даатгалын салбарын хөгжлийг дэмжиж, цаашлаад давхар даатгалын хураамж хэлбэрээр гадагшаа шилжиж байгаа валютын урсгалын тодорхой хувийг дотооддоо авч үлдэх зэрэг эдийн засгийн ач холбогдол өндөр байдаг.

-Өнөөдрийн Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн үйл ажиллагааг бидэнд  танилцуулаач? Танай компани дээр дурдсан энэ их боломжуудыг бизнес эрхлэгч аж ахуй нэгжүүдэд олгож байгаа гэж ойлгож болох уу?

-Тиймээ манай компани төдийгүй ердийн даатгалын бүх компаниуд энэ боломжуудыг аж ахуй нэгж байгууллага, хувь хүн гээд бизнес эрхлэгч хэн болгонд санал болгож байгаа. Манай компанийн хувьд Монгол Улсын цорын ганц давхар даатгалын компанийн хувьд стратегийн ач холбогдол бүхий салбар болох хөдөө аж ахуйн мал, газар тариалангийн салбаруудыг эрсдэлээс хамгаалах зорилго бүхий малын болон газар тариалангийн индексжүүлсэн даатгалыг Монгол орон даяар зохион байгуулж даатгалын үйлчилгээ үзүүлдэг. 2006 оноос хойш давхардсан тоогоор 230 мянга орчим малчин өрхийн 50 сая орчим малыг даатгалд хамруулаад байна. 2020 онд улсын хэмжээнд нийт 387 тариалан эрхлэгчийн 22,488 га тариалангийн газар, нийт малчин өрхийн 16,6 хувь буюу 28,5 мянган малчин өрхийн 7.1 сая малыг байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл болох ган, зуд, мөндөр, хүчтэй салхи, үер усны эрсдэлээс хамгаалан даатгаад байна. Мөн дээр хэлсэнчлэн таны бизнесийн ашиг орлогыг хамгаалах бизнес тасалдлын даатгалаас эхлүүлээд ердийн даатгалын бүх хэлбэр, төрлүүдээр Монголдоо цор ганц давхар даатгалын үйлчилгээг үзүүлэн ажиллаж байна.

-Монгол орны эрс тэс уур амьсгалтай холбоотойгоор ган зудын эрсдэл маш өндөр байдаг. Даатгалын нөхөн төлбөр ямар байдаг вэ?

- Компани уг даатгалыг хэрэгжүүлж эхэлснээс хойш 36 мянган малчин өрхөд нийт 5.7 тэрбум төгрөгийн нөхөн төлбөрийг олгосон.Тухайлбал 2020 онд л гэхэд нийт нэг тэрбум гаруй төгрөгийн нөхөн төлбөрийг газар тариаланчдад малчдад олгоод байна. Нөхөн төлбөрөөс гадна манай компани нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд малчдад чиглэсэн зорилтот хөтөлбөрүүдийг жил бүр хэрэгжүүлээд явдаг. Хамгийн өгөөжтэй хөтөлбөр бол МИД-д даатгуулсан бүх малчин Төрийн болон Хаан банкны малчны зээлд хамрагдахдаа 1,5 хувийн зээлийн хүүгийн хөнгөлөлттэй зээлд хамрагддаг. 2020 оны 10 дугаар сард Улсын онцгой комиссын зүгээс хийсэн Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний тайланд 2021 онд Архангай, Баянхонгор, Говь-Алтай, Дундговь, Өвөрхангай, Өмнөговь аймгуудад зуд болох өндөр эрсдэлтэй гэж дүгнэсэн. Иймээс өнгөрсөн хоёрдугаар сард л гэхэд бид зудын гамшгаас хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулах зорилгоор зудын өндөр эрсдэлтэй, өвөлжилт, хаваржилт хүндэрч болзошгүй Архангай, Дундговь, Баянхонгор, Өвөрхангай, Өмнөговь, Говь-Алтай зэрэг 6 аймгийн 81 сумдад 2017 оноос хойш 4 жил мал сүргээ даатгуулсан нийт 1,630 малчдад өвс тэжээл, бараа материалын тусламжийг оролцогч даатгалын компанийн төлөөлөгчидтэй хамтран зохион байгуулж, малчин өрхүүддээ хүргүүллээ.

-Мал, газар тариалан гэдэг шиг танай компанийн цаашдын зорилтод зах зээл, төлөвлөгөөний талаар яриагаа үргэлжлүүлэх үү?

-Бидний цаашдын зорилт бол улс оронд маань байгаа хүнд бэрхшээлтэй асуудлуудыг хэрхэн даатгалаар шийдвэрлэж чадах вэ гэдэг дээр л гол анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллана. Давхар даатгал нь улс орны эдийн засгийг дэмжих хүчин зүйл болдог гэж би дээр хэлсэн шүү дээ энэ зорилгодоо л хүрэхийн төлөө ажиллана гэж бодож байна. Манай компани 2020 онд 3.5 тэрбум төгрөгийн давхар даатгалын хураамж төвлөрүүлсэн энэ мөнгийг бид Монгол Улсын эдийн засагт үлдээж байгаа гэж ерөнхийдөө ойлгож болно. Мөн манай компани цаашид ердийн даатгалын компаниуд нэвтрүүлэхэд хэцүү эрсдэл өндөр, хөрөнгийн чадавхи шаарддаг, инновац технологи хэрэгцээтэй улс орны хувьд стратегийн ач холбогдол салбаруудад зориулсан даатгалын бүтээгдэхүүнүүдийг хөгжүүлж ажиллах болно. Жишээ нь өнөөдөр ЖДҮ зориулсан бага хүүтэй зээл гэдэг асуудал олон нийтийн анхаарлын төвд байна. ЖДҮ банкнаас зээл хүсэхэд зээлийн хүүгээс том асуудал үүсгэдэг зүйл бол барьцаа хөрөнгийн асуудал байдаг. Банк даатгалын гэрээг барьцаалж санхүүжилт олгодог даатгалын бүтээгдэхүүн олон улсад олон байдаг. Тэгвэл бид ЖДҮ-дэд зориулсан барьцаа, зээл, экспорт гэх мэт асуудлыг шийдвэрлэсэн экспортын даатгалыг нэвтрүүлэхээр судлаад явж байна. Мөн бид удахгүй зах зээлд гаргахад бэлэн болоод байгаа эрүүл мэндийн даатгалын талаар яримаар байна. Өнөөдөр хорт хавдар гэдэг өвчин манай улсад аюулын харанга дэлдээд байна. Монгол Улсын хэмжээнд зөвхөн хорт хавдраар жилдээ 6-7 мянган  иргэн шинээр өвчилж байна. Энэ өвчний эмчилгээ өндөр өртөгтэй байдаг нь өвчтөний ар гэрт санхүүгийн дарамт үүсэж ихэнх нь уг өвчнөөс болон санхүүгийн хямралд унадаг. Үүнийг бид шийдвэрлэсэн хүнд өвчний даатгалын бүтээгдэхүүнийг дотоодын арилжааны даатгалын компаниудтай хамтран гаргахад бэлэн болоод байгаа.

-Даатгалын салбарыг хөгжлийн талаар таны алсын хараа юу байна.

Даатгал бол гаднын улс, орнуудад маш өндөр ач холбогдолтойд тооцогддог. Нийгмийн ухамсарт нь даатгалтай байх нь хариуцлагатай нийгмийг бүрдүүлж байна гэсэн ойлголт байдаг. Өнөөдөр банкны зээлийн хүү өндөр байна гэж хүн бүр ярьж байгаа харин бид даатгалын ач холбогдлоо ойлгоод өөрийн амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгө, цаашлаад бусдын өмнө хүлээх хариуцлагаа даатгуулдаг болсноор тэр яриад байгаа зээлийн эрсдэл гэдэг зүйл дагаад буурч банкны зээлийн хүү ч гэсэн буурах боломжтой болдог. Нөгөө талаас өнөөдөр манайд банкны зээл заавал барьцаа хөрөнгөтэй уягдаж явдаг, зээл авахад эрсдэлийг бууруулах зорилгоор манай банкнууд заавал барьцаа хөрөнгө буюу үл хөдлөх хөрөнгө  шаарддаг. Яг үүнтэй холбоотойгоор манай төв банкнаас юуг барьцаа хөрөнгө гэж тооцох тусгай журам ч байгаа, тэгвэл өнөөдөр даатгалыг барьцаа болгох, зээлийн эрсдэлийг бууруулахад ашиглах боломж байсаар байна. Энэ мэтчилэн банк, даатгал, хөрөнгийн зах, батлан даалт гэсэн салбарууд хамтран хөгжих өргөн боломж байгаа гол нь хамтын ажиллагаа ойлголцол чухал гэж бодож байна.

-Ярилцлага өгсөн танд баярлалаа.

Баярлалаа

2021-04-05

Улсын онцгой комиссын 2020 оны 9 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 18 тоот тогтоолын дагуу зудын эрсдэлийн үнэлгээ хийх шуурхай бүлгийн бүрэлдэхүүн байгуулагдсан. Үүний дагуу Онцгой байдлын ерөнхий газраас Үндэсний давхар даатгал ХК-нд Засгийн газрын 2020 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдрийн хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн зудын эрсдэлийн тайлан мэдээг ирүүлсэн ба уг тайланд Архангай, Баянхонгор, Говь-Алтай, Дундговь, Өвөрхангай, Өмнөговь гэсэн 6 аймгийн нийт 81 сумдад зудын өндөр эрсдэлтэй гэж дүгнэгдсэн байсан.

Тус мэдээнд үндэслэн Үндэсний давхар даатгал ХК болон МИД-д оролцогч 9 даатгалын комданиуд хамтран нийгмийн хариуцлагын хүрээнд МИД-д 2017 оноос хойш 4 жил дараалан мал сүргээ даатгалд хамруулсан нийт 1,630 малчинг урамшуулж, зуд болон байгалийн гэнэтийн хүчин зүйлээс улбаатай хохирлыг бууруулах үүднээс малын өвс тэжээл, бараа материалын багц тусламжийг өрх бүрд хүргүүллээ.

МИД-ын борлуулалт хийх эрхтэй даатгалын компаниуд болох Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХК, Монгол даатгал ХК, МИГ даатгал ХХК, Тэнгэр даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Мөнх даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК, Монре даатгал ХХК-иудын аль ч салбарт хандан МИД-д малчид хамрагдах боломжтой ба МИД гэдэг нь малчдын амьжиргааны эх үүсвэр болсон мал сүргийг байгаль, цаг уурын эрс тэс нөхцөл болон гэнэтийн гамшгаас үүдэлтэй ихээхэн хэмжээний хохирлоос урьдчилан сэргийлэх Засгийн газрын баталгаа юм.  

МИД нь нэг малчны хотонд гарсан хохиролд биш нийт сумын малын төрөл тус бүрийн хорогдлоос хувь тооцож нөхөн төлбөр олгодог онцлогтой даатгал юм. Тиймээс МИД-д малаа даатгуулсан малчид нь зуд болон байгалийн бусад төрлийн давагдашгүй хүчнээс үүдэж сумын хэмжээгээр хохирол амссан тохиолдолд л нөхөн төлбөр авна гэж ойлгож болно. Малчны даатгуулсан малын төрлийн хорогдлын хэмжээ нь сумын нийт тухайн төрлийн мал сүргийн 5 эсвэл 6 хувийг (аймаг тус бүрт Засгийн газраас тогтоосон малын хорогдлын босго хувь) давсан тохиолдолд малчид нөхөн төлбөр авах эрх үүсэх юм.

Эрдэнэт мал сүрэг маань өсөн үржих болтугай.

2021-04-02

ХБНГУ-ын Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг (GIZ), Хүртээмжтэй даатгалын асуудлаарх Азийн орнуудын мэдлэг туршлага солилцох сүлжээ (MEFIN)-тэй хамтран зохион байгуулсан “Эрсдэлийг бууруулах замаар уур амьсгал, гамшгийн эрсдэлийн даатгалын өртгийг бууруулах нь” сэдэвт төр-хувийн хэвшлийн олон улсын зөвлөлдөх ээлжит 10 дугаар уулзалт, хэлэлцүүлэг цахим хэлбэрээр боллоо. 

Энэ сарын 18, 19-нд болсон энэхүү уулзалт, хэлэлцүүлэгт MEFIN-ий гишүүн болон холбогдох бусад байгууллагын нийт 80 орчим даатгалын салбарын мэргэжилтэн, зохицуулах байгууллагын төлөөлөл, зочин илтгэгчид оролцсон юм. Манай улсаас Санхүүгийн зохицуулах хороо, Онцгой байдлын ерөнхий газрын албан хаагчид болон Монголын даатгалын холбоо, Монголын даатгалын зуучлагчдын холбооны төлөөлөл оролцлоо. Уулзалт, хэлэлцүүлгээр дараах 4 хэсэг чиглэлийн хүрээнд оролцогчид санал бодол, туршлага, мэдлэгээ солилцов. Үүнд:

Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгслийг (DRR) ашиглан эрсдэл ба зардлыг хамтад нь бууруулах нь;
Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгслийг Уур амьсгал, гамшгийн эрсдэлийн даатгалыг (CDRI) худалдан авах чадварыг нэмэгдүүлэхэд ашиглах нь;
Газар тариалангийн илүү хямд даатгалыг хөгжүүлэхийн тулд Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгслийг ашиглах нь;
Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгслийг ашиглан Уур амьсгал, гамшгийн эрсдэлийн даатгал болон жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн бизнесийн тасалдлын даатгалыг хөгжүүлэх нь.
Гамшгийг урьдчилан таамаглах боломжгүй, хамрах хүрээ том зэргээс үүдэж уур амьсгалын болон гамшгийн эрсдэлийн даатгал нь харьцангуй өртөг өндөртэй байдаг. Иймд өртгийг бууруулах, улмаар иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийг өртөг багатай даатгалын бүтээгдэхүүн санал болгоход Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгсэл нь хамгийн үр дүнтэй арга болохыг энэ үеэр онцолсон юм. Мөн гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга замын эдийн засгийн үр ашгийг жишээнд үндэслэн тооцолж, түүний үр дүнг илүү хямд Уур амьсгал, гамшгийн эрсдэлийн даатгал бий болгоход хэрхэн ашиглах талаар улс орнууд харилцан туршлага солилцсон. Тухайлбал, хэлэлцүүлэгт “Disaster risk reduction at farm level: Multiple benefits, no regrets” судалгааг танилцуулсан бөгөөд Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгсэл нь хөдөө аж ахуйн салбарт эдийн засгийн өсөлтийг хэрхэн авчирсан талаар болон хэрхэн хямд хөдөө аж ахуйн даатгалыг бий болгож болох талаар дурдсан. Түүнчлэн Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгсэл нь жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд зориулсан Уур амьсгал, гамшгийн эрсдэлийн даатгалын өртгийг хэрхэн бууруулах, эдгээр аж ахуй эрхлэгчдэд зориулсан даатгалын өртөг, компаниуд хэрхэн гамшгийн эрсдэлийг бууруулах аргыг ашиглаж байгаа болон даатгалын салбарт үзүүлж буй нөлөөллийн талаар хэлэлцсэн.

Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгслүүдэд аюулын хор уршгийг бууруулах, хүн ба эд хөрөнгийн эрсдэлд өртөмтгий байдлыг багасгах, хүрээлэн буй орчны ухаалаг менежмент, болзошгүй эрсдэлийн эсрэг авч хэрэгжүүлж буй үйл явцын бэлэн байдлыг сайжруулах зэрэг нь багтана. Жишээлбэл, үерээс хамгаалах зорилгоор далан, хур тунадас багатай үед тариалангийн талбайг услах механизмтай байх зэрэг юм. Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэрэгсэл нь тогтвортой хөгжлийн нэг хэсэг тул Засгийн газар, төрийн бус байгууллага, мэргэжлийн болон хувийн хэвшлийн бүх хэсэг хамтарч ажиллаж байж хэрэгждэг. Иймд, уг арга хэрэгслийг ашиглахад даатгагч болон зохицуулагч байгууллагуудад тулгарч буй саад бэрхшээл, боломжуудын талаар энэ үеэр харилцан санал солилцсон юм.

Энэ удаагийн уулзалт хэлэлцүүлэгт дурдагдсан олон улсын туршлага, шийдэл нь хүртээмжтэй даатгалыг өргөжүүлэн хөгжүүлэх, тэр дундаа манай улсын хувьд нэн чухал шаардлагатай байгаа гамшгаас хамгаалах тогтолцоог бэхжүүлэхэд даатгалын салбарын оролцоог нэмэгдүүлэх чухал ач холбогдолтой  санал санаачлага, сайн туршлага болж байна.

2021-03-17

Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас гаргасан цаг агаарын урьдчилсан төлөв байдлын мэдээгээр 2021 оны 03 дугаар сарын 16-ны өдрөөс 03 дугаар сарын 20-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд цас орж, цасан шуурга болох төлөвтэй байна. Тухайлбал, 16-ны өдөр баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 17-нд баруун аймгуудын нутгийн өмнөд хэсэг, төвийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 18-нд баруун аймгуудын ихэнх нутаг, төвийн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 19-нд баруун аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, говийн аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, төв болон зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуургатай байх мэдээтэй байна.

​Энэ хугацаанд агаарын температур хүйтэрч, 18-ны өдөр нутгийн баруун хагаст, 19-ний өдөр нутгийн зарим газраар секундэд 14-16 метр хүртэл ширүүсэж цасан болон шороон шуурга шуурч, авто зам, даваа цасанд хаагдах, халтиргаа гулгаа үүсэж мал аж ахуйн салбарт хүндрэл учирч болзошгүй байна. Иймд сэрэмжлүүлэг мэдээ мэдээллийг малчид, ард иргэдэд шуурхай хүргэх, малаа бэлчээрлүүлэхгүй байх, бага насны хүүхдийг малд явуулахгүй байх, малын хашаа, хороогоо дулаалах, гэр орноо салхи, шуурганаас хамгаалах зэрэг бүрэн бэлтгэлтэй байхыг Аймаг, орон нутгийн Засаг дарга нарт болон малчдадаа анхааруулж байна.

2021-03-09

Санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх нь аж ахуй нэгж, байгууллагуудын бүтээмжийг дээшлүүлэх, орон нутаг, алслагдсан бүс нутгуудад амьдарч буй иргэдийн нийгэмд эзлэх байр суурийг нэмэгдүүлэх, эдийн засгийн оролцоог сайжруулах бодлогын чухал хэрэгсэл. Үүний тулд шинэ технологид тулгуурласан бүтээгдэхүүн үйлчилгээг зах зээлд нэвтрүүлэх, түүнийг таниулах, санхүүгийн олон дэд салбар (жишээ нь банк, бичил санхүү, даатгал гэх мэт), мэдээлэл харилцаа холбооны технологи, өгөгдлийн дэд бүтцийг хамарсан бодлогын өргөн хүрээтэй зорилтыг дэвшүүлж, эрэлт ба нийлүүлэлтийн талыг хамтад нь авч үзэх шаардлага тулгарч байна.

Статистик мэдээллээс харахад манай улсын санхүүгийн үйлчилгээний хүртээмж хөгжлийн ижил түвшинд буй улс оронтой харьцуулахад өндөр гарсан нь арилжааны банканд данстай иргэдийн тоогоор хэмжиж тодорхойлсон байдаг. Энэ нь манай иргэд болон аж ахуйн нэгж банкнаас бусад санхүүгийн байгууллагаас хүртэж буй бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хүртээмж сул гэдгийг илтгэж байна.

Иймд Санхүүгийн зохицуулах хорооноос эдийн засгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Монгол Улсын санхүүгийн хүртээмжийг сайжруулах хөтөлбөр”-ийг боловсруулсан. Улмаар хөтөлбөрийг Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн ээлжит хурлаар хэлэлцүүлээд зөвлөлийн гишүүн байгууллагууд буюу Монголбанкны ерөнхийлөгч, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга, Сангийн сайд, Хадгаламжийн даатгалын корпорацийн гүйцэтгэх захирлын хамтарсан 2021 оны 3 дугаар сарын 01-ний өдрийн А-62/63/31/А\26 дугаар тушаалаар батлагдлаа.  

Санхүүгийн хүртээмжийг сайжруулах хөтөлбөр хэрэгжсэнээр хууль эрх зүйн орчин боловсронгуй болж дэвшилтэд технологид тулгуурласан бүтээгдэхүүн үйлчилгээ зах зээлд нэвтэрнэ. Мөн санхүүгийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээний төрөл нэмэгдэж, үйлчилгээний зардал буурахын зэрэгцээ иргэдийн санхүүгийн боловсрол дээшилж, санхүүгийн үйлчилгээг хямд, хялбар, түргэн шуурхай хүргэх нөхцөл бүрдэх юм.

Жич: Хөтөлбөртэй энд дарж танилцах боломжтой.

2021-02-11

Шинийн нэгний өглөө наран ургахад халуун ам бүлээрээ золгож, хайртай аав, ээж, ахан дүүс, төрөл төрөгсөд, найз нөхдийнхөө амар амгалан цахимаар мэндчилэн золгохыг уриалж байна.
Цахим золголт - Цар тахлыг намжааж чадна.

2021-02-01

1.Цаг агаар:

Өнгөрсөн хоногт: Булган, Дорнод, Хэнтий, Сэлэнгэ, Өвөрхангай, Өмнөговь аймгийн нутгаар цас орж, Өвөрхангай, Өмнөговь аймгийн нутгаар цасан болон шороон шуурга шуурсан. Бусад нутгаар цаг агаар тогтуун байлаа.

Өнөөдөр: Ихэнх нутгаар багавтар үүлтэй. Нийт нутгаар цас орохгүй. Салхи баруун хойноос 8-13 м/с. Увс нуурын хотгор, Хүрэнбэлчир орчим, Тэс, Хараа, Ерөө голын хөндийгөөр 21-26 градус, Дархадын хотгор болон Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хэрлэн, Онон, Улз, Халх голын хөндийгөөр 18-23 градус, Хангайн нурууны өвөр бэл болон говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 3-8 градус, бусад нутгаар 11-16 градус хүйтэн байна.

Улаанбаатар хотод: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос 5-10 м/с. Хүйтэрч өдөртөө 19-21 градус хүйтэн байна.

Төлөв байдал: 2, 3-ны өдөр Хэнтэйн уулархаг нутгаар, 4-ний өдөр баруун аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 5-ны өдөр төв болон зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр цас орно. Салхи ихэнх хугацаанд говь, тал, хээрийн нутгаар 14-16 м/с хүрч ширүүснэ. Хүрэнбэлчир орчим, Завхан голын эх, Хараа, Ерөө, Туул, Халх голын хөндийгөөр шөнөдөө 34-39 градус, өдөртөө 19-24 градус, Увс нуур болон Дархадын хотгор, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндий, Дорнод-Дарьгангын тал нутгаар 28-33 градус, өдөртөө 15-20 градус, Хангайн нурууны өвөр бэл, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг болон цас багатай энгэр ээвэр газраар шөнөдөө 12-17 градус хүйтэн, өдөртөө 4 градус хүйтнээс 1 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 22-27 градус, өдөртөө 10-15 градус хүйтэн байна. 3-ны өдөр нутгийн баруун хагаст, цаашдаа ихэнх нутгаар хүйтний эрч суларна.

2. Гал түймэр:

–   Хувийн өмчид гарсан: Нийслэлийн Чингэлтэй дүүргийн 15 дугаар хороо, Жаргалантын 55 дугаар гудамжинд байшин шатаж байна гэсэн дуудлагыг 01.31-ний өдрийн 12:01 цагт хүлээн авсан. Сүхбаатар дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 34 дүгээр ангийн алба хаагчид 6.5 км замыг туулан 12:11 цагт очиж, иргэн Б-н 8х10 метрийн хэмжээтэй байшингийн 3х3 метрийн хэмжээтэй үүдний амбаарын дээврийн хэсэг шатаж байсныг 10 минут ажиллаж унтраасан.

Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 1 дүгээр хороо, Толгойтын 17 дугаар гудамжинд байшин шатаж байна гэсэн дуудлагыг 01.31-ний өдрийн 12:06 цагт хүлээн авсан. Тус дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 26 дугаар ангийн алба хаагчид 6 км замыг туулан 12:13 цагт очиж, иргэн Б-ийн 5х7 метрийн хэмжээтэй байшингийн дээврийн хэсэг шатаж байсныг 30 минут ажиллаж унтраасан.

Говьсүмбэр аймгийн Баянтал сумын Их-Уул багийн “Бага-Уул” гэдэг газар /аймгийн төвөөс зүүн хойд зүгт 60 км-т, сумын төвөөс зүүн хойд зүгт 30 км-т/Малчин М-ын зөөврийн сууц шатсан тухай мэдээллийг 01.31-ний өдрийн 17:52 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах, аврах 37 дугаар анги, Цагдаагийн газрын алба хаагчид 01.31-ний өдөр очиж нөхцөл байдалтай танилцсан. Уг гал түймэрт отор хийж явсан Дундговь аймгийн Адаацаг сумын 4 дүгээр багийн малчин М-ын 2.6х6 метрийн хэмжээтэй зөөврийн сууц бүрэн шатаж, малчин Л /26 настай, эмэгтэй/, М /48 настай, эрэгтэй/, И /49 настай, эмэгтэй/ нар нүүр, хүзүү, гарын хэсгээрээ түлэгдэж бэртсэн/

Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 25 дугаар хороо, Хайрханы 3 дугаар гудамжинд байшин шатаж байна гэсэн дуудлагыг 01.31-ний өдрийн 19:35 цагт хүлээн авсан. Тус дүүргийн Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 29 дүгээр ангийн алба хаагчид 3 км замыг туулан 19:40 цагт очиж, иргэн Д-ын 7х9 метрийн хэмжээтэй байшингийн 2х2 метрийн хэмжээтэй өрөө шатаж байсныг 20 минут ажиллаж унтраасан.

Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын Баянхан багийн 4 дүгээр хэсгийн 5 дугаар гудамжинд байшин шатаж байна гэсэн дуудлагыг 02.01-ний өдрийн 00:00 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах, аврах 36 дугаар ангийн алба хаагчид 2 км замыг туулан 00:07 цагт очиж, иргэн Б-ын 10х18 метрийн хэмжээтэй байшингийн дээврийн хэсэг болон таазны хэсэг шатаж байсныг 2 цаг 40 минут ажиллаж унтраасан.

3.Геологийн гаралтай аюулт үзэгдэл:

Хөвсгөл аймгийн Ханх сумын Хороо багийн “Хачим” гэдэг газар /сумын төвөөс баруун урд зүгт 41 км-т, аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 322 км-т, Ө-51°13’12”, У-100°18’00″/ 01.31-ний өдрийн 10:49 цагт 3.9 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон мэдээллийг ООГХ-ээс цахим шуудангаар мөн өдрийн 11:01 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газраар дамжуулан Ханх сумын Засаг дарга болон тухайн газарт нутагладаг иргэдээс тодруулахад газар хөдлөлтийн чичирхийлэл бага мэдрэгдсэн бөгөөд учирсан хохиролгүй гэж мэдээлсэн.

Хөвсгөл аймгийн Ханх сумын Хороо багийн Адуут гэдэг газар /сумын төвөөс баруун урд зүгт 28 км-т, аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 309 км-т, Ө-51°20’24”, У-100°21’36″/ 01.31-ний өдрийн 18:24 цагт 3.5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон тухай мэдээллийг ООГХ-ээс цахим шуудангаар мөн өдрийн 18:38 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газраар дамжуулан Ханх сумын Засаг дарга болон тухайн газарт нутагладаг иргэдээс тодруулахад газар хөдлөлтийн чичирхийлэл бага мэдрэгдсэн бөгөөд учирсан хохиролгүй гэж мэдээлсэн.

Хөвсгөл аймгийн Ханх сумын Хороо багийн Адуут гэдэг газар /сумын төвөөс баруун урд зүгт 26 км-т, аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 307 км-т, Ө-51°22’12”, У-100°22’12″/ 02.01-ний өдрийн 00:49 цагт 3.5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон тухай мэдээллийг ООГХ-ээс цахим шуудангаар мөн өдрийн 01:05 цагт хүлээн авсан.

Хөвсгөл аймгийн Ханх сумын Хороо багийн Адуут гэдэг газар /сумын төвөөс баруун урд зүгт 26 км-т, аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 307 км-т, Ө-51°22’12”, У-100°22’12″/ 02.01-ний өдрийн 00:49 цагт 3.5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон тухай мэдээллийг ООГХ-ээс цахим шуудангаар мөн өдрийн 01:05 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газраар дамжуулан Ханх сумын Засаг дарга, Засаг даргын Тамгын газрын дарга нараас тодруулахад газар хөдлөлтийн чичирхийлэл бага мэдрэгдсэн бөгөөд учирсан хохиролгүй гэж мэдээлсэн.

Хөвсгөл аймгийн Ханх сумын Хачим гэдэг газар /сумын төвөөс баруун урд зүгт 35 км-т, аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 307 км-т, Ө-51°16’48”, У-100°19’48″/ 02.01-ний өдрийн 01:55 цагт 3.6 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон тухай мэдээллийг ООГХ-ээс цахим шуудангаар мөн өдрийн 02:05 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газраар дамжуулан Ханх сумын Засаг дарга, Засаг даргын Тамгын газрын дарга болон тухайн газарт нутагладаг иргэдээс тодруулахад газар хөдлөлтийн чичирхийлэл бага мэдрэгдсэн бөгөөд учирсан хохиролгүй гэж мэдээлсэн.

4.Хүний үйл ажиллагаатай холбоотой осол:

Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын Баян багийн “Баяны энгэр Хавчуу” гэдэг газар /сумын төвөөс хойд зүгт 8 км/-т Иргэн А нь 01.30-ны өдрийн 10:00 цагийн орчим явганаар мал хариулж яваад сураггүй алга болсон тухай дуудлагыг 01.31-ний өдрийн 01:03 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Баянгол сум дахь Гал түймэр унтраах, аврах 40 дүгээр ангийн анги, цагдаагийн хэсэг, Мандал сум дахь Цагдаагийн хэлтсийн алба хаагчид, Засаг даргын Тамгын газрын ажилтнууд, ар гэрийнхэн 01.31-ний өдөр иргэн А/16 настай, эрэгтэй/-г эрэн хайх ажиллагааг тус багийн “Хавчуу” гэдэг газарт 4 км-ын радиуст зохион байгуулсан боловч үр дүнд хүрээгүй тул мөн өдрийн 18:33 цагт түр зогсоосон. 02.01-ний өдрийн 08:30 цагт эрэн хайх ажиллагааг эхлүүлнэ. /Иргэн А нь нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 11 хорооны харьяат бөгөөд эмээгийндээ мал маллахаар ирээд 1 сар болж байсан/

Дорнод аймгийн Халхгол сумын Ялалт багийн “Шилийн тойром” гэдэг газар /аймгийн төвөөс зүүн урд зүгт 270 км-т, сумын төвөөс баруун зүгт 70 км-т/ Тус сумын харьяат малчин Г нь 01.31-ний өдрийн 14:00 цагийн орчим мал хариулж яваад /морьтой/ сураггүй болсон тухай дуудлагыг мөн өдрийн 16:30 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Халхгол сум дахь Гал түймэр унтраах, аврах 62 дугаар ангийн алба хаагч, ар гэрийнхэн малчин Г /50 настай, эрэгтэй/-ыг эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулж, 02.01-ний өдрийн 01:26 цагт “Шилийн тойром” гэдэг газар /гэрээс нь 5 км-ын зайтай/-аас эсэн мэнд олж, ар гэрийнхэнд нь хүлээлгэн өгсөн.

Дорнод аймгийн Халхгол сумын Ялалт багийн “Баян нуур” гэдэг газар /аймгийн төвөөс зүүн урд зүгт 270 км-т, сумын төвөөс баруун зүгт 70 км-т/ Тус сумын харьяат малчин Э нь 01.31-ний өдрийн 12:00 цагийн орчим мал хариулж яваад /морьтой/ сураггүй болсон тухай дуудлагыг мөн өдрийн 19:35 цагт хүлээн авсан. Тус сумын Засаг даргын Тамгын газрын алба хаагчид малчин Э /37 настай, эрэгтэй/-ыг эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулж, 02.01-ний өдрийн 01:10 цагт “Алаг дулаан” гэдэг газар /гэрээс нь 30 км-ын зайтай/-аас эсэн мэнд олж, ар гэрийнхэнд нь хүлээлгэн өгсөн.

Дорнод аймгийн Халхгол сумын Ялалт багийн Шорвог нуур гэдэг газар /сумын төвөөс баруун зүгт 45 км-т/Тус сумын харьяат малчин Б нь 01.31-ний өдрийн 18:00 цагийн орчим мал хариулж яваад /морьтой/ сураггүй болсон тухай дуудлагыг мөн өдрийн 22:00 цагт хүлээн авсан. Тус сум дахь Цагдаагийн тасгийн алба хаагчид малчин Б /65 настай, эрэгтэй/-ийг эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулж, мөн өдрийн 23:30 цагт “Мандал” гэдэг газар /гэрээс нь 5 км-ын зайтай/-аас эсэн мэнд олж, ар гэрийнхэнд нь хүлээлгэн өгсөн.

Баянхонгор аймгийн Жаргалант сумын Нам толгой багийн Баян хөндий гэдэг газар /аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 150 км-т, сумын төвөөс урд зүгт 18 км-т/ Тус сумын харьяат малчин Ж нь 01.30-ны өдрийн 11:00 цагийн орчим мал хариулж яваад /мотоциклтой/ сураггүй алга болсон тухай дуудлагыг 01.31-ний өдрийн 22:47 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Байдраг сум дахь Эрэн хайх, аврах салбар, Цагдаагийн хэсгийн алба хаагчид, Засаг даргын Тамгын газрын ажилтнууд, ар гэрийнхэн малчин Ж53 настай, эрэгтэй/-ыг эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулж, 02.01-ны өдрийн 01:45 цагт тус сумын Доод-Улаан хад гэдэг газар малчин Д/гэрээс нь 5 км-ын зайтай/-ынд эсэн мэнд байхад нь олж, ар гэрийнхэнд нь хүлээлгэн өгсөн.

Өвөрхангай аймгийн Хархорин сумын Шанх багийн “Дулааны-Ар” гэдэг газар /аймгийн төвөөс баруун хойд зүгт 95 км-т, сумын төвөөс зүүн урд зүгт 30 км-т/2 зорчигчтой суудлын автомашин цасанд суусан тухай дуудлагыг 01.31-ний өдрийн 13:50 цагт хүлээн авсан. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Хархорин сум дахь Онцгой байдлын хэлтсийн Гал түймэр унтраах, аврах 45 дугаар ангийн алба хаагчид 30 км замыг туулан 14:55 цагт очиж, Булган аймгаас Өмнөговь аймгийн чиглэлд зорчиж явсан иргэн А-ийн “Марк-2” загварын суудлын автомашин цасанд суусан байсныг 8 минут ажиллаж татан гаргасан.

ОНЦГОЙ БАЙДЛЫН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР

2021-01-28

Энэ сарын 27-31-ний өдрүүдэд цас орж, цасан шуурга шуурч, хүйтний эрч чангарах төлөвтэй байгааг ЦУОШГ-аас анхааруулж байна. Иймд малчид, иргэд та бүхэн цаг агаарын болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, шаардлагатай арга хэмжээг авахад тань туслах зорилгоор дараах зөвлөмжийг хүргэж байна.

Малчдад хүргэх зөвлөмж видео мэдээг ЭНД ДАРЖ үзнэ үү. 

2021-01-13

Монгол Улсын 2020 оны Мал тооллогын урьдчилсан дүнгээр 67.1 сая толгой мал тоологдлоо. Үүнээс 4.1 сая адуу, 4.7 сая үхэр, 472.9 мянган тэмээ, 30.0 сая хонь, 27.7 сая ямаа байна. 

Мал тооллогын урьдчилсан дүнгээр малын нийт тоо өмнөх оноос 3.9 сая (5.5%), үүнээс хонь 2.2 сая (6.9%), ямаа 1.5 сая (5.3%), адуу 122.1 мянган толгой (2.9%), үхэр 21.8 мянга (0.5%)-аар тус тус буурч, тэмээ 521 толгойгоор (0.1%) өссөн байна.
Ховд, Дорноговь, Сэлэнгэ, Увс, Дорнод, Сүхбаатар, Баян-Өлгий, Дархан-Уул, Орхон аймаг, Улаанбаатар хотод малын тоо өмнөх оноос 10.0-208.2 мянган толгойгоор өслөө. 

Малын тооны бууралтад:

Өвөрхангай аймгийн малын тоо 1146.4 мянга (20.4%)
Баянхонгор аймгийнх 805.0 мянга (17.3%)
Архангай аймгийнх 768.3 мянга (12.5%)
Хөвсгөл аймгийнх 539.9 мянга (8.9%)
Дундговь аймгийнх 352.0 мянга (8.6%)
Говь-Алтай аймгийнх 286.9 мянга (8.0%)-аар тус тус буурсан нь голлон нөлөөлжээ. 
Ихэнх нутагт 2020 онд зуншлага оройтсон бөгөөд зудын эрсдэл өндөртэй, өвс, тэжээлийн эрэлт хэрэгцээ ихэссэн, бэлчээрийн даац хэтэрсэн зэрэг нь малыг зах зээлд нийлүүлэх, мах бэлтгэл нэмэгдүүлсэн нь малын тоог бууруулах гол шалтгаан болсон байна. 

Түүнчлэн өмнөх оноос төллөсөн хээлтэгч 206.9 мянга, бойжсон төл 809.9 мянган толгойгоор буурч, зүй бусаар хорогдсон том мал 944.5 мянган толгойгоор нэмэгдсэн нь мөн нөлөөлсөн байна гэж Үндэсний статистикийн хорооноос мэдээллээ.

2021-01-12

Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хийгдсэн газар хөдлөлтийн судалгаанаас харахад манай улсын хот, суурин газрын 70 гаруй хувь нь газар хөдлөлтийн 7 ба түүнээс дээш баллын бүс нутагт оршдог бөгөөд 7 ба түүнээс дээш балл бүхий газар хөдлөлтийн бүс нутагт манай нийт хүн амын 80 шахам хувь нь амьдарч байна.
ШУА-ийн газар хөдлөлтийн албанаас гаргасан статистик судалгаанаас үзэхэд сүүлийн жилүүдэд манайд жил бүр дунджаар 60 орчим мянган удаа бага хэмжээний газар чичирхийлэл болдог байна. Үүнээс М>5,0 дээш хүчтэй газар хөдлөлтийг аюултай үзэгдэл гэж үздэг.
Улаанбаатар хотыг газрын хөрсний хэв шинжээр нь авч үзвэл газар хөдлөлтийн өндөр эрсдэлтэй газарт тооцогдоно. Улаанбаатар хотын орчимд байгаа идэвхтэй хагарлыг
Хустайн хагарал - Улаанбаатар хотын төв цэгээс баруун өмнө зүгт 30 орчим км зайнаас азимут нь Зүүн Хойноос- Баруун Өмнө чиглэлтэй сунан тогтсон идэвхитэй хагарал.
Эмээлтийн хагарал - Улаанбаатар хотоос Баруун урагш 15 орчим км-ээс Баруун хойш-Зүүн Өмнө чиглэлтэй сунаж тогтсон идэвхитэй хагарал.
Гүнжийн хагарал - Улаанбаатар хотоос Зүүн хойш 5 км орчмоос зүүн хойш суналтай хагарал гэж хуваадаг байна.
Монгол орны нийслэл Улаанбаатар хот нь геологийн тогтолцооны хувьд /хөрсний нягтрал/ Токио, Кобэ, Мехико, Лос Анжелес, Тайпей зэрэг бусад газар хөдлөлийн бүсэд оршдог том хотуудтай харьцуулахад харьцангуй нягтралт сайтай хэдий ч Туул, Улиастай, Тэрэлж, Дунд гол, Сэлбийн голын сав газраар газар хөдлөлтийн идэвхитэй бүсэд хамаарагддаг байна.
Эх сурвалж: Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийх судалгаа,
Улаанбаатар хотын газар хөдлөлтийн гамшгийн эрсдэлээс сэргийлэх чадавхийг бэхжүүлэх төслийн судалгааҮндэсний давхар даатгал ХК нь дээрх хэлбэрийн даатгалуудаас гадна ил уул уурхайн бүхий л төрлийн эрсдэлийн давхар даатгалыг хийн эхэлж байгаа ба энэхүү даатгалын хүрээнд Практикал даатгал ХХК-тай уул уурхай, хөдөө аж ахуйн хүнд болон тусгай зориулалтын машин механзмын давхар даатгал, ерөнхий хариуцлага, удирдах ажилтны хариуцлага, ачаа тээврийн, мэргэжлийн хариуцлагын давхар даатгал хийхээр хамтран ажиллаж байна.

2020-11-24

Монгол Улсад:
Давхар даатгалын 1 компани - Үндэсний давхар даатгал ХК, Ердийн даатгалын 15, Урт хугацааны даатгалын 1 болон даатгалын зуучлагч 54, даатгалын хохирол үнэлэгч 26 компани, даатгалын 2448 төлөөлөгч ажиллаж байна.

Монгол Улсад:
Давхар даатгалын 1 компани - Үндэсний давхар даатгал ХК,
Ердийн даатгалын 15 - Амар даатгал ХХК, Ард даатгал ХК, Бодь Даатгал ХК, Мандал Даатгал ХК, МИГ Даатгал ХХК, Монгол даатгал ХК, Монре Даатгал ХХК, Мөнх Даатгал ХХК, Номин Даатгал ХХК, Практикал Даатгал ХХК, Тэнгэр Даатгал ХХК, Улаанбаатар хотын даатгал ХХК, Хаан Даатгал ХХК, Ганзам даатгал ХХК,

Урт хугацааны даатгалын 1 - National Life Daatgal болон даатгалын зуучлагч 54, даатгалын хохирол үнэлэгч 26 компани, даатгалын 2448 төлөөлөгч ажиллаж байна.

2020-11-23

Хүснэгт 1-т амьдралын даатгал (LH), ердийн даатгал (PC), холимог төрөлт (ML), давхар даатгал (Re), даатгалын брокерүүд (IB)-ийн тоо, орлого, цэвэр орлого, хөрөнгө, үнэт цаас болон зах зээлийн үнэ цэнийн мэдээллийг 1999-2009 оны 11 жилийн дундаж дүнгээр харууллаа. Энэхүү мэдээллийг COMPUSTAT мэдээллийн сангаас авсан байна.

Хүснэгт 1. Түүврийн статистик (ам.доллараар)

Амьдралын болон ердийн даатгал нь зах зээлийн голлох салбар болохыг харж болно.

Ердийн даатгалын компани нь орлого, үнэт цаасны хувьд давамгайлж байгаа боловч нийт хөрөнгийн хувьд амьдралын даатгал хоёр дахь их байна.
Энэхүү ялгаа нь амьдралын болон ердийн даатгалын компаниудын үйл ажиллагаа, хүлээх эрсдэлийн ялгаанаас үүссэн байна. Иймд ялгаатай зах зээл дээр ялгаатай үйл ажиллагаа явуулж байгаа компаниудын санхүүгийн байдлыг харьцуулахын тулд нийтлэг хэмжээний анализ (common-size analysis) хийх аргачлалыг ашигласан.

Нийтлэг хэмжээний анализ гэдэг нь санхүүгийн менежерүүдийн санхүүгийн тайланд дүн шинжилгээ хийхэд ашигладаг хэрэгсэл бөгөөд тайлангийн хугацааны нийт дүнд мөр бүрийн хөрөнгөнүүдийн эзлэх хувийг гаргаснаар хөрөнгө тус бүрийн санхүүгийн тайланд үзүүлэх нөлөөллийг харуулах юм.

Хүснэгт 2-т хөрөнгийн төрлүүдийн эзлэх хувийг харууллаа.

 Даатгалын компаниудын хамгийн том хөрөнгийн төрөл нь хөрөнгө оруулалт байна.

Хүснэгт 3-т өр төлбөр ба эздийн өмчийн төрлүүдийн эзлэх хувийг харууллаа.

Амьдралын даатгалын компани нь хураамжийн орлогыг ихэвчлэн шууд орлогод тооцдог тул орлогод тооцоогүй хураамж 0 хувь байгаа боловч нөхөн төлбөрийн нөөц сангийн эзлэх хувь ердийн даатгалын болон давхар даатгалынхтай харьцуулахад харьцангуй бага байна.

      Ердийн даатгал болон давхар даатгалын хувьд эздийн өмч харьцангуй өндөр байдаг. Давуу эрхийн хувьцаа аль ч компанийн хувьд бараг 0 хувийг эзэлж байна.

Хүснэгт 4-т орлогын тайлан дахь гүйлгээ тус бүрийн эзлэх хувийг харууллаа.

Ердийн даатгал болон давхар даатгалын хувьд даатгалын хураамж нь орлогын ихэнх хэсгийг буюу дунджаар 64 хувийг бүрдүүлдэг бол 19 хувийг хөрөнгө оруулалтын орлого бүрдүүлж байна.

Нийт орлогын 54 хувийг нөхөн төлбөрийн зардал, 26 хувийг үйл ажиллагааны зардал эзэлж байгаа нь хураамжийн орлогын 64 хувиас хэтэрсэн үзүүлэлт байна.

2020-11-19

Хөрөнгийн зах зээл: Зах зээлийн үнэлгээ өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 4.9 хувиар өсөж 2,601.2 тэрбум төгрөгт хүрч, 2019 оны жилийн эцсийн ДНБ-ий дүнтэй харьцуулахад 7.1 хувьтай тэнцэж байна. Түүнчлэн ТОП-20 индекс өмнөх оны мөн үеийн байдлаас 1926 нэгжээр буурч 17532-д хүрсэн. Мөн III улиралд нийт 40.9 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас зах зээлд арилжаалагдсан нь  өмнөх оны мөн үеэс 63.5 хувиар буурсан байна. Нийт арилжааны 1.4 хувийг Засгийн газрын үнэт цаас, 13.1 хувийг компанийн бонд, 85.4 хувийг хувьцаа тус тус эзэлж байна. Түүнчлэн Хөдөө аж ахуйн биржийн борлуулалт өмнөх оны мөн үеэс 28.9 хувиар буурч 4 төрлийн 472.2 тэрбум төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн арилжаалагдсан байна.

Даатгалын зах зээл: Даатгалын салбарын хувьд нийт хөрөнгийн хэмжээ өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 4.63 хувиар өсөж 390.7 тэрбум төгрөгт, нөөц сан 6.3 хувиар өсөж 180.5 тэрбум төгрөгт хүрлээ. Ердийн болон урт хугацааны даатгалын нийт хураамжийн орлого өмнөх оны мөн үеэс  2.0 хувиар өсөж 159.9 тэрбум төгрөгт, давхар даатгалын хураамж өмнөх оны мөн үеэс 10.2 хувиар өсөж 56.7 тэрбум төгрөгт хүрсэн байна. Тайлант улиралд өмнөх оны мөн үеэс даатгалын зүйлийн тоо 18.4 хувиар өсөж 3.4 саяд хүрчээ. Даатгалын хохирлын нөхөн төлбөрийн зардал өмнөх оны мөн үеэс 8.2 хувиар нэмэгдэж 43.5 тэрбум төгрөгийг нөхөн төлбөрт олгосон нь нийт хураамжийн орлогын 27.2 хувийг эзэлж байна.

Банк бус санхүүгийн байгууллага  III улирлын байдлаар нийт 533 банк бус санхүүгийн байгууллага үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд тэдгээрийн нийт хөрөнгийн хэмжээ 1.9 их наяд төгрөг хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 19.3 хувиар өслөө. Банк бус санхүүгийн байгууллагуудын зээлийн нийт үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 16.1 хувиар өсөж 1.4 их наяд төгрөгт хүрсэн бөгөөд зээлийн үлдэгдлийн 47.1 хувь хэрэглээний зээлийн үлдэгдэл байна. Нийт зээлийн үлдэгдлийн 85.5 хувийг иргэдийн зээл, 14.5 хувийг хуулийн этгээдийн зээлийн үлдэгдэл бүрдүүлж байна. Зээлийг чанараар ангилахад 86.7 хувийг хэвийн зээл, 3.8 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 9.4 хувийг чанаргүй зээл тус тус эзэлж байна. Мөн салбарын зээлийн нийлүүлэлт нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор банк бус санхүүгийн байгууллагуудын зээлийн үйлчилгээний хүртээмж сайжирсан бөгөөд салбарын зээлдэгчдийн тоо өмнөх оны мөн үеэс 1.4 дахин нэмэгдэж 552.0 мянгад хүрсэн бол нийт харилцагчдын тоо 2.6 саяд хүрсэн дүнтэй байна. Зээлийн үйлчилгээний хүртээмжийн энэхүү өсөлт нь зээлийн нийлүүлэлтээс гадна технологид суурилсан санхүүгийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ зах зээлд нэвтэрч эхэлсэнтэй холбоотой юм. Харин зээлийн бүтээгдэхүүний үнэ болох сарын жигнэсэн дундаж хүүгийн түвшин  өмнөх оны мөн үеэс 0.2 пунктээр буурч 2.9 хувьтай байна.

Хадгаламж, зээлийн хоршоо: ХЗХ-дын тоо өмнөх оны мөн үеэс 8.5 хувиар буурч 248-д хүрсэн бөгөөд 73182 гишүүддээ санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлсэн байна. ХЗХ-дын нийт хөрөнгө өмнөх оны мөн үеэс 6.0 хувиар өсөж 234.4 тэрбум төгрөгт хүрсэн ба хадгаламжийн хэмжээ 163.6 тэрбум төгрөг буюу 69.7 хувийг эзэлж байна. Нийт зээлийн үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 4.3 хувиар өсөж 171.2 тэрбум төгрөгт хүрснээс 88.4 хувийг хэвийн зээл, 7.3 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 4.3 хувийг  чанаргүй зээл эзэлж байна. ХЗХ-дын нийт олгосон зээлийн 70.8 хувь нь хэрэглээнд, 12.1 хувь нь бөөний болон жижиглэн худалдааны салбарт, 5.9 хувь нь ХАА-н салбарт олгогджээ. ХЗХ-дын гишүүдийн мөнгөн хадгаламжийн сарын жигнэсэн дундаж хүү 1.46 хувьтай, зээлийн хүү 2.85 хувьтай байна.

Үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын  байгууллага: 57 зуучлалын байгууллагаар дамжуулан 856 хэлцлээр нийт 150.6 мянган м.кв талбай, 131.3 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг зуучлуулан худалдан, худалдан авч шилжүүлсэн бол 48 зуучлалын байгууллагаар дамжуулан 555 хэлцлээр нийт 45.7 мянган м.кв талбай, 5.6 тэрбум төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг түрээслүүлжээ.

Үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн арилжаа: Тайлант улиралд 16.8 их наяд төгрөгийн алт, мөнгө худалдан авч, 291.3 тэрбум төгрөгийн алт, мөнгөний борлуулалт хийсэн байна. Түүнчлэн үнэт металл болон үнэт чулуугаар хийсэн эдлэлийн арилжаа эрхлэгчид 450.1 сая төгрөгийн алтан эдлэл, 146.3 сая төгрөгийн мөнгөн эдлэл худалдан авч, 751.6 сая төгрөгийн алтан эдлэл, 257.6 сая төгрөгийн мөнгөн эдлэл худалдан борлуулсан байна.

2020-11-27

Бид цахим хуудсаараа дамжуулан санхүүгийн болон даатгалын салбарын талаар мэдээлэл хүргэдэг билээ. Энэ удаад даатгалын болон давхар даатгалын компанийн андеррайтингийн мөчлөгийн тухай товч тайлбарлая 

Андеррайтингийн мөчлөг гэдэг нь даатгалын компанийн өсөлт, ашигт ажиллагаа, хураамж, алдагдалын урт хугацааны хэлбэлзэлийг хэлдэг. Тус мөчлөг нь даатгалын компани алдагдал орж, андеррайтингийн бодлогоо чангатган, хураамжаа нэмэхээс эхэлнэ. Хураамж өссөнөөр ашиг нэмэгдэж, даатгагчийн хөрөнгө өсөх бөгөөд зах зээлд илүү өрсөлдөх чадвартай болсноор үнээ буулгаж, даатгалын багцдаа эрсдэл хуримтлуулна. Ингээд их эрсдэлтэй багц дахин хохирол хүлээхэд андеррайтингийн мөчлөг дахин эхлэх юм.
Давхар даатгагч нь анхлан даатгагчийн том хэмжээний хохирлыг хамгаалж байдаг тул их хэмжээний хохирол гарахад давхар даатгагчийн хураамж өсөж, андеррайтингийн мөчлөгт нөлөөлдөг. Том хэмжээний хохирол нь даатгалын зах зээл дээр эрэлт үүсгэж, чөлөөт өрсөлдөөний зах зээлийн зарчмаар өндөр хураамжийг хүлээн зөвшөөрдөг байна.

2020-10-26

Монгол Улс улаан буудайг нийт газар тариалангийн талбайн 70 орчим хувьд тариалдаг. Улаан буудай нь үр тарианы 90 гаруй хувийг дангаар эзэлж, улсын хүнсний аюулгүй байдал, тариалан эрхлэгчдийн ажил эрхлэлтэд ихээхэн нөлөө үзүүлдэг үндэсний стратегийн бүтээгдэхүүн юм. Гэвч улаан буудайн тариалалт нь борооны усаар ихэвчлэн услагддаг учраас ган гачгаас болж сүүлийн жилүүдэд хэд хэдэн удаа ихээхэн хохирол амссан билээ.

Газар тариалан эрхлэгчдийн хувьд ургац алдах нь хүнд нөхцөл болдог төдийгүй тариалалтдаа зориулж урьдчилан авсан материал, тоног төхөөрөмжийн болон бусад зээлээ төлөх боломжгүй болох нь бий. Энэ нь Монгол Улсын санхүүгийн салбар, төрийн дэмжлэгийн аливаа хөтөлбөрүүдэд ч хүндэвтэр байдал үүсгэснээр тариалан эрхлэгчдийн цаашид тариалан эрхлэх хүсэл эрмэлзэл нь буурахаас гадна дараа дараагийн жилүүдэд нь зээл авч, бизнестээ санхүүжилт олоход бэрх болдог байна.

Улаан буудай тариалж буй газар нутгийн хэмжээгээр манайх өргөн уудам хэдий ч дэлхийн бусад хөгжингүй орнуудтай харьцуулахад нэг га-гаас авах ургацын хэмжээ хэд дахин бага байдаг нь үүнтэй зарим талаар холбоотой гэж үзэж болно.

Иймд Үндэсний давхар даатгал ХК нь Хөдөө аж ахуйг дэмжих сангийн дэмжлэгтэйгээр Улаан буудайн индексжүүлсэн даатгалыг /УБИД/ орчин үеийн дэвшилтэт технологи дээр үндэслэж ХБНГУ-ын Лейбницийн нэрэмжит Шилжилтийн эдийн засагтай орнуудын хөдөө аж ахуйн хөгжлийн хүрээлэнтэй хамтран боловсруулсан бөгөөд орон даяар УБИД-ын борлуулалтыг амжилттай хийж дууслаа. Даатгалын борлуулалтыг Ард даатгал ХХК, Мөнх даатгал ХХК-ийн даатгалын төлөөлөгчдөөр дамжуулан борлуулсан юм.

2020 онд улсын хэмжээнд нийт 387 тариалан эрхлэгчтэй даатгалын гэрээ байгуулж, 15 тэрбум төгрөгийн үнэлгээ бүхий 22,488 га талбайд тариалсан улаан буудайг даатгалаа. Уг даатгалд хамрагдсан тариалан эрхлэгчид ган, хуурай халуун салхи, мөндөр, хортон шавж, хүчтэй салхи, элсэн шуурга, үргэлжилсэн бороо, үер гэх мэт 6, 7 дугаар сарын байгалийн бүхий л эрсдэлээс өөрийн улаан буудайн ургацаа хамгаалсан юм.

УБИД гэж даатгуулагчид учирсан бодит хохирол бус даатгалын гэрээний хугацаанд тариаланчийн улаан буудайгаа тарьж буй багийн хэмжээнд ургамал ургалтын индекс буурсан тохиолдолд нөхөн төлбөр төлөх даатгал юм.

Даатгалын хураамжийг таатай нөхцөлөөр буюу 30%-ийг Хөдөө аж ахуйг дэмжих сангаас улаан буудайн тариалалтын зээл, тусламж авч байхдаа, 70%-ийг ургац хурааж дуусаад ХААДсан-д зээлээ ургац хэлбэрээр төлөхдөө өгөх боломжтой байв.

2020 оны УБИД-д хамрагдсан тариаланчид хүсвэл нэмэлт хураамж төлж, 8, 9 сарын цочир хүйтрэл, цас, хярууны эрсдэлийг нэмэлтээр даатгуулах боломжтой байсан бөгөөд тэдгээр тариаланчдын талбайд цочир хүйтрэл, цас, хярууны эрсдэлээс болж хохирол амссан тохиолдолд Үндэсний давхар даатгал ХК болон даатгалын компанийн төлөөлөл талбай дээр очин, уламжлалт даатгалын нэгэн адил ургацын хохирол үнэлгээг хийж, нөхөн төлбөрийг тооцоолсон юм.

2020-10-02

Улсын Их Хурлын гишүүдийн санаачилгаар Улсын Их Хурлын даргын дэмжлэг дор Монгол Улсын Их Хурал, Монгол Улсын Засгийн газар, Төрийн Банк, Монгол дахь Америкийн Худалдааны танхим (АмЧам Монгол) хамтран 2020 оны 09 дүгээр сарын 30-ны өдөр Төрийн ордонд “ROUNDTABLE 2020 – ГАДААД ХУДАЛДАА, ГАДААД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ФОРУМ”-ыг зохион байгууллаа. 
Энэхүү форумд УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин, Х.Ганхуяг, Г.Дамдинням, Д.Өнөрболор болон Хууль зүй, Дотоод хэргийн Сайд Х.Нямбаатар, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн Дэд сайд О.Батнайрамдал, ГХЯ-ны газрын захирал В.Оюу, ЗГХЭГ-ын дэд дарга Б.Солонго болон бизнес, хувийн хэвшил, олон улсын худалдааны танхимуудын төлөөлөгчид гээд 400 орчим хүн оролцлоо.

Уг форумаар эдийн засгийн тэргүүлэх чиглэл, салбарыг тодорхойлон хөгжлийн бодлогыг улс, орон нутгийн онцлог, хүн амын нутагшилтай уялдуулан төлөвлөх, хөрөнгө оруулалтын нэгдсэн бодлогыг боловсруулах, гадаад худалдааны бодлогыг зөв тодорхойлох, гадаадын хөрөнгө оруулагч нарт хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлт хийхэд нь дэмжлэг үзүүлэх, идэвхжүүлэх, тэднийг хөхиүлэн дэмжих, хөрөнгө оруулалтыг тогтворжуулах асуудлыг судалж, шийдлийн санал боловсруулах, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн бодлогыг зохистой төлөөлж улсын эдийн засгийн чадавхыг дээшлүүлэх зорилгоор зохион байгуулж байна. Хагас өдөр үргэлжилсэн уг форумын оролцогчид Гадаад хөрөнгө оруулалтын орчин, Монгол Улсын гадаад худалдааны бодлого, Олборлох салбарын орчин, Бизнесийн салбарын орчин гэсэн сэдвүүдээр хэлэлцүүлэг өрнүүллээ. 

МОНГОЛ УЛСАД ОРЖ ИРЖ БУЙ ГАДААДЫН ШУУД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН 80 ГАРУЙ ХУВИЙГ УУЛ УУРХАЙ, ОЛБОРЛОХ САЛБАР ДАНГААРАА БҮРДҮҮЛЖ БАЙНА

Монгол Улсын хөгжиж буй зах зээл болон ашигт малтмалын асар их нөөц баялаг нь хөрөнгө оруулагчдад ашиг орлого сайтай боломж гэж харагддаг боловч макро эдийн засгийн орчин нь эрсдэл өндөртэй, хууль тогтоомж боловсруулан гаргах үйл явцад оролцогч талууд санал бодлоо оруулах боломж нөхцөл хязгаарлагдмал учраас гадаадын хөрөнгө оруулагчид болгоомжлоход хүргэдэг. Ашигт малтмалаа экспортлох, ихэнх бараа бүтээгдэхүүнээ импортлох маягаар явагддаг эдийн засгийн загвар нь зах зээлд бараа бүтээгдэхүүнийг зарж борлуулахад төр, засгийн зүгээс тогтоох саад тотгор багатай гэсэн үг юм. 

Олон Улсын Санхүүгийн корпорацын Ахлах мэргэжилтэн Д.Жигжидмаа: 

“2019 оны эцсийн байдлаар Монгол Улсад орж ирж буй гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын орох урсгалын 80 гаруй хувийг уул уурхай, олборлох салбар дангаараа бүрдүүлж байна. Энэ нь Хөгжиж буй бусад орнуудтай харьцуулахад гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт нь нэг салбарт (уул уурхайн) хэт өндөр төвлөрөлтэй байгаа юм. Тиймээс гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг бусад салбарт татах хөрөнгө оруулалтын орчны шинэтгэл хийх нь чухал. Ингэснээр эдийн засгийг олон тулгууртай болгох суурь бий болох юм.”

Хөрөнгө оруулагчдын хувьд ч Монгол Улсад хөрөнгө оруулалттай холбоотой цөөн хэдэн хориг хязгаарлалтыг эс тооцвол ихэнхдээ зах зээлд чөлөөтэй нэвтрэх эрх эдэлдэг. Биеийн тамир, спорт дасгалжуулалтын төв, түргэн хоолны газар, жижиг дэлгүүр гэх мэт франчайзийн бизнесүүд хүлээлтээс давж байгаа тул амжилттай яваа олон улсын бизнес загваруудыг Монголын үйлчилгээний салбарт нэвтрүүлэх боломжтой гэдгийг хөрөнгө оруулагчдад харуулж байна. Монголын ноолуур, хөдөө аж ахуйн салбар ч итгэл найдвар төрүүлэхүйц байна. Гэхдээ уул уурхай зэрэг улс төрийн хувьд эмзэг эдийн засгийн салбаруудад хөрөнгө оруулах нь илүү их эрсдэл дагуулж байна.

2020-10-01

Цар тахлын улмаас Монгол Улсын эдийн засгийн бүтцэд нэлээд өөрчлөлт ороод байгаа бөгөөд цаашид энэ байдал үргэлжлэх төлөвтэй. Голлох дөрвөн салбараас хөдөө, аж ахуйн салбар цар тахлын үед дангаараа өсөлт гаргасан бөгөөд өмнөх оны мөн үеэс бодитоор 13% өсөж, уул уурхайн салбараас ч илүү бүтээмжийг бий болгожээ.

Энэ үед Дэлхийн банкны хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилттэйгээр ХХААХҮ-ийн салбарт хэрэгжих Экспортыг дэмжих төслийн бүтцийн өөрчлөлтийг танилцуулах арга хэмжээ 2020 оны 09 дүгээр сарын 28-ны өдөр боллоо.

 Уул уурхайгаас хэт хамааралтай манай улсын хувьд эдийн засгийг солонгоруулах, хүн амын дундаж орлогыг өсгөх, үйлдвэрлэл, үйлчилгээг хөгжүүлэх, бүтээгдэхүүн үйлчилгээний стандартыг сайжруулах, чанарын удирдлагыг дэлхийн түвшинд өрсөлдөхүйц хэмжээнд хүргэх гээд олон ажлыг хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгаа. Энэ талаар төслийн зохицуулагч А.Хашцэцэг "Экспортыг дэмжих төслийн бүтцэд өөрчлөлт оруулаад дахин хэрэгжүүлж эхлэх гэж байна. Энэ төсөл маань уул уурхайн бус салбарын аж ахуйн нэгжүүдийн экспортын чадавхыг нэмэгдүүлэх, дотоодын үйлдвэрлэлийн стандарт, чанарын удирдлагыг сайжруулах, Засгийн газрын экспортын чиглэлтэй үйл ажиллагаа, бодлогод дэмжлэг үзүүлэх гэсэн зорилготой.

Уг төслийн хүрээнд Үндэсний давхар даатгал компани экспортын шинэ төрлийн санхүүгийн бүтээгдэхүүнийг боловсруулж, зах зээлд нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа билээ. Экспортын даатгал нь өмнө дурдсан гадаад худалдааны эрсдэлүүдээс үүсэх хохирлыг хамгаалж, нийлүүлэгчдэд нийт борлуулалтын эргэлтээ эрчимтэй өсгөх, хохиролтой холбоотой зээлийн эрсдэлийг бууруулах, бизнесийн ашигтай ажиллагааг сайжруулах боломж олгох юм.

2020-10-01

Форумыг Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Амартүвшин нээж үг хэлэв. Тэрбээр хэлсэн үгэндээ, Монгол Улс хөрөнгө оруулагчдыг гадаад, дотоод гэж ялгахгүйгээр адил тэгш байх зарчмыг баримталдаг, хөрөнгө оруулалтын хууль эрх зүйн орчны хувьд нээлттэй, таатай орон гэдгийг онцлоод “Ковид 19” цар тахлаас шалтгаалсан хорио, онцгой дэглэмийн хугацаа тавигдаж, дэлхий нийтийн бизнес, хөрөнгө оруулалтын харилцаа сэргэх үед гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг татах өрсөлдөөн улам хүчтэй болох учир уг өрсөлдөөнд өнөөдрөөс бэлтгэлээ хангаж, хууль эрх зүйн орчноо илүү таатай, нээлттэй болгож, хөрөнгө оруулалтын хамгаалалтын механизмыг шинэ түвшинд гаргаснаар итгэлийг олж авах, “ухаалаг” дэмжлэг, хөшүүргийг бий болгон зохицуулалтын ил тод, шуурхай төрийн үйлчилгээг бий болгох зайлшгүй шаардлага үүсэж буйг тэмдэглэсэн юм.

Монгол Улсын худалдаа, хөрөнгө оруулалтын орчин, нөхцлийг сайжруулахын тулд эрх зүйн болоод гүйцэтгэх засаглалын хүрээнд юуг шинэчлэн засч сайжруулах, ямар тулгамдсан асуудал, санал, шүүмжлэл байгааг хувийн хэвшлийн болон гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчдаас нээлттэй сонсох зорилготой тус форумд УИХ-ын гишүүд, Монгол Улсад суугаа Элчин сайд нар, гадаад, дотоодын худалдаа, бизнес эрхлэгчид, хөрөнгө оруулагчид, төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж байгууллагын төлөөлөгчид зэрэг 150 орчим хүн хүрэлцэн ирсэн байв.

Нээлтийн үйл ажиллагааны дараа “Гадаад хөрөнгө оруулалтын орчин”, “Монгол Улсын гадаад худалдааны бодлого”, “Олборлох салбарын орчин”, “Бизнесийн орчин” гэсэн сэдвүүдээр панелистууд илтгэл тавьж, илтгэлийн сэдвийн дагуу оролцогчид санал, шүүмж, зөвлөмжийн үг хэлж, асуулт асуусан. Сэдэв тус бүрийн модератор УИХ-ын гишүүн Г.Амартүвшин, Д.Өнөрболор, Г.Дамдинням, Х.Ганхуяг болон панелистууд оролцогчдын асуултад хариулт өглөө.

Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар “Roundtable 2020” форумыг хааж үг хэлэв. Тэрбээр, гадаад худалдаа, гадаадын хөрөнгө оруулалтын асуудлаар олон уулзалт, ярилцлагыг Монголын Үндэсний худалдаа аж үйлдвэрийн танхим, бизнесийн холбоод, хувийн хэвшлийнхэн зохион байгуулдаг байсан бол энэ удаагийн форумыг төрийн байгууллага, тодруулбал Улсын Их Хурал гишүүдийнхээ санаачлагаар зохион байгуулж буйг эхэнд нь онцолсон.  

Түүнчлэн, Монгол Улсын Их Хурлаас гадаад худалдааг дэмжих, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах, үр ашгийг нь дээшлүүлэхэд анхаарлаа хандуулж, энэ талаар төрөөс баримтлах бодлогыг тодорхойлох, хууль эрх зүйн орчныг сайжруулахад чиглэгдсэн нэлээдгүй арга хэмжээ авч ирсэн ч үр дүн нь санасан хэмжээнд хүрэхгүй байна гээд бизнесийн одоогийн орчин, бизнесийн орчныг сайжруулахад чиглэсэн шинэчлэл болон цаашид авч хэрэгжүүлэх бодлогын талаар ярихдаа Дэлхийн банк, “Транспери интернэшнл” байгууллагын судалгааны дүнг эш татан  танилцуулав.  

Мөн гадаад худалдаа, гадаадын хөрөнгө оруулалтын асуудлыг нэгдсэн удирдлагаар хангаж, уялдуулан зохицуулж байх бүтцийг бий болгох асуудлыг Засгийн газрын хэмжээнд авч үзэж шийдвэрлэх хэрэгтэй гэж үзэж буйгаа илэрхийлсэн юм.

Тэрбээр хэлсэн үгийнхээ төгсгөлд гадаадын хөрөнгө оруулалтын талаар уулзалт, форумыг Улсын Их Хурлын хавар, намрын ээлжит чуулганы өмнө тогтмол зохион байгуулж байх уламжлалыг тогтоох нь зүйтэй талаар тэмдэглэлээ.

    “Roundtable 2020” гадаад худалдаа, гадаадын хөрөнгө оруулалтын форумыг Улсын Их Хурлын гишүүдийн санаачилгаар Улсын Их Хурлын даргын дэмжлэгийн дор Улсын Их Хурал, Засгийн газар, Монгол дахь АНУ-ын худалдааны танхим хамтран зохион байгууллаа гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

2020-09-25

Ус, цаг уур, орчны судалгаа мэдээллийн хүрээлэнгийн ерөнхий инженер Б.Жаргалангаас 2021 оны хоёрдугаар сар хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөвийг тодрууллаа.

Тэрбээр "Аравдугаар сард нутгийн өмнөд хэсгээр, арваннэгдүгээр сард Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгуудаар, нэгдүгээр сард Хэнтийн нуруу орчмоор, хоёрдугаар сард Баян-Өлгий, Увс, Завханы нутгаар, Ховд, Говь-Алтайн хойд хэсгээр олон жилийн дунджаас ахиу цас орох төлөвтэй байгаа.

Өнгөрсөн зун ихэнх нутгаар бороо хур ихтэй байсан боловч Говь-Алтай, Баянхонгор, Өвөрхангайн ихэнх нутаг, Дундговь, Өмнөговийн баруун хэсгээр харьцангуй бага хур тунадас орсон бөгөөд өвөл хаврын бэлчээрийн даацыг тооцоолсон дүнгээс үзвэл Говь-Алтайн зарим сумдын нутаг, Баянхонгор, Өвөрхангай, Дундговь, Өмнөговь аймгийн ихэнх сумдын нутгаар бэлчээрийн даац олон дахин хэтэрч гарсан.

Өвөл хаврын бэлчээрийн даац ихээхэн хэтэрч гарсан дээрх аймаг сумдын нутагт өвс хадлан эртлэн бэлтгэх, нэмэгдэл тэжээл нөөцлөх зэрэг өвлийн бэлтгэлээ сайн хийхийг зөвлөж байна" хэмээв.

Агаарын температур болон хур тунадасыг сар бүрээр харвал:

Аравдугаар сард

Агаарын температурын хувьд, Төв, Сэлэнгэ, Хэнтийн нутаг, Дорнодын хойд хэсэг, Булганы зүүн хэсгээр олон жилийн дунджаас хүйтэн байна. Бусад нутгаар дунджийн орчим байх нь.

Хур тунадас, Баянхонгор, Өвөрхангай, Дундговийн өмнөд хэсэг, Өмнөговь, Дорногвийн ихэнх нутгаар олон жилийн дунджаас ахиу, бусад нутгаар дунджийн орчим хур тунадас орох төлөвтэй байна.

Арваннэгдүгээр сард

Агаарын температурын хувьд, Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгууд болон Их нууруудын хотгор, Хэнтийн нуруу орчмоор олон жилийн дунджаас хүйтэн, бусад нутгаар олон жилийн дунджийн орчим байх нь.

Хур тунадас, Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгууд буюу Баян-Өлгий, Ховдын зарим сум, Говь-Алтайн хойд хэсэг, Баянхонгорын ихэнх, Завханы зүүн, Хөвсгөл, Архангайн баруун хэсгээр олон жилийн дунджаас ахиу хур тунадас орох төлөвтэй байна.

Арванхоёрдугаар сард

Агаарын температурын хувьд, Их нууруудийн хотгор орчмоор буюу Увсын ихэнх нутаг, Ховд, Говь-Алтайн хойд, Завханы баруун хэсгээр олон жилийн дунджаас хүйтэн, бусад нутгаар олон жилийн дунджийн орчим байх нь.

Хур тунадас нутгийн өмнөд хэсгээр олон жилийн дунджаас бага орох төлөвтэй байна.

Ирэх оны нэг, хоёрдугаар сард

Агаарын температурын хувьд, нийт нутгаар олон жилийн дунджийн орчим байна.

Хур тунадас нэгдүгээр сард нутгийн баруун өмнөд хэсгээр буюу Говь-Алтай, Баянхонгор, Өвөрхангайн өмнөд, Өмнөговийн баруун хэсгээр олон жилийн дунджаас бага байх бол Хэнтийн нуруу орчмоор буюу Төв, Сэлэнгэ аймгийн ихэнх нутаг, Булганы зүүн, Хэнтийн хойд хэсгээр олон жилийн дунджаас ахиу цас орох төлөвтэй байна.

Хоёрдугаар сард Баян-Өлгий, Увс, Завханы нутгаар, Ховд, Говь-Алтайн хойд хэсгээр олон жилийн дунджаас ахиу цастай байх нь.

Олон жилийн дундаж үзүүлэлтийг 1981-2010 оны агаарын температур, хур тунадасын хэмжээгээр тооцон гаргадаг байна.

ЗӨВЛӨМЖ

Нийт нутгийн 50 орчим хувьд бэлчээрийн даац хэтэрсэн байгаа учир тэдгээр аймаг, сумдын нутагт өвс хадлан бэлтгэх, нэмэгдэл тэжээл нөөцлөх, отор нүүдэл хийх, малын тоог бууруулах зэргээр арга хэмжээ авч ажиллах нь зүйтэй.

Ихэнх гол мөрөнд битүү мөсөн бүрхүүл арваннэгдүгээр сарын сүүлийн 10 хоногт тогтох төлөвтэй байгаа хэдий ч энэ жил гол мөрөн, нуурын мөсний зузааны даац хүн, мал, машин техник явахад аюулгүйн хэмжээнд хүрч чадахгүй гэдгийг анхаарч, мөс цөмрөх аюулаас болгоомжлохыг ард иргэдэд сануулж байна.

2020-08-28

Улсын хэмжээнд Үндэсний статистикийн хорооноос хагас жилийн мал тооллогыг зохион байгуулсан ба энэ жил сонгуулийн жил тохиосонтой холбоотойгоор мал тооллогын ажил эрт буюу 2020 оны 5 дугаар сарын 25-аас 31-ний өдрийн хооронд хийгдсэн. 

Үндэсний статистикийн хорооноос ирүүлсэн малын хорогдлын мэдээнээс харахад хагас жилийн байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд нийт 2,569,049 толгой мал хорогдсон үзүүлэлттэй байсан ба хорогдол гарсан аймгуудаас харахад Архангай, Булган, Баянхонгор, Завхан, Өвөрхангай, Сүхбаатар, Сэлэнгэ, Төв, Хөвсгөл, Хэнтий гэсэн нийт 10 аймгийн 49 сум болон Улаанбаатар хотын Налайх дүүрэгт малын хорогдлын хувь нь сумын малын босго үзүүлэлт болох 5 болон 6 хувиас давсан байна. Үүнээс Хөвсгөл аймгийн Шинэ-Идэр суманд малын хорогдол ихээхэн гарсан бөгөөд үхрийн хорогдол 28.9 хувь, хонины хорогдол 26.1 хувь, адууны хорогдол 14.9 хувь, ямааны хорогдол 13.2 хувь, тэмээний хорогдол босго үзүүлэлтээ даваагүй ч орлуулагч мал болох хонины хорогдлын хувиар тооцох тул тэмээний хорогдол нь 26.1 хувь гэж тус тус гарсан байна.

Хагас жилийн мал тооллогын дүн мэдээнд үндэслэн 2019 онд Малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдсан малчдад энэ оны 9 дүгээр сард нөхөн төлбөр тооцоолж олгогдоно.

2020-07-10

2020-05-19

Бид цахим хуудсаараа дамжуулан санхүүгийн болон даатгалын салбарын талаар мэдээлэл хүргэдэг билээ. Энэ удаад Гэнэтийн болон давагдашгүй хүчин зүйл, Хүнд нөхцөл байдал гэж юу болох тухай товч танилцуулъя.

Бизнесийн харилцаа улам бүр өргөжин тэлж, дэлхийн эдийн засгийн бараа эргэлт хурдацтай явагдаж байгаа өнөө үед түүнийг зохицуулах гол механизм болсон гэрээний ач холбогдол асар өндөрт тавигдаж байна. Гэрээгээр харилцаагаа зохицуулна гэдэг нь талуудыг ирээдүйд бий болох болон одоо тохиолдоод байгаа эрсдлээс хамгаалах арга болдог. Богино хугацаанд биелэгдэж, үүргийн харилцаа дуусгавар болох гэрээний тухайд энэ нь ховор тохиолддог ч газар хөдлөлт, халдварт өвчин, гал түймэр, зуд, үер гэх мэт байгалийн шинжтэй, инфляци, эдийн засгийн хэт тогтворгүй өөрчлөлт, нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал гэх мэт хэлж ирдэггүй гай гамшгийн хор хөнөөлийг төсөөлөхөд бэрх. Ийм гай гамшиг бизнес эрхлэгчдэд гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэхэд нөлөөлөх, саад учруулах явдал түгээмэл байдаг. Үүсгэгдэж буй шалтгаан нөхцлөөр нь үүргийн гүйцэтгэлд саад болох дээрх тохиолдлуудыг дотор нь:

• Гэнэтийн буюу давагдашгүй хүчин зүйл /Форс мажор/
• Хүнд нөхцөл байдал /Hardship/ гэж 2 ангилдаг

Ийнхүү ангилах нь гэрээний талууд үүргээ гүйцэтгэх боломжгүй нөхцөл байдал юунаас үүссэнийг тодорхойлоход ач холбогдолтой бөгөөд саад бэрхшээл нь байгалийн уу аль эсвэл нийгмийн хүчин зүйлээс шалтгаалан бий болсон уу гэдгийг тогтоосноор үүрэг гүйцэтгэгч тал үүрэг гүйцэтгэх боломжгүй болсон нөхцөл байдлаа нотлож гүйцэтгээгүй үүргийн хариуцлагаас чөлөөлөгдөхөд дөхөм болно.

Форс мажор /Гэнэтийн болон давагдашгүй хүчин зүйл/
Гэнэтийн болон давагдашгүй хүчин зүйл гэдэг нь тухайн гэрээ хэлцэл байгуулах үед урьдчилан таамаглах боломжгүй нөхцөл байдал үүссэн, эсвэл тухайн нөхцөл байдал талуудын хяналтаас гадуур болсон, түүнийг даван туулах боломжгүй болсон нөхцөл байдал юм.
Энэхүү нэр томъёо нь орчин үед гэрээний заалт болон түгээмэл хэрэглэгдэж байгаа ба талуудын хяналт, хүсэл зоригоос үл хамаарах (гал, үер, газар хөдлөлт, цас зуд, гэх мэт байгалийн болоод дайн, зэвсэгт бослого, өвчин тахал, гэмт хэрэг гэх мэт гэрээний үүрэг биелүүлэгч этгээд өөрийн хүсэл зоригоор даван туулах, гэрээний үүргийг тухайн нөхцөл байдлаас шалтгаалан биелүүлэх боломжгүй үйл явдал тохиолдлууд) нөхцөл байдлаас шалтгаалан гэрээний үүргээ биелүүлэх боломж, чадваргүй болоход үүнийгээ нотолж чадвал гэрээний үүрэг гүйцэтгээгүй хариуцлагаас чөлөөлөгдөнө.

Hardship /Хүнд нөхцөл байдал/
Хүнд нөхцөл байдал гэдэг нь хууль эрх зүй, улс төр, эдийн засгийн шинжтэй шалтгааны улмаас талууд эдийн засаг, санхүү, төлбөрийн чадваргүй болох, гэрээний үүргээ хэрэгжүүлэхэд илт хохиролтой, алдагдалтай, ашиггүй байх зэргээс болж гэрээний үүргээ биелүүлэх боломжгүй болох ойлголт юм.

Хүнд нөхцөл байдал ба форс мажор нь хоорондоо төсөөтэй ч үүсэн бий болох нөхцөл, үр дагавар зэргээрээ ялгаатай. Хүнд нөхцөл байдал учирснаас аль нэг тал үүргээ бүрэн биелүүлэхэд хүндрэл бэрхшээлтэй байх буюу ийнхүү биелүүлээд ч ямар ч ашиггүй байх зэрэг үр дагавар гардаг бол форс мажор тохиолдоход гэрээ биелэгдэх боломжгүй болно.
Монгол Улсын Иргэний хуулийн 101.7, 220, 221, 255.1, 319.2, 321.3, 352.5.3, 356, 384.2, 393.7, 419.2, 427.2, 499.2, 500.2 дугаар зүйлүүдэд гэнэтийн болон давагдашгүй хүчний шинжтэй нөхцөл байдлын улмаас үүсэх хариуцлага, үр дагаварын талаар зохицуулсан байдаг.

2020-05-12

Улсын хэмжээнд 2019 оны эцэст тоологдсон төллөх насны нийт 31 сая хээлтэгч малын 18.8 сая нь буюу 60.8% нь энэ оны эхний дөрвөн сард төллөсөн гэдгийг Үндэсний статистикийн хорооноос танилцууллаа.

Өөрөөр хэлбэл,

• Эм хонины 68 хувь,
• Эм ямааны 61.3 хувь,
• Ингэний 35.2 хувь,
• Үнээний 34 хувь,
• Гүүний 19.6 хувь нь төллөжээ.

Нийт гарсан төлийн 96.1 хувь буюу 18.1 сая төл бойжиж байна. Бойжуулсан төл өмнөх оны мөн үеэс 214.1 (1.2%) мянгаар өсжээ.

Түүнчлэн том малын зүй бус хорогдол энэ оны эхний дөрвөн сард улсын хэмжээнд 923.1 мянга болж, өмнөх оны мөн үеэс 481.6 (2.1 дахин) мянгаар нэмэгдсэн байна. Харин дөрөвдүгээр сарын хувьд 365.1 мянган толгой мал хорогдсон нь эхний дөрвөн сард хорогдсон малын 39.6 хувийг эзэлж байгаа аж.

Том малын зүй бус хорогдлыг төрлөөр нь авч үзвэл,

• хонь 480.3 мянга,
• ямаа 342.7 мянга,
• үхэр 63.1 мянга,
• адуу 36.8 мянган толгой,
• тэмээ 285 толгой хорогдсон.

Үндсэндээ нийт хорогдсон малын 52 хувийг хонь, 37.1 хувийг ямаа эзэлжээ.

2020-05-05

Үндэсний давхар даатгал ХК нь малчин түмний сайн мэдэх болсон “Малын индексжүүлсэн даатгал”-ыг орон даяар зохион байгуулдгаас гадна 2016 онд хөдөө аж ахуйн салбарын тулгуур багана болох газар тариалангийн гол ургамал буюу улаан буудайн даатгалыг уламжлалт хэлбэрээр (Нэрлэсэн эрсдэлт улаан буудайн даатгал) туршилтын сумдад хэрэгжүүлж, 2016-2019 онд 196 сая төгрөгийн даатгалын хураамж төвлөрүүлэн, 802 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр олгоод байна.

Нэрлэсэн эрсдэлт улаан буудайн даатгалыг цаашид хэрэгжүүлэхэд цаг хугацаа их шаардагддаг, зардал ихтэй, даатгалын хураамж өндөр зэргээс шалтгаалж нийт тариаланчдыг хамарч чадахгүй байсан тул бид улаан буудайн даатгал болон өөр төрлийн индексжүүлсэн даатгал хийж ирсэн арга туршлага дээрээ үндэслэн “Улаан буудайн индексжүүлсэн даатгал”-ыг Герман-Монголын хамтын ажиллагааны “Тогтвортой хөдөө аж ахуй” төслийн дэмжлэгтэйгээр Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улс (ХБНГУ)-ын “Шилжилтийн эдийн засгийн хөдөө аж ахуйн хөгжлийн Лейбниц институт”-тэй хамтран нэвтрүүлж, тариаланч иргэн, аж ахуйн нэгж та бүхэнд санал болгож байна.

УЛААН БУУДАЙН ИНДЕКСЖҮҮЛСЭН ДААТГАЛЫН БҮТЭЭГДЭХҮҮН

Улаан буудайн индексжүүлсэн даатгал гэж даатгуулагчид учирсан бодит хохирол бус даатгалын гэрээний хугацаанд баг (засаг захиргааны нэгж)-ийн хэмжээнд ургамлын нормчилсон ялгаврын индекс буюу ногоорлын индекс буурсан тохиолдолд нөхөн төлбөр төлөх даатгал юм. Даатгуулагч нь нэмэлтээр хяруу, хүйтрэлт, цасны эрсдэлийг даатгуулах боломжтой.

АЧ ХОЛБОГДОЛ:

Хохирол үнэлгээ хийх, нөхөн төлбөр олгоход цаг хугацаа хэмнэнэ.
Талбай дээр очиж хохирол үнэлгээ хийх шаардлагагүй тул үйл ажиллагааны зардал багатай.
Үйл ажиллагааны зардал багатай тул ХУРААМЖИЙН ХЭМЖЭЭ БАГА, ХЯМД даатгуулна.
ХБНГУ-ын “ШИЛЖИЛТИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ХӨГЖЛИЙН ЛЕЙБНИЦ ИНСТИТУТ”-аас сансрын хиймэл дагуулын цуглуулсан ургамлын ногоорлын мэдээн дээр үндэслэн ХОХИРОЛ ҮНЭЛГЭЭГ ХИЙЖ, НӨХӨН ТӨЛБӨР ОЛГОХ бөгөөд ИНТЕРНЕТТЭЙ ОРЧИНД НОГООРЛЫН МЭДЭЭЛЛИЙГ ХЭН Ч ХАРАХ БОЛОМЖТОЙ тул үйл ажиллагаа ил тод, талуудад үл ойлголцол гарахгүй байх давуу талтай.
Улаан буудайн тариалалтаа даатгуулснаар тариаланч нарт банк болон бусад хөтөлбөрөөс ЗЭЭЛ, ТУСЛАМЖ, САНХҮҮЖИЛТ АВАХ БОЛОМЖ НЭЭГДЭНЭ.

Дэлгэрэнгүй

2020-04-22

2020 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн байдлаар МИД-д нийт 7,653 малчин өрх 29,271,795,105 төгрөгийн үнэлгээ бүхий 1,550,554 толгой малаа даатгуулсан байна. Борлуулалтын явцыг аймаг тус бүрээр нь салган харахад Баянхонгор, Архангай, Булган, Дорнод, Баян-Өлгий гэх аймгуудын даатгалын хамрагдалт ойролцоо байгаа бөгөөд үүнээс хамгийн их даатгалын борлуулалт Булган аймагт хийгдэж нийт 728 малчин өрх 83,814 толгой малаа даатгуулсан байна.
Даатгалд хамрагдсан 1,550,554 толгой малын 42.05%-ийг хонь, 43.76%-ийг ямаа, 8.22%-ийг үхэр, 5.79%-ийг адуу, 0.18%-ийг тэмээ тус тус эзэлж байна. 2020 оны МИД-ын борлуулалт 6 дугаар сарын 30-ны өдөр хүртэл үргэлжлэх тул малчин, мал бүхий иргэд үлдсэн хугацаанд даатгалдаа амжиж хамрагдах боломжтой.

2020-04-15

2019 оны жилийн эцсийн байдлаар ердийн даатгалын 15, урт хугацааны даатгалын 1, давхар даатгалын 2, даатгалын зуучлагч 54, даатгалын хохирол үнэлэгч 27 компани даатгалын зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж байна. Даатгалын болон давхар даатгалын компаниудын нийт хөрөнгө 365.85 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 33.9 тэрбум төгрөгөөр буюу 10.2 хувиар өссөн байна. Энэхүү өсөлт нь зарим даатгалын компанийн үйл ажиллагаа өргөжиж, хуримтлагдсан ашиг, хураамжийн орлого түүнийг дагаад даатгалын нөөц сан нэмэгдсэнтэй холбоотой юм. Мөн 57.3 тэрбум төгрөгийг давхар даатгалын хураамжийн зардалд зарцуулснаар даатгалын цэвэр хураамжийн орлого 132.1 тэрбум төгрөгт хүрсэн байна.

Давхар даатгалын компаниуд 2.1 тэрбум төгрөгийн давхар даатгалын хураамж төвлөрүүлж, үүнээс 1.7 тэрбум төгрөгийг гадны давхар даатгагчид давхар даатгалын хураамж /retrocession/ хэлбэрээр шилжүүлжээ. “Үндэсний давхар даатгал” ХК нь 2018 онд 522 сая төгрөгийн, 2019 онд 18 сая төгрөгийн нөхөн төлбөрийг тус тус олгосон байна. 2019 онд ердийн болон урт хугацааны даатгалын компаниуд нийт 57.3 тэрбум төгрөгийн давхар даатгалын хураамжийн зардал гаргасан бөгөөд үүний 3.7 хувь буюу 2.1 тэрбум төгрөгийг дотоод давхар даатгагчдад даатгуулахад зарцуулсан байна.

Эх сурвалж: www.frc.mn

2020-04-14

Дэлхийн улс оронд тархсан халдварт өвчнөөс үүдэн эдийн засагт үүсээд буй хүндрэл бэрхшээлийг даван туулах, эрсдлийг бууруулах зорилгоор малчдад тулгарч буй асуудлуудыг шийдэхэд санаачлага гаргахыг хүсч ХХААХҮ-ийн сайд Ч.Улаан МОНГОЛ БАНК, ХААН БАНК, ТӨРИЙН БАНК-ны удирдлагуудад хандан санал хүргүүллээ.

Уг саналд, Дэлхий дахинаа тархаад байгаа шинэ коронавирусийн халдвар цар тахлын байдалд шилжиж ард иргэдийн аж амьдрал, бизнесийн үйл ажиллагаанд эрсдэлт нөхцөл байдал үүссэнийг хохирол багатай даван туулах, иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын үйл ажиллагааг идэвхжүүлэхийн тулд Монгол Улсын Засгийн газраас дэс дараатай олон арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байна. Улсын онцгой комиссоос хөл хорио тогтоох, үйлдвэр, худалдаа, тээвэр зэрэг хүн ам олноор төвлөрөл үүсгэн ажилладаг салбаруудын үйл ажиллагааг түр хугацаанд зогсоох зайлшгүй арга хэмжээ авч байгаа нь ноос, ноолуур, арьс, шир, мах зэрэг мал аж ахуйн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний борлуулалтаас өрхийн дийлэнх орлогоо бүрдүүлдэг малчид, хөдөөгийн хөдөлмөрч иргэдийн хувьд эдийн засгийн туйлын хүндрэлтэй нөхцөл байдал үүсгэж байна. Сүүлийн жилүүдийн судалгаанаас үзэхэд малчид ноолуурын орлого орох үе болох 3-5 дугаар сард зээлийн эргэн төлөлтөө хийхээр тааруулан зээл авдаг байна. Банкууд ч үүнийг харгалзан үзэж зээлээ өгдөг байна. Коронавирусийн тархалтаас үүдэн энэ жил дээрх горим, хугацаа алдагдахад хүрч байгаа нь малчдаас огт хамааралгүй гэдгийг бүгдээрээ мэдэж байгаа билээ. Засгийн газраас ноолуурын салбарын үйл ажиллагааг хэвийн явуулах, ажлын байраа хадгалах болон малчдын орлогыг бууруулахгүй байх зорилгоор ноолуур худалдан авахад зориулан жилийн 3.0 хувийн хүүтэй, 300.0 хүртэл тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийг үйлдвэрлэгчдэд олгуулах, хүүгийн зөрүүг төсөв хариуцахаар шийдвэрлээд байна. Хөнгөлөлттэй зээлийг холбогдох дүрэм, журмын дагуу зохицуулж, олгож эхлэхэд тодорхой хугацаа шаардагдаж байна. Энэ хооронд малчдыг зээлээ цаг хугацаанд нь төлөх шаардлагыг арилжааны банкны зүгээс хүчтэй тавьж байгаа нь хүндрэл бэрхшээл үүсгэж байна.

Засгийн газраас Монголбанк болон Монголын банкуудын холбоотой удаа дараа зөвлөлдөж, эдийн засагт бий болсон хүндрэлийн үед зээлдэгчдээ хамгаалж дэмжих зорилгоор зээлийн гэрээг шинэчлэх, хугацааг сунгах, хөнгөлөлт, чөлөөлөлт үзүүлэх боломжуудыг ашиглах замаар зээлдэгчдээ дэмжих талаар ойлголцсон билээ. Малчдын зээлийн үндсэн төлбөр, хүүгийн төлөлтийн хугацааг 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг хүртэл хойшлуулах, энэ үед нэмэгдүүлсэн хүү, алданги тооцохгүй, аливаа шимтгэл, хураамж авахгүй байх зэргээр хүн амын хүнс, эх орны үйлдвэрүүдийн түүхий эд үйлдвэрлэгч малчдаа дэмжиж ажиллахыг хүсч байна. Малчдын зээлийн хугацааг сунгаж шийдвэрлэснээр ноолуур бэлтгэлийн ажлыг Засгийн газрын бодлогын дагуу зохион байгуулах, үүний үр дүнд малчдын орлого нэмэгдэж зээлээ төлөх чадавхи сайжрах, боловсруулах үйлдвэрүүд түүхий эдээ хөнгөлөлттэй зээлээр бэлтгэж үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулах, ажлын байраа хадгалж үлдэх боломж бүрдэнэ.

Хамтран ажиллахыг санал болгож байна.

 Монголын банкны холбоо, Төрийн банк, Хас банк, Худалдаа хөгжлийн банк, Голомт банк, Богд банк, Ариг банк, Кредит банк, Хаан банк, Чингис хаан банк, Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банк, Капитрон банк, Тээвэр хөгжлийн банк, Улаанбаатар хотын банкуудад тус тус санал хүргүүллээ.

Уг саналд “Covid-19” короновирусын халдварын улмаас үүсээд буй нөхцөл байдалтай холбогдуулан Онц байдлын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1.4, 16 дугаар зүйлийн 16.1.8 дахь заалтыг үндэслэн тус яаманд жижиг, дунд үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгчдэд тулгамдаж буй асуудлыг шийдвэрлэх, ажлын байрыг хадгалах бүх талын арга хэмжээг авч ажиллах үүрэгтэй “Жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан гамшгийн эрсдлээс хамгаалах штаб”-ыг байгуулан ажиллаж байна.

          Иймд та бүхнийг энэ цаг үед хүн амын болоод эдийн засгийн өсөлт, хөгжилтэй  үйл ажиллагаагаа уялдуулж, нийгмийн хариуцлагын хүрээнд жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ, хоршоодод олгосон зээлийн үндсэн төлбөр, хүүгийн төлөлтийн хугацааг хойшлуулах, хүү, алдангиас чөлөөлөх, сэргээн босголтын үеийн зээлийн хүүг бууруулах чиглэлээр дэмжлэг үзүүлж хамтран ажиллах саналыг хүргүүлж байна. Та бүхнийг улс орон, ард түмнээ дээдэлсэн шийдвэр гаргана гэдэгт итгэлтэй байна. Хамтын ажиллагаанд талархсан, ХХААХҮ-ийн сайд Ч.Улаан гэжээ.

2020-04-13

Дэлхий нийтэд хурдацтай тархаж байгаа корона вирусын халдвараас үүсээд байгаа айдсыг бууруулах, иргэдийг эдийн засгийн хүндрэлд орохоос хамгаалахад хувь нэмрээ оруулах, харилцагчдаа эрсдэлээс хамгаалах зорилгоор манай улсын даатгалын компаниуд гэрээнийхээ нөхцөлд өөрчлөлт оруулан ажиллаж байна.

Монгол даатгал

Гадаадад зорчигчийн гэнэтийн ослын даатгалыг сонгон үйлчлүүлсэн даатгуулагч нь тухайн улсад зорчиж байх үед дэгдэлт үүсээгүй, хөл хорио тавигдаагүй байх үед зорчсон тохиолдолд Covid-19 өвчлөлтэй холбоотой эрсдэл нь даатгалын хамгаалалтад гэрээний дагуу орно.

Эх сурвалж: https://www.mongoldaatgal.mn/

Бодь даатгал

Бодь даатгал Эрүүл мэндийн даатгалын хүрээнд Сovid-19 туссан тохиолдолд таны эмчилгээний зардлыг хариуцна. Эмчийн зааврын дагуу худалдан авсан эм тариа, шинж тэмдгийн дагуу онош тогтоолгохоор өгсөн шинжилгээ, хэвтэн эмчлүүлэх үед гаднаас худалдан авсан эм тарианы зардал, даатгуулагч өөрөө төлсөн эмчилгээний зардал зэргийг хариуцна. Онош батлагдахаас өмнө тусгаарлагдан зардлыг даатгал хариуцахгүй болно.

Эх сурвалж: https://bodi-insurance.com/personal-life-and-health-insurance/

Ард даатгал

Ард даатгал компаниас ArdMedicare олон улсын эрүүл мэндийн даатгалдаа COVID-19 вирусын халдварын эрсдэлийг хамрууллаа.

Эх сурвалж: https://arddaatgal.mn/

Хаан даатгал

Гадаад зорчигчийн гэнэтийн ослын даатгал нь даатгуулагч таныг гадаад улс оронд зорчих үед тань тохиолдох бүх төрлийн гэнэтийн осол болон хүнд өвчний улмаас үүсэх санхүүгийн хохирлыг нөхөн төлөх зорилго бүхий даатгал юм.

Дэлхий дахинд үүсээд буй “COVID-19” цар тахлаас улбаалан 2020.04.01-ээс өмнө гадаад зорчигчийн гэнэтийн ослын даатгал хийлгэсэн даатгуулагчдын хувьд гэрээнд заагдсан нөхөн төлбөрийг авах юм.

Эх сурвалж: https://khaandaatgal.mn/news/25

Нэйшнл лайф даатгал

Коронавирусын халдвараас урьдчилан сэргийлэх ажиллагаанд тэргүүн эгнээнд ажиллаж байгаа төрийн тусгай алба хаагчид, улсын эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагын ажилтнуудыг хамгаалах зорилгоор “Нэйшнл Лайф Даатгал” ХХК-н зүгээс үнэ төлбөргүй даатгалд хамруулахаар боллоо. Даатгалд хамрагдсанаар КОВИД 19 өвчнөөр оношлогдвол даатгуулагчид 500 мянган төгрөгийг, уг өвчний улмаас амь насаа алдвал гэр бүлд нь 12 сая төгрөгийн нөхөн төлбөрийг олгох юм.

Эх сурвалж: https://nlic.mn/

2020-04-08

Дэлхийн банкны “Экспортыг дэмжих” төсөл нь ХХААХҮЯ-ны харъяанд шилжин ирсэний дагуу үйл ажиллагааны чиглэлээ шинэчлэн тодорхойлох зорилгоор доорх судалгааг авч байгаа тул экспортлогч болон цаашид гадаадад бараа бүтээгдэхүүнээ экспортлох сонирхолтой аж ахуйн нэгжүүдийг идэвхитэй оролцож, хамтран ажиллахыг урьж байна.  Судалгаанд оролцохыг хүсвэл ЭНД ДАРЖ оролцоно уу.

2020-04-07

Экспорт-импортын банк, Экспортын зээлийн агентлагуудын экспортлогчдод тулгамдаж буй санхүүгийн бэрхшээлийг шийдвэрлэх чиглэлээр авч буй арга хэмжээ, шийдвэрүүдэд Герман улсын Оффенбург их сургуулийн Олон улсын бизнесийн профессор Андреас Класены хийсэн дүн шинжилгээг та бүхэнтэй хуваалцъя. Профессор Андреас Класен нь Монгол Улсад экспортын зээлийн даатгалыг нэвтрүүлэх чиглэлээр ажиллаж буй Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн зөвлөхөөр ажиллаж байна.

Дэлхий нийтэд коронавирусын тархалт эрчимжиж, хүн амын эрүүл мэндээс гадна бизнесийн ихэнх салбарын эрэлтэд сөрөг цохилтыг үзүүлээд байна. НҮБ-ын Худалдаа, хөгжлийн бага хурал буюу UNCTAD энэ онд эдийн засгийн тодорхойгүй байдал дэлхийн эдийн засагт хоёр их наяд долларын нөлөөг үзүүлнэ гэж тооцоолжээ. Европын экспорт эрхлэгчид, ялангуяа жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн хувьд хариу арга хэмжээ авах чадвар хязгаарлагдмал байдаг тул томоохон бэрхшээлтэй тулгарч байна. Франц, Герман, Итали зэрэг орнуудын бизнес эрхлэгчид дараах шалтгаануудын улмаас дарамтад орж байна.

Нэгдүгээрт, эрэлт гэнэт огцом буурч, хагас боловсруулсан бараа бүтээгдэхүүний хомсдолоос улбаатай нийлүүлэлтийн сүлжээ тасалдаж, зээлийн даатгалын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ болон арилжааны зээл багасч, буурсанаас үүдэн санхүүгийн цочрол бий боллоо. Хэд хэдэн салбарт үйлдвэрүүд үйл ажиллагаагаа зогсоосноор дэлхий нийтээр нийлүүлэлтийн тал дээр бэрхшээл үүсээд байна. Санхүүгийн бэрхшээл аль хэдийнэ тулгарч эхэлсэн бөгөөд төлбөрийн чадвартай болон төлбөрийн чадвар бага компаниудын аль алинд нь хөрвөх чадварын асуудлууд урган гарч ирсээр. Хоёрдугаарт, өнгөрсөн жилээс л экспорт эрхлэгчдийн гадаад орчны хүчин зүйлст эрс өөрчлөлт гарч эхэлсэн. Доналд Трампын Хятад болон Европын холбоотой хийж буй худалдааны дайн үүний зөвхөн ганц жишээ. Засгийн газрууд бүс нутгийн болон олон талт худалдааны стратегиэ цуцалсаар байгаа нь дэлхий нийтийг худалдааны бодлогын тодорхойгүй байдалд хүргэж, улмаар олон улсын худалдаа дарамт шахалтад орж байна. Гуравдугаарт, сүүлийн арван жилийн хугацаанд хөгжиж буй зах зээл, хөгжиж буй эдийн засагтай орнууд Испани эсвэл Их Британи зэрэг дэвшилтэт эдийн засагтай орнуудтай харьцуулахад өсөлтөд илүү ач холбогдол хандуулах болсон. South-South trade буюу хөгжиж буй орнууд хоорондын худалдаа илүү чухлаар тавигдах болж, Европ дахь уламжлалт аж үйлдвэржсэн орнуудын харилцаа холбоог улам бүр муутгаж байна.

Европын холбооны ихэнх Засгийн газар коронавирусын дэгдэлт нь жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд шууд хохирол учруулж байгааг хүлээн зөвшөөрлөө. Зээлийн урсгал хязгаарлагдмал байна. Тухайлбал, зээлийн нөхцөл, барьцаа хөрөнгийн шаардлагыг хангасан зээлдэгчид хүртэл арилжааны банкаас зээл авч чадахгүй байгаагаас үүдэн эргэлтийн хөрөнгийн асуудалд орж, улмаар экспортлогчид экспортын даатгалын хамгаалалт аваагүй бол захиалгаа нийлүүлэх боломжгүйд хүрч байна. Дэлхий нийтийн бодлогын тодорхойгүй байдлаас гадна гадаад худалдан авагчдын санхүүгийн эрсдэл нэмэгдэж буй энэ үед экспортлогчдод экспортын гүйлгээний эрсдэлээ хаахад даатгалын хамгаалалт улам бүр шаардагдах боллоо.

Экспорт эрхлэгчдийн зах зээлийг тэлэх, өрсөлдөөнийг дэмжих зорилгоор Засгийн газрууд оновчтой бодлого, стратеги боловсруулан, хэрэгжүүлж ирсэн. Өрсөлдөх чадвартай улс байх эсэх нь экспортын санхүүжилтийн арга хэрэгсэл болон баталгаа даатгал зэрэг эрсдлийг бууруулах механизм, тогтолцоог хэрэгжүүлэх төрийн бодлого, хөтөлбөртэй нягт уялдаатай байдаг. Тиймээс ч хэдэн арван жилийн өмнөөс экспорт-импортын банк, экспортын зээлийн агентлагууд байгуулагдан, хувийн хэвшлийн санхүүжилтийг дэмжих, тогтвортой байлгахад чиглэсэн катализаторын үүргийг гүйцэтгэж байна. Эдгээр байгууллага олон улсын худалдаанд туйлын чухал үүргийг гүйцэтгэдэг нь дэлхийн санхүүгийн хямралын үед нотлогдсон. Коронавирусын дэгдэлтийн улмаас дэлхий нийт ахин тууштай, шийдэмгий бодлого, арга замыг эрэлхийлж, хэрэгжүүлэх шаардлага тулгарч байна. Арилжааны банкууд зээлийн урсгалыг хадгалах боломжгүй болсон үед Экспорт-импортын банкууд болон экспортын зээлийн агентлагууд, цаашлаад төрөөс экспорт эрхлэгчид, ЖДҮ эрхлэгчдийг  дэмжих, шийдлээр хангах хэрэгтэй. 

          ГЭХДЭЭ ХЭН ШИЙДЛИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ВЭ?

Европын комисс нь түр хугацаанд төрөөс авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг баталж гишүүн орнуудад эдийн засгийн уян хатан дэмжлэг үзүүлэх нөхцлийг хангалаа. Уг арга хэмжээнд 5 төрлийн дэмжлэгийг тусгажээ. Үүнд:

1.    Төлбөрийн чадварын яаралтай хэрэгцээг шийдвэрлэх зорилгоор шууд буцалтгүй тусламж олгох

2.    Олон нийтэд зээл, хөнгөлөлттэй хүүтэй зээл үргэлжлүүлэн олгох зорилгоор арилжааны банкуудад төрөөс баталгаа гаргах

3.    Банкуудад шууд тусламж, дэмжлэг олгох

4.    Гадаад худалдааны эрсдэлийг бууруулах уян хатан бодлого, хэрэгслийг ашиглах

5.    Зах зээлийн бус эрсдэлүүдийг хаах арга зам буюу шаардлагатай тохиолдолд экспорт-импортын банк, экспортын зээлийн агентлагууд богино хугацаат экспортын зээлийн даатгалын үйлчилгээг үзүүлэх нөхцлийг бүрдүүлэх

Уг арга хэмжээ, зааварчилгааны хүрээнд экспорт-импортын банк, экспортын зээлийн агентлагууд жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгчдэд зориулсан тээвэрлэлтийн өмнөх санхүүжилтийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд анхаарал хандуулж байна. Тухайлбал, Дани улсын EKF Экспортын зээлийн агентлаг нь ЖДҮ эрхлэгчдэд нийт 1.25 тэрбум кроны үнэлгээтэй эргэлтийн хөрөнгийн баталгаа /зээлээ төлөхгүй байх эрсдэлийн 80%-ийн хамгаалалттай/-ны хөтөлбөрийг танилцууллаа. Австри улсын OeKB грүп нь эргэлтийн хөрөнгийн баталгааны сангаа 2 тэрбум еврогоор нэмэгдүүлэн нийт 7 тэрбум евро болгов. Швед улсын  EKN Экспортын зээлийн агентлаг нь эргэлтийн хөрөнгийн бүтээгдэхүүний хамгаалалтын хувийг нэмэгдүүлэх боломжийг нягталж байна. Түүнчлэн Эстони улсын хувьд зээлийн барьцаа хөрөнгийн төсвийг 500 сая еврогоор нэмэгдүүлж, 1.5 тэрбум болгосноос гадна 50 сая евро бүхий хөрөнгө оруулалтын зээлийн хөтөлбөрийг танилцууллаа.

Европын Комисс ба зарим гишүүн орнуудын хамтарсан үйл ажиллагааны дагуу экспорт-импортын банк, экспортын зээлийн агентлагууд нэрлэсэн зах зээлийн эрсдэлүүд болон OECD-ийн гишүүн орнуудад хамгийн уртдаа 2 жил хүртэлх хугацаанд хийх экспортын гүйлгээний эрсдэлийг хамгаалах даатгалын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ үзүүлэхээр бэлтгэж байна.

Хямралын үед экспортын гүйлгээний эрсдэлийн үнэлгээг сайтар, нягт хийх шаардлагатай боловч Словак тэргүүтэй зарим орнуудын экспорт-импортын банк, экспортын зээлийн агентлагууд илүү уян хатан бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд анхаарал хандуулж байна. Чех улсын EGAP зээлийн даатгалын корпораци даатгуулах хүсэлт болон нөхөн төлбөрийг хурдан хугацаанд шийдвэрлэж байна.

Дани улсын Засгийн газар их хэмжээний эргэлтийн хөрөнгийн санг үүсгэж, өндөр хохирлыг улсын төсвөөс гаргахаар шийдвэрлэсэн бол Норвеги улс экспортын зээлийн агентлагаа агаарын тээврийн салбарт шинэ баталгааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх нөхцлийг бүрдүүлэв. Түүнчлэн Польш улсын KUKE экспортын даатгалын компани нь бүх дунд болон урт хугацаат экспортын зээлийн шинэ төслүүдийн гүйлгээний бүх эрсдэлийг хамгаалахаар болжээ.

Ийнхүү хөгжингүй болон хөгжиж буй орнууд экспортын зээлийн агентлагийг байгуулан экспортыг санхүүжүүлж, экспортын зах зээл дэх эрсдэлийг бууруулж байна.  Олон улсын худалдаа нь санхүүгийн орчин түүн дотроо эргэлтийн хөрөнгө, худалдааны зээлийн системтэй нягт холбоотой. Манай улсын хувьд уул уурхайн бус салбарт үйл ажиллагаа эрхэлж буй экспортлогчдын хувьд экспортын бүтээгдэхүүнийг төрөлжүүлэх, ажлын байр бий болгох, бизнесийн орчныг дэмжих шаардлагатай байгаа билээ. Энэ ч утгаараа Монгол Улсын Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого, Эдийн засгийг сэргээх хөтөлбөр, Монгол Улсын Эдийн засгийн гадаад харилцааны хөтөлбөр, Экспортыг дэмжих үндэсний хөтөлбөрүүдэд тус тус экспортын санхүүгийн бүтээгдэхүүнийг бий болгох замаар экспортлогч үндэсний үйлдвэрлэгчдийг дэмжихийг тусгасан байдаг.

Уг стратегийн зорилго, бодлогын орчинд нийцүүлэн Монгол Улсын Засгийн газар, Олон Улсын Хөгжлийн Ассосиаци /ОУХА/-ын хооронд байгуулсан Санхүүжилтийн хэлэлцээрийн дагуу Экспортыг дэмжих төслийг хэрэгжүүлж байна. Энэхүү төсөл нь уул уурхайн бус салбарын ЖДҮ эрхлэгчдийн экспортын чадавхыг бэхжүүлэх болон экспортын зах зээлд нэвтрэх боломжийг өргөжүүлэх зорилготой.

Төслийн нэгдүгээр бүрэлдэхүүн хэсгийн хүрээнд Үндэсний давхар даатгал ХК нь экспортын зээлийн даатгалыг Монгол Улсад нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна. Бусад улсуудын адилаар Монгол Улсад экспортын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж буй ЖДҮ эрхлэгчид арилжааны банкуудаас хангалттай хэмжээний эргэлтийн хөрөнгийн зээл, бүтээгдэхүүн авахад бэрхшээлтэй тулгардаг. Эргэлтийн хөрөнгийн санхүүжилтийн асуудлыг шийдвэрлэснээр нэмэлт материал, цалин хөлсний асуудлыг шийдэж улмаар нээлттэй дансны нөхцлөөр бараа, бүтээгдэхүүнээ экспортолж борлуулалтаа эрчимтэй өсгөх боломжтой юм. Ингэснээр экспортын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж буй ЖДҮ эрхлэгчдийн зах зээлд өрсөлдөх чадвар өснө. Экспортын даатгалын бүтээгдэхүүнийг зах зээлд нэвтрүүлснээр экспортын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж буй, эрхлэхийг зорьж буй ЖДҮ эрхлэгчид экспортын даатгалын гэрээг барьцаа хөрөнгөөр ашиглан эргэлтийн хөрөнгийн санхүүжилтийн асуудлыг шийдвэрлэх боломжтой болно.

Түүнчлэн ЖДҮ эрхлэгчид бараа, бүтээгдэхүүнээ нээлттэй дансны нөхцлөөр борлуулснаар экспортын хэмжээгээ өсгөж, өрсөлдөх чадвараа нэмэгдүүлэх давуу талтай ч улс төрийн болон арилжааны өндөр эрсдэлээс үүдэн их хэмжээний хохирол амсдаг. Хилийн чанад дахь худалдан авагчийн эрсдэлийг бууруулах худалдааны санхүүжилтийн хэрэгсэл болох экспортын даатгал нь жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчид экспортын хэмжээгээ болон өрсөлдөх чадварыг сайжруулахад ашиглах уян хатан нөхцөл бүхий чухал санхүүгийн хэрэгсэл юм. Өөрөөр хэлбэл, уг арилжааны бус бодлогын даатгалын схемийг бүрдүүлснээр Монгол Улсын уул уурхайн бус салбарын жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн экспортын чадавх бэхжиж, экспортын зах зээлд нэвтрэх боломж өргөжнө. 

Үндэсний давхар даатгал ХК нь 2020 онд экспортын зээлийн даатгалын хоёр төрлийн бүтээгдэхүүн /Эргэлтийн хөрөнгийн санхүүжилтийн даатгал, нийлүүлэгчийн зээлийн даатгал/-ийг зах зээлд нэвтрүүлэн дараах үндсэн хоёр асуудлыг шийдвэрлэхээр ажиллаж байна. Үүнд:

1.    Бүтээгдэхүүн боловсруулалт буюу үйлдвэрлэлийн үе шатанд барьцаа хөрөнгө шаардахгүйгээр эргэлтийн хөрөнгийн зээл авах бололцоог бий болгох;

2.  Нийлүүлэгчийн зээлээр дамжуулан нээлттэй дансаар худалдаа хийсэн тохиолдолд зээлийн хугацааг сунгаж төлбөрийн нөхцлийг сайжруулснаар Монгол Улсын экспортлогчдын өрсөлдөх чадварыг сайжруулах

Бүтээгдэхүүний танилцуулга бичлэгийг https://www.youtube.com/watch?v=i8UuetQ5wp4&t=8s, https://www.youtube.com/watch?v=aM_W5LsW8b8&t=2s холбоосоор дамжуулан үзэх боломжтой ба санал, хүсэлт, асууж тодруулах зүйл байвал компанийн 7577-0002 утсаар болон info@mongolianre.com хаягаар холбогдох боломжтой.

2020-04-06

Үндэсний давхар даатгал ХК нь одоогийн байдлаар малын индексжүүлсэн даатгалаас гадна дотоодын даатгалын компаниуд болон гадаадын давхар даатгалын компаниудтай хамтран факультатив төрлийн давхар даатгалын гэрээг хийсэн бөгөөд эдгээр гэрээнд хөрөнгө, хариуцлага, агаарын хөлгийн их бие болон сэлбэг хэрэгсэл, агаарын хөлгийг өмчлөх, эзэмших ашиглахтай холбоотой хариуцлага, гэнэтийн осол, бизнес тасалдал, төлбөр тасалдал, хуулийн хариуцлага, газар тариалангын давхар даатгалын хэлбэрүүдийг багтаасан байна. Мөн хоёр даатгалын компанитай трити төрлийн гэрээг хийгээд байна.

Үндэсний давхар даатгал ХК нь дээрх хэлбэрийн даатгалуудаас гадна ил уул уурхайн бүхий л төрлийн эрсдэлийн давхар даатгалыг хийн эхэлж байгаа ба энэхүү даатгалын хүрээнд Практикал даатгал ХХК-тай уул уурхай, хөдөө аж ахуйн хүнд болон тусгай зориулалтын машин механзмын давхар даатгал, ерөнхий хариуцлага, удирдах ажилтны хариуцлага, ачаа тээврийн, мэргэжлийн хариуцлагын давхар даатгал хийхээр хамтран ажиллахаар гэрээг хийгээд байна.

2020-03-25

Малын индексжүүлсэн даатгал /МИД/-ын борлуулалтыг цахим хэлбэрээр борлуулах платформ боловсруулах зөвлөх нь МИД-ын борлуулалтын суваг нэмэх, малчдын МИД-д даатгуулах үйл ажиллагааг хялбарчлах, хурдан шуурхай болгох, даатгуулагчдыг мэдээллээр хангах, даатгуулагчийн болон даатгалын зүйлийн мэдээллийн үнэн зөв байдлыг хянах зорилгоор пос аппликейшн болон вэб аппликейшн боловсруулах, одоогийн ашиглагдаж байгаа системийн сайжруулалт, өөрчлөлт хийх ажлыг гүйцэтгэнэ. 

Пос болон вэб аппликейшн нь дор дурьдсан үйлдлүүдийг хийдэг байхаар боловсруулагдана. Үүнд:

ПОС аппликейшн нь

• Малчны бүртгэл хийх. 
• Малчны бүртгэл шалгах, хянах /Хур системээс/
• Даатгалын гэрээ танилцуулах. 
• Даатгуулах малын төрөл, тоо шалгах  /Хур системээс/
• Даатгуулах малын тоо болон төлөх хураамжинд тулгуурлан тооцооллыг хийж харуулах. 
• Даатгалын хүсэлтийн маягт бэлтгэх. 
• Тооцоололд суурилан даатгалын хүсэлтийг бүртгэх. 
• Төлбөр төлөлт хийх. 
  
  • Даатгалын хураамж төлөх хэсэг. 
  • Qpay, болон бусад суваг. 
• Баталгаажуулалт хийх. 
• Төлбөр төлөлтийн мэдээллийг хянан баталгаажуулах. 
• Нөхөн төлбөрийн болон бусад шаардлагатай мэдээлэл хүргэх. 

Вэб аппликейшн нь

• Пос аппликейшн сувгаар орж ирсэн борлуулалтын мэдээг харуулах 
• Төлбөрийн мэдээллийг хянах 
• Эзэмшиж буй малын мэдээлэл хянах /Хур системээс/
• Шинэ сувгаар орж ирсэн борлуулалтын мэдээг хуваарилах 
• Нөхөн төлбөр мэдээлэх 
• Үр дүнг тайлагнах

Сонгон шалгаруулалтад оролцох хүсэлт гаргагч нь 2020 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрийн 16 цагаас өмнө дараах баримт бичгийг ирүүлнэ. Үүнд:

• Компанийн болон үйл ажиллагааны танилцуулга
• Өнгөрсөн хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлын мэдээлэл
• Компанийн гэрчилгээ, тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээний хуулбар
• Ажил гүйцэтгэх төлөвлөгөө, хуваарь
• Үнийн санал

Баримт бичгийг хүргүүлэх, нэмэлт мэдээлэл лавлахдаа Монгол улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, 1 дүгээр хороо, 5 дугаар хороолол, Чингисийн өргөн чөлөө, 10 Б байр, (14251), Бизнес тауэр, 20 давхар Үндэсний давхар даатгал ХК /Утас: 7577-0002/ хаягт хандана уу.

2020-03-24

Covid-19 өвчин дэлхий нийтээр тархсанаас болж Олон Улсын Олимпын Хороо энэ зун зохион байгуулагдах Токио 2020 зуны олимпын наадмыг хойшлуулах шийдвэр гаргажээ. Түүнээс өмнө Канад, Австрали зэрэг улсууд Токиогийн олимпд тамирчдаа явуулахгүй гэж мэдэгдэж байсан.

Тэгвэл олимп хойшлогдсоноор дэлхийн тэргүүлэгч давхар даатгалын компани болох Swiss Re компани Event cancellation insurance буюу томоохон арга хэмжээ цуцлагдахад нөхөн төлбөр олгох даатгалаар 250 сая ам.долларын нөхөн төлбөр олгох урьдчилсан тооцоо гаргасан байна. Арга хэмжээ цуцлагдахаас сэргийлсэн уг даатгалыг олон улсад их ашигладаг бөгөөд зөвхөн олимп биш өөр бусад спортын тэмцээн, урлагын тоглолт цуцлагдаж уг даатгалын нэхэмжлэл ихсэн төлөвтэй байна гэж мэдээлжээ.

Япон Улс нь Токиогийн олимпыг зохион байгуулахад 12.6 тэрбум ам.доллар зарцуулсан гэж байгаа ч дотоодын аудитын компаниуд хоёр дахин илүү зардал гаргасан гэж таамаглаж байгаа юм.

Эх сурвалж: www.insurancetimes.co.uk

2020-03-16

Аялалын даатгалд онгоц хойшлох, ачаа саатахаас өөр нэг чухал хамгаалалт нь аялах хугацаан дахь эрүүл мэндийн эрсдэлийн хамгаалалт юм. Аялалын даатгалд пандемик халдварын үеийн эрсдэлийг даатгалын компаниуд даатгадаг байсан бол 2003 онд SARS ханиад гарсны дараа даатгалын болон давхар даатгалын компаниуд тус эрсдэлийг даатгахаа больсон байсан.

Харин одоо зарим даатгагчид даатгалын нөхцөлөө өөрчлөн  аялагчдын таагүй нөхцөл байдлыг бууруулахыг эрмэлзэж байна. Даатгалын томоохон компаниудын нэг болох Аллианз компани коронавирустай холбогдон гарах аялал цуцалсан болон эрүүл мэндийн зарим зардлын нэхэмжлэхийг тодорхой хугацаанд хүлээн авч, даатгуулагчдад нөхөн төлбөр олгохоор боллоо. 

Та аялалд явах, гадны улс руу бизнес уулзалтад явахаар бол аялалын даатгал заавал хийлгээрэй. Мөн даатгалын гэрээнд гадны улсад зорчих үед эрүүл мэндийн хамгаалалтад ямар эрсдэлүүд тусгагдсан байгааг сайтар шалгаж байхыг зөвлөж байна.

2020-03-09

“Үндэсний давхар даатгал” ХК нь дотоодын даатгалын зах зээлд уул уурхайн эрсдэлийг давхар даатгах үйлчилгээг зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан гаргаж байна. Үүнтэй холбогдуулан “Практикал даатгал” ХХК-тай анхны гэрээгээ байгуулж байна. Энэхүү гэрээнд Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайван болон “Практикал даатгал” ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Э.Баярмагнай нар тус тус гарын үсэг зурав.

Тус гэрээг байгуулснаар “Практикал даатгал” ХХК-д тоног төхөөрөмж, машин механизм, хариуцлагаа даатгуулсан уул уурхайн үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүд бүхий л төрлийн эрсдэлүүдээс бүрэн хамгаалагдах боломжтой юм.

  “Үндэсний давхар даатгал” ХК нь Монгол Улсын даатгалын зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа цорын ганц давхар даатгалын үндэсний компани төдийгүй 2014 онд байгуулагдаж дотоодын зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлан олон улсын стандартад нийцсэн давхар даатгалын үйлчилгээг үзүүлж байна. Тус компани нь А.М Бэст агентлагийн /A.M Best/  “AА-“ болон “А-“ үнэлгээтэй дэлхийн шилдэг компаниуд болох СКОР /SCOR/, Ханновер Ре /Hannover Re/, ЖИК Ре /GIC Re/ зэрэг компаниудад уул уурхайн эрсдэлээ давхар даатгуулсан юм. 

“Практикал Даатгал” ХХК нь 2003 онд байгуулагдаж, харилцагчдынхаа хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн даатгалын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг хүргэж ажиллаж байгаа ба тэр дундаа уул уурхай, үйлдвэрлэлийн салбарт мэргэшин ажилласаар ирсэн байна. Тус компани нь “Үндэсний Давхар Даатгал” ХК-тай гэрээ байгуулснаар уул уурхайн тоног төхөөрөмж, машин механизм, хариуцлагын даатгалын эрсдэлийг дотоодын зах зээлд даатгах чадвараа нэмэгдүүлж байгаагаараа онцлогтой. “Практикал Даатгал” ХХК нь төв оффис болон орон нутгийн 20 салбарууддаа ISO 9001:2015 хэрэгжүүлсэн анхны даатгалын компани юм.

2020-03-09

Биднээс хамгийн их асуудаг асуулт бол давхар даатгалын компани бусад даатгалын компаниас юугаараа ялгаатай вэ гэдэг асуулт юм. Уг асуултад ерөнхийд нь хариулбал даатгалын компанийг даатгадаг компани гэж хэлж болно.

Та өөрийн автомашин болон эд хөрөнгөө даатгуулж байгаа даатгалын компанийг анхлан даатгагч гэж ойлгож болно. Эдгээр анхлан даатгагчид өөрийн санхүүгээ болзошгүй эрсдэлээс хамгаалж дахин дараагийн шатны даатгал болох давхар даатгалын компанид даатгуулдаг. Ийнхүү таны автомашин, байшинг даатгасан даатгалын компани эрсдэлийнхээ тодорхой хувийг давхар даатгалын компанид шилжүүлж таныг болон өөрийн компанийг болзошгүй эрсдэлээс хамгаалдаг байна. Товчоор хэлбэл давхар даатгал нь даатгалын компаниудыг санхүүгийн эрсдэлээс хамгаалаад зогсохгүй компанийн үйлчлүүлэгчийг хохирлоос хамгаалдаг юм.

Үүний нэг томоохон жишээ бол 2008 оны санхүүгийн хямрал болон томоохон байгалийн гамшгийн үед учирсан их хэмжээний хохирлууд юм. Олон тэрбум, их наяд долларын хохиролтой гамшгийн үед зарим даатгалын компаниуд төлбөрийн чадваргүй болж хэрэглэгчид нөхөн төлбөрөө авч чадахгүй болох зэрэг эрсдэлийн үр дагаврууд гардаг. Энэ үед давхар даатгал ажилладаг.

2020-03-06

Малын индексжүүлсэн даатгал /МИД/-ын борлуулалт энэ оны 01 дүгээр сарын 01-ний  өдрөөс Улаанбаатар хотын 9 дүүрэг, 330 сумдад эхэллээ. Энэ жил нийт 10 даатгалын компани болох Ард даатгал ХК, Бодь даатгал ХХК, Монгол даатгал ХК, Монре даатгал ХХК, Миг даатгал ХХК, Мөнх даатгал ХХК, Номин даатгал ХХК, Практикал даатгал ХХК, Тэнгэр даатгал ХХК, Хаан даатгал ХХК-ууд МИД-ын борлуулалтад оролцож, Хаан банк болон Төрийн банкууд зуучлан борлуулж байна.

2020 оны 03 дугаар сарын 02-ны өдрийн байдлаар нийт 4,000 гаруй малчин өрх 812,000 толгой малаа даатгуулаад байна. Үүнээс Баянхонгор аймагт хамгийн өндөр буюу нийт борлуулалтын 10 хувийг эзэлж байна.

Сүүлийн саруудад дэлхий даяар COVID-19 /корона вирус/ өвчин тархсанаас болж улс орны удирдлагууд ард иргэдээ өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор авч хэрэгжүүлж байгаа зарим арга хэмжээнүүд /багш сурагчдыг амраах, олон нийтийн арга хэмжээг хориглох, зарим байгууллагууд цагийн хязгаарлалттай ажиллах, орон нутаг хоорондын хөдөлгөөнийг хорих гэх мэт/-ээс шалтгаалан МИД-ын борлуулалтын үйл ажиллагаа удаашраад байна.  

Малчид, мал бүхий иргэд өөрийн харъяалагдах аймаг сумынхаа аль ч даатгалын компанийн төлөөлөгч, зуучлагч банкны салбаруудаар дамжуулан 6 дугаар сарын 30-ныг хүртэл даатгалдаа хамрагдах боломжтой. Мөн малчид та бүхэн даатгалын компанийн төлөөлөгч болон, зуучлагч банкаар дамжуулан малаа даатгуулснаар Хаан банк болон Төрийн банкнаас малчны зээлийн хүүгийн хөнгөлөлт эдлэх боломжтой.

2020-03-04

Монгол Улсын 2019 оны жилийн эцсийн мал тооллогын ажлыг энэ сарын 7-17-ны хооронд улс орон даяар амжилттай өрнүүллээ. Мал тооллогын урьдчилсан дүнг өнөөдөр ҮСХ-ны Эдийн засгийн статистикийн газраас танилцууллаа. Мал тооллогын урьдчилсан дүнгээр 2019 оны жилийн эцэст малын тоо 70 сая 949.9 мянган толгойд хүрч, өмнөх оныхоос 4.5 сая толгой буюу 6.8 хувиар өслөө.

Урьдчилсан дүнгээр нийт мал сүргийн дотор

§  Хонь 45.5 хувь

§  Ямаа 41.2 хувь

§  Үхэр 6.2 хувь

§  Адуу 5.9 хувь

§  Тэмээ 0.7 хувийг тус тус эзэлж байна.  

Энэ оны мал тооллогын урьдчилсан дүнгээр Архангай аймаг 6 сая 166.0 мянган толгой мал тоолуулж тэргүүлсэн бол, Хөвсгөл аймаг 6 сая 37.3 мянган толгой, Өвөрхангай аймаг 5 сая 625.0 мянган толгой, Төв аймаг 4 сая 978.7 мянган толгой, Хэнтий аймаг 4 сая 867.6 мянган толгой мал тоолуулжээ.

Архангай аймаг адуу, үхэр, хонины тоогоор, Өмнөговь аймаг тэмээний тоогоор, Баянхонгор аймаг ямааны тоогоор тэргүүлсээр байна.

Түүнчлэн мал тооллогын урьдчилсан дүнгээр 233.2 мянган малтай өрх тооллогод хамрагдсан нь өмнөх оноос нэг хувиар өсжээ.

Мөн 285 мянган малчин тоологдсон ба нийт малчдын 40 хувь нь зээлтэй байна. Зээл авсан малчдын 33 хувийг 35-44, 22 хувийг 25-30, 25 хувийг 45-54 насны малчид эзэлж байгаа юм.

Тооллогын урьдчилсан дүнгээр нийт малчдын 27.4 хувь нь нийгмийн даатгалд хамрагдсан бөгөөд эдгээр малчдын 60 хувь нь 35-54 насныхан байна.

Эх сурвалж: www.nso.mn

2020-03-02

Та бүхэнд даатгалын салбарын тухай сонирхолтой мэдээллүүдийг хүргэж байгаа билээ. Энэ удаад даатгалын салбарын маш чухал, бүр хамгийн чухал ч гэж хэлж болох актуарч гэж ямар мэргэжил болох тухай хүргэж байна.

“Актуарч хүн болон мафийн толгойлогч юугаараа ялгаатай вэ? гэвэл актуарч хүн энэ жил хичнээн хүн нас барах талаар хэлж чадах бол мафийн толгойлогч хэн хэн нас барахыг нэрлэж чадна” гэсэн наргиа байдаг. Учир нь актуарч бол математик, статистикийн суурьтай судалгаа шинжилгээ хийж, ирээдүйд гарах эрсдэлийг төсөөлөн, хэмждэг мэргэжилтэн юм.

Актуарын мэргэжил нь санхүүгийн аюулгүй байдлыг хангах, эрсдэлийг удирдах хэрэгцээ шаардлагаас үүссэн. Анхандаа, актуарч гэдэг үг нь аливаа асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд математик, статистикийн судалгаа хийдэг мэргэжилтнийг илэрхийлдэг байв.

Актуарын шинжлэх ухаан нь анх даатгалын салбараас үүсэлтэй бөгөөд актуарч нь 18 дугаар зууны үед амь даатгал, тэтгэврийн даатгал, эрүүл мэндийн даатгал, ердийн даатгал зэрэг даатгалын уламжлалт салбаруудад ажиллаж байлаа.

Харин одоо актуарын шинжлэх ухааныг илүү олон чиглэлд ашиглах болсны нэг томоохон салбар нь хөрөнгө оруулалт, санхүүгийн салбар юм. Өнөөдөр актуарчид хамтын сангийн компаниуд, хөрөнгийн менежментийн фирмүүд, арилжааны болон хөрөнгө оруулалтын банкнууд, болон санхүүгийн үйлчилгээ эрхэлдэг бусад аж ахуйн нэгжүүдэд хувь нэмрээ оруулан ажиллаж байна. Эдгээр салбарууд нь актуарчдын хувьд аажмаар уламжлалт салбар болж эхлээд байна.

Цаашид ч актуарчийн мэдлэг, ур чадварыг илүү өргөн зах зээл дээр ашиглах хэрэгцээ шаардлага гарч ирсээр байгаагаас байгууллагын эрсдэлийн удирдлага нь шинээр хөгжиж буй чиглэл юм. Дээр дурдсан санхүүгийн байгууллагуудаас гадна актуарчийн ажилладаг шинэхэн салбарууд бол зам, тээврийн хэрэгслийн үйлчилгээ, шуудан холбоо харилцаа, дулаан, цахилгааны эрчим хүч, байгаль орчин, байгалийн нөөц, засгийн газар, боловсролын салбарууд болоод байна.

Өргөжин хөгжиж буй эдгээр салбарууд нь актуарчдад илүү олон боломжуудыг нээн өгч, мэдлэг, чадварыг нь хөгжүүлэн, авьяасыг нь сорьж, тухайн мэргэжлийг улам нэр хүндтэй болгож байгаа юм.

2020-02-17

Та бүхэнд даатгалын салбарын түүхэнд олгож байсан томоохон нөхөн төлбөрүүдийн талаарх сонирхолтой мэдээллийг хүргэж байна.

2005 оны гурван хар салхи

Катрина, Рита, Вилма гэсэн гурван хар салхи нь 2005 онд 28 удаагийн хүчтэй шуургаар АНУ-ын урд хэсгээр их хэмжээний хохирол учруулжээ. 205 км / цаг хурдтай явган шуурга нь 169 тэрбум долларын хохирол учруулсан бөгөөд дан ганц Катрина хар салхины учруулсан хохирлын нөхөн төлбөрт 45 тэрбум ам.доллар өгсөн байна. Энэ нь Америкийн түүхэнд хамгийн их хохирол учруулсан байгалийн гамшгийн нэг хэвээр байна.

2008 оны санхүүгийн хямрал

2008 оны Уолл стрийтээс эхлэлтэй  дэлхийн санхүүгийн хямралын үеэр компани, хувь хүн гэлтгүй сүүлийн 100 жилд тохиогоогүй их хэмжээний хохирол амссан. Lehman Brothers-ын ипотекийн зээлийн хямрал болон төд удалгүй нүүрлэсэн дэлхийн санхүүгийн хүндрэл шууд хамааралтай байсан гэж үзэх нэг нь бий. Тухайн үед Америкийн даатгалын компаниудын төлсөн нөхөн төлбөр нь 21 их наяд ам.доллар байсан гэлцдэг. Гэхдээ уг тоо албан ёсны тоо биш бөгөөд нийт олгосон нөхөн төлбөрийн хэмжээ санхүүгийн нууц юм.

#сонирхолтоймэдээ #гадаадмэдээ 

2020-02-12

Дэлхийн томоохон даатгалын компаниудын нэг TQM компани Коронавирусын даатгалын үйлчилгээг Бангкок Даатгал компанитай хамтран нэвтрүүлж эхэллээ. Даатгалын үнэ нь 299 бахт (9.62USD) байх бөгөөд даатгалын гэрээ эзэмшигч тус өвчний улмаас нас барсан тохиолдолд 50.000 бахтын (1600USD) нөхөн төлбөр олгох юм. Энэхүү даатгал нь Коронавирусын тархалтаас үүсээд байгаа бүх нийтийн айдсыг бууруулах зорилготой ажээ. Бангкок даатгалын компаниас коронавирусын тохиолдол нь эрүүл мэндийн даатгал хэрэгтэй зүйл гэдгийг Тай иргэдэд ойлгуулж байна гэж мэдээлсэн байна. Коронавирус зүүн өмнөд Азийн хоёр дахь том зах зээл болох Тайланд Улсад Хятадын дараа буюу тархалтаараа хоёрдугаарт бичигдэж байна. Тайланд Улсад жуулчдын хөдөлгөөн буурч, олон нийтийн цугларалтыг хориглон, мэс заслын маск зэрэг ариун цэврийн бүтээгдэхүүний хомстолд ороод байна. TQM корпораци хятад улсаас гаралтай шинэ коронавирусын тархалт болон Тайланд улсын эдийн засгийн удаашралын үед өөрийн уян хатан стратеги барьж байгаагаа үүгээр харуулж байна. TQM-ийн хувьцаа Тайланд SET100 индексийн хамгийн сайн үзүүлэлттэй компаниудын нэг бөгөөд өнгөрсөн жил 200%-ийн өгөөжтэй байсан.

/Эх сурвалж: www.insurancejournal.com/

/Эх сурвалж: www.bloomberg.com /

2020-02-10

2019 оны 11 сард Их Британид хийсэн судалгаанаас хөрөнгийн даатгалын үнэд хамгийн ихээр нөлөөлж байгаа шалтгааныг цаг агаарын өөрчлөлтөөс үүсч буй эрсдэл гэж үзсэн байна. Жишээ нь 2018 онд Их Британид хүйтний эрч чангарснаас болж барилгын ус дамжуулах хоолой хагарснаар 194 сая фунт стерлингийн нөхөн төлбөр олгосон бөгөөд тус жилд мөн зуны халуунаас шалтгаалан газрын суулттай холбоотой 64 сая фунт стерлинг нөхөн төлбөр олгожээ.

Мөн энэхүү судалгаанд орчин үеийн барилгын явц болон материалыг эрсдэл болж байна хэмээн үзсэн байна. Жишээлбэл, модон болон металл хүрээ, нийлмэл хавтан зэрэг хөнгөн материалууд нь уламжлалт барилгын материал болох тоосго болон чулуунаас хямд боловч галын эрсдэлийг ихэсгэдэг гэж үзжээ. Түүнчлэн энэхүү эрсдэлд барилгын эрчим хүчийг хэмнэлттэй ашиглах зориулалтаар ашигладаг дотоод болон гадаад бүрхүүл орж байна. Учир нь эдгээр нь шатах эрсдэл ихтэй ба усанд гэмтэх магадлал ихтэй байдаг.

Дахин нэгэн томоохон эрсдэл нь ус бөгөөд 2017 онд 3 жилийн хугацаанд уснаас үүссэн хохирлын нөхөн төлбөр нь 31%-иар ихэсчээ. 2016 онд уг нөхөн төлбөр нь 654 сая фунт стерлинг байжээ. Мөн галын эрсдэлээс үүсэн 2018 онд даатгагчид 1.3 тэрбум фунт стерлинг нөхөн төлбөр өгссөн нь хөрөнгийн даатгалын хувьд хамгийн өндөр зардалтай эрсдэлүүдийн нэг болохыг тогтоосон байна.

Энэхүү эрсдэлийг хэрхэн багасгах вэ?

Судлаачид хөрөнгө эзэмшигчид гэрээт гүйцэтгэгчиддээ аюулгүй ажиллагааны дүрэм, журмыг даган мөрдөхийг шаардах хэрэгтэй бөгөөд ялангуяа гал гаргах аюултай ажлын явцад байнгын хяналт тавьж байх хэрэгтэй гэж үзсэн ба сантехникчээр хөрөнгийнхөө усны хоолойг байнгын шалгуулж, усны дохиолол суурилуулах болон эзэнгүй байгаа барилгын ус болон тогны хангамжийг салгахыг зөвлөжээ.

Мөн даатгалын компанийн мэргэжилтнүүд эрсдэлийн тухай илүү их мэдээлэлтэй байдаг учир хөрөнгө эзэмшигчдэд энэхүү мэдээллийг хуваалцан ямар эрсдэлийн эсрэг ямар арга хэмжээ авахыг товч танилцуулах нь хөрөнгийн даатгалын эрсдэл болон зардлыг багасгах алхам болж өгнө.

Эх сурвалж: insurancetimes.co.uk

2020-02-03

Австрали улсад түймэр гарч, түүний араас үргэлжилсэн мөндөр, их хэмжээний хур тунадас унаснаас зарим газраар үер болсон тухай бид мэдэх билээ. Түймрийн улмаас 10 сая гаруй га талбай шатаж, хагас тэрбум ан амьтан үрэгдэж хүрээлэн буй орчинд ноцтой хохирол учруулсан.

Харин Австраличууд дээрх байгалийн гамшигт үзэгдлийг хэрхэн даван туулж байна вэ? Австралийн даатгалын зөвлөлийн мэдээлсэнээр түймрийн улмаас хохирсон иргэд 20 гаруй мянган нөхөн төлбөрийн хүсэлт ирүүлсэн бөгөөд урьдчилсан байдлаар уг нэхэмжлэлийн нийт төлбөр 1.65 тэрбум доллар болсон бөгөөд цаашид ихсэх хандлагатай байна гэлээ. Мөн үер, их хэмжээний мөндөр орсоны улмаас иргэдийн байшин, авто машин ихээр гэмтсэн бөгөөд түүний улмаас даатгалын компаниудад 29 мянган нөхөн төлбөр хүссэн өргөдөл ирсэн бөгөөд тооцоолсон хохирол 320 сая долларт хүрсэн байна. /01 дүгээр сарын 21-ны өдрийн байдлаар/

Дээрх хохирол нь Австрали Улсад өмнө тохиолдож байсан байгалийн гамшгийн хохирлын хэмжээ болох 2018 оны 12 сард гарч байсан үерээс болж үүссэн 1.4 тэрбум доллар, 2019 оны эхээр болсон үерээс үүссэн 1.3 тэрбум долларын хохирлын хэмжээнээс хэтэрсэн ч даатгалын компаниуд болон давхар даатгагчид бүрэн барагдуулах боломжтой гэж A.M Best-ээс мэдээлсэн байна.

Сонирхуулахад Австрали Улсын түүхэнд болсон хамгийн их даатгалын хохирол учруулсан ойн түймэрт 1983 онд 1.76 тэрбум доллар, 1967 онд 2.16 тэрбум долларын хохирлыг даатгалын компаниуд барагдуулсан байдаг байна.

Эх сурвалж: Insurance Business

2019-12-30

2019-11-14

Бид өдөр бүр ямар нэг эрсдэлтэй нүүр тулж байдаг. Жишээ нь цас орж, зам талбай халтиргаатай болсон энэ үед явган зорчигч хальтирч унах, автомашинтай бол мөргөлдөх эрсдэл үүсдэг бол байгууллагын хэмжээнд алдагдалтай эсвэл ашиггүй ажиллах, аюулгүй байдал алдагдах зэрэг эрсдэлүүд үүсдэг. Эдгээр эрсдэлийг тооцоолохгүйгээр бид урагшаа алхана гэдэг үлгэртэй адил. Иймд хөгжил ярихын тулд эхлээд учирч болох эрсдэлийг тодорхойлох, үнэлэх дараа нь түүнийг удирдах, арилгах арга замуудыг хэлэлцэх нь зүйтэй юм.

Мандал даатгал ХК “Монгол улсын эрсдэлийн удирдлагын форум”-ыг 2010 оноос хойш зохион байгуулж ирсэн бөгөөд энэ удаагийн форум “2020 оны макро эдийн засгийн эрсдэл ба бизнесийн төлөвлөгөө” болон “Байгууллагын эрсдэлийн талаарх шинэ өнцөг” сэдвийн хүрээнд болж өнгөрлөө. Ингээд эдийн засаг, бизнесийн орчин, нийгэмд тулгамдаж буй эрсдэлийг тодорхойлж, шийдвэрлэх арга замуудыг мэргэжлийн шинжээчдийн оролцоотойгоор хэлэлцдэг 10 дахь удаагийн форумаас гарсан 5 эрсдэлийг онцолж байна.

1. Ханшийн эрсдэл

БНХАУ-ын эдийн засаг саарч буйтай холбоотойгоор манай улсын экспортын бүтээгдэхүүний үнэ, хэмжээ буурах улмаар валютын орж ирэх урсгал буурч ханшийн эрсдэл үүсэх.

2. Гадаад өрийн дарамтад өртөх эрсдэл

Төсвийн төсөлд ирэх оны төсвийн орлого, зарлагыг 20 орчим хувиар нэмэгдүүлж2.1 их наяд төгрөгийн алдагдалтай байхаар тооцсон. 2020 онд 42 сая тонн /түүхэнд байгаагүй хэмжээ/ нүүрс экспортолно гэж төсөөлсөн нь төсвийн алдагдлыг дахин нэмэгдүүлж улмаар ДНБ-ээс 2 дахин их гадаад өрийн дарамтад орох эрсдэлийг үүсгэж байна.

3. Эдийн засаг буурах эрсдэл

Гадаад худалдааны дайны нөлөөгөөр Хятадын эдийн засаг буурч үүнийг дагаад уул уурхайн бүтээгдэхүүнээс хараат Монгол улсын төсвийн орлого буурч эдийн засгийн өсөлт удаашрах магадлалтай байна.

4. Бизнесийн орчны эрсдэл

Сонгууль дөхөж буйтай холбоотойгоор улс төрчдийн хоосон амлалт хөрөнгө оруулагчдыг үргээж хөрөнгө оруулалтыг сааруулах улмаар бизнесийн орчныг эрсдэлд оруулахаар байгаа юм.

5. Эрүүл мэндийн салбарын эрсдэл

Монголчууд чанартай эрүүл мэндийн үйлчилгээг авахын тулд жилд 70-120 сая долларыг гадаад орнуудад зарцуулж байна. ЭМД-ын сангийн төсөв менежментгүй хураамж хэлбэртэй, 1 хүнд ногдох эрүүл мэндийн даатгалын нөхөн төлбөр чанартай тусламж, үйлчилгээ авахад хангалтгүй, үйлчилгээ авах байгууллагууд хязгаарлагдмал учир хүн амын эрүүл мэндийн эрсдэл хүрээгээ тэлсээр байна.

“Монгол улсын эрсдэлийн удирдлагын форум 2019”-д Монголбанк, Монголын хөрөнгийн бирж, Мандал даатгал ХК, Интермед эмнэлэг, GCR Монголиа ХХК, МУИС-ийн Эдийн засгийн хүрээлэн зэрэг төр, хувийн хэвшлийн байгууллагуудын төлөөллүүд оролцож Монгол улсын макро эдийн засгийн эрсдэлээс гадна бизнесийн орчинд шинээр түрэн гарч ирж буй эрүүл мэндийн эрсдэл, ажилтны бүтээмжийн асуудал болон Оюутолгой төслийн талаар хэлэлцсэн юм. 

2019-10-28

Санхүүгийн зохицуулах хорооноос Дэлхийн банкны Төсөв санхүүгийн тогтвортой байдлыг бэхжүүлэх төсөлтэй хамтран “Эрсдэлд суурилсан хөрөнгө” сэдэвт сургалт, семинарыг 2019 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдөр зохион байгууллаа.

Сургалт нь Эрсдэлд суурилсан хөрөнгө (Risk Based Capital-RBC), түүний бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг хэрхэн тооцоолох, тэдгээрийн үндсэн зарчим, цаашид анхаарах, авч хэрэгжүүлэх зүйлс зэрэг сэдвийн хүрээнд явагдсан  бөгөөд сургалтад Даатгалын компаниудын гүйцэтгэх удирдлага, актуарч, эрсдэлийн шинжээч, их сургуулийн багш болон Санхүүгийн зохицуулах хорооны холбогдох ажилтнууд хамрагдлаа.

Эрсдэлд суурилсан хөрөнгийн тогтолцоог нэвтрүүлснээр даатгагчийн өөрийн эрсдэл даах чадвар, шаардагдах хөрөнгийн хэмжээг бодитой тогтоох, эрсдэлийн удирдлага сайжрах, олон нийтийн итгэл нэмэгдэх зэрэг чухал ач холбогдолтой юм.

2019-10-25

10 дугаар сарын 25-ны  байдлаар 82.4 мянган га-г ангилан хадаж нийтдээ 292.5 мянган га-гаас 361.7 мянган тонн үр тариа, үүнээс 349.6 мянган тонн улаанбуудай,  14.7 мянган га-гаас 189.3 мянган тонн төмс, 7.9 мянган га-гаас 90.5 мянган тонн хүнсний ногоо тус тус хураан авснаар үр тарианы хураалт 83.5 хувь, хүнсний ногооны хураалт 94.7 хувь, төмсний хураалт 98.3 хувийн явцтай байна.

2019 онд улсын хэмжээгээр  364.8 мянган га-д үр тариа, үүнээс 340.0  мянган га-д улаанбуудай, 14.8 мянган га-д төмс, 8.0 мянган га-д хүнсний ногоо, 82.4 мянган га-д тосны, 42.0 мянган га-д тэжээлийн ургамал, нийтдээ 512.0 мянган га-д тариалалт хийсэн.

Урьдчилсан балансаар 441.9 мянган тонн үр тариа, үүнээс 420.0 мянган тонн буудай, 176.8 мянган тонн төмс, 91.2 мянган тонн хүнсний ногоо, 38.0 мянган тонн  тосны ургамал, 80.4 мянган тонн малын тэжээлийн ургамал тус тус хураан авах урьдчилсан баланс гарсан.

 (Хураасан талбайн хэмжээг хүснэгтээр үзүүлэв.)

2019 оны 10 дугаар сарын 26-наас 10 дугаар сарын 30-ныг хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан төлөв:

 26-нд баруун аймгуудын нутгийн хойд, төвийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 27-нд баруун аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, төвийн аймгуудын нутгийн ихэнх, зүүн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 28-29-нд зүүн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи 26-нд Алтайн салбар уулсаар, 27-нд ихэнх нутгаар, 28-нд зүүн аймгуудын нутгаар түр зуур секундэд 18-20 метр хүртэл ширүүсч шороон шуурга шуурна.

Дархадын хотгор, Завхан голын эх, Идэр, Тэс голын хөндий, Хүрэн бэлчир орчмоор шөнөдөө 13-18 градус хүйтэн, өдөртөө 4 градус хүйтнээс 1  градус дулаан, Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр шөнөдөө 7-12 градус хүйтэн, өдөртөө 1 градус хүйтнээс 4 градус дулаан, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 1-6 градус хүйтэн, өдөртөө 6-11 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 5-10 градус хүйтэн, өдөртөө 2-7 градус дулаан байна. 27-нд нутгийн төв хэсгээр, 28-нд нутгийн зүүн хэсгээр хүйтэрнэ

2019-10-14

“Тайпинг Рииншуранс” корпораци Ази тивийн давхар даатгагчдын 19 дүгээр чуулга уулзалтыг Хонг Конг хотын Айланд Шангрила зочид буудалд 2019 оны 10 дугаар сарын 9–ний өдрөөс 11-ний өдрийг хүртэл зохион байгуулав. Ази тивийн давхар даатгагчдын чуулга уулзалтын бүх гишүүдийн зөвшөөрлийн үндсэн дээр Монгол Улсын Үндэсний давхар даатгал ХК-ийг Ази тивийн давхар даатгагчдын чуулга уулзалтын гишүүн байгууллагаар элсүүлллээ.

Энэ удаагийн чуулга уулзалтад “Сингапур Рииншуранс” хязгаарлагдмал корпораци,  “Тай Рииншуранс” ХХК, “Азийн Рииншуранс” корпораци, “Пакистан Рииншуранс” ХК тус тус оролцож чадаагүй бөгөөд нийт 12 гишүүн ба БНСУ, БНХАУ, БНЭУ, Вьетнам, Филиппин, Малайз, Тайван, Индонези зэрэг улс орнуудын Азийн давхар даатгалын 12 гишүүн давхар даатгалын компанийн 20 гаруй удирдлагууд оролцжээ.  

Давхар даатгагчид хамтын ажиллагааны гэрээнд гарын үсэг зурж, цаашдын үйл ажиллагааг улам эрчимтэй хөгжүүлэхэд анхаарч ажиллахыг онцолсон юм. Түүнчлэн чуулга уулзалтад оролцогчид “Нэг бүс, нэг зам” санаачилга, санхүүгийн технологийн хөгжил, түүний Азийн зах зээл дэх нөлөө, даатгалын салбарын технологийн шинэ санаачилгууд, салбарын хөгжил, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны талаар хэлэлцэв.

2019-09-24

2019 оны 8 сар

“Хиймэл дагуулын мэдээнд суурилсан малын индексжүүлсэн даатгал” (СИБЕЛИУс) төслийн тойм мэдээний 8 сарын дугаарт тавтай морилно уу. Ихэнхи хүмүүс амралттай байсан тул 7 сарын дугаар хэвлэгдээгүй болно.

Бид энэ удаагийн дугаартаа мал амьтан хамгаалах төсөл дээр илүү анхаарал хандуулсан бөгөөд энэ нь Монголын Дата Кубын ажиллагааг шалгасан, нөгөө талаар Дата Кубын олон чадваруудыг харуулсан ажил болсон юм.

Монголын бөхөн гөрөөс хамгаалах ажлыг дэмжих нь

СИБЕЛИУс төсөл нь Монгол дахь малчин ардад тусламж үзүүлэх зорилготой хэдий ч Зузанна Скорниевска (дадлагажигч) өнгөрсөн зун eOsphere-д ажиллаж байх хугацаандаа тус төслөөс боловсруулан гаргадаг бэлчээрийн мэдээлэл нь ховордсон ан амьтныг хамгаалах үйл ажиллагаанд сайнаар нөлөөлөх боломжтой болохыг батлан харуулсан.

Бөхөн гөрөөс ундаалж буй дүр зураг. WWF Монголын зохиогчийн эрхтэй нийтлэв.

Байгаль Хамгаалах Олон Улсын Холбооны Улаан Жагсаалтад бөхөн гөрөөс нь маш ихээр ховордсон гэж тэмдэглэгдсэн бөгөөд 1990-ээд оны эхэн үеэс хойш бөхөн гөрөөсийн 95% нь устаж үгүй болсон байна. Бөхөн гөрөөс нь Орос болон Казакстан улсын нутаг дэвсгэрт цөөн тоогоор амьдардаг бол Монголын бөхөн гөрөөсийн тоо толгой мэдэгдэхүйц хэмжээгээр багасч зөвхөн баруун аймгуудын цөөн тооны бүсэд харагдах болжээ. Бөхөн гөрөөсийн хувьд хэд хэдэн төрлийн хүндрэлтэй тулгардаг байна. Монгол орны хувьд гол асуудал нь малчдын бэлчээрт хүрэх тэмцэл байдаг ба хавар, зуны бороо оройтож орох, ган гачиг тохиолдох нь бэлчээрт муугаар нөлөөлж улмаар бөхөн гөрөөс Монголын хахир өвөлд шим тэжээлээр дутагддаг байна.

Сүүлийн жилүүдэд үхэлд хүргэх янз бүрийн өвчинд бөхөн гөрөөс олон тоогоор нэрвэгдсээр байна. 2016-2017 оны хооронд малын мялзан өвчнөөс үүдэн Монгол бөхөн гөрөөсний тоо толгой 50% буурсан бөгөөд 2018 оны сүүлийн мэдээнээс харахад Монгол улсын хэмжээнд нийт 3800 бөхөн гөрөөс үлдсэн нь тогтоогджээ. Үүнээс гадна бөхөнгийн хорогдолтод хулгайн ан ихээр нөлөөлдөг ба тэдний зөөлөн хуван эвэрийг Хятадын уламжлалт танг бэлтгэхэд хэрэглэх зорилгоор агнадаг байна.

Цайвар ногоон бүсүүд нь бөхөн гөрөөсийн одоогийн амьдарч байгаа газрууд. Тод ногоон хэсгүүд нь бөхөнг дахин нутагшуулах боломжтой эсэхэд үнэлгээ хийгдэж буй газрууд.

Монгол дахь Дэлхийн Байгаль Хамгаалах Сан (WWF) нь бөхөнгийн тоог өсгөх, цаашид малын өвчлөл болон ган зудын аюулын үед даван туулах чадварыг нь дээшлүүлэхээр ажиллаж байна. Дэлхийн Байгаль Хамгаалах Сан (WWF) нь бөхөнгийн сүргийг шинээр нутагшуулах боломжтой 13 бүс нутгийг тогтоогоод байна. Эдгээр 13 бүс нь бөхөнгийн тоо толгой илүү олон байх үед амьдарч байсан газрууд юм. Бөхөнг дахин нутагшуулахад хэд хэдэн хүчин зүйлийг анхаарч үзэх хэрэгтэй. Эдгээр хүчин зүйлсийн нэг нь дахин нутагшуулах бүсийн чанар болон тогтвортой байдлыг харгалзан үзэх бөгөөд Зузанна уг сэдвийн хүрээнд Дэлхийн Байгаль Хамгаалах Санд (WWF) хэрэгтэй мэдээлэл өгсөн байна.

Залуу бөхөн гөрөөс. WWF Монголын Зохиогчийн эрхтэй нийтлэв.

СИБЕЛИУс системийн гол цөм нь Монголын Дата Куб ба энэ нь хиймэл дагуулаас шууд татсан мэдээлэл, тэр дундаа бэлчээрийн газрын зураг гэх мэт урт хугацааг хамарсан мэдээллийг их хэмжээгээр хадгалах үр дүнтэй арга юм. Зузанна Дата Кубээр 2009 оноос 2018 он хүртэлх бөхөнгийн амьдарч байсан орчин мөн тухайн үед дахин нутагшуулахаар зорьсон бүсүүдийн бэлчээрийн түвшний талаарх мэдээллийг олж авсан байна. Доорх диаграм нь 2009 оноос 2018 оны хооронд 10 жилийн турш 6 дугаар сар болгон бэлтгэн гаргасан бүс нутаг бүрийн (бөхөнгийн амьдарч буй орчин болон дахин нутагшуулах зорилтот бүс) нэг га-д ногдох килограмаар хэмжигдэх бэлчээрийн дундаж биомассыг харуулж байна. Бид Дата Кубээс хүссэн цаг үеийн мэдээлэл олж авах боломжтой хэдий ч 6 дугаар сарын датаг ашиглаж эхэлсэн шалтгаан бол энэ сар нь бэлчээр өөрийгөө нөхөн сэргээх хамгийн чухал цаг үе байдаг.

Бөхөнг дахин нутагшуулахад олон хүчин зүйлсийг харгалзаж үзэх хэрэгтэй, гэвч дан ганц бэлчээрийн мэдээлэлд үндэслэн хамгийн тохиромжтой бүс нутгийг тодорхойлох боломжтой юм. Диаграмаас үзэхэд дахин нутагшуулахад хамгийн боломжтой бүсүүд нь: 1, 6, 8 ба 9. Зөвхөн 6, 9-р бүсүүдийн хувьд л гэхэд томоохон газар нутгийг хамарч байгаа тул дангаараа бэлчээрийн хэмжээг 117,29 ба 154,15 сая кг-р нэмэгдүүлэх боломжтой.

Мөн одоогийн бөхөн амьдарч буй 5 бүс нутгийн бэлчээрийн дундаж нягтрал нь 6 сард 100 кг/га байгаа нь хачирхалтай бөгөөд 3, 5-р бүсийн бэлчээрийн хэмжээ харьцангуй доогуур байгаа нь бэлчээрийн нөхцөл байдалд бусад хүчин зүйлс нөлөөлж байгааг харуулж байна.

2009-2018 оны 6 дугаар сарын байдлаарх бэлчээрийн үнэ цэнийн дундаж (кг/га). Хөндлөн улаан шугам нь тухайн бүсийн 10 жилийн дундаж утгыг харуулна.

Дэлхийн Байгаль Хамгаалах Сангийн ажилтан Баяндонойгийн Гантулга нь Зузаннагийн төслийн хугацаанд өөрийн санал зөвлөмжөө хуваалцсан байна. Энэ төслийн үр дүнг судалж үзсэний дараа тэрээр СИБЕЛИУс-н багт: “Бидний ажилд туслалцаа үзүүлсэнд баярлалаа. Дахин нутагшуулах бүс сонгоход энэ үр дүн чухал үүрэг гүйцэтгэсэн гэж бодож байна. Зуны биомассийн үзүүлэлт бөхөн гөрөөст маш чухал юм.… Та бүхний гаргасан энэ үр дүн цаашид бөхөнгийн урт удаан хугацаанд нутагших бүсүүд дэх бэлчээрийн хурдацтай өөрчлөлтийг үнэлэхэд бидэнд туслах болно” хэмээжээ.

Дэлхийн Байгаль Хамгаалах Сангийн (WWF) хувьд бас нэг чухал асуудал бол бүс нутгуудын газрын бүрхүүлийн найрлага, шинж чанарыг олж тогтоох явдал юм. Учир нь зарим тохиолдолд бут сөөг гэх мэт идэх боломжгүй ургамлууд сансрын зураглал дээр идэж болох бэлчээр шиг харагдах тал байдаг. Одоо судлагдаж байгаа дараагийн алхам бол Дэлхийн Байгаль Хамгаалах Сангийн (WWF) ургамал судлаачид Сентинел 2 Хиймэл Дагуулаас авсан өнгөт RGB зургийг ургамлын бүтэц болон хөрсний төрлийг хооронд нь ялгаж үзэх боложтой эсэхийг шалгах явдал юм.

Зузанна Скорниевска нь Саутхэмптон Их Сургуульд 3 дахь жилдээ физикийн чиглэлээр суралцаж байна. Түүний eOspherie-т хийсэн дадлагын ажлыг Английн Физикчдийн Сүлжээ (SepNET) зохион байгуулсан ба оюутнууддаа ажлын туршлага суулгах зорилгоор жилд физикийн чиглэлээр суралцаж байгаа 80 гаруй оюутнуудад гадны оронд дадлага хийх боломж олгодог байна.

Бөхөн гөрөөсийн сүрэг. WWF Монголын зохиогчийн эрхтэй нийтлэв.

2019-09-19

Төрийн ордонд болж байгаа зөвлөгөөнд аймаг, нийслэл, дүүрэг, яамдын болон харъяа агентлаг, байгууллагын санхүү, эдийн засаг, татвар, нийгмийн даатгал, банк, статистикийн 700 гаруй төлөөлөгч оролцож байна.

“Монгол Улсын санхүү, эдийн засгийн шинэчлэл, сорилт” сэдвээр Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар үндсэн илтгэл тавьсан бол салбар хуралдаанаар “Төсвийн шинэчлэл, сорилтууд”, “Банк-санхүүгийн хөгжлийн чиг хандлага”, “Макро эдийн засаг, статистикийн төлөв байдал, хөгжлийн хандлага”, “Нягтлан бодох бүртгэл, үнэлгээ, аудит: Шинэчлэл зорилтууд” зэрэг сэдвээр 17 илтгэл хэлэлцэн, цаашдын бодлогоо тодорхойлж, зөвлөмж гаргах юм.

Зөвлөгөөнд оролцогсдод Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Засгийн газрын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа баяр хүргэж, амжилт хүсэв. Тэрээр эдийн засгаа хямралаас гаргах, иргэдийн амьдралыг дээшлүүлэх, татварын тогтолцоог тэгш, шударга болгох, бүртгэл, тайлагнал, хяналтын тогтолцоог олон улсын жишигт нийцүүлэх, төсөв,  төлбөрийн тэнцлийн алдагдлыг бууруулж, хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг сэргээх замаар эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хангахад бүртгэл, санхүү, эдийн засгийн ажилтнуудын бүтээлч санал санаачилга, хичээл зүтгэл, идэвх оролцоо чухал үүрэгтэйг тэмдэглэв.

Бүртгэл, санхүү, эдийн засгийн ажилтны улсын VI зөвлөгөөн хоёр өдөр үргэлжилнэ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ. 

2019-09-18

Санхүүгийн зохицуулах хороо, ХБНГУ-ын Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг (GIZ), Хүртээмжтэй даатгалын асуудлаарх Азийн орнуудын мэдлэг туршлага солилцох сүлжээ( MEFIN)-тэй хамтран зохион байгуулж буй “Уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлийн даатгал” сэдэвт төр, хувийн хэвшлийн олон улсын зөвлөлдөх ээлжит VII уулзалтыг Улаанбаатар хотноо есдүгээр сарын 17-18-ны өдрүүдэд амжилттай зохион байгууллаа. Уулзалтыг нээж СЗХ-ны Ажлын албаны дарга Б.Ариунаа, ОБЕГ-ын дэд дарга, хурандаа Ц.Ганзориг, GIZ RFPI ASIA III төслийн удирдагч Антонис Малагардис, GIZ Mongolia OIC байгууллагыг төлөөлж хатагтай Биети Диппмар нар үг хэлэв.

Хурлын үеэр уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлийн даатгалын талаар нэгдмэл нэг ойлголттой байх тухай болон хууль эрх зүйн зохицуулалт, технологийн дэвшил, оролцогч бусад улс орнуудын туршлага, уур амьсгалын даатгалын бүтээгдэхүүнийг бий болгох гол зорилтот бүлэг, зорилтот түвшин зэрэг асуудлыг онцлон хэлэлцлээ.

2019-09-17

Санхүүгийн зохицуулах хороо, ХБНГУ-ын Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг (GIZ), Хүртээмжтэй даатгалын асуудлаарх Азийн орнуудын мэдлэг туршлага солилцох сүлжээ( MEFIN)-тэй хамтран зохион байгуулж буй “Уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлийн даатгал” сэдэвт уулзалт өнөөдөр эхэлж, амжилттай үргэлжилж байна.

Уулзалтыг нээж СЗХ-ны Ажлын албаны дарга Б.Ариунаа, ОБЕГ-ын дэд дарга, хурандаа Ц.Ганзориг, GIZ RFPI ASIA III төслийн удирдагч Антонис Малагардис, GIZ Mongolia OIC байгууллагыг төлөөлж хатагтай Биети Диппмар нар үг хэлэв.

Хурлын үеэр уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлийн даатгалын талаар нэгдмэл нэг ойлголттой байх тухай болон хууль эрх зүйн зохицуулалт, технологийн дэвшил, оролцогч бусад улс орнуудын туршлага, уур амьсгалын даатгалын бүтээгдэхүүнийг бий болгох гол зорилтот бүлэг, зорилтот түвшин зэрэг асуудлыг онцлон хэлэлцлээ.

2019-09-17

Монгол Улсын Засгийн газар хийсэн ажлаа танилцуулж, иргэдэд төрийн зарим үйлчилгээг нэг цэгээс үзүүлэхээр 2019 оны 09 дүгээр сарын 16-ны өдөр Д.Сүхбаатарын талбайд “Нээлттэй өдөрлөг” зохион байгууллаа.

Энэ өдрүүдэд Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгасан хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын томоохон төслүүдийг танилцуулж, иргэдэд мэдээ, мэдээлэл өгөх бөгөөд яам, агентлагууд төрийн үйлчилгээг хүргэсэн.  

2019 оны 09 дүгээр сарын 16-ны өдөр Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газар, Ерөнхий сайдын Ажлын алба, Шадар сайдын Ажлын алба, Сангийн яамны өдөрлөг боллоо.

Энэ үеэр Улаанбаатар-Дархан, Гачууртын уулзвараас Налайх-Чойрын уулзвар хүртэлх автозамын шинэчлэл, өргөтгөл, газрын тос боловсруулах үйлдвэр, Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгаан станц, Тавантолгой-Гашуунсухайт, Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн төмөр зам, орон сууцны “Солонго I, II хороолол төсөл”, нисэх онгоцны шинэ буудал, “Шинэ сум” төсөл, Байгалийн түүхийн музей, Төв цэвэрлэх байгууламж, цэнгэлдэх хүрээлэн зэрэг бүтээн байгуулалтын ажлын өнөөгийн явцын талаар танилцуулна. Мөн Ерөнхий сайд, Шадар сайд, Сангийн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний агентлаг, харьяа байгууллагууд ажлаа сурталчлав.

Төрийн банк үнэгүй данс, карт нээж өгч, Гялс банкны үйлчилгээ үзүүлэх бол “Үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжийн төв” ХХК үнэт цаасны эзэмшил, өмчлөх эрх, бүртгэл, компаниудын ногдол ашиг, хувь тараах талаар  мэдээлэл өгөх юм байна.

Энэ үеэр “Үндэсний давхар даатгал” ХК нь компанийн үйл ажиллагааг сурталчлан, давхар даатгалын бүтээгдэхүүний үйлчилгээний талаар танилцууллаа.

2019-08-26

Монгол Улс нь Азийн эдийн засаг, хөгжлийн асуудлыг хэлэлцдэг чухал суваг болох Азийн төлөөх Боао форумыг санаачлагч орнуудын нэг юм. Монгол Улсад зохион байгуулж буй форумын анхны арга хэмжээ болох Улаанбаатарын Бага хурал 2019 оны 08 сарын 20-ны өдөр Шангри-Ла зочид буудалд боллоо.

Улаанбаатарын Бага хурлын нээлтийн үйл ажиллагаанд Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх оролцож үг хэлэв. Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх хэлсэн үгэндээ Монгол Улс нь Азийн орнуудын хооронд эдийн засгийн асуудлаарх мэдээлэл солилцоо, харилцан уялдаатай үйл ажиллагааг гүнзгийрүүлэх зорилготой Азийн төлөөх Боао форумын үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцохыг зорьж ирснийг тэмдэглээд Бага хурлыг Монгол, Хятадын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 70 жилийн ойг тэмдэглэх хүрээнд зохион байгуулж буйг онцлов.

Нээлтийн ажиллагаанд Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар, Азийн төлөөх Боао форумын дарга Бан Ги Мүн, НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын орлогч бөгөөд Ази, Номхон далайн эдийн засаг, нийгмийн комиссын Гүйцэтгэх нарийн бичгийн дарга Армида Алисжабана, Азийн төлөөх Боао форумын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ли Баодун зэрэг албаны хүмүүс үг хэллээ.

Бага хурлын үйл ажиллагаанд Монгол, Хятад, Өмнөд Солонгос, Пакистан зэрэг 10 гаруй орны 300 орчим Засгийн газрын болон хувийн хэвшлийн төлөөлөл оролцож байна.

“Шинэ эрин үе дэх хамтын хөгжил дэвшлийн төлөөх уялдаатай үйл ажиллагаа” гэсэн ерөнхий сэдвийн дор явагдах Улаанбаатарын бага хурлын үеэр “Монгол Улсын хөрөнгө оруулалтын орчин, бизнесийн боломжууд”, “Хөгжлийн зам” хөтөлбөрийг “Бүс ба Зам” санаачилгатай уялдуулан хэрэгжүүлэх нь”, “Дэд бүтцийн харилцан холбогдох байдлыг бүс нутгийн хүрээнд өргөжүүлэх нь”, “Ногоон хөгжлийг хамтын зорилт болгох нь” гэсэн сэдвээр хэлэлцүүлэг, салбар хуралдааныг зохион байгуулсан болно. Тус форумын үеэр Үндэсний давхар даатгал ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайван Business leaders dialogue салбар хуралдаанд оролцлоо. Салбар хуралдааны үеэр Хятад улс руу уул уурхайн бус бүтээгдэхүүн экспортлогчдыг дэмжих, экспортын даатгал хийх, Хятадын төрийн өмчит компани болох Sinosure -аас Хятад Улсын бизнес эрхлэгчдийн санхүүгийн мэдээллийг авч, экспортлогчдыг мэдээллээр хангах зэрэг асуудлаар ярилцлаа.

2019-07-10

2019-07-08

2019-05-27

Өнөөдөр санхүүгийн зохицуулах хорооноос хэвлэлийн бага хурал хийж, ажлаа танилцуулан, сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа. Хурлын үеэр Хөрөнгийн зах зээл, Даатгалын зах зээл, Банк бус санхүүгийн байгууллага, Хадгаламж, зээлийн хоршооны талаарх дэлгэрэнгүй мэдээлэл, тоо баримтыг танилцуулж, Санхүүгийн зах зээлийн талаарх хэрэглэгчийн итгэлийн судалгааны 2019 оны эхний улирлын үр дүнг олон нийтэд мэдээллээ. Мэдээллийн хураангуйг та бүхэнд хүргэж байна.

Хөрөнгийн зах зээл
Санхүүгийн зохицуулах хорооны үнэт цаасны дэлгэрэнгүй бүртгэлд төрийн өмчит, төрийн өмчийн оролцоотой болон хувийн нийт 307 хувьцаат компани бүртгэлтэй байгаа бөгөөд 2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар 54 үнэт цаасны компани Хорооноос олгосон тусгай зөвшөөрлийн дагуу үйл ажиллагаа явуулж байна.

2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар Монгол Улсын үнэт цаасны зах зээлийн нийт үнэлгээ 2,456.5 тэрбум төгрөгт хүрчээ. ЗЗҮ-г өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 134.2 тэрбум төгрөгөөр буюу 5.2 хувиар буурч, 2018 оны жилийн эцсийн ДНБ-ий дүнд харьцуулахад 7.6 хувьтай тэнцсэн бөгөөд нийт ЗЗҮ-ний 90.4 хувийг 30 компанийн үнэлгээ бүрдүүлж байна. Түүнчлэн ТОП-20 индекс өмнөх оны мөн үеийн байдлаас 195.75 нэгжээр буюу 0.93 хувиар буурчээ.

2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар “Монголын хөрөнгийн бирж” ХК болон “Монголын үнэт цаасны бирж” ХК-аар дамжуулан нийт 49.3 тэрбум төгрөгийн арилжаа хийгдлээ. Нийт арилжааны дүнг задлан авч үзвэл, МХБ-ийн анхдагч зах зээлийн арилжаагаар нийт 15.3 тэрбум төгрөгийн хувьцаа, хоёрдогч зах зээлийн арилжаагаар 29.1 тэрбум төгрөгийн хувьцаа, 4.9 тэрбум төгрөгийн ЗГҮЦ, МҮЦБ-ийн хоёрдогч зах зээлийн арилжаагаар 50.0 сая төгрөгийн компанийн өрийн хэрэгсэл, 9.6 сая төгрөгийн хувьцааг тус тус арилжаалав.

Даатгалын зах зээл
Тухайн зах зээлийн хэмжээг илэрхийлэх гол үзүүлэлтүүдийн нэг болох нийт хөрөнгийн хэмжээ даатгалын салбарын хувьд өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 26.8 хувиар өсөж 327.6 тэрбум төгрөгт хүрсэн. Даатгалын салбарт давхар даатгалын нэг компани нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор даатгалын салбарын хөрөнгийн бүтцэд өөрчлөлт гарсан ба давхар даатгалын нийт хөрөнгийн салбарын үзүүлэлтэд эзлэх хувь хэмжээ өнгөрсөн оны мөн үед 17.1 хувь байсан бол тайлант улирлын байдлаар 21.3 хувь болж өслөө. Салбарын нийт хөрөнгийн 75.9 хувийг ердийн даатгалын компаниудын хөрөнгө, 2.8 хувийг урт хугацааны даатгалын компанийн хөрөнгө тус тус эзэлж байна.

Харин нийт хураамжийн орлого өмнөх оны нэгдүгээр улирлаас 8.5 хувиар өсөж 38.3 тэрбум төгрөг болов. Энэхүү өсөлтийн 98 хувийг ердийн даатгалын компаниудын нийт хураамжийн орлогын өсөлт бүрдүүлэв. Хураамжийн орлогын төвлөрүүлэлтийг авч үзвэл даатгалын зуучлагчид 7.1 тэрбум төгрөг буюу 18.5 хувийг, даатгалын төлөөлөгчид 8.7 тэрбум төгрөг буюу 22.7 хувийг бүрдүүлсэн байна.

Даатгалын компаниудын нийт нөхөн төлбөрийн зардал тайлант улиралд 12.6 тэрбум төгрөгт хүрч, нийт хураамжийн орлогын 32.8 хувийг эзлэв. Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад нөхөн төлбөрийн зардал 8.8 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. Үүнээс ердийн даатгалын компаниудын нөхөн төлбөр 99 хувийг бүрдүүлж байна.

Даатгалын компаниуд өөрийн хүлээж авсан эрсдэлээ шилжүүлэх зорилгоор давхар даатгалын компанид даатгуулдаг. Манай орны хувьд дийлэнх даатгалын компаниуд гадны давхар даатгалын компанид эрсдэлээ даатгадаг ба тайлант улиралд даатгалын компаниуд нийт 12.5 тэрбум төгрөгийн давхар даатгалын хураамжийн зардалтай ажилласан нь өмнөх оны мөн үеэс 0.5 хувиар буурсан үзүүлэлт бөгөөд нийт хураамжийн орлоготой харьцуулахад 32.6 хувь байна.

Тайлант улиралд даатгалын компаниудын цэвэр ашиг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 55.4 хувиар өсөж 5.5 тэрбум төгрөг болсон байна. Салбарын өөрийн хөрөнгийн өгөөж 3.9 хувь, нийт хөрөнгийн өгөөж 1.7 хувь байна.

Банк бус санхүүгийн байгууллага
2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар санхүүгийн зах зээлд нийт 539 банк бус санхүүгийн байгууллага үйл ажиллагаа явуулж байна. Банк бус санхүүгийн үйл ажиллагааны тухай хуульд заасны дагуу Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй банк бус санхүүгийн байгууллагууд нь нийт 10 төрлийн үйлчилгээг тусгай зөвшөөрлийн дагуу эрхлэх боломжтой байдаг. Үүнээс тайлант улиралд нийт байгууллагуудын дийлэнх нь буюу 91.5 хувь нь зээлийн үйл ажиллагааг эрхэлж, 8.5 хувь нь зөвхөн гадаад валют арилжааны үйлчилгээг дагнан эрхэлж байна.

Нийт хөрөнгийн хэмжээ 2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар 1.4 их наяд төгрөг байгаа нь өмнөх оны мөн үеэс 33.3 хувь буюу 348.7 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна. Активын бүтцээс харвал салбарын хөрөнгийн өсөлтийн 77.1 хувийг зээлийн өсөлт, пассивын бүтцээс харвал 53.6 хувийг хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн өсөлт тус тус бүрдүүлж байна.

Тайлант улиралд банк бус санхүүгийн байгууллагуудын зээлийн нийт үлдэгдэл өмнөх оны мөн үеэс 268.8 тэрбум төгрөгөөр буюу 38.0 хувиар өсөж, 975.5 тэрбум төгрөгт хүрлээ. Нийт зээлийн үлдэгдлийн 84.2 хувийг иргэдийн зээл, 15.8 хувийг хуулийн этгээдийн зээлийн үлдэгдэл бүрдүүлж байна. Зээлийн чанараар ангилан харвал 86.8 хувийг хэвийн зээл, 4.1 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 9.1 хувийг чанаргүй зээл тус тус эзэлж байна. 2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар салбарын чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувь 11.1 байсан бол тайлант улиралд уг үзүүлэлт 2.0 нэгжээр буурч, зээлийн чанар сайжирсан байна.

Мөн салбарын зээлийн нийлүүлэлт нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор банк бус санхүүгийн байгууллагуудын зээлийн үйлчилгээний хүртээмж сайжирсан бөгөөд салбарын зээлдэгчдийн тоо өмнөх оны мөн үеэс 1.9 дахин нэмэгдэж 263.9 мянга хүрсэн бол нийт харилцагчдын тоо өмнөх оны мөн үеэс 1.2 дахин нэмэгдэж 1.7 саяд хүрсэн дүнтэй байна. Зээлийн үйлчилгээний хүртээмжийн уг өндөр өсөлт нь зээлийн нийлүүлэлтээс гадна технологид суурилсан санхүүгийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ зах зээлд нэвтэрч эхэлсэнтэй холбоотой юм. Харин зээлийн бүтээгдэхүүний үнэ болох сарын жигнэсэн дундаж хүүгийн түвшин 2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар 3.4 хувьтай байгаа бөгөөд хүүгийн түвшин өмнөх оны мөн үетэй ижил түвшинд байна.

Тайлант улиралд салбарын нийт орлого өмнөх оны мөн үеэс 32.7 хувиар өсөж, 75.4 тэрбум төгрөгт, нийт ашиг 31.0 тэрбум төгрөгт хүрсэн ба нийт банк бус санхүүгийн байгууллагуудын 80.5 хувь нь 34.6 тэрбум төгрөгийн ашигтай, 15.8 хувь нь 3.6 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай ажиллаж, үлдсэн 3.7 хувь нь тайлант улиралд үйл ажиллагаа явуулаагүй байна. Салбарын ашигт ажиллагааны үзүүлэлтүүд болох нийт хөрөнгийн өгөөж 2.5 хувь, өөрийн хөрөнгийн өгөөж 3.3 хувьтай байгаа ба өмнөх оны мөн үеэс 0.6, 0.8 хувиар тус тус өссөн дүнтэй байна.

Хадгаламж, зээлийн хоршоо
2019 оны 1 дүгээр улирлын байдлаар Санхүүгийн зохицуулах хорооноос хадгаламж, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөлтэй 282 ХЗХ, нийт 27 салбартайгаар үйл ажиллагаа явуулж байна. ХЗХ-дын нийт гишүүдийн тоо өнгөрсөн оны мөн үеэс 15.0 хувиар өсөж тайлант улиралд 66,296 боллоо.

Тайлант улиралд ХЗХ-дын нийт хөрөнгийн хэмжээ 211.7 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 31.7 хувийн өсөлтийг үзүүлжээ. Салбарын нийт хөрөнгийн 83.4 хувийг нэг тэрбум төгрөгөөс дээш хөрөнгөтэй 20 ХЗХ, 12.9 хувийг 100 саяас нэг тэрбум хөрөнгөтэй 120 ХЗХ, үлдсэн буюу 3.7 хувийг 100 саяас доош хөрөнгөтэй 142 ХЗХ-д бүрдүүлж байна. Салбарын активын бүтцээс харвал нийт хөрөнгийн өсөлтийн 77.8 хувийг зээлийн өсөлт, пассивын бүтцээс харвал 84.4 хувийг хадгаламжийн өсөлт тус тус бүрдүүлж байна.

Салбарын нийт зээлийн үлдэгдлийг өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 33.6 хувиар өсөж 157.6 тэрбум төгрөгт хүрсэн байна. Харин цэвэр зээлийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 33.1 хувиар өсөж 152.8 тэрбум төгрөг, зээлийн эрсдэлийн сан 49.6 хувиар өсөж 4.7 тэрбум төгрөгт хүрчээ. Мөн нийт зээлийн 93.7 хувийг хэвийн зээл, 2.5 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 3.8 хувийг чанаргүй зээл эзэлж байна. Нийт зээлд эзлэх чанаргүй зээлийн хувь өнгөрсөн оны мөн үеэс 1.8 пунктээр буурч 3.8 хувьд хүрчээ.

Мөн салбарын нийт хадгаламжийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 39.8 хувиар өссөн бөгөөд түүний 98.1 хувийг хугацаатай хадгаламж, 1.9 хувийг хугацаагүй хадгаламж бүрдүүлж байна. Тайлант улиралд ХЗХ-дын нийт орлого өмнөх оны мөн үеэс 29.3 хувиар өсөж 12.6 тэрбум төгрөгт хүрсэн бол цэвэр ашгийн хэмжээ 2.0 хувиар буурч 0.45 тэрбум төгрөг боллоо. Салбарын хэмжээнд нийт 282 ХЗХ үйл ажиллагаа явуулж байгаагаас 194 ХЗХ нь 1.0 тэрбум төгрөгийн ашигтай, 74 ХЗХ 0.5 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай ажилласан бол 14 ХЗХ ашиг, алдагдалгүй ажилласан байна.

Түүнчлэн хадгаламж, зээлийн хоршоодын өөрийн хөрөнгийн өгөөж 1.8 хувь, нийт хөрөнгийн өгөөж 0.3 хувь байгаа бол гишүүдэд олгож буй зээлийн хүүгийн орлогын нийт зээлд эзлэх хувь өмнөх оноос 0.2 пунктээр буурч 7.7 хувьд хүрчээ. Харин ХЗХ-дын үйл ажиллагааны зардал ба нийт орлогын харьцаа тайлант улиралд 26.9 хувь гарч өмнөх оноос 0.3 пунктээр буурчээ. Энэ нь ХЗХ-д 100 төгрөгийн орлого олохын тулд дунджаар 27 төгрөгийн зардал гаргаж байна гэсэн үг юм.

2019-05-22

Энэ онд улсын хэмжээгээр 387.0 мянган га-д үр тариа, үүнээс 368.0 мянган га-д улаанбуудай, 32.0 мянган га-д малын тэжээл, 29.0 мянган га-д тосны ургамал, 13.8 мянган га-д төмс, 8.9 мянган га-д хүнсний ногоо,7.3 мянган га-д жимс, жимсгэнэ, нийтдээ 478.0 мянган га-д тариалалт хийнэ. Энэхүү зорилтын хүрээнд үр тариа, тос, тэжээлийн таримлын тариалалтыг 14 аймгийн 1560 гаруй аж ахуйн нэгж иргэн, төмс, хүнсний ногоо, жимс жимсгэнийн тариалалтыг 950 гаруй аж ахуйн нэгж, хоршоо 16.0 мянган өрхийн хэмжээнд тариалахаар бэлтгэлээ хангаж 5 дугаар сарын цаг агаарын төлөв байдалтай уялдуулан хангайн болон төвийн бүсэд 5 дугаар сарын 08-наас, бусад бүсүүдэд 05 дугаар сарын 12-ноос хаврын тариалалтын ажил эхэллээ. Тариалалтад зүтгэх хүчний трактор 3130, үр тарианы үрлүүр 2201, хөрс боловсруулах техник 5740, төмс, хүнсний ногооны үрлүүр 570 ажиллах бөгөөд тариалалтын ажлыг 14-21 хоногт багтаан гүйцэтгэх боломжтой. 05 дугаар сарын 21-ны байдлаар улсын хэмжээгээр 156.6 мянган га-д үр тариа, үүнээс 149.4 мянган га-д улаанбуудай, 6.4 мянган га-д төмс, 1.4 мянган га-д хүнсний ногоо, 3.3 мянган га-д тэжээлийн, 15.1 мянган га-д тосны ургамал, нийтдээ 182.9 мянган га-д тариалалт хийснээр үр тарианы тариалалтын явц 40.6 хувьтай, төмс 46.5 хувь, хүнсний ногоо 16.0 хувьтай явагдаж байна. Тариалалтын явц өнгөрсөн жилийн мөн үеэс 10 орчим хувиар доогуур байгаа нь 5 дугаар сарын дунд 10 хоногт тариалангийн ихэнх бүс нутгаар хүйтэн сэрүүн, салхи ихтэй байсантай холбоотой бөгөөд өнөөдрөөс тариалалтын ажил хэвийн эрчимтэй явагдаж байна. Хаврын тариалалтад зориулан 241 аж ахуйн нэгж, иргэнд 10.1 мянган тонн үрийн буудайг 30 хувийн, 338 аж ахуйн нэгж, иргэнд 1.4 мянган тонн шатахууныг 50 хувийн, 198 аж ахуйн нэгж, иргэнд 62 тонн ургамал хамгааллын бодисыг 30 хувийн урьдчилгаатай тус тус зээлээр олгож тариалалтын ажилд дэмжлэг үзүүлээд байна.

Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсын Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлж буй “Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжих” төслийн хүрээнд 7.6 сая ам.долларын хөрөнгөөр газар тариалан, тэжээл үйлдвэрлэлийн зориулалттай 50-165 морины хүчтэй трактор 186 ширхэг, дарш хураагч 34 ширхэг, хадлан, таримал тэжээл үйлдвэрлэлийн зориулалттай 60 иж бүрдэл техникийг нийлүүлж 10 хувийн урьдчилгаатай, жилийн 2 хувийн хүүтэй, 7 жилийн хугацаатай зээлээр олгож байгаагийн зэрэгцээ 2.4 мянган га талбайг услах хүчин чадал бүхий 35 ширхэг усалгааны тоног төхөөрөмжийг 12 жилийн хугацаатай, жилийн 2 хувийн хүүтэйгээр 15 аж ахуйн нэгж, 2 иргэнд зээлээр олгоод байна.

“Хүнсний ногоо” хөтөлбөрийн хүрээнд 9 нэр төрлийн 2.2 тонн хүнсний ногооны үр, 45 тонн төмсний супер элит үрийг аймгуудын Хүнс, хөдөө аж ахуйн газраар дамжуулан хүнсний ногоо тариалагчдад үнэгүй олгож байгаагийн зэрэгцээ 32 м2 талбай бүхий 160 ширхэг нийлэг хальсан хүлэмж нийлүүлж иргэдэд хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр зээлээр олгож байна.

“Жимс, жимсгэнэ” хөтөлбөрийн хүрээнд 171.0 сая төгрөгийн санхүүжилтээр 15.6 мянган ширхэг бага тархацтай жимс жимсгэнийн суулгац нийлүүлэх тендер шалгаруулалтыг зарлаж хэрэгжилтийг зохион байгуулж байна.

Ус цаг уур, орчны шинжилгээний газраас ирүүлсэн мэдээгээр 5 дугаар сарын 23-нд нутгийн баруун хэсгээр, 24-нд зарим газраар, 25-нд ихэнх нутгаар бороо, нойтон цас орж, цасан шуурга шуурах төлөвтэй байна.

Хугацааны эхэн болон сүүлээр дулаарч Дархадын хотгор, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутгаар шөнөдөө 0-5 градус, өдөртөө 17-22 градус, Орхон-Сэлэнгийн саваар шөнөдөө 8-13 градус, өдөртөө 29-34 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 5-10 градус, өдөртөө 26-31 градус дулаан байх төлөвтэй байна.

Тиймээс цаг агаарын тааламжтай байдлыг ашиглан тариалалтын ажлыг шуурхайлах арга хэмжээг аймгуудын Хүнс, хөдөө аж ахуйн газруудтай хамтран зохион байгуулж байна.

2019-05-20

Үндэсний давхар даатгал ХК нь Монголын анхны давхар даатгалын компани бөгөөд санхүүгийн зах зээлийн тогтвортой өсөлтийг хангах, өрсөлдөх чадвар бүхий давхар даатгалын тогтолцоог хөгжүүлэх зорилгоор Засгийн газрын 2018 оны 303 дугаар тогтоолоор компанийн нэрийг шинэчлэн өөрчилж, үйл ажиллагаагаа өргөтгөн ажиллаж байна.

2019 оны 5 сарын 16-ны өдөр Монголын Бизнесийн Зөвлөл /BCM/ Шангри-Ла зочид буудлын хурлын танхимд бизнесийн төлөөлөгчдийг оролцуулсан сарын ээлжит уулзалтыг зохион байгуулсан бөгөөд сарын ээлжит хурлаа зохион байгууллаа. Тус хурлын үеэр Үндэсний давхар даатгал ХК Монголын Бизнесийн Зөвлөлд гишүүнээр элсэж, гишүүний сертификатыг гардан авлаа. Тус Зөвлөл нь Монголын бизнесийн салбарт томоохон хувь нэмэр оруулж байгаа бөгөөд бизнесийн хүрээгээ тэлж өргөжүүлэх боломжийг нэмэгдүүлэх юм.

2019-04-29

2019-04-03

“Forbes Mongolia” сэтгүүл Монголын даатгалын “Шилдэг 10 компани”-ийг нэрлэлээ. Жагсаалтыг “Бодь даатгал” тэргүүлсэн бол “Монгол даатгал”, “Мандал даатгал”, “Тэнгэр даатгал”, “Хаан даатгал”, “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” компаниуд багтсан байна.

Эрэмбийг гаргахдаа олон улсын даатгалын топ компаниудыг эрэмбэлдэг жишгийн дагуу нийт хөрөнгө, даатгалын хураамжийн цэвэр орлого, хохирлын харьцаа, харилцагчдад санал болгож буй бүтээгдэхүүний тоо зэрэг хүчин зүйлсийг үндэслэсэн байна.

2018 оны эцсийн байдлаар даатгалын болон давхар даатгалын компаниудын нийт хөрөнгө өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 35.6 хувиар өсөж, 331.9 тэрбум төгрөг хүрсэн байна.

Харин Монгол Улсад даатгалын нэвтрэлт буюу салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд эзлэх хэмжээ 0.5 хувь байгаа аж. Энэ нь өндөр хөгжилтэй орнуудад 10-20 хувь байдагтай харьцуулбал бага үзүүлэлт болж байна.

Эх сурвалж: Bloomberg TV Mongolia

2019-03-27

Монгол Улсын Их Хурлын даргын ивээл дор “Санхүү банкны эмэгтэйчүүд” Төрийн бус байгууллагаас санаачлан “Санхүү банкны эмэгтэйчүүдийн анхдугаар чуулган”-ыг 2019 оны 3 дугаар сарын 27-ны өдөр Төрийн ордны их танхимд зохион байгуулагдлаа.

Энэхүү чуулганыг Санхүүгийн Зохицуулах хороо болон Улсын Их Хурал, Монголбанк, Хөгжлийн банктай хамтран “Санхүү Банкны Эмэгтэйчүүдийн Холбоо” ТББ-аас зохион байгуулсан бөгөөд“Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийн төлөөлөл оролцов. Олон нийтэд санхүүгийн боловсрол олгох, санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд төр засгийн байгууллагаас баримталж буй бодлогыг хөндөн хэлэлцэж, үнэт цаасны, даатгалын, хадгаламж, зээлийн хоршооны болон банк бус санхүүгийн зах зээлийн үйл ажиллагаа, далайц болон санхүүгийн хүртээмжийн талаарх өнөөгийн төлөв байдлыг товч танилцуулж, улс орны хөгжилд төрийн бодлого, шийдвэр, тогтвортой байж, урт хугацааны стратеги, хөтөлбөрүүдийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд нэн чухал болохыг онцлон дурдсан юм.

Түүнчлэн Монголын банк санхүүгийн салбарын эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл, бизнесийн салбарын шилдэг эмэгтэйчүүд болон бодлого боловсруулагч төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын төлөөлөл оролцож, нийгмийн эмзэг бүлгийн эмэгтэйчүүдэд санхүүгийн боловсрол олгох, санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр чууллаа.

2019-03-27

Санхүүгийн зохицуулах хорооноос шинэчлэн баталсан “Даатгалын багц дүрэм”-ийг Хууль зүй, дотоод хэргийн яам Захиргааны хэм хэмжээний актын нэгдсэн бүртгэлд бүртгэлээ. Ингэснээр багц дүрэм албан ёсоор хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж эхэллээ.

Хорооны энэ оны 02 тоот тогтоолоор Захиргааны ерөнхий хуульд нийцүүлэн баталсан энэхүү багц дүрэмд нийт 17 журам, заавар, аргачлал, шалгуур багтаж буй юм. Тухайлбал, даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэхэд тавигдах шаардлага, төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлт, даатгалын нөөц сан болон санхүүгийн тайлан, мэдээллийн маягт зэрэг тус салбарт мөрдүүлж буй зохицуулалтын гол баримт бичгүүд багтаж байна.

2019-03-20

Санхүүгийн зохицуулах хороо өнөөдөр хуралдлаа.

Хуралдаанаар, “Хувьцаат компанийн хувьцааг худалдан авах санал гаргах, хувьцааг худалдан авах ажиллагааны журам”, “Зээлийн батлан даалтын сангийн үйл ажиллагааг зохицуулах, хяналт тавих журам”-ыг тус тус шинэчлэн баталлаа.

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн оноосон нэрээ “Үндэсний давхар даатгал” ХК болгон өөрчлөх, мөн “Бодь даатгал” ХХК, “Гэр даатгал” ХХК-ийн хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн бүтэц, хувьцаа эзэмшигчдийн бүрэлдэхүүнд өөрчлөлт оруулах хүсэлтүүдийг хэлэлцэн зөвшөөрөв.

Түүнчлэн, “Лэндмн ББСБ” ХК-д банк бус санхүүгийн факторингийн болон итгэлцлийн үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг нэмж, “Түмэн өгөөж баялаг” ХЗХ-нд хадгаламж, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг шинээр олгож, нэр бүхий таван ХЗХ-ны тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгалаа.

2019-01-30

Мэрси Кор Монгол Олон Улсын байгууллагын “Дасан Зохицох, Даван Туулах Чадвартай Орон Нутгийн Иргэд” хөтөлбөрийн хүрээнд “Санхүүгийн Хүртээмж ба Бизнес Хөгжил” төслийг Хөгжлийн Шийдэл ТББ хэрэгжүүлсэн бөгөөд төслийн хүрээнд оролцогч талуудын уулзалт хэлэлцүүлгийг 2019 оны 1 сарын 29- ний өдөр зохион байгуулав.

Уг төсөл нь Хэнтий, Булган, Сэлэнгэ, Сэлэнгэ аймгийн Хушаат суманд хэрэгжсэн ба мал, аж ахуйн бизнесүүдэд Хөгжлийн Шийдэл ТББ нь Санхүүжилтийн мэдээлэл олгох гарын авлага боловсруулах, бизнес төлөвлөгөө боловсруулан өгөх, Менторшип хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, үе шаттай бизнесийн сургалтууд зохион байгуулах, бизнесийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх, Бизнес хөгжлийн төлөвлөгөө боловсруулах, зэрэг ажлуудыг хийж гүйцэтгэлээ.

Уг үйл ажиллагаанд ХААХҮЯам, Олон Улсын Хөгжлийн Агентлагууд, тухайлбал Мерси Кор Монгол, Зээлийн Батлан Даалтын Сан, Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал ХК, Дэлхийн банк, Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банк, арилжааны банкнууд болон төсөл санхүүжүүлэгч байгууллагуудын төлөөллүүд махны нэмүү өртгийн сүлжээг хөгжүүлэхэд өнөөгийн нөхцөл байдал, тулгарч буй асуудал, уг асуудлыг даван туулахад оролцогч талуудын оролцоо, цаашид авах арга хэмжээний талаар ярилцсан үр дүнтэй уулзалт зохион байгуулагдлаа.

2018-12-19

Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал ХК нь гамшгийн эрсдэлээс хамгаалах шинэ бүтээгдэхүүн болох газар хөдлөлтийн параметрийн даатгалыг нэвтрүүлэх зорилгоор Швейцарийн холбооны улсын “Целсиус Про” (Celsius Pro) компанитай хамтран ажиллаж байна. “Целсиус Про” (CelsiusPro) нь тусгайлсан параметрийн даатгалын бүтээгдэхүүнийг боловсруулан даатгагч ба даатгалын зуучлагчдад платформ шийдлээр хангадаг Щвейцарийн компани юм.
“Целсиус Про” компанийн захирал Марк Руеег, “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Бизнес хөгжил, төслийн газрын дарга Б.Батбаяр, мэргэжилтнүүдийн хамтаар нар 2018 оны 12 дугаар сарын 17-19-ний өдрүүдэд Онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга, хошууч генерал Т.Бадрал болон холбогдох удирдлагууд, Монголын ипотекийн корпорац, арилжааны банкуудын төлөөлөлтэй газар хөдлөлтийн параметрийн даатгалын бүтээгдэхүүнийг танилцуулах, санал солилцох зорилгоор уулзалт зохион байгууллаа.

Монгол Улсын нутаг дэвсгэр нь Төв Азийн газар хөдлөлтийн идэвхтэй бүсэд оршдог, судлаачдын боловсруулсан "Монголын газар хөдлөлтийн ерөнхий мужлалын зураг"- т нийт нутаг дэвсгэрийн 75 хувь нь 7 ба түүнээс дээш (М5К-) баллын бүс нутагт газар хөдлөлт болох магадлалтай болохыг тогтоожээ. ШУА-ийн газар хөдлөлтийн албанаас гаргасан статистик судалгаанаас үзэхэд сүүлийн жилүүдэд жил бүр дунджаар 60 орчим мянган удаа бага хэмжээний газар чичирхийлэл болдгийг тогтоосон. Сүүлийн жилүүдэд гамшгийн эрсдэл ихээр нэмэгдэж байгаатай холбогдуулан түүнээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор гамшгийн даатгалын нэг хэлбэр болох газар хөдлөлтийн параметрийн даатгалыг нэвтрүүлэхээр олон улсын туршлага судалж, газар хөдлөлтийн түүхэн мэдээлэл, судалгаа шинжилгээнд тулгуурлан боловсруулаад байна. Уг даатгалын бүтээгдэхүүн нь улс орныг гамшгийн эрсдэлийг удирдах, хохирлыг зохицуулах төрийн ачааллыг бууруулах, газар хөдлөлтийн гамшгийн дараа түргэн шуурхай нөхөн төлбөрийг олгох, АНУ-ын Геологийн Судалгааны (USGS) төвөөс 72 цагийн дотор газар хөдлөлт бүрийг 5x5 км-ийн нарийвчлалтайгаар “Shake Maps” /Чичирхийллийн газрын зураг/ бүхий PSA /Peak Spectral Acceleration/ үнэлгээг ашиглан тогтоодог, цахим платформын хамгийн сайн шийдлээр дамжуулан ил тод бүтээгдэхүүнийг удирдан зохион байгуулдаг талаар дэлгэрэнгүй танилцуулга хийлээ. Уулзалтад оролцогчид “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК нь төр, хувийн хэвшлийн оролцоог хангасан, гамшгийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлсэн давхар даатгалын бүтээгдэхүүнийг нэвтрүүлж буйг дэмжээд хамтран ажиллахад бэлэн гэдгээ илэрхийллээ.

Түүнчлэн хошууч генерал Т.Бадрал, “Монгол Улсын Их Хурлын 2011 оны 22 дугаар тогтоолоор баталсан Гамшгаас хамгаалах талаар төрөөс баримтлах бодлогын үндсэн чиглэлд “Гамшгийн эрсдэл хуваалцах даатгал”, “Сендайн үйл ажиллагааны хүрээ” баримт бичиг-т “Гамшгийн эрсдэлийг шилжүүлэх болон хуваалцах механизм, арга хэрэгслийг бий болгох, сайжруулах”, Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын 34 дүгээр зүйлийн 2.5-д “Аж ахуйн нэгж, байгууллага гамшгийн эрсдлийн үнэлгээ хийлгэх, холбогдох даатгалд хамрагдах” зэрэг эрх зүйн болон бодлогын баримт бичгүүдэд гамшгийн эрсдэлийн даатгалыг хөгжүүлэх тухай тус тус заагдсан байдаг. Тиймээс энэ чиглэлд онцгой анхаарч гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, аврах, учирсан хор уршгийг шуурхай арилгах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох арга хэмжээг удирдан зохион байгуулах, мэргэжлийн удирдлагаар хангах, гамшиг судлалын шинжлэх ухааныг хөгжүүлэх, төрөөс иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээг чанартай, хүртээмжтэй, үр өгөөжтэй хүргэх талаар анхаарч ажиллаж байна” хэмээн онцоллоо.

Уг бүтээгдэхүүнийг цаашид нэвтрүүлэхэд харилцаа, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх талаар харилцан санал солилцсон юм.

2018-12-11

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, Герман-Монголын хамтын ажиллагааны хөдөө аж ахуйн төсөл хамтран аймгуудын Хүнс, хөдөө аж ахуйн газар, эрдэм шинжилгээний байгууллагын төлөөлөл, газар тариалан эрхлэгч иргэн, аж ахуйн нэгж зэрэг 100 гаруй хүнийг хамруулсан "Тогтвортой газар тариалан" зөвлөгөөнийг өнөөдөр (2018.12.11) Чингис зочид буудлын хурлын танхимд амжилттай зохион байгууллаа.

2018 оны ургац хураалтын нэгдсэн дүнгээр нийт 444.7 мянган тонн үр тариа, үүнээс 428.6 мянган тонн улаанбуудай, 167.9 мянган тонн төмс, 99.2 мянган тонн хүнсний ногоо, 23.4 мянган тонн тосны ургамал, 134.3 мянган тонн тэжээлийн ургамал тус тус хураан авч буудай, төмсний дотоодын хэрэгцээг бүрэн хангах боломж бүрдээд байна. Энэ жил 134.3 мянган тонн таримал тэжээл хураан авсан нь сүүлийн 30 шахам жилийн хугацаанд гарч байгаагүй амжилт юм. Тариалангийн салбарт техник технологийн иж бүрэн шинэчлэлийг амжилттай нэвтрүүлж, үр, сортоо шинэчлэн, хаврын тариалалт, намрын ургац хураалтын ажилд тариаланчдад төрөөс боломжит дэмжлэгүүдийг өгч ажиллан, тэдний хөдөлмөрийн үр дүнд тариалах талбай, хураан авах ургацын хэмжээ жилээс жилд өсөн нэмэгдэж байна.

Ийнхүү 2018 онд хийж бүтээсэн ажлаа дүгнэн хэлэлцэж, цаашид хэрэгжүүлэх ажлуудаа төлөвлөн, ололт амжилт, сайн туршлагаа харилцан солилцох зорилгоор газар тариалангийн салбарынхан зөвлөлдөж байгаа нь энэ. Зөвлөгөөн тогтвортой газар тариалан эрхлэх тухай асуудалд төвлөрч, газар тариалан, эрчимжсэн мал аж ахуйг хослуулан хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд таримлын сэлгээ, тариалалтын технологийн чиглэлээр хийсэн судалгааны ажлуудаа салбарын эрдэмтэд танилцуулж, нэгдсэн хэлэлцүүлэг өрнүүлэв.

Тухайн бүс нутгийнхаа байгаль цаг уурын нөхцөлд тохирсон үр, сорт, суулгацыг зөв сонгон тариалах, техник, технологийн шинэчлэлийг эрчимжүүлэн, ургамал хамгааллын бодисын зохистой хэрэглээг төлөвшүүлж, хөрсний үржил шимийг сайжруулан, усалгаатай тариаланг нэмэгдүүлэн, байгаль цаг уурын эрсдэлт хүчин зүйлийн нөлөөллийг бууруулах замаар удаан хугацаанд үр ашигтай газар тариалан эрхлэхийг тогтвортой газар тариалан гэж тодорхойлж байна. Тиймээс газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг тогтвортой эрхлэхэд бодлого, үйл ажиллагаагаа чиглүүлэх нь зүйтэй гэдгийг салбарынхан хүлээн зөвшөөрлөө. Ингээд зөвлөгөөний зарим нэг илтгэлээс хүргэж байна.

Ц.БОЛОРЧУЛУУН: САЛБАРЫН ОЙРЫН ХУГАЦААНЫ ЗОРИЛТ, ХҮРЭХ ҮР ДҮНГЭЭ ТОДОРХОЙЛСОН

Зөвлөгөөний эхэнд ХХААХҮЯ-ны Газар тариалангийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Ц.Болорчулуун "Тогтвортой газар тариалангийн хөгжил" илтгэлдээ "Атрын III аян"-ыг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх хүрээнд үр тариа, төмсөөр дотоодын хэрэгцээгээ 100 хувь хангахыг зорин ажиллаж байгаа бөгөөд "Хүнсний ногоо", "Жимс жимсгэнэ", "Малчид, ногоочдын ажлын байрыг нэмэгдүүлэх хөтөлбөр"-ийг хэрэгжүүлж байгаагаа дурдлаа. Газар тариалангийн салбар тэр дундаа улаанбуудай, тэжээлийн үйлдвэрлэлийн чиглэлээр 2019 онд үр тариа, тос, тэжээлийн болон буурцагт таримлын үрийн нөөц бүрдүүлж, таримлын зохистой сэлгээг сонгон нэвтрүүлэх замаар тариалангийн талбайн эзэмшилт ашиглалт, хөрсний үржил шимийг сайжруулж, ургацын хэмжээг нэмэгдүүлэхээр ажиллаж байна.

2020 он гэхэд үр тарианы техникийн 90 хувь, төмс үйлдвэрлэлийн 80 хувь, хүнсний ногооны 60 хувийг бүрэн шинэчлэхээр төлөвлөжээ. Усалгаатай газар тариаланг нэмэгдүүлэхийн тулд услалтын систем шинээр барьж, таримлын ургацыг программчлах аргыг боловсруулах юм. Хөрсний үржил шимийг бууруулахгүй хамгаалж чадахуйц ээлжлэн тариалах системийг нэвтрүүлнэ гэж байгаа энэ салбарын бас нэг томоохон зорилт.

Тогтвортой газар тариалан эрхлэхэд орхигдуулж боломгүй асуудал бол агуулах, зоорийн аж ахуй. Одоогийн байдлаар улсын хэмжээнд элеваторын нийт багтаамж 523 мянган тонн, үүнээс ТЭДС-нд 182 мянган тоннын багтаамжтай элеватор байна. Төмс, хүнсний ногооны 10,2 мянга гаруй зоорь байгаа бөгөөд багтаамж нь 200 мянган тоннд хүрээд байна. Цаашид алслагдсан болон хил орчмын худалдааны бүсэд элеватор байгуулж, хуучин элеваторуудын тоног төхөөрөмжийг шинэчлэн, Улаанбаатар хотод төмс, хүнсний ногоо, жимс жимсгэнийн хадгалалт, борлуулалтын цогцолбор байгуулж, аймгийн төв, томоохон суурин газарт механикжсан зоориуд байгуулахаад ирэхээр 2020 он гэхэд ТЭДС-гийн элеваторын багтаамж 227 мянган тонн, зоорийн багтаамж 270 мянган тоннд хүрнэ гэж урьдчилан тооцоолсноо танилцууллаа.

Я.МЯГМАРСҮРЭН: ТАРИАЛАНЧДЫГ САЙН ҮРЭЭР ХАНГАХ ХЭРЭГТЭЙ БАЙНА

Дархан-Уул аймгийн Ургамал, газар тариалангийн хүрээлэнгийн Эрдэмтэн, нарийн бичгийн дарга Я.Мягмарсүрэнгийн хувьд үр тарианы таримлын үр, сортын чиглэлээр олон жил судалгаа хийсэн бөгөөд тухайн бүс нутгийн нөхцөлд дасан зохицсон ган, халуунд тэсвэртэй, чанартай, арвин ургац бүхий шинэ сортыг тарьснаар ургацыг 20-30 хувиар нэмэгдүүлэх боломжтой гэдгийг тогтоожээ. Сортуудын улсын ургацад эзлэх хувийг авч үзвэл, Дархан сорт 24 хувь, бурятская остистая 20 хувь, сэлэнгэ 13 хувь, алтайская 9 хувь, алтайская жиница 8 хувь, бусад сорт 11 хувь байна. Сортод тавигдах гол шаардлага бол ургалтын хугацаа, ургац өгөх чадавх, үрийн биохими технологийн чанар, тэсвэрлэх байдал зэрэг болно.

Одоогоор эрт болцтой халхгол-1, дархан-131, дундын болцтой орхон, дархан-34, дархан-74, арвин, дунд оройн болцтой дархан-144 зэрэг шинэ сортыг туршиж үзэх боломжтой. Мөн тариаланчид шинээр эрдэнэшиш, буурцагтан ургамал, сагадай, хатуу буудай, арвай, хошуу будаа зэргийг тариалах боломжтой бөгөөд ингэхдээ хүнс болон тэжээлийн үнэт чанар, хөрс сайжруулах боломж, бүтээгдэхүүний гарц, ургац, механикжилтад тохиромжтой эсэх, зах зээлийн эрэлт, импорт орлох зэргийг харгалзан үзэх хэрэгтэй.

Цаашид үрийг зээл, хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр олгодог тогтолцоог улам боловсронгуй болгох, үрийн чанарын хяналтыг сайжруулах, сайн чанарын үрээр тариаланчдыг хангах, буудайн урамшууллыг аж ахуйн нэгжийн үрийн шинэчлэлтэй уях, тухайн бүс нутгийн онцлогт тохирсон сортыг оновчтой хуваарилж тариалах нь зүйтэй гэдгийг тэрбээр зөвлөв.

 И.ОТГОНБААТАР: СЭЛГЭЭ БҮХИЙ ТАРИАЛАЛТЫН ТЕХНОЛОГИЙГ НЭВТРҮҮЛЭХ НЬ ЗҮЙТЭЙ

ХААИС-ийн дэргэдэх Ургамал хамгаалал, эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийн Эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга И.Отгонбаатар Герман-Монголын хамтын ажиллагааны “Тогтвортой хөдөө аж ахуй” төслийн захиалгаар “Монгол орны үр тарианы таримлын уламжлалт болон сайжруулсан сэлгээ бүхий тариалалтын технологи” сэдэвт судалгааны ажил хийж, дүгнэлт, зөвлөмж гаргажээ.

Ээлжлэн тариалалт нь хөрсийг элэгдлээс хамгаалах чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Иймээс хөрсийг элэгдлээс хамгаалах уг агротехнологийг амжилттай хэрэгжүүлэхийн тулд таримлын хөрс хамгаалах чадварт үндэслэн, сэлгээний таримлыг оновчтой сонгох нь чухал. Тариалангийн талбай элэгдэхийн хэрээр уринш, өргөн мөрт таримлын эзлэх хувийг багасгаж, олон наст буурцагт болон үет ургамлын эзлэх хэмжээг нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Манай нөхцөлд нэг наст буурцагт таримлууд, хоёр наст хошоон өвсийг ашиглан ногоон бордуурт уринш хийх, царгас, хүцэнгэ, ерхөг зэрэг буурцагт болон үет олон наст ургамлыг тариалсны үндсэн дээр элэгдэж, эвдэрсэн хөрсийг сэргээх, тэжээлийн вандуй, хошуу будааны холимог зэрэг ургамлыг тэжээлд тарих нь оновчтой гэв.

Ээлжлэн тариалах систем нь тодорхой хэсэг талбайг хамарч олон жил дамжин мөрдөгддөг болохоор тариалангийн эдэлбэр газрын үржил шимийг нь бууруулахгүйгээр зөв ашиглах, нэмэгдэл зардал гаргалгүйгээр ургацыг дээшлүүлэх, хөрс боловсруулах, бордох, хог ургамал, өвчин, хортонтой тэмцэх, үрийн аж ахуйг эрхлэх, хөрсийг салхи, усны элэгдэл, эвдрэлээс хамгаалах зэрэг тариалангийн арга барилыг боловсруулах үндсэн суурь болдог учир түүнийг зөв сонгон мөрдөх нь агрономын төдийгүй эдийн засгийн чухал ач холбогдолтой гэх зэргээр олон үнэт зөвлөмж, зааварчилгаа өглөө.

 ДР.АЛФОНС ГЕБЕЛ: НОГООН ТЭЖЭЭЛ ТАРИАЛАХАД АНХААРАХ АСУУДАЛ БИЙ

Зөвлөгөөнд ХБНГУ-ын Хөдөө аж ахуйн зөвлөх Др.Алфонс Гебел оролцож, малын ногоон тэжээлийг үр ашигтай үйлдвэрлэх, манай орны нөхцөлд тэжээлийн ургамал тариалах боломжуудын талаар тариаланчдад танилцуулсныг онцлох нь зүйтэй. Тэрбээр, тэжээлийн ургамлын тариалан эрхлэхдээ тэжээллэг чанар сайтай, малд идэнгитэй, ус бага зарцуулдаг, түргэн өсөлттэй, хөрсөнд хучлага үүсгэдэг, хур тунадасны чийгийг хуримтлуулдаг, уургийн агууламж өндөр, хөрсөнд сөрөг нөлөөгүй ургамлыг сонгож тарих нь зүйтэй гэлээ.

Тэжээлийг тариалахдаа хөрсний нягтрал, тариалалтын өмнөх хөрсний үрлэн бүтэц, үрлэгээний техникийн бүрэн бүтэн байдал, дахин ба давхар үрлэгээнд ашиглах борной, үрлэгээний дараа булдах зэрэгт анхаарах хэрэгтэй. Тэжээлийн үр нь соёолох чадвар сайтай, цэвэр сортын, аливаа нөхцөлийг тэсвэрлэх болон хадгалалт даах чадвартай эсэхийг харгалзан үзэхийг зөвлөлөө.

 Д.ЗАНДРААГОМБО: ХӨРСНИЙ ҮРЖИЛ ШИМИЙГ САЙЖРУУЛАХ ГУРВАН ТӨРЛИЙН ҮНДСЭН АРГА БАЙНА

Ургамал газар тариалангийн хүрээлэнгийн Хөрс, агрохимийн лабораторийн эрхлэгч Д.Зандраагомбо тариалангийн талбайн хөрсний үржил шимийг сайжруулах арга замын талаар сонирхолтой илтгэл хэлэлцүүлсэн. Тэрбээр, ургамал хэвийн ургац бүрдүүлэхийн тулд түүний амьдралд шаардлагатай ус, агаар, дулаан ба шим тэжээлийн бодисоор нэгэн зэрэг тасралтгүй хангах хөрсний чадварыг хөрсний үржил шим гэж тодорхойлж байна.

Үржил шим сайтай хөрс гэж ургамлын өсөлт хөгжилтөд хангалттай шим тэжээлийн бодисыг агуулсан, ургамал ургахад тохирсон дулааны нөхцөл бүрдсэн, шаардлагатай ус чийгийг агуулсан, ургамлын амьдралд хор хөнөөл учруулах хорт бодисууд хөрсний химийн найрлагад ороогүй, таримал ургамал, бактер, мөөгөнцөрийг өвчлүүлэх өвчин хортон агуулаагүй хөрсийг тооцдог аж. Хөрсний үржил шимийг сайжруулах физикийн аргад хөрс элдэншүүлгийг зөв сонгох, зурваслан тариалах, ойн зурвас байгуулах зэрэг багтаж байна. Химийн аргад эрдэс, шим, бактерийн бордоогоор бордох, хүчиллэг хөрсийг шохойн бордоогоор, шүлтлэг хөрсийг гөлтгөнөөр бордох аргыг хамруулж байгаа юм. Тэгвэл хөрсний үржил шимийг сайжруулах биологийн аргад ээлжлэн тариалалтыг нэрлэж болно.

Эх сурвалж: ХХААХYЯ

2018-12-03

Засгийн газраас “Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийг байгуулах шийдвэрийг өнгөрсөн аравдугаар сард гаргасан. Энэ талаар “Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайвантай ярилцлаа.

-Монгол Улсын даатгалын салбарын хөгжил дэлхийн бусад орны хөгжилтэй харьцуулахад ямар шатанд яваа вэ?

-Даатгалын салбарын хөгжил нь тухайн улсын иргэдийн боловсролын түвшин, дотоодын нийт бүтээгдэхүүн, хүн амын орлогын түвшин, санхүүгийн зах зээлийн хөгжил, эдийн засгийн салбарын бүтэц гэх зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаардаг. Тухайлбал, хөгжингүй орнуудад даатгалын салбарын нийт хураамж нь дотоодын нийт бүтээгдэхүүний долоо орчим хувьтай тэнцүү байдаг. Монгол Улсад энэ үзүүлэлт харьцангуй бага байгаа. Гэхдээ манай улсад даатгалын салбар таван жилийн дунджаар 13 хувийн орлогын өсөлттэй байна. Олон нийт ч даатгалын ач холбогдлын талаар ойлголттой болж, даатгалд хамрагдах нь нэмэгдэж байна. Жишээ нь, Жолоочийн хариуцлагын албан журмын даатгалын тухай хууль батлагдсанаар даатгалд хамрагдах иргэдийн тоо маш ихээр нэмэгдсэн.

-Даатгалын салбарт ямар асуудал тулгамдаж байна вэ. Түүнийг шийдвэрлэх гарц нь юу вэ?

-Олон асуудал хүлээгдэж байна. Хамгийн чухал нь даатгалын зах зээлийн хөгжил маань одоо ямар түвшинд байна, 10 жилийн дараа хаана хүрэх юм, манай улсын хөгжлийн бодлого дэлхий нийтийн чиг хандлагатай яаж уялдах юм гэдгээ тодорхой болгох хэрэгтэй байна. Үүнийг тодорхой болгоход хамгийн эхэнд даатгалын салбарын статистик мэдээ үнэн гардаг болмоор байна.

-Одоо энэ статистик мэдээ худлаа гардаг гэж үү?

-Зарим мэдээллүүд нь зөрүүтэй гардаг. Санхүүгийн зохицуулах хороо зөвхөн даатгалын компаниудын ирүүлсэн тайланг нэгтгээд л салбар ийм байна, хураамж ингэж өслөө, салбар ингэж хөгжиж байна гээд тайлан гаргаад байдаг. Гэтэл бодит байдал өөр байна шүү дээ. Тухайлбал, Монгол Улсаас гадаад руу давхар даатгалд төлөгдөж байгаа мөнгөн дүнг илүү тодорхой, нарийвчлалтай болгох шаардлага бий. Учир нь Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээ болон СЗХ-ны мэдээллүүд зөрүүтэй байдаг. Сүүлийн таван жилийн статистик мэдээллийг харвал Монголбанкны гаргасан тайлан мэдээ нь СЗХ-ны мэдээнээс олон сая доллараар зөрж байгаа. Үүнээс гадна даатгалын салбарын хяналт, зохицуулалттай холбоотой асуудлууд шинэчлэгдэх, өөрчлөгдөх шаардлага их байна. Үүнд илүү анхаарч ажиллах ёстой. СЗХ зөвхөн дотоодын даатгалын компаниудын тайлан балансад үндэслэж энэ тоог гаргаж байна. Манай урд хөршийн даатгалын зохицуулалтын байгууллага бүх даатгалын утга бүхий гадаад шилжүүлгийг хянах тогтолцоотой байдаг. СЗХ-н дахь бүртгэл мэдээлэл алдаатай, дотоодын зах зээлийн оролцогчдын зах зээлийг хамгаалахгүй байгаа нь даатгалын салбарын өсөлт, энэхүү салбарт ажиллаж, хөдөлмөрлөж байгаа мэргэжлийн байгууллагуудыг дэмжихгүй байгаа гэж харагдаж байна. Хэрэв СЗХ нь дотоодын зах зээлээ хөгжүүлэх, энэ салбарын санхүүгийн зах зээлд эзлэх хувийг нэмэгдүүлэхийг хүсэж байгаа бол гадаадын даатгал, давхар даатгалын байгууллагуудын Монгол Улсаас төвлөрүүлж буй валютын урсгалын тэнцвэртэй байдалд анхаарах, зөв чиглэл рүү зохицуулах ажилаа хийх хэрэгтэй байна. Ийм учраас банкнаас бусад салбарын эзлэх хувь хэмжээ 4 хувьтай байсаар байна.

-СЗХ-ны хяналт сул байгаа гэсэн үг үү?

-Тийм ээ. Зөвхөн дотоодын даатгалын компаниудын мэдээллийг нэгтгээд статистик үзүүлэлтийг гаргаж байна. Өөрсдийн гаргасан тоон мэдээлэлдээ тулгуурлан даатгалын салбарын хөгжил хангалттай байгаа хэмээн ярьдаг. Үнэн хэрэгтээ бусдын хийсэн ажлыг нэгтгэж нэг тайлан болгочихоод бид хийсэн хэмээн ярьж байна шүү дээ. Үүний оронд зохицуулалт хийж даатгалын салбарт үзүүлсэн үр нөлөө, үр дүнгээ тайлагнах хэрэгтэй байна. Үнэт цаас, хөрөнгийн зах зээл болон банк бус санхүүгийн байгууллагын зах зээл дээр ч мөн ижил байгаа. СЗХ уг нь хуулиар хүлээсэн үүрэг нь зах зээл дээр зохицуулалт хийх, хэрэглэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах байгууллага боловч зөвхөн хяналт шалгалтаа хийж, үүнээс гаднах гол зохицуулалтын, зах зээлээ хөгжүүлэх ажлаа хийж чадахгүй байна. СЗХ сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд даатгалын салбарын хөгжил, оролцогч талуудын оролцоог хумих бодлогыг хийлээ. Товчхондоо, үндсэн үйл ажиллагаагаа явуулж чадахгүй байна.

-Танай компани анх Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал гэж байгуулагдсан. Энэ жил хэчнээн малчин өрх малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдсан бэ?

-Манай компани малын индексжүүлсэн даатгалыг даатгалын компаниудтай хамтран хэрэгжүүлээд дөрвөн жил болж байна. Энэ жил 36 мянган малчин өрх малын индексжүүлсэн даатгалд хамрагдсан. Даатгалд хамрагдсан малчны мал байгаль цаг уурын болзошгүй аюулаас бүрэн хамгаалагдсан гэсэн үг. Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдлын нэг баталгаа болсон мал аж ахуйн салбар, малчин түмний ахуй амьдралыг байгаль цаг уурын аюулаас хамгаалсан чухал ач холбогдолтой даатгал. Энэ жил малчдад нөхөн төлбөр хэлбэрээр тэрбум орчим төгрөгийг олгосон. Үүнээс гадна Сангийн яам, ХХААХҮЯ-тай хамтран газар тариалангийн даатгалыг даатгалын компаниудтай хамтран хийсэн.

-Засгийн газраас “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийг “Үндэсний давхар даатгал” ХК болгон үйл ажиллагааг нь өргөтгөсөн. Засгийн газрын тогтоол гараад сар гаруйн хугацаа өнгөрсөн ч үйл ажиллагаагаа эхлүүлэхгүй байгаа нь ямар шалтгаантай холбоотой вэ?

-Үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бүрдүүлэх, үндэсний давхар даатгалын компанитай болох талаар олон жил бүхий л түвшиндээ ярьж хэлэлцэж, олон ч хөтөлбөр, стратеги батлуулж ирсэн. Засгийн газраас энэхүү зорилтын хүрээнд “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийг 2014 онд үүсгэн байгуулсан. Өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд манай компани малын индексжүүлсэн даатгал, газар тариалангийн даатгал, газар тариалангийн тоног төхөөрөмжийн даатгалын үйлчилгээг ард иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд үзүүлсэн. Мөн 2017 онд УИХ-аас экспортын даатгалын компанийг үүсгэн байгуулах тогтоол гарч энэхүү тогтоолоор экспортын даатгалын үйл ажиллагааг “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК зохион байгуулж зах зээлд нэвтрүүлэх үүрэг хүлээсэн. Экспортын даатгал зах зээлд нэвтэрснээр манай экспортлогчид худалдааны эрсдэлээс хамгаалагдах боломжтой болж байгаа юм. Жишээ нь, манай махны салбарын экспортын асуудал байна. Мах гаргах гэрээгээ хийчихдэг, махаа бэлдчихдэг. Гэтэл гэнэт цаад тал нь авахаа больдог, төлбөрөө хугацаандаа төлдөггүй, эсвэл гэнэт малын өвчин гараад экспорт зогсоод тухайн аж ахуйн нэгж хохироод зарим үед дампуурах тохиолдол хүртэл гардаг. Үүнээс л бүрэн хамгаалагдах юм. Мөн манай компани дотоодын даатгалын байгууллагуудтай хамтарч дотоодын даатгалын эрсдэлийг хүлээж авах чадавхийг нэмэгдүүлэх, шинэ бүтээгдэхүүн үйлчилгээг нэвтрүүлэх ажлуудыг төлөөвлөөд ажиллаж байна. Гэтэл үндэсний давхар даатгалын тогтолцоог бүдүүлэх болон Засгийн газар Дэлхийн банкны Олон улсын хөгжлийн ассоциацитай хамтарч экспортын даатгалын үйл ажиллагааг эхлүүлэх ажил СЗХ-ны шийдвэрээс хамаарч гацах эрсдэл үүсээд байна.

-Үндэсний давхар даатгалын компанийг байгуулах Засгийн газрын тогтоол гарсан гэж ойлгосон?

-Холбогдох бүх яамд, эрх бүхий байгууллагууд саналаа ирүүлээд тогтоол нь гарсан. Гэвч СЗХ нь тухайн салбарынхаа хөгжлийг ойлгохгүй, мөн боловсон хүчний нөөц бололцоо дутмаг, эсвэл удирдлагуудын зах зээл дээрх хувийн сонирхол давамгайлаад байна уу гэх зэргээс үүдэн гацаанд орчхоод байна. Товчхондоо, СЗХ компанийн бүртгэлийг хийгээгүйн улмаас үйл ажиллагаа зогссон. СЗХ уг нь долоон гишүүнтэй хамтын удирдлагатай байгууллага, хорооны долоон гишүүн олонхоороо шийдвэр гаргах ёстой. Гэтэл хорооны ажлын алба нь хорооны хуралдаанд оруулдаггүй, асуудлыг хэлэлцүүлдэггүй. СЗХ нь танай компани хөдөө аж ахуйн даатгал хий, харин өөр эрсдэлийн даатгал хийж болохгүй ээ гэж байгаа нь Компанийн тухай хууль тогтоомжоор хамгаалагдсан хувьцаа эзэмшигчдийн эрх ашгийг ноцтойгоор зөрчиж байгаа асуудал.

-СЗХ-ноос гаргаж буй даатгалын салбарын бодлого болохгүй байгаагаас салбарын хөгжил удаашраад байна гэж та дүгнэж байгаа юм уу?

-Даатгалын тухай хуульд даатгалын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага бол санхүү эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн яам буюу Сангийн яам байна хэмээн заасан байгаа. Сангийн яам бодлогоо тодорхойлоод, тодорхойлсон бодлогын хүрээнд нь СЗХ ажиллах ёстой боловч учраа олохгүй, зах зээлээ боомилсоор хоёр жил боллоо. Даатгал, банк бус, үнэт цаасны зах зээл гээд бүх л салбарууд зогсонги байдалд орлоо. Уг нь бодит эдийн засаг сэргээд байдаг.

-Даатгалын салбарын хөгжил нь зээлийн хүүг бууруулахад чухал үүрэгтэй гэж эдийн засагчид хэлдэг. Манай улсын зээлийн хүү өндөр байгаа нь даатгалын салбартай холбоотой байна уу?

-Тэгэлгүй яахав. Даатгалын нөөц сангууд нэмэгдсэнээр хөрөнгийн зах зээл болон банкны салбарт байршиж, тухайн эдийн засагт үзүүлэх үр нөлөө маш өндөр болно. Мөн даатгалын компаниуд банкуудтай хамтран зээлийн барьцаа хөрөнгийн даатгал, зээлдэгчийн амь насны даатгалыг одоо хийж байгаа. Хөгжингүй орнуудад бизнесийн олон төрлийн даатгалууд, дотоод гадаад зээлийн эрсдэлийн даатгал гэх мэт бизнес эрхлэгчдийг хамгаалсан даатгалын бүтээгдэхүүнүүд түгээмэл. Одоо манай хийх гээд байгаа экспортын даатгал нь нэг талаасаа экспортлогчийг эсвэл импортлогчийг хамгаалж байгаа боловч яг үр нөлөө нь арилжааны банкны зээлийн эрсдэлийг ихээхэн хэмжээгээр бууруулж байгаа. Эрсдэлгүй зээлдэгчийн хүү харьцангуй буурна шүү дээ, үүн дээр ч гэсэн СЗХ нь Монголбанктай хамтарч богино хугацаанд зээлийн хүүг бууруулахад нөлөөлөх бүрэн бололцоотой.

-“Үндэсний давхар даатгал” ХК-ийг байгуулснаар эдийн засгийн ямар үр өгөөж гарах вэ?

-Гадаадын давхар даатгал руу шилжиж байгаа валютын урсгал багасах, дотоодын даатгалын эрсдэл даах чадавхи нэмэгдэх, салбарын хөрөнгө оруулалт ихсэх, хүний нөөцийн чадавх дээшлэх гэх мэт олон сайн нөлөө бий. Өнөөдрийн байдлаар дотоодын даатгалын компаниуд зах зээлийн томоохон эрсдэлд оролцож чадахгүй байгаа нь гадаадын даатгагчдад, брокерт хамгийн том харилцагчдаа алдахад хүргэж байна. Мөн манай аж ахуйн нэгжүүд Монгол Улсад даатгалын үйл ажиллагаа явуулах эрхгүй, зөвшөөрөлгүй мөн тухайн орныхоо эрх бүхий байгууллагад бүртгэлтэй эсэх нь тодорхойгүй брокероор дамжин даатгалаа хийлгэх тохиолдлууд гарсаар байна. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын, монгол хүний өмч хөрөнгө хаана эцсийн байдлаар даатгагдаж байгаа, хэрэглэгч хохирсон тохиолдолд хэнд хандах нь тодорхойгүй байна. Үүнийг СЗХ хянаж чадахгүй байна, мөн зохицууулалтын орчныг сайжруулах ажил хийхгүй байна.

Эх сурвалж: Мэдээ.мн

2018-11-21

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Бизнес хөгжил, төслийн газрын дарга Б.Батбаяр, Андеррайтингийн газрын дарга Т.Оюунбат нар 2018 оны 11 дүгээр сарын 21-ний өдөр ОХУ-ын Russian Re олон улсын давхар даатгалын компанийн Бүс нутгийн хөгжлийн газрын захирал В.Борисюктай уулзалт хийлээ.

Уулзалтын үеэр Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал ХК үйл ажиллагаа өргөтгөх зорилтын хүрээнд компанийн нэрийг сольж, “Үндэсний давхар даатгал” ХК болох шийдвэрийг Засгийн газраар батлуулсан. Монгол даатгалын зах зээлд давхар даатгалын шинэ бүтээгдэхүүнийг нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа болон давхар даатгалын тогтолцоог хөгжүүлэхэд хамтран ажиллахад бэлэн байгаагаа илэрхийллээ. Russian Re компани нь анх 1995 онд байгуулагдсан бөгөөд Азийн зах зээл дээр Вьетнам, Филиппин, БНСУ, Монгол зэрэг улс орнуудтай хамтран ажилладаг 20 гаруй жилийн туршлагатай юм.

2018-09-21

Есдүгээр сарын 21-ний байдлаар 22,1 мянган га-г ангилан хадаж, нийтдээ 34,7 мянган га-гаас 54,2 мянган тонн үр тариа, 7,7 мянган га-гаас 103,3 мянган тонн төмс, 4,4 мянган га-гаас 52,7 мянган тонн хүнсний ногоо тус тус хураан авснаар үр тарианы хураалт 10,2 хувь, төмс, хүнсний ногооны хураалт 54-60 хувьтай явагдаж байна.

Энэ сарын 24-нд баруун аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 25-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 26-нд нутгийн хойд хэсгээр, 26-нд нутгийн хойд хэсгээр хур тунадас, нойтон цас орно. Салхи 24-нд Алтайн салбар уулсаар, 25-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар секундэд 14-16 метр, 26-нд ихэнх нутгаар түр зуур секундэд 16-18 метр хүрч, цасан болон шороон шуурга шуурна. Ихэнх нутгаар өдөртөө дулаарч, Дархадын хотгор, Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Идэр, Тэс, Тэрэлж голын хөндий, Завхан голын эх, Хүрэн бэлчир орчмоор шөнөдөө 4-9 хэм хүйтэн, өдөртөө 11-16 хэм, Алтайн өвөр говь, Их нуруудын хотгор, говийн бүсийн нутгийн баруун хэсгээр шөнөдөө 3-8 хэм, өдөртөө 10-25 хэм дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 1 хэм хүйтнээс 4 хэм дулаан, өдөртөө 15-20 хэм дулаан байна. 25-нд баруун аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 26-нд ихэнх нутгаар сэрүүсэх тул нийт ард иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага, малчид, тариаланчид та бүхэн цаг агаарын болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, ажлаа зөв зохион байгуулна уу. 

ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН БАГЦ МЭДЭЭЛЭЛ

2018 оны газар тариалангийн салбарын зорилт /2018.04.04/

2018 онд улсын хэмжээгээр 367.3 мянган га-д үр тариа, үүнээс 343.1 мянган га-д улаанбуудай, 13 мянган га-д төмс, 8.3 мянган га-д хүнсний ногоо, 69.8 мянган га-д тосны ургамал, 38.8 мянган га-д тэжээлийн ургамал, нийтдээ 497.2 мянган га-д тариалалт хийсэн.

2018 оны ургацын урьдчилсан баланс /2018.08.24/

Ургацын урьдчилсан балансаар 450.3 мянган тонн үр тариа, үүнээс 425.8 мянган тонн буудай, 151 мянган тонн төмс, 95.1 мянган тонн хүнсний ногоо, 30.1 мянган тонн тосны ургамал, 86.3 мянган тонн малын тэжээлийн ургамал тус тус хураан авахаар тогтоосон юм.

ХХААХҮ-ийн сайд, Ургацын улсын комиссын дарга Б.Батзоригийн газар тариалан эрхлэгч аж ахуйн нэгж, тариаланчдад хандан өгсөн зөвлөмж /2018.08.24/

Ургац хураалтын үед аймаг бүрт Ургацын штаб байгуулж, Улсын ургацын комисстой хамтран шуурхай ажиллаж байна. Ийнхүү тарианы болц, хүн хүч, техникийн хангамж, намрын цаг агаарын төлөв байдлыг харгалзан ургацыг технологийн дагуу богино хугацаанд хураан авахад нь зориулж, газар тариалан эрхлэгч аж ахуйн нэгж, тариаланчдад хандан ХХААХҮ-ийн сайд, Ургацын улсын комиссын дарга Б.Батзориг дараах зөвлөмжийг хүргүүлж байна.

• - Үр тариа, буудайг бүрэн болцоос хойш 7-10 хоногийн дотор хураах
• - Хаягдал аль болох бага байлгахын тулд нэг талбайг 4-7 хоног, аж ахуй нэгжийн хэмжээнд 10-15 хоногт ургац хураалтыг дуусгах 
• - Оройтож боловсорсон ногоон тариад захалгаа хийх, зурваслан хадаж салхилуулах, шаардлагатай үед ангилан хадах бэлтгэлийг хангах
• - Хураалтын техникүүдийг сүрэл цацагч төхөөрөмжөөр тоноглох, сүрлийг талбайд бүрэн цацах
• - Намрын цаг уурын төлөв байдалтай хураах арга, хугацааг уялдуулж зөв төлөвлөх
• - Хураах техникийн бүрэн бүтэн байдлыг хангах, техникийн хангамжийг бүрдүүлэх
• - Тарианы болц, өндөр, нам, өтгөн, шингэнийг харгалзан талбай нэг бүрд хураах техникийн хадах ба цайруулах ангийн тохируулгыг зөв хийх, үүнд хяналт тавих
• - Боловсон хүчин, техникийн операторчдын тогтвор суурьшил, мэдлэг, мэргэшлийг дээшлүүлэх, хураах талбайд техникийн зөв тохиргоо хийх чадвар эзэмшүүлэх
• - Үтрэм, элеватор, зоориндоо ариутгал хийх
• - Тариалангийн талбайг хашаажуулах, хамгаалах зэрэг ажил, арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх нь зүйтэй гэдгийг нийт газар тариалан эрхлэгч аж ахуйн нэгж, тариаланчдад зөвлөж байна.

Цаг агаарын нөхцөл байдалтай холбогдуулан ХХААХҮ-ийн сайд, Улсын ургацын комиссын дарга Б.Батзориг орон нутгийн удирдлагуудад өгсөн чиглэл /2018.09.20/

Цасан шуурганд мал уруудаж ургацыг сүйтгэхээс сэргийлэх талаар орон нутгийн удирдлага ард иргэдийг дайчлан зохион байгуулах

Ургац хураалтын шатахууны зарцуулалт өсөх тул хангамжийг нэмэгдүүлэх ажлыг зохион байгуулах

Налсан тариаг хураахад зориулсан иш өргөгч, морозовын соёо зэрэг нэмэлт эд ангийг нийлүүлэх ажлыг ТЭДС, дилер аж ахуйн нэгжтэй хамтран зохион байгуулах

Хураасан төмс, хүнсний ногоог хөлдөхөөс хамгаалж хучих, яаралтай зоорилох арга хэмжээг шуурхай авч хэрэгжүүлэх

Газар тариалангийн бүс нутгийн цаг үеийн нөхцөл байдал /2018.09.21/

Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур, Түшиг суманд бага зэрэг бусад сумын нутагт 25-30 см зузаан цас орсон. 

Үтрэмд байгаа буудайг яаралтай ТЭДС-д тушаах, үтрэмийг чөлөөлж, чийгтэй буудайг хатаах арга хэмжээ авах бэлтгэлийг хангах, шатахууны нөөцийг нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна. Учир нь замын байдал хүндэрчээ. 

Төв аймгийн Эрдэнэсант цасгүй, Сүмбэр сум бага зэрэг цастай. Жаргалант, Цээл, Угтаалцайдам, Борнуур, Баянчандмань, Баянцогт суманд цастай. Жаргалант, Борнуур сум хамгийн их цастай буюу 30 см орчим зузаан цас орсон байна.

Дархан-Уул аймаг цастай байгаа ч хайлж байна. 

Хөвсгөл, Булган аймагт цас бага орсон бөгөөд цагийн байдал хүндрээгүй.

Одоогийн байдлаар сумдын Ургацын штаб Улсын ургацын комисстой хамтран тариалангийн талбайд мал орохоос хамгаалах арга хэмжээ авч, газар дээр нь шуурхай ажиллаж, мэдээ мэдээллээ дор бүрд солилцож байна. 

Газар тариалангийн салбарт авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ /2018.08.28/

Засгийн газрын 2018 оны тавдугаар сарын 16-ны өдрийн ээлжит хуралдаанаар Засгийн газар малчид, тариаланчдын дундах он удаан жилийн зөрчил, маргаанд цэг тавих түүхэн шийдвэр гаргасан. Энэ бол 7 аймгийн 60 сумын 113 багийг газар тариалангийн бүс нутгаар тогтоосон явдал юм. Уг шийдвэрийн дагуу Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур, Орхон, Төв аймгийн Цээл, Сүмбэр, Баянцогт, Булган аймгийн Хутаг-Өндөр, Орхон аймгийн Жаргалант зэрэг газар тариалангийн бүс нутагт хашаа барих ажлыг эхлүүллээ. Цаашид ойн зурвас татах, хашаажуулах ажлыг үе шаттай авч хэрэгжүүлнэ.

Хаврын тариалалтын ажилд тариаланчдад дэмжлэг үзүүлэх, тариалалтыг хэвийн явуулах бүхий л нөхцөлийг бүрдүүлэхийн тулд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны харьяа Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаараа дамжуулан 3,4 сая литр шатахууныг хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр олголоо. Мөн үр, сортын шинэчлэл хийх замаар га-гаас авах ургацыг нэмэгдүүлэх зорилгоор 5,9 мянган тонн буудайн элит үрийг ОХУ-аас импортоор оруулж ирэн, 2015-2017 онд тохиолдсон байгалийн гамшигт үзэгдлийн улмаас тариалангийн салбар санхүүгийн хүндрэлд орсныг харгалзан тариаланчдад хямд үнээр нийлүүлэв.

Усалгаатай талбайн хэмжээг жил бүр нэмэгдүүлэх зорилтыг хангахын тулд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар Баян-Өлгий, Хөвсгөл аймагт тус бүр хүнсний ногоо, тэжээлийн таримлын чиглэлээр услалтын систем байгуулахаар ажиллаж байна. Мөн 1100 га талбайг услах хүчин чадал бүхий үр тарианы усалгааны тоног төхөөрөмжийг БНХАУ-ын санхүүжилтээр тус улсаас нийлүүлэхээр болов. Эдгээр нь усалгаатай газар тариаланг хөгжүүлэх эхний алхам юм.

Техник, технологийн шинэчлэлийн хүрээнд ОХУ, ХБНГУ, Беларусь Улсын шалгарсан техник, тоног төхөөрөмжийг оруулж ирэхээр хэлэлцээ хийж байна. Энэ ажил эхнээсээ үр дүнгээ өгч, 2018 оны наймдугаар сарын 6-нд газар тариалангийн зориулалттай 20 гаруй нэр төрлийн 200 орчим шинэ техник, тоног төхөөрөмжийг ОХУ-аас хүлээн авлаа. Эдгээр тоног төхөөрөмжийг тариалан эрхлэгч аж ахуй нэгж, байгууллага, иргэдэд жилийн 4,62 хувийн хүүтэй, урьдчилгаа төлбөртэй, 60 сарын хугацаанд түрээсийн гэрээ байгуулан олгоно. Ингэснээр намрын ургац хураалтад шаардлагатай техникийн хүчин чадал бүрдсэн гэж үзэж байна.

Энэ бүхэн нь газар тариалангийн салбарт баримтлах Засгийн газрын бодлого маш тодорхой, дорвитой арга хэмжээ авч хэрэгжүүлж буйн гол илрэл. Тиймээс ч 2018 оны намар ургац алдах бүхий л эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, сайн ургац авахаар эрчимтэй ажиллаж байна. Энэ ч үүднээс ургац хураалтын ажлыг технологийн дагуу богино хугацаанд шуурхай зохион байгуулах зорилгоор улсын ургацын комиссын гишүүд, холбогдох мэргэжлийн байгууллага, орон нутгийн удирдлагуудад албан даалгавар өгч, үр тарианы байдал, хураалтад анхаарах асуудлаар аймаг, орон нутгийн удирдлага, аж ахуй нэгж, иргэдэд хандан зөвлөмж хүргүүлсэн гэдгээ Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд, Улсын ургацын комиссын дарга Б.Батзориг илэрхийллээ.

Эх сурвалж: ХХААХҮЯам

2018-09-01

Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал ХК, Бүгд Найрамдах Энэтхэг улсын (БНЭУ) Экспортын зээлийн даатгалын корпораци (ECGC Ltd) -тай 2018 оны 9 дүгээр сарын 01-ний өдөр харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгууллаа.

Санамж бичигт тусгасан хамтын ажиллагааг хэрэгжүүлснээр талууд Монгол, Энэтхэгийн худалдааг дэмжих зорилгоор худалдаа бизнесийн салбарын мэдээлэл солилцох, харилцан туслалцаа үзүүлэх, боловсон хүчнийг чадавхжуулах замаар туршлага хуваалцах, даатгал болон давхар даатгалын салбарт хамтран ажиллах юм.

Тус корпораци нь 1957 онд БНЭУ-ын Засгийн газрын санаачилгаар улсаас гарч буй экспортыг дэмжиж, зээлийн эрсдэлийн даатгалын үйлчилгээ үзүүлэхээр байгуулагдсан. ECGC Ltd нь Экспортыг дэмжигч байгууллага төдийгүй Энэтхэгийн экспортлогчдын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх зээлийн даатгалыг хийдэг. Одоогийн байдлаар экспорлогчдод болон арилжааны банкуудад зориулсан экспортын богино, дунд, урт хугацааны нөхцөлтэй 31 төрлийн бүтээгдэхүүнийг санал болгож байна. Экспортын зээлийн даатгалын үйлчилгээ болон худалдааны бусад төрлийн үйлчилгээгээр арвин туршлагатай тул Монгол Улсад “Экспортын зээлийн даатгал”-ыг нэвтрүүлэхэд өөрийн туршлага, мэдлэгийг хуваалцах ХААДД ХК-тай харилцан идэвх чармайлт гаргаж ажиллахаа мэдэгдсэн юм.

2018-07-30

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-д БНХАУ-ын Экспортын зээлийн даатгалын корпораци SINOSURE-ийн төлөөлөл 2018 оны 07 дугаар сарын 20-ны өдөр айлчилж, уулзалт хийлээ.

Уулзалтад SINOSURE корпорацийн зүгээс Эрсдэлийн удирдлагын газрын дарга хатагтай Тао Жианчун тэргүүтэй 4 хүн, “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-аас Экспортын даатгалын газрын дарга Б.Батбаяр тэргүүтэй 3 хүн оролцож, тус тусын байгууллагынхаа талаар танилцуулан, МУ-ын экспортын одоогийн нөхцөл байдал болоод нийт ажиллах хүчний 53%-ийг бүрдүүлж буй хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт ажилладаг экспортлогч аж ахуй нэгж, иргэдэд экспортын даатгалыг авч хэрэгжүүлснээр экспортын төрөлжилт, эдийн засгийн хөгжил болон ажил эрхлэлтэд ямар ач холбогдолтой болох тухай ярилцаж, цаашид хамтрын ажиллах боломж бололцооны тухай хэлэлцэв.

SINOSURE корпораци нь Экспортын зээлийн даатгалын дэлхийд тэргүүлэгч 4 байгууллагын нэг бөгөөд БНХАУ-ын гадаад эдийн засаг, худалдааг хөгжүүлэх, хамтын ажиллагааг нь сайжруулах зорилгоор 2001 онд байгуулагдсан, төрийн дэмжлэгтэй байгууллага юм.

Тус байгууллагын зээлийн мэдээллийн санд 10 сая компани, 40 мянган банк, 800 гаруй салбарын талаар мэдээлэл байдаг ба 200 гаруй бүс нутаг, улсын эрсдэлийн талаар мэдээлэлтэй, өргөн баялаг туршлагатай аж.

Дашрамд дурьдахад манай улсын нийт экспортын 87.8 % нь БНХАУ руу чиглэдэг бөгөөд уул уурхайн бус салбарт ажиллаж буй аж ахуй нэгжүүд даатгалд хамрагдаж БНХАУ-ын худалдан авагч байгууллагуудын төлбөр төлөх чадвар, зээлийн найдвартай байдлын талаар мэдээллийг авснаар өөрсдийнхөө бараа, бүтээгдэхүүнийхээ авлагад санаа зоволгүй ажиллах боломж бүрдэх билээ.

2018-07-10

2018-07-06

Монгол Улсын Засгийн газар, НҮБ-ын Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах газар, Онцгой байдлын ерөнхий газартай хамтран зохион байгуулсан "Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын бага хурал" 2018 оны 7 дугаар сарын 3-6-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо боллоо. 

“Гамшгийн эрсдэлийг бууруулснаар тогтвортой хөгжлийг хамгаалах нь” сэдвийн дор болсон хуралд Ази, Номхон далайн орны 50 улс орон, олон улсын байгууллага, Засгийн газар хоорондын байгууллага, төрийн болон төрийн бус, иргэний нийгмийн байгууллагууд, шинжлэх ухааны, боловсролын зэрэг байгууллагын нийт 3000 гаруй төлөөлөгч оролцсон юм. Монгол Улсад хуралдаж буй Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын II бага хурал урьдчилан сэргийлэх асуудлыг нийт хэлэлцүүлгийнхээ цөм болгон авч үзэж байна. Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааны нэг томоохон хэсэг нь даатгал болохыг Азийн улсуудын гамшгаас хамгаалах байгууллагууд нэгэнт хүлээн зөвшөөрч, энэ чиглэлээр үнэлгээ дүгнэлт, судалгаа тооцооллын ажлуудыг хийж байна.

Бага хурлын үеэр “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх нь” сэдвээр салбар хуралдаан болж, Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал ХК-ийн Андеррайтингийн газрын дарга Т.Оюунбат хөдөө аж ахуйн салбарт тулгамдаж буй эрсдэл, тэр дундаа мал аж ахуйн салбарт тулгамдаж буй ган, зуд зэрэг эрсдэлүүдээс хамгаалах даатгалын хэрэгжилтийн талаар Азийн бага хурлын төлөөлөгчдөд танилцуулж, илтгэл тавилаа

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт байгаль, цаг уурын нөхцөл байдал чухал хүчин зүйл болдог. Ган, зуд, үер, ой хээрийн түймэр, салхи, шуурга гээд байгалийн гамшигт үзэгдэл, давагдашгүй хүчин зүйлд мэдрэмтгий. Мөн хүний буруутай үйл ажиллагаанаас үүдэлтэй цөлжилт нэрвэгдэх, мал, амьтан, ургамлын халдварт өвчин гарах, хөнөөлт мэрэгчид, шавьжнаас болж хохирол амсах нь бий.
Гантай зун малчид нутаг сэлгэн нүүдэллэдэг бол зудтай өвөл малчдын амьжиргаа буурч, хөдөөнөөс хот руу шилжих, түүнийгээ дагасан хүндрэлтэй асуудлууд урган гарч байна. Гантай үед усан хангамж тулгамдсан асуудал болдог бөгөөд орон нутагт худгийн тоог 50 мянгад хүргэх шаардлагатай байна. Бэлчээрийн даацад нөлөөлж буй нэг хүчин зүйл нь үлийн цагаан оготно, царцааны хөнөөл гэж үздэг учраас тэдгээртэй тэмцэж байгаа ч хүч, хөрөнгө дутаж байна.

Ийнхүү салбар хуралдаанаар гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр улс орнуудын тэргүүн туршлага, ололт амжилтын талаар харилцан туршлага солилцож, тулгамдаж буй асуудлаа хэлэлцсэн юм. 4 өдөр үргэлжилсэн "Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын бага хурал" амжилттай болж өндөрлөлөө. 

2018-07-04

Монгол Улсад хуралдаж буй Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Азийн сайд нарын II бага хурал урьдчилан сэргийлэх асуудлыг нийт хэлэлцүүлгийнхээ цөм болгон авч үзэж байна. Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааны нэг томоохон хэсэг нь даатгал болохыг Азийн улсуудын гамшгаас хамгаалах байгууллагууд нэгэнт хүлээн зөвшөөрч, энэ чиглэлээр үнэлгээ дүгнэлт, судалгаа тооцооллын ажлуудыг хийж байна.

Хүртээмжтэй даатгалын асуудлаарх харилцан мэдлэг, туршлага солилцох сүлжээ буюу MEFIN (The Mutual Exchange Forum on Inclusive Insurance)-ий улсууд гамшгийн эрсдлийн даатгал, түүний хяналт зохицуулалт, бизнесийн загвар, чадавхи бий болгох болон гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, даатгуулах талаарх олон нийтийн ойлголт, мэдлэг дээшлүүлэх гэсэн үндсэн чиглэлүүдээр тодорхой санаачилга, туршлага бий болгож харилцан солилцоод байна. MEFIN-ий ажлын албанд нэгтгэн боловсруулсан “Гамшгийн эрсдэлийн даатгалын гарын авлага” (Disaster Risk Insurance Manual, DRIM)-д тус сүлжээний улсууд болох Монгол, Индонези, Вьетнам, Филиппин, Балба, Шри Ланка улсуудад учирч буй эрсдлүүд, тэдгээрийн онцлог, гамшгийн эрсдлийг бууруулах талаар Засгийн газраас явуулж буй бодлого, авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээг нэг бүрчлэн танилцуулж, даатгалын аргаар гамшгийн эрсдэлийг бууруулах эрэлхийлэл, сорилт, туршлагуудыг тоймлон танилцуулж буй юм.

Хэдий сүлжээний улсууд харилцан солилцож буй ч энэхүү туршлага, санаачилгын гарын авлагыг гамшгийн эрсдэл, ялангуяа байгалийн гамшгийн ижил төстэй нөхцөл бүхий улс орнууд татан авч, судлан үзэхэд нээлттэй юм. НҮБ-аас баталсан “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр 2015-2030 онд хэрэгжүүлэх Сэндайн үйл ажиллагааны хүрээ”-нд Засгийн газрууд үр дүнд чиглэсэн шат дараатай бодлого, стратегийг хэрэгжүүлэх, сайн туршлагыг нэвтрүүлэх чиглэлээр идэвхтэй ажиллаж буй энэ үед MEFIN-ий улсуудын туршлага, санаачилга нэмэр болох нь гарцаагүй юм. Учир нь гарын авлагад эрсдлийг үнэлэх, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах менежмент, стратегийг хэрэгжүүлсний дараа үлдэж буй эрсдлийг хэрхэн арилгах, даван туулах болон эрсдэлийг бууруулах санхүүгийн арга хэрэгслүүд зэрэг олон асуудлыг тусгасан байна.

MEFIN бол Азийн орнуудын даатгалын зохицуулагч байгууллагууд хоорондоо мэдлэг, сайн туршлагыг солилцох зорилгоор бий болгосон хамт ажиллагааны бүтэц юм.

2018-05-07

Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар 2 дахь жилдээ “Төрийн өмчийн менежмент ба нийгмийн хариуцлага-2018” өдөрлөгийг 5 дугаар сарын 3-ны өдөр Сүхбаатарын талбайд амжилттай зохион байгууллаа.

Төрийн өмчийн менежмент ба нийгмийн хариуцлага-2018” өдөрлөгийн нээлтэд Монгол Улсын Ерөнхий сайд У. Хүрэлсүх, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Г.Занданшатар, Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэ болон бусад төлөөлөгчид оролцлоо. Нээлтийн үеэр Монгол Улсын Ерөнхий сайд Эрдэнэт үйлдвэр ХХК болон Дорнод бүсийн эрчим хүчний систем ТӨХК-ийн ажиллагсадтай өндөр хурдны интернэтээр шууд холбогдож, мэндчилгээ дэвшүүлэв.

Уг өдөрлөгт төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой 75 хуулийн этгээд оролцож, 2017 онд гаргасан эдийн засгийн эерэг үзүүлэлтийг сайжруулах, гаргасан ололт амжилтаа бататгах, харилцан туршлага солилцон үйл ажиллагаагаа олон нийтэд нээлттэй сурталчиллаа. 2017 онд төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн 72 хувь нь 859 тэрбум төгрөгийн ашигтай ажилласан. Төрийн өмчит компаниуд 2016 онд 4,6 их наяд төгрөгийн орлого олж, 4,9 их наяд төгрөгийн зардал гаргаж 380 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай ажилласан бол 2017 онд 7 их наяд төгрөгийн орлого олж, 5,9 их наяд төгрөгийн зардал гаргасан. 2017 онд 12,6 тэрбум төгрөгийн ногдол ашиг төвлөрүүлсэн нь 2016 онынхоос 3 дахин нэмэгдсэн. Мөн авлага 2017 онд 11,5 тэрбум төгрөгөөр, өглөг 736 тэрбум төгрөгөөр бууруулсан амжилтаа олон нийтэд танилцууллаа.

Өдөрлөгт нийт хамт олноороо идэвх санаачлагатай, үр бүтээлтэй оролцсон 4 төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийг “ТОП”-оор өргөмжлөв. ТОП 4 аж ахуйн нэгжид “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК, “МИАТ” ТӨХК, “Улаанбаатар төмөр зам” хувь нийлүүлсэн нийгэмлэг, “Сэргээгдэх эрчим хүчний үндэсний төв” ТӨҮГ шалгарлаа. Мөн өдөрлөгийн үеэр 2017 оны зорилтот түвшин, эдийн засгийн үзүүлэлтээрээ амжилттай ажилласан төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой 11 хуулийн этгээдийн удирдлагыг шагнав.

Өдөрлөгийн хүрээнд төрийн өмчийн удирдлага, зохион байгуулалт болон төрийн өмчийн хууль эрх зүйн орчинд тулгамдаж байгаа асуудлыг шийдвэрлэх, тэдгээрийн нийгмийн хариуцлагыг дээшлүүлэх зорилгоор төрийн өмчит хуулийн этгээдийн гүйцэтгэх захирал, ерөнхий нягтлан бодогч, ТУЗ-ийн хараат бус гишүүдэд сургалт, семинар зохион байгууллаа.

Цаашид үйл ажиллагаа олон нийтэд тогтмол сурталчлах, өмч хувьчлалын талаар мэдээлэл өгөх, үндэсний үйлдвэрлэгчдийг дэмжих чиглэлээр худалдан авалт хийх, тендерийг ил тод, цахимаар хэрхэн зохион байгуулах талаарх сургалтуудыг үе шаттайгаар зохион байгуулна. 

2018-04-04

Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал ХК-ийн ажилтнууд 2018 оны 4 дүгээр сарын 04-ний өдөр Төрийн ордонд зохион байгуулагдсан “Газар тариалангийн тогтвортой хөгжил” тариалынчдын улсын зөвлөгөөнд оролцлоо. Уг зөвлөгөөний үеэр манай ажилтнууд Монгол улсын газар тариалангийн үндсэн бүтээгдэхүүн болох улаан буудайг тариалж буй иргэд, аж ахуй нэгжүүдийг урьдчилан сэргийлэх боломжгүй нэр бүхий эрсдэлээс хамгаалж, санхүүгийн орлогын найдвартай байдлыг нь хангах зорилгоор компанийнхаа 2016 оноос хойш хариуцан зохион байгуулж буй “Нэрлэсэн эрсдэлт улаан буудайн даатгал”-ын бүтээгдэхүүнийхээ талаар тариаланчдад танилцуулж, мэдээ мэдээлэл өгсөн юм.

Газар тариалангийн салбарт үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуй нэгжүүд, салбарын эрдэмтэн судлаачид төрийн байгууллагын хамтарсан зөвлөгөөнийг Монгол Улсын Засгийн газар, ХХААХҮЯ жил бүр хаврын тариалалтын өмнө зохион байгуулдаг. Энэ удаагийн улсын зөвлөгөөнд 21 аймаг, нийслэлийн 700 гаруй тариаланч, ногоочид, жимсчид оролцож 2018 оны зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, технологийн талаар санал солилцон байна.

“Газар тариалангийн тогтвортой хөгжил” тариаланчдын улсын зөвлөгөөнд Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх, ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг, УИХ-ын гишүүн “Монголын тариаланчдын үндэсний холбоо”-ны ерөнхийлөгч Ж.Энхбаяр нар үндсэн илтгэл тавьж, зөвлөгөөний үеэр Засгийн газрын “Хүнсний ногоо, Жимс жимсгэнэ” үндэсний хөтөлбөрүүдийн нээлтийн арга хэмжээ болсон юм.

ХХААХҮ-ийн сайд Монгол Улсад атар газар эзэмшиж, газар тариаланг бие даасан салбар болгон хөгжүүлсний түүхт 60 жилийн ой 2019 онд тохиож байгаатай холбогдуулан Засгийн газраас ой угтсан “Атар-60” хоёр жилийн 19 бүтээлч ажлын төлөвлөгөөг батлан гаргаж хэрэгжилтийг зохион байгуулж эхэлсэн талаараа тариаланчдад мэдээлэл өгч энэхүү ойгоо хөгжлийн төлөөх бүтээлч ажлаар угтахыг уриаллаа. “Газар тариалангийн тогтвортой хөгжил” тариаланчдын улсын зөвлөгөөн Хүнсний ногоо, жимс, жимсгэнэ, Үр тариа гэсэн хоёр салбарын үйлдвэрлэл тулгамдсан асуудлыг хэлэлцэх салбар хуралдаанаар үргэлжилсэн байна.

Үр тариа үйлдвэрлэлийн салбар хуралдааны үеэр ХХААХҮЯамны ГТБХЗГазрын дарга Ц.Болорчулуун нь Улаанбуудайн даатгалын ач холбогдол, хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл өгч нийт тариаланчидийг даатгалд хамрагдахыг нийт тариаланчиддаа уриалсан юм.

2018-03-26

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайван тэргүүтэй андеррайтингийн газрын холбогдох ажилтнууд 2018 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдөр Төв аймагт зохион байгуулагдсан “Аймгийн үр тариа үйлдвэрлэгчдийн зөвлөлдөх уулзалт”-д оролцож, Андеррайтингийн газрын дарга Т.Оюунбат компанийнхаа хариуцан хэрэгжүүлж буй улаанбуудайн даатгалын бүтээгдэхүүнийхээ талаар танилцууллаа.

Уг уулзалтад Төв аймгийн тариалан эрхлэгчид, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар, Экспортыг дэмжих төсөл болон бусад холбогдох албаны хүмүүс газар тариаланг мэрэгчдээс хамгаалах, уринш бэлдэх, үр суулгах, тариалангийн салбарт шаардлагатай байгаа бодлого зохицуулалт ажлууд, цаг агаар, тариалангийн даатгал гэх мэт 2018 оны тариалалттай холбоотой чухал асуудлуудаар илтгэл тавьж, мэдээлэл солилцсон юм.

2018-03-12

Хүйтний эрч суларч, зарим нутгаар нэмэх хэмд шилжсэн ч өвөлжилт хүндэрсэн аймгууд олон байгаа юм байна. Мөн мал төллөлт эхэлж, эхний төлөө зарим аймгийн малчид хүлээж аваад байгаа юм байна. Мал төллөлт, хаваржилтын талаар ХХААХҮЯ-ны Мал аж ахуйн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын ахлах мэргэжилтэн Г.Наранчулуунаас тодрууллаа.

-Аймаг, орон нутгийн хувьд өвөлжилт ямар байна вэ?
-Нийт нутгийн 40 гаруй хувь нь цасан бүрхүүлтэй байна. Тодруулбал, Увс, Ховд, Дорнод аймгийн хойд нутгуудаар цастай, бусад хэсгээр цас багатай байна. Сүүлийн өдрүүдэд цаг агаар дулааны хэм өссөнтэй холбогдуулан шар усны үер буух төлөвтэй байна. Тиймээс иргэд, малчид шар усны үерээс хамгаалах урьдчилсан арга хэмжээ авах шаардлагатай байна. Ялангуяа үхсэн малын сэг, зэмийг устгах арга хэмжээг орон нутгийн удирдлага малчид хамтран хэрэгжүүлэхгүй бол халдварт өвчин дэгдэх эрсдэлтэй байна.

-Өвөлжилт хүндэрсэн аймгуудад өвс, тэжээлийн хангалтыг яаж хүргүүлж байна вэ?
-Энэ жил гарч байгаа ганц хүндрэл бол тэжээлийн хомсдол байсан. ОХУ-аас 50 мянган тонн тэжээл татах, сонгон шалгаруулалтад 34 аж ахуй нэгж шалгарсан. Одоогоор 26 тэрбум төгрөгийг зарцуулж, 31 мянган тонныг ОХУ-аас оруулж ирээд байна. Аж ахуй нэгжүүдээр дамжуулан 17 мянган тонныг борлуулжээ. Үүний үр дүнд тэжээлийн хомсдол буурсан. Мөн ОХУ-аас 216 мянган тонн улаанбуудай импортолж байгаа бөгөөд тэжээлийг дотооддоо үйлдвэрлэх боломжтой болох юм.

-Энэ жил хичнээн төл хүлээж авахаар тооцоолсон бэ?
-Оны эхэнд 28 сая хээлтэгч тоологдсон бөгөөд 22 сая орчим төл хүлээж авах байх гэсэн төлөв гарсан. Одоогийн байдлаар 44 мянган эх мал төллөж, 44 мянган төл бойжиж байна. Хаврын улиралд салхитай, хавсаргатай байснаас зүй бус малын хорогдол ихэсдэг. Гэхдээ энэ жилийн хувьд сүүлийн жилүүдтэй харьцуулахад харьцангуй бага байгаа юм. Улсын хэмжээнд нэг хувь буюу 751 мянган мал зүй бусаар хорогдсон байна. Баянхонгор, Ховд зэрэг аймгуудад хамгийн их тооны мал хорогдсон байна.Малчид шар будааны зутан, каш, хар цай зэрэг нэмэлтээр хооллох, эх малыг нь шинэ өвс, тэжээлээр тэжээх зэрэг малчид өөрсдөө хариуцлагатай байж чадвал төл алдах эрсдэлээс хамгаалагдана. Хамгийн чухал нь малчид цаг агаарын мэдээ, мэдээллийг цагт нь хүлээж авах шаардлагатай байна. Цаг агаарын урьдчилсан мэдээнд тулгуурлан өдөр тутмын мэдээг цаг алдалгүй авч, үйл ажиллагаандаа хэрэгжүүлэх нь чухал.

2018-02-27

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайвантай ярилцлаа. Монгол Улсын Засгийн газар Дэлхийн банктай хамтран уул уурхайн бус салбарын ЖДҮ эрхлэгчдийн экспортын чадавхыг бэхжүүлэх болон экспортын зах зээлд нэвтрэх боломжийг өргөжүүлэх зорилготой төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлж эхэлсэн нь “Экспортыг дэмжих төсөл” юм. Уг төслийн хүрээнд экспортлогчдыг санхүүгийн эрсдэлээс хамгаалах зорилготой “Худалдааны зээлийн даатгал” хэмээх шинэ үйлчилгээг зах зээлд нэвтрүүлэх ажлыг “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Экспортын даатгалын газар хариуцан ажиллаж байгаа юм байна.

-Ярилцлагынхаа эхэнд уншигч­­­дадаа сонирхуулж өөрийн байгуул­лагын талаар товч танилцуулахгүй юу?

-“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК нь 2014 онд Малын индексжүүлсэн даатгалын тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах үүднээс Засгийн газрын 280 дугаар тогтоолоор байгуулагдсан, Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа цорын ганц бөгөөд анхны давхар даатгалын компани юм. Одоогоор Малын индексжүүлсэн даатгал, тариалангийн даатгал болон бусад хэлбэрийн давхар даатгал хийдэг. 2017 онд Монгол улсын Засгийн газар, Дэлхийн банкны Олон Улсын Хөгжлийн Ассоциаци хооронд байгуулсан Санхүүжилтийн хэлэлцээрийн дагуу хэрэгжиж буй Экспортыг дэмжих төслийн нэгдүгээр бүрэлдэхүүн хэсэг болох экспортын санхүүгийн бүтээгдэхүүн гаргах, экспортын даатгалын охин компани байгуулахаар зорин ажиллаж байна.

-Сүүлийн үед экспортыг солонгоруулах талаар эдийн засагчдын дунд их ярих болсон. Энэ хүрээнд хийгдэж буй ажил бол Экспортыг дэмжих төсөл гэж ойлгож байна. Төслийн тухай уншигчдадаа сонирхуулбал?

-Экспортыг дэмжих төсөл нь 2017 оны гуравдугаар сард нээлтээ хийсэн, Дэлхийн Банкны Олон Улсын Хөгжлийн Ассоциацийн 20 сая ам.долларын хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжиж байгаа, 4.5 жилийн хугацаанд үргэлжлэх төсөл юм.

Уг төсөл нь уул уурхайн бус салбарын жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдийн экспортын чадавхыг бэхжүүлэх, гадаад зах зээлд бүтээг­дэхүүнээ гаргах боломжийг нэмэг­дүүлэх зорилготой. Бүтцийн хувьд экспортын шинэ төрлийн санхүүгийн бүтээгдэхүүн хөгжүүлэх, экспортын өрсөлдөөнийг дэмжих, төс­лийн хэрэг­жил­тэд дэмжлэг үзүүлэх гэсэн гурван бүрэлдэхүүн хэсэгтэй бөгөөд энэ хүрээнд холбогдох ажлуудыг хийнэ.

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК нь “Худалдааны зээлийн даатгал” хэмээх санхүүгийн шинэ үйлчилгээг Монголынхоо экспортлогчдод хүргэх үүргийг хүлээн ажиллаж байгаа нь бидний хувьд итгэл хүлээсэн, хариуцлагатай ажил болж байна.

 -"Худалдааны зээлийн даатгал”-ын бүтээгдэхүүнийг хийж, хүмүүст хүргэх ажлыг танай компани хариуцаж байгаа гэж хэллээ. Энэ нь ямар бүтээгдэхүүн болох талаар манай уншигчдад мэдээлэл хүргэхгүй юу?

 -Уг даатгалыг товчхондоо бараа, үйлчилгээ экспортолж буй аж ахуй нэгжийг бараагаа борлуулсны дараа худалдан авагчаасаа төлбөрөө авч чадахгүй болох эрсдэлээс хамгаалдаг даатгал гэж ойлгож болно. Олон улсад худалдааны зээлийн даатгал гэж нэрлэдэг. Мөн экспортын зээлийн даатгал ч гэдэг.

 -Энэ даатгалын талаар анх удаа сонсож байна. Монголд уг төслийг хэрэгжүүлж, экспортын даатгалыг хийх болсон шалтгаан юу вэ?

 -Ер нь улс орнууд өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэх, эдийн засгаа төрөлжүүлэх, үйлдвэрлэлийг дэмжих үүднээс экспортоо бодлогоор дэмж­дэг. Эдийн засгаа хүнд нөхцөл байдлаас гаргахын тулд нэн тэргүүнд экспортын салбараа дэмжиж, түүгээр дамжуулан нийт эдийн засгаа хөл дээр нь босгосон олон улс орон байна. Өнөөдөр дэлхийд хөгжингүй гэгдэж буй орнууд бүгд дэлхий дахины бараа, үйлчилгээг нийлүүлэгч орнууд байгаагаас үүнийг харж болно.

Манай улсад уул уурхайн бус экспортын салбаруудад анхаарч, бод­логоор хөгжүүлэх зайлшгүй шаард­лагатай. Нийт экспортын орлогын 87 хувийг дан ганц уул уурхайн салбараас бүрдүүлж, экспортын бүтээгдэхүүний 85 хувийг БНХАУ-руу гаргадаг.

 Нэг үгээр манай улсын экспортын салбар ганцхан олсноос зүүгдээстэй байна гэж хэлж болно.

 Ийм үед уул уурхайн бүтээгдэхүүний үнийн хэлбэлзэл нь Монгол Улсын эдийн засгийн нөхцөл байдлыг эмзэг, өрсөлдөх чадвар сул, хямралд өртөх эрсдэлтэй болгож байгаа юм.

 Нөгөөтэйгүүр, Монгол Улс далайд гарцгүй, хоёр их гүрний дунд хашигдсан, дэд бүтцийн хөгжил, экспортын төрөлжилт тааруу, түүхий эд давамгайлж байгаа зэрэг нь экспортын барааны өрсөлдөх чадварыг бууруулж, экспортын салбарын хөгжилд сөргөөр нөлөөлж байгаа. Бидний өмнө энэ салбарт тулгамдаад буй асуудлуудаа шийдэхэд зайлшгүй хийх шаардлагатай олон ажил байгаагийн нэг нь уг төслийн хүрээнд зах зээлд нэвтрүүлэх гэж буй экспортын даатгал юм.

 -Экспортын зээлийн даатгалыг хийж эхэлснээр ямар ач холбогдолтой вэ?

 -Нэгдүгээрт экспортлогчдын ор­логыг баталгаажуулж, дэлхийн зах зээлд итгэлтэй, зоригтой ажиллах нөхцлийг бүрдүүлнэ. Ингэснээр ху­далдан авагчийн найдваргүй байдлаас болж дампуурах вий гэсэн айдас алга болж, шинэ зах зээлд бүтээгдэхүүнээ борлуулж, экспортоо нэмэгдүүлэн, үйлдвэрлэлийнхээ цар хүрээг өргөтгөх боломж нээгдэнэ. Үйлдвэрлэл өргөжихийн хэрээр шинэ ажлын байр нэмэгдэж, ажилгүйдэл бууран, хүмүүсийн амьжиргаа сайжрах, эдийн засгийн хүртээмжтэй өсөлт бий болж, гадаад худалдааны ашиг нэмэгдэх ач холбогдолтой.

 Өнөөдөр манай арилжааны банкууд зээлийн болон хадгаламжийн үйлчилгээ үзүүлдэг ч худалдааны санхүүжилтийн үйлчилгээ нь хүрэлцээтэй биш байдаг, санхүү­жилтийн зээл олголоо ч өндөр хүүтэй, барьцаа хөрөнгө шаарддаг. Энэ нь манай экспортлогчдод зээл авч, шаардлагатай түүхий эд, ажлын хөлсийн зардлыг төлөх, худалдан авагчийнхаа захиалсан барааг цаг тухайд нь үйлдвэрлэхэд нэг ёсны хязгаарлалт болж байна л даа.

 Олон улсад бол экспортлогчид банкнаас эргэлтийн хөрөнгийн зээл авахдаа экспортын зээлийн даатгалын гэрээгээ барьцаанд тавьдаг. Ингэснээр санхүүгийн асуудлаа шийдэж, худалдан авагчид бараагаа нийлүүлэх боломжтой болдог.

Хоёрдугаарт, улс орны эрх ашгийн хувьд Экспортын зээлийн даатгал нь уул уурхайн салбар хэт давамгайлж, урд хөршийнхөө эрэлт хэрэгцээ, зах зээлээс хэт хамааралтай болсон экспортын салбарын эмзэг байдлыг бууруулж, эдийн засгаа солонгоруулахад ихээхэн үүрэг гүйцэтгэх юм.

 -Та экспортын зээлийн даатгалыг эдийн засгаа солонгоруулахад чухал үүрэг гүйцэтгэнэ гэж хэллээ. Үүний талаар илүү дэлгэрэнгүй ярихгүй юу?

 -Манай улс бол хөдөө аж ахуйн орон. Байгаль, цаг уурын өвөрмөц тогтоцтой учраас энэ давуу талаа ашиглаж дан ганц уул уурхай бус ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, ор­ганик мах, чацаргана, эмчилгээний чанартай гоо сайхны болон хүнсний бүтээгдэхүүнүүд гээд олон нэр төрлийн барааг экспортлох, төрөл­жилтийг бий болгох бүрэн боломж байна.

 Гэхдээ бэрхшээл ч бий. Даатгалын бүтээгдэхүүнээ боловсруулах судал­гааны үеэр бид цөөнгүй жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгч аж ахуй нэгжтэй уулзаж, ярилцсан. Бараагаа экспортод гаргая гэхэд олон улсын стандартад нийцсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, холбогдох чанарын болон бусад сертификат авах, найдвартай зах зээл, худалдан авагчаа олох, худалдан авагчаасаа төлбөрөө найдвартай хүлээн авах тал дээр бэрхшээл тулгардаг тухай тэд ярьж байсан.

 Өнөөгийн байдлаар манай экспортын баримжаатай томоохон салбар гэгддэг ноос ноолуурын салбарын хувьд нийт экспортын 85 хувь нь угаасан болон самнасан хэлбэрээр гарч, ердөө 15 хувь нь нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн болж худалдаалагдаж байгаа юм.

 Уул уурхайн салбар нийт экспортын 87 хувийг эзэлж байгаа ч нийт ажиллах хүчний ердөө дөрвөн хувь нь энэ салбарт ажилладаг. Харин эсрэгээрээ, хөдөө аж ахуйн салбарт нийт ажиллах хүчний 30 хувь ажиллаж, хүн амын бараг тал хувийн амьжиргаа, орлогын эх үүсвэрийг бүрдүүлж байна шүү дээ.

 Ажил эрхлэлтийг дэмжье гэвэл хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл, уул уурхайн бус бусад салбарыг дэмжих нь зүйтэй.

 Хэчнээн байгалийн баялагтай ч уул уурхайдаа хэт их төвлөрч, гадаад худалдаагаа өрөөсгөл маягаар хөгжүүлбэл Голланд өвчин тусах эрсдэлтэйг манай улсад дэлхийн олон судлаач эрдэмтэд болон олон улсын гашуун туршлага сануулдаг.

 Байгалийн баялгаа шууд гаргах бус экспортоо төрөлжүүлж, нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, нь манай улсын эдийн засгийн хөгжлийн нэгээхэн гарц болно гэж харж байна.

 -Энэ даатгалд хамрагдсанаар манай экспортлогчид ямар, ямар эрсдэлээс хамгаалагдах вэ?

 -Экспортын зээлийн даатгал нь арилжааны болон улс төрийн эрсдэлээс хамгаалдаг. Арилжааны гэдэгт худалдан авагчтай холбоотой буюу түүний дампуурах, төлбөрийн чадваргүй болох, төлбөрөө хугацаанд нь төлж чадахгүй удаашруулах, татан буугдах, төлбөр төлөхөөс татгалзах гэх мэт эрсдэл, улс төрийн гэдэгт ерөнхийдөө хүлээн авагч улсын улс төр, эдийн засгийн байдал, бодлогоос шалтгаалсан эрсдэл буюу дайн, бослого, терроризм, үймээн самуун, хувьсгал гэх мэт эрсдэлийг хамруулдаг юм.

 Түүнчлэн экспорт, импортын бодлого, зохицуулалтад гарсан өөрчлөлт, хүлээн авагч улсын валют хөрвөх чадваргүй болох зэрэг эрсдэлээс болж экспортлогч төлбөрөө авч чадахгүй болох эрсдэлийг даатгах нь бий. Олон улсын практикт нэг жил хүртэл буюу богино хугацааны даатгалд нийт гарсан хохирлын 85 хүртэл хувийн даатгалын хамгаалалт санал болгодог.

 -Олон улсад экспортын даатгал хэр танигдсан байдаг юм бол?

 -Олон улсын худалдаа нь дэлхийн эдийн засгийн тогтвортой хөгжилд маш их нөлөөтэй. Эдийн засгийн хямралын үеэр болон түүний дараа дэлхийн эдийн засгийг сэргээж, өрийн дарамтаас гарахад олон улсын худалдаа өндөр үүрэг гүйцэтгэдэг. Энэ утгаараа бараа худалдааг эрсдэлээс хамгаалах үүрэгтэй Экспортын даатгал нь олон улсад шинэ ойлголт биш. Бүр XIX зуунд үүссэн байдаг юм.

 Экспортын зээлийн даатгалыг олон улсад экспорт импортын банк буюу эксим банкууд, Засгийн газрын бодлогоор экспортыг хөгжүүлж сан­хүүжүүлэх зорилготой экспортын зээлийн агентлагууд болон хувийн даатгалын компаниуд хийж ирсэн.

 -Экспортын зээлийн агентлаг гэдэг нь?

 -Экспортын зээлийн агентлагуудыг эдийн засгаа сэргээх, хүн амаа орлогожуулах, ажил эрхлэлтийг дэм­жих зорилгоор төрийн бодлогоор байгуулдаг. Тухайлбал, Канад улсад 1944 онд дайны үеэр хямарсан улсынхаа эдийн засгийг сэргээж, экспортоо нэмэгдүүлэх зорилгоор Экспортын зээлийн даатгалын тухай хуулийг батлан, Экспортын зээлийн даатгалын корпорацийг байгуулж, одоог хүртэл хөгжүүлсэн нь өнөөгийн EDC буюу Канадын экспортын зээлийн агентлаг. Энэ байгууллага нь өнөөдөр экспортын санхүүжилт олгож, экспортын зээлийн даатгалыг хийгээд зогсохгүй Канадын хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж, экспортын сал­барыг хөгжүүлдэг, улсынхаа эдийн засагт нөлөө бүхий байгууллагуудын нэг болсон.

 Экспортын зээлийн агентлаг нь Төрийн өмчийн агентлаг учраас Засгийн газраараа дамжуулан чухал шаардлагатай төрийн байгуул­лагуудтай нягт уялдаа холбоотой ажилладаг. Дани улс гэхэд Экспортын зээлийн агентлагаа төр нь батлан даадаг. Тэр агентлаг нь гадаад, дотоод зах зээл дээр улсынхаа экспортын бодлогыг хэрэгжүүлэх, төлөөлөх үүрэг гүйцэтгээд явж байх жишээтэй. Өөрөөр хэлбэл даатгалын нөхөн төлбөрөө экспортлогчид өгөхөд хөрөнгө нь хүрэлцэхгүй болсон ч төрөөс батлан даасан учраас экспортлогч хамгаалагдсан, нөхөн төлбөрөө найдвартай авна гэсэн үг. Ер нь Экспортын зээлийн агентлагууд бол экспортыг хөгжүүлж, эдийн засгийн бодлогоо хэрэгжүүлэх Засгийн газрын өмчийн байгууллага тул хөгжлийнхөө эхэн үед төрөөс батлан даалттай байх нь элбэг л дээ.

 Үүний зэрэгцээ Экспортын зээлийн агентлагууд даатгуулагчийн өмнө хүлээсэн хариуцлагаа найдвартай биелүүлэхийн тулд давхар даатгуулж, ижил төрлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг, сайн туршлагатай байгууллагуудтай хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлдэг. Түүнчлэн цаашид тогтвортой үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлж, хөг­жүүлэхэд хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлж өгөх нь ихээхэн чухал.

 -Манай улсад экспортын даат­галыг хэрхэн хөгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа вэ?

 -Манай компани олон улсын шилдэг мэргэшсэн зөвлөх, судлаачидтай хамтран уул уурхайн бус салбарын жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгч аж ахуй нэгжүүдийн төлөөлөлтэй уулзалтууд зохион байгуулж, зах зээлийн судалгаа хийсэн.

 Экспортын даатгал хийхэд тохиромжтой хувилбарыг судлахад төрийн өмчийн бие даасан, нээлттэй үйл ажиллагаатай Экспортын зээлийн агентлаг байгуулах нь зүйтэй гэсэн дүгнэлтэд хүрч, холбогдох ажлуудыг хийж эхлээд байна.

 Экспортын зээлийн даатгал нь ерөнхийдөө тээвэрлэлтээс өмнөх болон тээвэрлэлтийн дараах гэсэн хоёр төрөлтэй байдаг. Манайд ч энэ жишгээр хоёр төрлийн экспортын даатгалын бүтээгдэхүүнийг эхний ээлжинд хийх юм. Тээвэрлэлтээс өмнөх гэхээр худалдан авагч бараагаа захиалаад, захиалсан барааг нь үйлдвэрлэхэд шаардлагатай эргэлтийн хөрөнгийн зээл авахад дэмжлэг үзүүлэх, тээвэрлэлтийн дараах гэдэгт худалдан авагчид бараагаа нийлүүлээд, дараа нь төлбөрөө авч чадахгүй байх эрсдэлээс хамгаалах даатгал орно гэж ойлгож болно.

 -Тэгвэл Экспортын зээлийн агент­лаг нь эрсдэлээс хамгаалах даатгалын үйлчилгээг үзүүлэх төдийгүй санхүүжилтийн нэгээхэн хөшүүрэг болж таарах нь ээ дээ?

 -Тэгж ойлгож болно. Түүнээс гадна экспортлогчдод худалдан авагчаа олоход нь тусалж, найдвартай эсэх талаар нь мэдээлэл өгөх үйлчилгээг ч олон улсын практикт үзүүлэх нь бий.

 -Хэзээнээс даатгалын үйлчил­гээгээ хүмүүст хүргэж эхлэх вэ?

 -Бид 2019 оноос бүтээгдэхүүнээ бэлэн болгоод хэрэглэгчдэдээ хүргэхээр зорьж ажиллаж байна. Даатгалаа бэлэн болмогц хүмүүст хэрхэн хамрагдах талаар мэдээлэл хүргэх болно. Үүнээс өмнө хэд хэдэн чухал ажил хийх хэрэгтэйн нэг нь уг даатгалын үйлчилгээг үзүүлэхэд шаардлагатай эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх юм. Өнөөгийн хууль эрх зүйн орчинд судалгаа хийж үзэхэд худалдааны зээлийн даатгалын харилцааг зохицуулах эрх зүйн акт байхгүй байна. Хэрвээ энэ даатгалаа урт хугацаанд, амжилттай үргэлжлүүлж, ач тусыг нь хүртэн, хөгжүүлье гэвэл үүнд зайлшгүй анхаарах хэрэгтэй.

 Экспортын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа болон эрхлэхийг зорьж буй ААН-үүдийн үйл ажиллагааг дэмжсэн экспортын зээлийн агентлагийг үйл ажиллагаа эрхлэхэд зохих эрх зүйн орчин шаардлагатай байна.

 -Ярилцлагын төгсгөлд Экс­портыг дэмжих төсөл, тэр дундаа Экспортын зээлийн даатгалыг хэрэгжүүлэх нь төрийн бодлоготой хэрхэн уялдаж байгаа талаар дурьдахгүй юу?

 -Төрийн бодлогын тухайд Экспортыг дэмжих төслийн зорилго нь Монгол Улсын Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого, Гадаад бодлогын үзэл баримтлал, Экспортыг дэмжих үндэсний хөтөлбөр болон Монгол Улсын Их Хурлаас баталсан Эдийн засгийг сэргээх хөтөлбөртэй нийцэж байгаа.

 Mongolian Economy сэтгүүлийн 2018 оны нэгдүгээр сар №136 дугаараас

2018-02-14

2018-01-31

Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаар Улсын аварга малчин, хошой аварга малчин, аварга саальчин, фермер, тариаланчдыг тодорууллаа. Энэ жил 21 аймгаас 171 малчин, 13 саальчин, таван фермерийн материал ирүүлснийг 75 шалгуур үзүүлэлтээр дүгнэсэн байна. Энэ дагуу 136 малчныг “Улсын аварга малчин”, 10 малчныг “Улсын хошой аварга малчин”, есөн саальчныг “Улсын аварга саальчин”, таван фермерийг “Улсын аварга фермер”-ээр тодруулжээ. Аварга малчдын хамгийн залуу нь 32 настай бол хамгийн ахмад нь 85 настай байна. Мөн есөн аж ахуйн нэгжийг “Улсын аварга тариаланч хамт олон”, 21 иргэнийг “Улсын аварга тариаланч”-аар шалгарууллаа. Улсын аваргуудын шагналыг Цагаан сарын өмнө гардуулан өгөх юм. Аль аймгийн аль сумаас улсын аваргууд тодорсныг дараахь жагсаалтаас харна уу. 

УЛСЫН АВАРГА МАЛЧИН

Архангай аймгийн Батцэнгэл сумын Улаанчулуу багийн малчин Дамдинсүрэнгийн Шаравсүрэн, Ихтамир сумын Бугат багийн малчин Өлзийбаярын Нямбаяр, Өндөр-Улаан сумын Бэлхи багийн малчин Халзангийн Дорждарам, Эрдэнэмандал сумын Өлзийт багийн малчин Бүрэнгийн Баттулга, Идэр-Улаан багийн малчин Сономжамцын Зоригтбаатар, Жаргалант сумын Асайт багийн малчин Бямбаагийн Батмөнх, Цэцэрлэг сумын Хонгорж багийн малчин Самдангийн Тамир, Өлзийт сумын Бодонт багийн малчин Юндэнгийн Түвшинсайхан, Төвшрүүлэх сумын Хөх сүм багийн малчин Сүрэнгийн Алтангэрэл, Цахир сумын Цахир багийн малчин Бямбаагийн Баянтөр, Чулуут сумын Хайрхан багийн малчин Дахийраадын Шаарийбуу,Эрдэнэбулган сумын 6 дугаар багийн малчин Раамижидын Шаравсамбуу;

Баян-Өлгий аймгийн Буянт сумын 1 дүгээр багийн малчин Мөнхөөгийн Цэнд-Очир, Толбо сумын 1 дүгээр багийн малчин Бугбайн Бахыт, Бугат сумын 1 дүгээр багийн малчин Мешелийн Аманбек, Цэнгэл сумын 3 дугаар багийн малчин Ахбайн Муса, Сагсай сумын 3 дугаар багийн малчин Мекейн Мейрам;

Баянхонгор аймгийн Өлзийт сумын Байн ам багийн малчин Сангидоржийн Ганбат, Жинст сумын Цагаан-Ус багийн малчин Намдагийн Мөнхжаргал, Баянхонгор сумын Гэгээн шавь багийн малчин Даржаагийн Батсүх, Баян-Овоо сумын Асгамба багийн малчин Дагвадоогийн Равдан, Баянцагаан сумын 1 дүгээр багийн малчин Наранцэцэгийн Ганхуяг, Баацагаан сумын Могой багийн малчин Сангидоржийн Эрдэнэ-Очир, Баянлиг сумын 1 дүгээр багийн малчин Бадамхоролын Энхбат, Эрдэнэцогт сумын 1 дүгээр багийн малчин Рэнцэнгийн Нармандах,Хүрээмарал сумын Сонор багийн малчин Лхамаагийн Балдангомбо, Богд сумын Алтай багийн малчин Цэдэндоржийн Лүндэнбат;

Булган аймгийн Хишиг-Өндөр сумын Хүрэмт багийн малчин Цэдэвсүрэнгийн Батчулуун, Орхон сумын Бүхт багийн малчин Жадамбаагийн Мягмарсүрэн, Могод сумын Жаргалант багийн малчин Балжингийн Гончигсүрэн, Сайхан сумын Хульж багийн малчин Найдангийн Батмөнх, Дашинчилэн сумын 2 дугаар багийн малчин Бадарчийн Равдандорж, Баян-Агт сумын Дулаанхан багийн малчин Лут-Очирын Намнандорж;

Говь-Алтай аймгийн Халиун сумын Чацран багийн малчин Цагааны Мөнхбат, Тонхил сумын Бүс-Уул багийн малчин Чантуугийн Бузанков, Жаргалан сумын Бүрэн багийн малчин Самбуугийн Пүрэвсүрэн, Дарви сумын 2 дугаар багийн малчин Бүдрагчаагийн Дашцэрэн, Чандмань сумын Эрдэнэ-Уул багийн малчин Налжирын Намжилсүрэн, Дэлгэр сумын Баянбуурал багийн малчин Тулгачийн Алзахгүйбаатар, Шарга сумын Хамтын хүчбагийн малчин Банзарын Дашмягмар, Төгрөг сумын 4 дүгээр багийн малчин Дашдоржийн Даваахүү;

Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр сумын 4 дүгээр багийн малчин Мөрдоржийн Батсайхан, 6 дугаар багийн малчин Шагдарын Пүрэв;

Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын Зулзага багийн малчин Мишигийн Дорлиг, малчин Лхамрагчаагийн Тамирхүү, Орхон сумын Энхтал багийн малчин Санжийн Гантөмөр;

Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын Бумбат багийн малчин Ойдовын Цог, Өргөн сумын Сүмбэр багийн малчин Мажигийн Түмэн-Эрдэнэ, Эрдэнэ сумын Еншөөв багийн малчин Тогоомаамын Сарангэрэл, Мандах сумын Сэрвэнбаянхошуу багийн малчин Нямсүрэнгийн Баясгалан, Сайхандулаан сумын 2 дугаар багийн малчин Ёндонгийн Эрдэнэбилэг;

Дорнод аймгийн Сэргэлэн сумын Баян багийн малчин Намжилын Удирсад, Халхгол сумын Ташгай багийн малчин Хүүжийн Батаажий, Чойбалсан сумын Сүмбэр багийн малчин Жамбал-Осорын Бадарчин;

Дундговь аймгийн Гурвансайхан сумын Элгэн багийн малчин Лувсангийн Бархас, Луус сумын Буянт багийн малчин Содномын Баатар, Дэрэн сумын Алаг-Өндөр багийн малчин Жасрайн Одонпүрэв, Адаацаг сумын Өвөр-Уртбагийн малчинЖалбуугийн Батсайхан, Өндөршил сумын Цог багийн малчин Ёндонгийн Дашжамц, Өлзийт сумын 4 дүгээр багийн малчин Цэнджавын Алдархүү, Эрдэнэдалай сумын 2 дугаар багийн малчин Дамбажамцын Ганхуяг;

Завхан аймгийн Цэцэн-Уул сумын Жаргалант багийн малчин Бүлтгэрийн Хадхүү, Сантмаргазсумын Баяндавсбагийн малчин Арьхадын Баасандорж, Баянтэссумын Хачиг багийн малчин Цогдовын Жигдэнгомбо, Эрдэнэхайрхан сумын Мөсөн багийн малчин Лхүнрэвийн Төмөр-Очир,Түдэвтэйсумын Ойгонбагийн малчин Банзрагчийн Амаржаргал,Нөмрөг сумын Нуурбагийн малчин Дэндэвийн Тойвгоо,Завханмандал сумын Мандал багийн малчин Лувсан-Очирын Сосорбарам, Их-Уул сумын Зарт багийн малчин Тогтохоогийн Энхтүвшин, Тосонцэнгэл сумын Рашаант багийн малчин Чойсүрэнгийн Алтансүх;

Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын Цагаанчулуут багийн малчин Сүрэнгийн Цэнд-Аюуш;

Өвөрхангай аймгийн Баян-Өндөр сумын 2 дугаар багийн малчин Олзвойн Очирбат, Арвайхээрсумын 5 дугаарбагийн малчин Пүрэвдамбын Дэмбэрэлдорж,Баруунбаян-Улаансумын 3 дугаар багийн малчин Нинжийн Бямбадорж, Баянголсумын 5 дугаар багийн малчин Пүрэвдоржийн Бадамдорж, Хархоринсумын 4 дүгээрбагийн малчин Галсандоржийн Мэндбаяр, Богд сумын 4 дүгээр багийн малчин Агвааны Лүндээжанцан, Бат-Өлзийсумын 4 дүгээр багийн малчин Гомбын Баяртогтох, Нарийнтээл сумын 3 дугаарбагийн малчин Мөрөмийн Өлзийбат, Уянга сумын Жаргалант багийн малчин Базарын Эрдэнэбилэг, Сант сумын Улаан-Овоо багийн малчин Бямбажавын Батцогзол;

Өмнөговь аймгийн Цогт-Овоо сумын Бортээг багийн малчин Бямбаагийн Баттулга, Баян-Овоо сумын Налихбагийн малчин Отгондоржийн Авирмэд,Сэврэй сумын Бүйлсэнбагийн малчин Түмэнбаярын Мягмарбаатар, Мандал-Овоосумын Баянхошуу багийн малчин Ренчинбадамын Ганбаатар,Булган сумын 1 дүгээр багийн малчин Дашийн Отгонсүрэн, Цогтцэций сумын Сийрст багийн малчин Жагарайн Тодгэрэл;

Сүхбаатар аймгийн Мөнххаансумын 2 дугаар багийн малчин Доржийн Нямдорж,Сүхбаатар сумын Баянгол багийн малчин Цогзолийн Цэрэнням,Уулбаян сумын Жаргалант багийн малчин Огоонжавын Сандагжав,Халзан сумын 3 дугаар багийн малчин Гомбосүрэнгийн Мөнхбаяр,Онгон сумын Их булагбагийн малчин Дамдины Өлзиймэнд,Баруун–Урт сумын 8 дугаар багийн малчин Шарын Сүх-Очир, Дарьганга сумын 2 дугаар багийн малчин Түвшинбаярын Батжаргал;

Сэлэнгэ аймгийнОрхонтуул сумынБаянцогт багийн малчин Намдаагийн Балдорж,Баянгол сумын Гонир багийн малчин Басангийн Балжинням,Сантсумын Хушаат багийн малчин Жигжидсүрэнгийн Цогтбаатар,Алтанбулагсумын 3 дугаарбагийн малчин Оршихын Оюунчимэг, Зүүнбүрэн сумын Бэлчир багийн малчин Тэгшбаянгийн Бат-Орших;

Төв аймгийн Эрдэнэсант сумын 4 дүгээр багийн малчин Борын Золжаргал, Алтанбулаг сумын Замт багийн малчин Цэрмаагийн Намжил, Бүрэнсумын Өнжүүл багийн малчин Болдын Пагжав,Баянсумын Цантбагийн малчин Эрдэнэбилэгийн Содномжамц, Эрдэнэсумын 4 дүгээрбагийн малчин Түмэндэмбэрэлийн Мэндсайхан,Баянжаргалансумын 3 дугаар багийн малчин Рэнцэндоржийн Мөнхдорж, Сэргэлэнсумын Хайрханбагийн малчин Гомбын Бундага,Баян сумын Цавчирбагийн малчин Цэенбальдарын Ганхүү,Баянцагаан сумын 2 дугаарбагийн малчин Батсүхийн Баасансүрэн;

Увс аймгийн Наранбулаг сумын Хужирт багийн малчин Мондгойн Цэрэндорж,Зүүнговь сумын Тохой багийн малчин Тавхийн Удвал, Өмнөговь сумын Улиаст багийн малчин Цэдэнбалын Мягмардорж, Цагаанхайрхан сумын Хунт багийн малчин Лхамсүрэнгийн Мэндбаяр,Завхан сумын Айрагбагийн малчин Дүхэржавын Дамдинсүрэн, Түргэн сумын Баянхайрхан багийн малчин Самтангийн Отгонбаяр;

Ховд аймгийн Дуут сумын Хөхбэлчирбагийн малчин Магсарын Батхүү, Дарви сумын Мөнгөн аяга багийн малчин Цэрэндоржийн Доржпалам,Манхан сумын Зэрэг багийн малчин Бямбаагийн Дэчингончиг,Цэцэгсумын Хөшөөтбагийн малчин Бямбаагийн Машбат, Мянгадсумын Чацаргант багийн малчин Цэвэгмидийн Бямбадорж,Алтай сумын Алтангадасбагийн малчин Баасанхөхийн Оюунбаатар,Чандманьсумын Жаргалант багийн малчин Данаагийн Доржравдан;

Хөвсгөл аймгийн Бүрэнтогтох сумын Бүрэнхаан багийн малчин Цэнд-Аюушийн Налгар, Шинэ-Идэр сумын Баяннуур багийн малчин Жадамбын Лхамсүрэн,Төмөрбулагсумын 2 дугаар багийн малчин Хорлоогийн Хүрэлбаатар, Цагаан-Уулсумын Тосонбагийн малчин Гэндэнгийн Сүхбаатар,Цэцэрлэгсумын Дэлгэрхаанбагийн малчин Сэдэдийн Цэвээндорж,Их-Уулсумын Их-Уул багийн малчин Содгойн Энхбаяр,Рашаантсумын Талын-Усбагийн малчин Халтарын Түмэндэмбэрэл,Улаан-Уулсумын 1 дүгээр багийн малчин Цүлтэмийн Болд-Эрдэнэ,Тосонцэнгэл сумын 3 дугаар багийн малчин Мядагмаагийн Баатардаваа;

Хэнтий аймгийн Баян-Адрага сумын Жаргалант багийн малчин Лувсанцэрэнгийн Аюурзана, Биндэр сумын Баян-Өндөр багийн малчин Эрдэнэжамцын Дашдэндэв, Баянхутаг сумын Жаргалант багийн малчин Гомбосүрэнгийн Гонгорбаатар, Галшар сумын Сангийн далайбагийн малчин Дугарсүрэнгийн Энхтайван, Хэрлэн сумын Тахилгат багийн малчин Доржийн Пүрвээ,Баянмөнх сумын Дулаан багийн малчин Жамъяндоржийн Пүрэвчулуун,Өмнөдэлгэр сумын Хэнтий багийн малчин Цэдэвсүрэнгийн Болд;

УЛСЫН ХОШОЙ АВАРГА МАЛЧИН

• Архангай аймгийн Хайрхан сумын Могой багийн малчин Сүрэнгийн Даваадорж;
• Булган аймгийн Сайхан сумын Сайхан-Овоо багийн малчин Шагдарын Дамдинсүрэн;
• Говь-Алтай аймгийн Дарви сумын Хужирт багийн малчин Осорхүүгийн Гансүх;
• Дундговь аймгийн Дэрэн сумын Бумбат багийн малчин Доржпаламын Батгэрэл;
• Өвөрхангай аймгийн Бүрд сумын 3 дугаар багийн малчин Гомбожавын Золжаргал;
• Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын 4 дүгээр багийн малчин Сумъяагийн Өлзийбаатар;
• Төв аймгийн Баян-Өнжүүл сумын Бүрд багийн малчин Жигжидийн Хэнмэдэх;
• Хөвсгөл аймгийн Арбулаг сумын Хавтага багийн малчин Батдоржийн Дэлгэр;
• Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын Цантын хоолой багийн малчин Лувсансүрэнгийн Лувсанбаяр;
• Ховд аймгийн Дарви сумын Мөнгөн аяга багийн малчин Дамдинхүүгийн Баатарцогт.

УЛСЫН АВАРГА СААЛЬЧИН

• Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын 1 дүгээр багийн саальчин Шажинбатын Энхтуяа;
• Баянхонгор аймгийн Өлзийт сумын Ёлын ам багийн саальчин Адъяагийн Эрдэнэбилэг, Баянлиг сумын 5 дугаар багийн саальчин Түндэвийн Оргил;
• Булган аймгийн Орхон сумын Бүхт багийн саальчин Данзангийн Түмэнжаргал;
• Өвөрхангай аймгийн Бат-Өлзий сумын 1 дүгээр багийн саальчин Сандуйжавын Оюунчимэг;
• Завхан аймгийн Алдархаан сумын Өгөөмөр багийн саальчин Цэвээнжавын Ганхүү;
• Хөвсгөл аймгийн Улаан-Уул сумын Соёо багийн саальчин Мотоорын Баянжаргал, Рэнчинлхүмбэ сумын Ёлт багийн саальчин Шархүүгийн Гэрэлчулуун, Их-Уул сумын Асгат багийн саальчин Шагдарсүрэнгийн Бадрал

УЛСЫН АВАРГА ФЕРМЕР

• Төв аймгийн Борнуур сумын Нарт багийн фермер Нэмэхийн Наранбаатар;
• Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын Хэрх багийн фермер Дашнямын Отгонбаяр;
• Нийслэлийн Багануур дүүргийн 4 дүгээр хорооны фермер Очирбатын Дашрэнцэндорж;
• Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн 21 дүгээр хорооны “Тайшир-Өргөө” ХХК

 УЛСЫН АВАРГА ТАРИАЛАНЧ ХАМТ ОЛОН

• Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын “Ургац хангай” ХХК;
• Орхон аймгийн Жаргалант сумын “Орхон тариа” ХХК;
• Сэлэнгэ аймгийнЕрөө сумын “Моностойн нуруу” ХХК;
• Сэлэнгэ аймгийн Түшиг сумын “Анхтамир” ХХК;
• Сэлэнгэ аймгийн Хушаат сумын “Цэгээн хуст” ХХК;
• Сэлэнгэ аймгийн Хушаат сумын “Элит үр” ХХК;
• Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын “Ургацын хишиг” ХХК;
• Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумын “Товхонхан” ХХК;
• Хөвсгөл аймгийн Эрдэнэбулган сумын “Газар шороо” ХХК

 УЛСЫН АВАРГА ТАРИАЛАНЧ 

• Баян-Өлгий аймгийн Баяннуур сумын тариаланч Жазейны Маруа;
• Баян-Өлгий аймгийн Сагсай сумын тариаланч Рыстаны Еркин;
• Говь-Алтай аймгийн Халиун сумын тариаланч Мамаагийн Хайдав;
• Дархан-Уул аймгийн Орхон сумын тариаланч Базарын Ариунболд;
• Дархан-Уул аймгийн Орхон сумын тариаланч Далайгийн Сүхболд;
• Дорнод аймгийн Баянтүмэн сумын тариаланч Зэвэгийн Батхуяг;
• Завхан аймгийн Улиастай сумын тариаланч Ядамын Банзрагч;
• Орхон аймгийн Жаргалант сумын тариаланч Лувсансамбуугийн Ганбат;
• Орхон аймгийн Жаргалант сумын “Бүтлийн ундарга” ХХК-ийн механикжуулагч Дашзэгвийн Нэргүй;
• Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын тариаланч Батаагийн Эрдэнэтогтох;
• Сэлэнгэ аймгийн Түшиг сумын “Бооцын тариа” ХХК-ийн механикжуулагч Даржаагийн Ганболд;
• Сэлэнгэ аймгийн Хушаат сумын “Өгөөж Мандал-Уул” ХХК-ийн механикжуулагч Нямсүрэнгийн Жаргалбат;
• Төв аймгийн Борнуур сумын тариаланч Юнрэнгийн Отгонбаяр;
• Увс аймгийн Тариалан сумын тариаланч Төмөрдөөгийн Алтанхүү;
• Увс аймгийн Түргэн сумын тариаланч Бямбацогтын Батхүү;
• Увс аймгийн Улаангом сумын тариаланч Чангаагийн Батсуурь;
• Ховд аймгийн Буянт сумын тариаланч Намсрайн Хандхүү;
• Ховд аймгийн Булган сумын тариаланч Батжавын Төмөрбаатар;
• Ховд аймгийн Жаргалант сумын тариаланч Шагдармаагийн Оюунжаргал;
• Ховд аймгийн Ховд сумын тариаланч Жумагалийн Адай;
• Хөвсгөл аймгийн Тариалан сумын “Хөвсгөл Алтан дуулга” ХХК-ийн механикжуулагч Ганболдын Атарсайхан.

2018-01-14

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК нь үйл ажиллагаандаа нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлаж, улс орныхоо нийгэм, эдийн засгийн тогтвортой хөгжлийг хангахад өөрсдийн хувь нэмрээ оруулахыг зорьдог.

Энэ ч утгаараа манай компанийн ажилтнууд 2018 оны 1 дүгээр сарын 14-ний өдөр Улсын хэмжээнд дутагдалтай байгаа цус цусан бүтээгдэхүүний нөөцөд бага ч гэсэн хувь нэмэр оруулах зорилгоор цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвд хандан, цусаа хандивлаж сайн үйлсийн аянд нэгдлээ.

Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн цус цуглуулах явуулын баг ирж ажилчдын цусыг цуглуулсан юм. Дашрамд дурьдахад цусны донороос 350-400 грамм цусыг нэг удаа авдаг бөгөөд уг цус нь 3 насанд хүрсэн хүнд буюу 5 хүүхдэд амьдрал бэлэглэдэг байна. Хэрэв та 18-60 настай, өөрийгөө эрүүл гэж бодож байвал донорын эгнээнд нэгдэж цусаа хандивлаад үл таних үхлээс аврагчид болох боломжтой.

2017-12-28

Улсын хэмжээнд дутагдалтай байгаа 51 мянган тонн өвс, тэжээлийг ОХУ-аас импортоор оруулж ирэхэд зориулж нийт 40 тэрбум төгрөг шийдвэрлэсэн. Энэ хүрээнд Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас “Өвөл, хаврыг өнтэй давъя” арга хэмжээг орон нутагт өрнүүлсээр байна. Малчдад өөрсдийн амьдарч байгаа сумаасаа өвс, тэжээлээ хямд үнээр худалдан авч, нөөцөө бүрдүүлэх боломжийг олгож байгаа нь аяны зорилго юм.

ХХААХҮ-ийн яамны МААБХЗГ-ын дарга Л.Чой-Ишээр ахлуулсан ажлын хэсэг Төв аймгийн Эрдэнэ суманд ажиллалаа. Ажлын хэсэг аж ахуйн нэгжүүдийн яамтай байгуулсан “бодлогын гэрээ”- ний биелэлт орон нутагт хэрхэн хэрэгжиж байгаа болон малчдын гар дээр өвс, тэжээл хямд үнээр очиж байгаа эсэхтэй танилцаад ирлээ. Мөн аймгийн ХХААГ болон Мал эмнэлгийн тасагт “малчид ноосны урамшууллын мөнгөөрөө болон мал, махаар тэжээл сольж” авах ажлыг эрчимжүүлэх мэдээлэл өгч ажиллалаа.

Төв аймгийн Эрдэнэ сум нь өвөлжилтийн нөхцөл хүнд, аймгийнхаа зудтай суманд багтаж байна. Таван багийн хэмжээнд 900 гаруй малтай өрхтэй, 186 мянган орчим толгой малтай сум юм. Энэ жил 26 малчин өрхийн 11 мянга гаруй мал 9 аймгийн нутагт оторлож байна. Сумын малчдын төвшинд энэ онд 3700 орчим өвс, тэжээл бэлтгэсэн, Эрдэнэ сумын аюулгүй нөөцөд 100 тонн өвс 50 тонн тэжээл нөөцөлжээ.

Малчид ноосны урамшууллын мөнгөөрөө тэжээлийн нөөцөө бүрдүүлж байна
Малын тэжээл худалдаж авах малчид бэлэн мөнгөнөөс гадна ноосны урамшууллын мөнгө, мал, махаар тэжээл сольж авах боломжтой юм. 2017 оны байдлаар 22,4 тэрбум төгрөгийн урамшуулалтай нийт 20 гаруй мянган кг ноосыг 87 орчим мянган малчин үндэсний үйлдвэрт тушаажээ. Ноосны урамшууллын санхүүжилт нь баталгаажсан малчдын мэдээллийг аймаг, нийслэл, сумуудын мал эмнэлэг, үржлийн тасагт хүргүүлсэн байгаа. Дээрх мэдээллийг үндэслэн МЭҮТ-ийн мэргэжилтнүүд малчдад ноосны урамшууллын мөнгөөрөө тэжээл авах зөвшөөрлийг олгож байна. ХХААХҮ-ийн яамны ажлын хэсэг Төв аймгийн Эрдэнэ суманд ажиллаж ноосны урамшууллын мөнгөндөө малынхаа өвс, тэжээлийг авах хүсэлтээ гаргасан малчны төлөөлөлтэй уулзан, мэдээлэл өглөө.

Төв аймгийн Эрдэнэ сумын 4-р багийн малчид С.Аскарынх бог,бод нийлсэн 880 гаруй малтай, өнгөрсөн жил 640 кг хонины ноос үндэсний үйлдвэрт тушааж, ноосны урамшуулалдаа 640,000 төгрөг авах эрх нь үүсчээ. Гэрийн эзэгтэй Д.Бакат өөрийн хүсэлтээр ноосны урамшууллын мөнгөнөөсөө 134,400 төгрөгт нь 3 шуудай хорголжин тэжээл, 5 шуудай хивэг авлаа.
Төв аймгийн Эрдэнэ сумын 4-р багийн малчин Ц.Батболдынх бог бод нийлсэн 500 гаруй малтай, хүү Б.Батжаргалын хамт өвөлжиж байна. Ц.Батболдынх ноосны урамшуулал болох 142,000 төгрөгтөө адууны хүчит тэжээл, хивэг авлаа.

Ноосны урамшуулалдаа тэжээл авахыг хүссэн малчин нь: Сумынхаа мал эмнэлэг, үржлийн тасагт иргэний үнэмлэхтэйгээ очин, ноосны урамшууллын мөнгөөрөө тэжээл солихыг хүссэн хүсэлтийг өөрийн гараар бөглөж, малчны тэмдэг дарж баталгаажуулна. Ингээд тухайн аймаг суманд тэжээл борлуулж байгаа аж ахуйн нэгжийн ажилтанд хүлээлгэж өгснөөр тэжээлээ авах эрхтэй болох юм. Мөн малчид ноосны урамшууллаас гадна мал, махаар сольж тэжээл авах боломжтой.

ХХААХҮ-ийн яамнаас зохион байгуулж байгаа “Өвөл хаврыг өнтэй давъя” аяны хүрээнд Баян-өлгий, Увс, Завхан, Хөвсгөл, Төв, Баянхонгор, Өвөрхангай, Хэнтий, Булган, Орхон, Ховд аймгуудад тэжээлийн худалдаа эхэлсэн. Өнөөдрийн байдлаар 11 аж ахуйн нэгж 3654,8 тонн хивэг, 2389,7 тонн хорголжин тэжээл, 214,2 тонн бусад тэжээл импортолсон байна. Үүнээс 1300 орчим малчин тэжээл авсан, 300 малчин ноосны урамшууллаараа өвс,тэжээлээ авчээ.

Малчдын авдаг гол тэжээлийн нэг болох хивэг Улаанбаатарт нэг килограмм нь 520 төгрөгөөр зарагдаж байсан бол тэжээл импортлон нийлүүлж байгаа аж ахуйн нэгжүүдийн малчдад хамгийн ойр цэг болох сумын төвдарилжаалах үнэ 400-420 төгрөг болж буураад байгаа юм.

2017-12-11

Жил бүрийн 12 дугаар сарын 7-17-ны өдрүүдэд мал тооллогын ажлыг эхлүүлж, өмчийн бүх хэвшлийн мал, тэжээвэр амьтдыг бүрэн хамруулан, улсын хэмжээгээр газар дээр нэг бүрчлэн тоолдог. Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт байгаа малтай бүх өрх, аж ахуйн нэгж, байгууллагууд тооллогод хамрагдана.
Мал, тэжээвэр амьтдын тооллогын бэлтгэл, зохион байгуулалт нь Үндэсний статистикийн хороо, аймаг, нийслэл, дүүргийн статистикийн хэлтэс, газар, сум, дүүргийн Засаг даргын тамгын газар, баг, хорооны засаг дарга гэсэн дарааллаар хийгддэг.
Мал, тэжээвэр амьтад, хашаа, худгийн тооллогыг явуулахдаа дараах зарчмыг баримтална.
Үүнд:

1. Тооллогыг явуулахдаа мал, амьтдыг нэг бүрчлэн нүдээр үзэж, биечлэн тоолж бүртгэнэ.
2. Өрх, аж ахуйн нэгж, байгууллагын малыг нэг бүрчлэн, нүд үзэн тоолж, дараа нь маягтыг өгөгдсөн дарааллаар, өрхийн тэргүүлэгч болон аж ахуйн нэгж, байгууллагын захирал, дарга эсвэл тухайн өрх, аж ахуйн нэгж, байгууллагад хамааралтай аль нэг гишүүнээс асууж нөхнө.
3. Өрх, аж ахуйн нэгж, байгууллагын малыг байгаа газарт нь тоолж, тухайн оршин сууж байгаа сум, дүүргийн малын данс бүртгэлд оруулна. Харин сум, багаас хэсэг бүлгээрээ өөр аймаг, сумын нутагт отор хийж өвөлжиж байгаа айл өрхийн хүн ам, малыг үндсэн аймаг, сумын тооллогын комисс очиж тоолоод данс бүртгэлдээ авна. 
4. Баг, сумын нутаг дэвсгэрт ялангуяа адуу, тэмээг газар дээр нь тооллогод бүрэн хамруулан, биечлэн үзэж тоолоход онцгой анхаарна.
5. Сум, дүүрэг, баг, хорооны түвшинд нутаг дэвсгэртээ байгаа айл өрх, аж ахуйн нэгж байгууллагын мал, тэжээвэр амьтад тооллогод бүрэн хамрагдаж орсон эсэх, данс бүртгэлд орхигдолгүй туссан эсэхийг сайн нягталж шалгана.
6. Мал тооллогын явцад зарим аймаг, сум, дүүргийн малтай өрх нь өөр аймаг, сум, дүүргийн нутагт цөөн тоогоор нутаглаж харьяалах сум дүүргээс нь очиж тоолох боломжгүй бол холбогдох, аймаг, сум, дүүргийн статистикийн хэлтэстэй холбогдож, малыг нь тоолуулан, өөрийн данс бүртгэлд оруулна.
7. Мал, тэжээвэр амьтдын тооллогын ажилд тавих хяналт, шалгалтыг улс, аймаг, сумаас явуулна. Жилийн эцсийн мал тооллогоор нийт тоологдсон өрхийн 10 хүртэл хувьд хяналтын тооллого явуулна.

Мал, тэжээвэр амьтад, малын хашаа, худгийн тооллогын маягт нөхөх зааврыг 2014 онд Монгол улсын үндэсний статистикийн хороо баталсан бөгөөд энэ зааврын дагуу мал тооллогын ажил явагддаг.

ХХААХҮ-ийн яам нь Үндэсний статистикийн хороотой хамтран хяналтын тооллого явуулна
ХХААХҮ-ийн яам нь үндэсний статистикийн хороотой хамтран хяналтын тооллого явуулдаг. Энэ жилийн хяналтын тооллогыг ХХААХҮ-ийн яам нь үндэсний статистикийн хороо тус тусдаа бие даан Статистикийн тухай хууль, “Мал тооллогын товыг өөрчлөн тогтоох тухай” Засгийн газрын 2003 оны 224-р тогтоолын хэрэгжилт, мал тооллогын ажлын чанар үр дүнг дээшлүүлэх, үнэн бодит байдлыг хангах, мал тооллогын бэлтгэл зохион байгуулалтыг шалгаж, хяналтын мал тооллогын ажилд биечлэн оролцох, өвөлжилт хүндрэлтэй байгаа аймаг, сумдад очиж нөхцөл байдалтай танилцах зорилгоор тус бүр найман аймагт ажлын хэсэг томилон ажиллуулах бэлтгэл хангаад байна.
ХХААХҮЯ-ны ажлын хэсэг 2017 оны 12 дугаар сарын 13-наас 17-ны өдрийг дуустал 5 хоногийн хугацаатай, Үндэсний статистикийн хорооноос томилогдсон ажлын хэсэг 2017 оны 12 дугаар сарын 07-ноос 17-ны өдөр хүртэл 10 хоног хяналтын тооллогыг явуулахдаа дараах ажлуудыг хэрэгжүүлнэ.
Үүнд:

• Мал тооллогын нэгдсэн зааварт тусгагдсан тооллогын бэлтгэл, зохион байгуулалтыг хэрхэн хангасан байдалтай аймаг болон ажилласан сумын түвшинд танилцах;
• Засгийн газрын 2003 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдрийн 224-р тогтоолын заалтын дагуу мал тооллогын ажлыг нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд нэг зэрэг эхэлсэн эсэх;
• Мал тооллогын комиссыг шинэчлэн байгуулсан эсэх, нэгдсэн төлөвлөгөө гаргаж, зохион байгуулсан ажил, түүний хэрэгжилтийг шалгах;
• Тооллого явуулах журам, зааварчилгааны талаар семинар сургалт зохион байгуулсан эсэх;
• Отроор өөр аймаг, сумын нутагт байгаа өрхийн бүртгэлийг хийж, мал тооллогод хэрхэн хамруулах талаар төлөвлөсөн байдал, түүний хэрэгжилтийг шалгах;
• Тоологч малыг нэг бүрчлэн нүд үзэн тоолж байгаа эсэхэд хяналт тавих, тооллогын явцад зөрчил илэрсэн тохиолдолд хэрхэн залруулж, данс бүртгэлд тусгаж байгаатай танилцах, шаардлагатай заавар, журмаар хангаж ажиллах;
• Бод мал ялангуяа адуу, тэмээг газар дээр нь тооллогод бүрэн хамруулж, биечлэн тоолох талаар ямар ажил зохион байгуулсантай танилцах, шалгах;
• Цэвэр, эрлийз, нутгийн шилдэг омгийн мал, ХАА-н тэжээвэр амьтад, алдуул, тавиул мал зэргийг тооллогод хэрхэн хамруулж, бүртгэлд тусгаж байгаад хяналт тавих;
• Том малын зүй бус хорогдол (гэнэтийн аюул, өвчнөөр хорогдсон мал, чоно нохойд идүүлсэн мал), хулгайд алдсан мал зэргийг данс бүртгэлд хэрхэн баримтжуулан тусгаж байгаа байдлыг шалгаж, явцын мэдээтэй тулгах;
• Өвөлжилт хүндэрсэн аймаг, сумдын малчдаас нэн шаардлагатай байгаа зүйлсийн судалгаа авах, зэрэг ажлуудыг хэрэгжүүлнэ

ХХААХҮ-ийн яам нь Үндэсний статистикийн хороотой хамтран хяналтын тооллого явуулна
ХХААХҮ-ийн яам нь үндэсний статистикийн хороотой хамтран хяналтын тооллого явуулдаг. Энэ жилийн хяналтын тооллогыг ХХААХҮ-ийн яам нь үндэсний статистикийн хороо тус тусдаа бие даан Статистикийн тухай хууль, “Мал тооллогын товыг өөрчлөн тогтоох тухай” Засгийн газрын 2003 оны 224-р тогтоолын хэрэгжилт, мал тооллогын ажлын чанар үр дүнг дээшлүүлэх, үнэн бодит байдлыг хангах, мал тооллогын бэлтгэл зохион байгуулалтыг шалгаж, хяналтын мал тооллогын ажилд биечлэн оролцох, өвөлжилт хүндрэлтэй байгаа аймаг, сумдад очиж нөхцөл байдалтай танилцах зорилгоор тус бүр найман аймагт ажлын хэсэг томилон ажиллуулах бэлтгэл хангаад байна.
ХХААХҮЯ-ны ажлын хэсэг 2017 оны 12 дугаар сарын 13-наас 17-ны өдрийг дуустал 5 хоногийн хугацаатай, Үндэсний статистикийн хорооноос томилогдсон ажлын хэсэг 2017 оны 12 дугаар сарын 07-ноос 17-ны өдөр хүртэл 10 хоног хяналтын тооллогыг явуулахдаа дараах ажлуудыг хэрэгжүүлнэ.
Үүнд:

• Мал тооллогын нэгдсэн зааварт тусгагдсан тооллогын бэлтгэл, зохион байгуулалтыг хэрхэн хангасан байдалтай аймаг болон ажилласан сумын түвшинд танилцах;
• Засгийн газрын 2003 оны 10 дугаар сарын 14-ний өдрийн 224-р тогтоолын заалтын дагуу мал тооллогын ажлыг нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд нэг зэрэг эхэлсэн эсэх;
• Мал тооллогын комиссыг шинэчлэн байгуулсан эсэх, нэгдсэн төлөвлөгөө гаргаж, зохион байгуулсан ажил, түүний хэрэгжилтийг шалгах;
• Тооллого явуулах журам, зааварчилгааны талаар семинар сургалт зохион байгуулсан эсэх;
• Отроор өөр аймаг, сумын нутагт байгаа өрхийн бүртгэлийг хийж, мал тооллогод хэрхэн хамруулах талаар төлөвлөсөн байдал, түүний хэрэгжилтийг шалгах;
• Тоологч малыг нэг бүрчлэн нүд үзэн тоолж байгаа эсэхэд хяналт тавих, тооллогын явцад зөрчил илэрсэн тохиолдолд хэрхэн залруулж, данс бүртгэлд тусгаж байгаатай танилцах, шаардлагатай заавар, журмаар хангаж ажиллах;
• Бод мал ялангуяа адуу, тэмээг газар дээр нь тооллогод бүрэн хамруулж, биечлэн тоолох талаар ямар ажил зохион байгуулсантай танилцах, шалгах;
• Цэвэр, эрлийз, нутгийн шилдэг омгийн мал, ХАА-н тэжээвэр амьтад, алдуул, тавиул мал зэргийг тооллогод хэрхэн хамруулж, бүртгэлд тусгаж байгаад хяналт тавих;
• Том малын зүй бус хорогдол (гэнэтийн аюул, өвчнөөр хорогдсон мал, чоно нохойд идүүлсэн мал), хулгайд алдсан мал зэргийг данс бүртгэлд хэрхэн баримтжуулан тусгаж байгаа байдлыг шалгаж, явцын мэдээтэй тулгах;
• Өвөлжилт хүндэрсэн аймаг, сумдын малчдаас нэн шаардлагатай байгаа зүйлсийн судалгаа авах, зэрэг ажлуудыг хэрэгжүүлнэ

Цөөн малтай айл банкнаас зээл авахын тулд малын тоогоо нэмдэг тохиолдол гардаг учраас энэ жилийн нэг онцлог бол 200-400 хүртлэх малтай айлд илүү анхаарч хяналт хийж ажиллана гэдгээ албаныхан мэдэгдэж байна. 

2017-12-08

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар “Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж, уг хуулийн төслийг баталлаа.
Мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалахтай холбогдсон харилцааг 1993 онд баталсан, 1995, 1996, 2010, 2011 онд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, 2001, 2007 онд шинэчлэн найруулсан “Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах тухай” хуулиар зохицуулж байсан.
Нийтийн эрүүл мэндэд халтай, эдийн засагт хохиролтой өвчнүүдээс мал сүргээ хамгаалж, эрүүлжүүлэх нь нэн чухал асуудал байсан. Улс орнуудын амжилтын үндэс болсон МАЛ ЭМНЭЛГИЙН САЙН ЗАСАГЛАЛ-ыг хөгжүүлж, мэргэжлийн үйлчилгээг тогтвортой санхүүжилтээр, иж бүрэн, хүртээмжтэй, хийдэл, давхардалгүй, үр ашигтай үзүүлэх нөхцөлийг хангасан “эрх зүйн орчин”-ыг бүрдүүлэх шаардлага тулгарсан.
“Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” хуульд батлагдахаас өмнө Монгол оронд байнга болон түр нутагшсан зэрлэг амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах асуудал, хүрээлэн буй орчны бохирдол, доройтол, уур амьсгалын өөрчлөлтөөс шалтгаалах халдваргүй өвчинтэй тэмцэх арга хэмжээ, халдварт өвчнөөс эрт сэрэмжлүүлж шуурхай хариу арга хэмжээ авах байнгын бэлэн байдал, мал эмнэлгийн лабораторийн чиг үүрэг, мал, амьтны өвчний бүртгэл, тархвар зүйн /эпидемиологи/ мэдээллийн сан, малын эмчийн ёс зүй, сумдын мал эмнэлэг, үржлийн тасгийн эрхлэх үйл ажиллагаа, түүнд ажиллаж байгаа төрийн албан хаагчийн эрх үүрэг, хариуцлага зэрэг асуудлууд огт зохицуулалтгүй байсаар ирсэн.
Хууль, эрх зүйн зохицуулалтгүй байсан дээрх асуудлыг шийдвэрлэх гарц нь өнөөдрийн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар баталсан “Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” юм.

“Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” хууль
Аливаа улс орны мал эмнэлэг нь мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах, өвчин эмгэгтэй тэмцэх, эрүүлжүүлэх, бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах замаар нийгмийн эрүүл мэндийг хамгаалах, гадаад, дотоод худалдаанд үүссэн хориг саадыг арилгахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг билээ.
Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай хууль нь 7 бүлэг, 37 зүйлтэйгээр боловсруулсан. Үүнд: Нэгдүгээр бүлэг нийтлэг үндэслэл, Хоёрдугаар бүлэг мал, амьтны өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, Гуравдугаар бүлэг мал, амьтны өвчинтэй тэмцэх, Дөрөвдүгээр бүлэг нийтийн эрүүл мэндийг хамгаалах, тавдугаар бүлэг Мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах тогтолцоо, Зургаадугаар бүлэг Мал эмнэлгийн үйлчилгээний санхүүжилт, Долоодугаар бүлэг нь хариуцлага, хууль хэрэгжих хугацаа гэсэн бүтэцтэй.

• Хуулийн Нийтлэг үндэслэл болох 1 дүгээр бүлэгт Хуулийн зорилт, Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай хууль тогтоомж, Хуулийн үйлчлэх хүрээ, Хуулийн нэр томьёо, Мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалахад баримтлах зарчим гэсэн 5 зүйлтэй.
• Мал, амьтны өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх гэсэн 2 дугаар бүлэгт Халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ, Урьдчилан сэргийлэх ерөнхий арга хэмжээ, тархвар зүйн судалгаа хийх, мэдээллийн сан бүрдүүлэх, дархлаажуулалтын ажил зохион байгуулах, халдварт өвчин гарсан үед мал, амьтныг нүүлгэн шилжүүлэх гэсэн 5 зүйлтэй.
• Мал, амьтны өвчинтэй тэмцэх гэсэн 3 дугаар бүлэгт Мал, амьтны халдварт өвчний жагсаалт батлах, Халдварт өвчинтэй тэмцэх арга хэмжээ, Бэлэн байдлын төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, Халдварт өвчний тандах, өвчингүй, тайван байдлыг баталгаажуулах, Халдварт өвчнийг оношлох, шуурхай хариу арга хэмжээ хэрэгжүүлэх, Халдварт өвчинтэй тэмцэх арга хэмжээний бүсчлэл, Хорио цээрийн дэглэм тогтоох, цуцлах, Хязгаарлалтын дэглэм тогтоох, цуцлах, Хорио цээр, хязгаарлалтын дэглэмийн үед ажиллах мэргэжлийн баг, ангийн хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа, Хорио цээр, хязгаарлалтын дэглэм тогтоосон нутаг дэвсгэрт хориглох үйл ажиллагаа, Мал, амьтны шимэгчтэх өвчинтэй тэмцэх арга хэмжээ, Мал, амьтны халдваргүй өвчний оношилгоо, эмчилгээ гэсэн 12 зүйлтэй.
• Нийтийн эрүүл мэндийг хамгаалах гэсэн 4 дүгээр бүлэгт Мал, амьтнаас хүнд халдварладаг өвчинтэй тэмцэх, хяналтад авах арга хэмжээ, Мал, амьтны эмийн зохистой хэрэглээг нэвтрүүлэх, хянах, Мал, амьтны тэжээлийн нэмэлтийн хяналт, Мал, амьтны гаралтай хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүн дэх эм, пестицидийн үлдэгдлийн хяналт, Мал, амьтны гаралтай хүнсний болон хүнсний бус түүхий эд, бүтээгдэхүүнд ариун цэврийн магадлан шинжилгээ хийх, баталгаажуулах гэсэн 5 зүйлтэй.
• Мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах тогтолцоо гэсэн 5 дугаар бүлэгт Мал эмнэлгийн салбарын байгууллага, Мал эмнэлгийн лабораторийн үйл ажиллагаа, Мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжийн үйл ажиллагаа, Мал эмнэлгийн хяналт, малын эмч, мал эмнэлгийн ажилтны нийгмийн баталгаа гэсэн 5 зүйлтэй.
• Мал эмнэлгийн үйлчилгээний санхүүжилт гэсэн 6 дугаар бүлэгт Улсын төсвөөс санхүүжүүлэх арга хэмжээ, Орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлэх арга хэмжээ, Иргэн, хуулийн этгээдээс санхүүжүүлэх арга хэмжээ гэсэн 3 зүйлтэй.
• 7 дугаар бүлэгт Хууль тогтоомж зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага, Хууль хүчин төгөлдөр болох гэсэн 2 зүйлтэйгээр уг хууль батлагдлаа.

“Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” хуульд төрийн захиргааны төв болон орон нутгийн байгууллага, хувийн мал эмнэлэг, мал эмнэлгийн лаборатори, иргэн, хуулийн этгээд тэдгээрийн эрх үүрэг, малын эмчид итгэмжлэл олгох үйл ажиллагаа, мэргэжлийн ёс зүй, мал эмнэлгийн байгууллагын чиг үүргийг илүү нарийвчлан тусгасан.
Мал, амьтны халдварт өвчин гарсан тохиолдолд түүнийг эрт илрүүлэх явдал хамгаас чухал байдаг. Иймээс халдварт өвчингүй тайван байдлыг баталгаажуулах тандалт шинжилгээ хийх, өвчний сэжиг илэрсэн үед шуурхай арга хэмжээ хэрэгжүүлэх, оношийг баталгаажуулан нийтэд мэдээлэх, хорио цээр, хязгаарлалтын бүс тогтоох, уг бусэд цогц арга хэмжээ хэрэгжүүлэх асуудлыг “Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” хуульд тусгаж өгсөн. Түүнчлэн мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах үйл ажиллагаанд оролцогчдын үүрэг, хариуцлагын зааг ялгааг уг хуулиар илүү тодорхой болгож өгсөн юм.

“Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” хууль хэрэгжсэнээр гарах үр дүн
Хууль хэрэгжсэнээр Мал, амьтны халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг тандалт, судалгаанд тулгуурлан хэрэгжүүлдэг болох нөхцөл бүрдсэн. Ингэснээр халдварт өвчний голомтын тоо буурч, улмаар олон улсын худалдааны хорио цээрт гоц халдварт өвчингүй, тайван статустай бүс нутгийн хэмжээ нэмэгдэж, хамгийн гол нь малын гаралтай бүтээгдэхүүн “экспортлох” бизнесийн таатай нөхцөл бүрдэх юм.
Мөн мал эмнэлгийн салбар бодлого, хэрэгжилт, хяналтын нэгдмэл бүтэц бүхий мэргэжлийн босоо тогтолцоотой болж, дотоод, гадаад зах зээлд нийлүүлж байгаа бүтээгдэхүүний шилжилт хөдөлгөөнийг хянах, хүнсний аюулгүй байдлын шаардлагыг баталгаажуулах үйл ажиллагаа олон улсын жишигт хүрнэ.
“Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай” хууль хэрэгжсэнээр Малчид, малын эзний үүрэг хариуцлагыг өндөржүүлж, малын халдварт өвчнийг эрт илрүүлэн шуурхай хариу арга хэмжээ хэрэгжүүлж, мал, сүргийнхээ эрүүл мэндийг тогтмол хянаж, өвчингүй, тайван байдлаа хадгалах эрх зүйн орчин бүрдэх юм.

Эх сурвалж: mofa.gov.mn

2017-11-24

Монголын Банкны Холбоо (МБХ) нь Европын Холбоо, Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банк (ЕСБХБ)-ны Жижиг, Дунд Бизнесийн Зөвлөх үйлчилгээ хөтөлбөртэй хамтран “Жижиг дунд бизнес (ЖДБ)-ийн санхүүгийн хүртээмж форум 2017” арга хэмжээг “Санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагаа” сэдэв дор 2017 оны 11 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 09:00-13:30 цагийн хооронд Бэст Вэстерн Примьер Туушин зочид буудалд амжилттай зохион байгууллаа.

Санхүүгийн хүртээмж нь бизнесийн өргөжилт хөгжилтийн гол асуудал бөгөөд хүрэлцэхүйц хэмжээний санхүүжилтгүйгээр хөрөнгө оруулалт инноваци хийх боломжгүй нь тодорхой. Монголбанкны 2017 онд гаргасан “Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн хөгжил, санхүүжилтийн байдал” судалгаагаар “жижиг дунд бизнесийг арилжааны банкууд хамгийн сайн дэмждэг” гэсэн үр дүн гарсан хэдий ч санхүүжилт авахад гардаг хүндрэл нь бизнесийн ялангуяа жижиг дунд бизнесийн өсөлтийг саатуулдаг үндсэн бэрхшээл юм.

Судалгаанаас үзэхэд манай улсад нийт 60 гаруй мянган бизнесийн байгууллага “жижиг”, “дунд” гэсэн ангилалд багтаж байгаа. Тэдгээр бизнесүүд ДНБ-ний 20 хувийг гаргадаг ч нийт ажиллах хүчний 70 хувийг ажиллуулдаг. Ялангуяа энэ ЖДБ-ийг “бойжуулах” нь уул уурхайгаас хэт хамааралтай манай улсын эдийн засгийг олон чиглэлээр хөгждөг болоход чухал ач холбогдолтой.

Монгол Улсын Засгийн газар олон улсын санхүүгийн байгууллагуудын дэмжлэгтэйгээр жижиг дунд бизнесийн үйл ажиллагааны орчинг сайжруулах, татварыг бууруулах, чадавхийг нэмэгдүүлэх, санхүүжилтийн боломжийг дээшлүүлэх чиглэлээр олон арга хэмжээ авч ирсэн. Гэвч жижиг, дунд бизнесийг хөгжүүлэх ялангуяа санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг илүү үр дүнтэй байлгах хэрэгцээ тулгарсаар байна. Энэхүү хэрэгцээг хэлэлцэж тодорхойлох хүрээнд уг форумыг зохион байгуулсан бөгөөд арга хэмжээнд нийт 250 орчим төлөөлөл оролцлоо.

Форумын үеэр ЖДБ-ийн санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлсэн олон улсын сайн туршлага, факторинг, нийлүүлэлтийн сүлжээний санхүүжилт зэрэг шинэ бүтээгдэхүүнийг Монгол Улсад хөгжүүлэх боломжийн талаар олон улсын мэргэжилтнүүд танилцуулга хийлээ.
Тус форумын онцлог нь бэлтгэл ажлын хүрээнд банк, ББСБ-ууд, ЖДБ эрхлэгчид болон сургалт, судалгааны байгууллагуудын төлөөллийг оролцуулсан дугуй ширээний уулзалтуудыг хийж дуусгасан ба энэ арга хэмжээний үеэр урьдчилсан уулзалтуудаар хэлэлцсэн саналыг нэгтгэн танилцуулах, тулгамдаж буй асуудлаа дахин ярих бус тэдгээрийн шийдлийг эрэлхийлж, цаашид авах арга хэмжээг тодорхойлоход оршиж байлаа.

Оролцогчдоос ЖДБ-ийн бодлого, бизнесийн орчныг тодорхой болгох, санхүүжилтийн орчин, нөхцөлийг сайжруулах, энэ хүрээнд шинэ төрлийн зорилтот бүтээгдэхүүнийг бий болгох, мөн түүнчлэн ЖДБ эрхлэгчдийг чадавхжуулах, хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, судалгаа мэдээллийг нарийвчлан гаргах, тогтмолжуулах гэсэн чиглэлүүдээр шаардлагатай арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх, цаашид нэгдсэн бодлого, чиглэл дор хамтран ажиллахыг онцолж байв.
Форумын үр дүнд ЖДБ-ийн санхүүгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд тулгарч буй сорилтуудыг даван туулах арга замуудыг тодорхойлсон ажлын төлөвлөгөөг боловсруулж, хэрэгжилтэд дэмжлэг үзүүлэх ажлын хэсгийг төр ба хувийн хэвшил, олон улсын байгууллагын төлөөлөлтэйгээр байгуулах, хийсэн ажлуудаа дараа дараагийн форум, хэлэлцүүлгийн арга хэмжээнд хэлэлцэж дүгнэдэг, авах арга хэмжээгээ тодорхойлдог байдлаар ажиллахаар боллоо.

Төр, хувийн хэвшил, олон улсын байгууллагууд, мэргэжлийн холбоодын оролцоотой энэ ажлын хэсэг үр дүнтэй ажиллахад дээр дурдсан байгууллагуудын оролцоо, хамтын ажиллагаа нэн чухал гэдгийг мөн онцолж байсан юм.

Монголын Банкны Холбоо
Европын Холбоо, Европын Сэргээн Босголт Хөгжлийн Банк

2017-11-24

2017-11-22

ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг салбарынхаа газар, хэлтсийн дарга нартай уулзаж, Монгол Улсын Засгийн газрын сахилга, хариуцлагатай холбоотой албан даалгаврын дагуу төрийн албанд өндөр хариуцлагатай, шударга, үр дүн гаргаж ажилдаа эзэн болж ажиллахыг үүрэг болголоо. Энэ үеэр Сайд Б.Батзориг энэ өвлийг өнтэй давах бэлтгэлийг бүрэн базаах, төрийн ажлыг цалгардуулалгүй хийх чиглэлийг салбарынхаа дарга нарт өгсөн.

Б.Батзориг: 21 аймгийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газрууд сайн ажиллах хэрэгтэй байна
Энэ жил улсын хэмжээнд нийт 160.9 мянган малчин өрхөд 66.6 сая малыг өвөлжүүлэх бэлтгэл ажлыг зохион байгуулж байна. Мал аж ахуйн салбарын өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл ажлыг малчдын өвс, тэжээл бэлтгэл, аймаг, сумын өвс, тэжээлийн аюулгүйн нөөц бүрдүүлэлт, ус, хашааны хүрэлцээ хангамж, малчин өрхийн бэлтгэл зэрэг үндсэн үзүүлэлтүүдээр дүгнэхэд улсын хэмжээнд 82.1 хувьтай хангасан дүн гарлаа. Үүнээс Архангай, Баянхонгор, Булган, Говь-Алтай, Дархан-Уул, Дорнод, Орхон, Өмнөговь, Төв, Увс, Ховд, Хөвсгөл, Хэнтий аймгууд 80.0-86.0 хувьтай, бусад аймгууд 80.0-аас доош хувьтай байна.
Хадлан тэжээлийн бэлтгэлийн хувьд Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн өвс, тэжээлийн аюулгүйн нөөцөд 23.0 мянган тонн өвс, 5.3 мянган тонн тэжээл бэлтгэсэн нь аймгийн тfвшинд 88.5 хувийн биелэлттэй байна.
Хатуу өвлийг хамтдаа давахын тулд зөвхөн аймгийн Засаг дарга гэлтгүй засаг захиргаа тэр дундаа 21 аймгийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газрын дарга нар сайн ажиллах хэрэгтэйг ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг онцлон хэллээ. Сайд, дарга нар очихоор угтан авахаас өөр ажилгүй, төрийн ажлыг цалгардуулдаг дарга нарт хүлээлгэх “хариуцлагыг чангатгах” үүргийг ХХААХҮЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Л.Баяртулгад өглөө. Хахир өвлийн дохио хаяанд ирснийг хаа хаанаа онцгой анхаарч ажиллахыг Сайд Б.Батзориг сануулсан юм.

Б.Батзориг: Малын гоц халдварт өвчний вакциныг Монголдоо үйлдвэрлэхэд чиглэж ажиллана
Баруун бүсийн 5 аймагт бог малын төлийг мялзан өвчний вакцинжуулалтад хамруулахаар 5,4 сая тун вакцин хүргэгдэн очсон, гүйцэтгэлийн ажил шуурхай хийгдэж байгаа гэсэн мэдээллийг Мал,эмнэлэг үржлийн газраас өглөө.

Хонины цэцэг өвчин 9 аймгийн 43 суманд оношлогдсоноор нийт 14 аймгийн хэмжээнд 23.6 сая толгой хонь вакцинжуулахаар төлөвлөж өнөөдрийн байдлаар 1,4 сая хонийг вакцинжуулсан бөгөөд вакцинжуулалтын ажил үргэлжилж байна.
Шүлхий өвчин 5 аймгийн 13 суманд хорио цээрийн дэглэм хэрэгжиж байна. Шүлхий өвчнөөр 8300 толгой мал өвчилж, 7800 толгой малыг зориудын устгалд хамруулсан. Вакцинжуулалтад давхардсан тоогоор 11.0 сая толгой малыг вакцинжуулсан. Вакцинжуулалтын арга хэмжээ үргэлжилж байна.

Тоон мэдээллээс харахад мал амьтны гоц халдварт өвчин нь хөдөө аж ахуйн салбарын өмнө тулгамдаж буй хамгийн ноцтой асуудал болоод байна. “Эрүүл малтай Монгол улс” экспорт ярьж, энэ салбарын эдийн засгийн өсөлт, хөгжил яригдах учиртай хэмээн сайд Б.Батзориг хэлсэн үгэндээ онцолсон. Тэр ч утгаараа мал, амьтны гоц халдварт өвчний вакцинд төрөөс их хэмжээний мөнгө зарцуулж байна. Зүүн болон Баруун, говийн бүсийн зарим аймгуудад хийгдэж байгаа вакцинжуулалтын ажлын “”үр дүн”-д онцгой анхаарахыг ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг санууллаа. 

ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг чанартай чанаргүй гэсэн вакциныг тойрсон шүүмжлэлтэй мэдээлэлд цэг тавьж, нэг л улсаас вакцин авдаг зохион байгуулалт хийхийг холбогдох газрын дарга нарт анхаарууллаа. Цаашдаа малын гоц халдварт өвчний вакциныг Монголдоо үйлдвэрлэхэд чиглэж, бодитой ажил хэрэг болгохыг тухайн асуудал хариуцсан газруудад үүрэгдлээ. Мөн ХХААХҮ-ийн дэд сайд Ж.Саулегаар ахлуулсан ажлын хэсгийг шинээр байгуулж, гоц халдварт өвчин гарсан аймгуудын голомтын бүсэд биечлэн очиж, вакцинжуулалтын ажлыг чанартай, хариуцлагатайгаар цаг агаар эрс хүйтрэхээс өмнө шуурхайлан дуусгах чиглэлийг салбарын сайд өгсөн юм.

2017-11-15

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд Б.Батзориг Азийн хөгжлийн банкны Монгол Улс дахь суурин төлөөлөгч Ёланда Фернандез Ломмэн-ийг хүлээн авч уулзлаа.

Азийн Хөгжлийн Банк манай улсын бүхий л салбарт, түүн дотроо улс орны эдийн засгийн суурь салбар болох хөдөө аж ахуйн салбарыг сэргээн хөгжүүлэхэд зээл, буцалтгүй тусламжаар мөн зудын хүндрэлийг даван туулахад дэмжиж ирсэнд манай малчид, тариаланчид талархалтай байдгийг Сайд Б.Батзориг онцлон хэллээ. Монгол Улс хөдөө аж ахуй, мал аж ахуйн салбар тэр дундаа жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих замаар ажлын байр бий болгох, экспортыг нэмэгдүүлэх, усалгаатай газар тариалан, хүлэмжийн аж ахуй болон мал аж ахуйг хөгжүүлэх асуудал дээр онцгой анхаарч, хамтарч ажиллах хүсэлтэй байгаагаа ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг илэрхийлсэн.

Азийн хөгжлийн банкны Монгол Улс дахь суурин төлөөлөгч Ёланда Фернандез Ломмэн салбарын бодлоготой уялдуулан хөдөө аж ахуй, мал аж ахуйн салбарын хамтын ажиллагаагаа үргэлжлүүлэх, төслийн үр өгөөжийг илүү сайжруулах тал дээр анхаарч ажиллана гэдгээ илэрхийлсэн. Мөн хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх тал дээр дэмжлэг үзүүлэн хамтран ажиллахаа мэдэгдсэн юм.

Уулзалтын төгсгөлд хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбар дахь хамтын ажиллагаандаа онцгой ач холбогдол өгч ажиллах болно гэдгээ ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг илэрхийлсэн юм.

2017-11-11

Монгол улсын Засгийн газар, Дэлхийн банкны Олон улсын хөгжлийн Ассосиацийн дэмжлэгтэйгээр хэрэгжиж буй “Экспортыг дэмжих төсөл”-ийн нэгэн бүрэлдэхүүн хэсэг “Экспортын даатгалын бүтээгдэхүүн боловсруулах” ажлын хүрээнд “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Экспортын даатгалын газар зорилтот ажлуудыг хийж эхлээд байгаа билээ.

Энэхүү ажлын хүрээнд экспортын даатгалын зах зээлийг судалж, хэрэглэгчдэд тохирсон шаардлагатай бүтээгдэхүүн зах зээлд нийлүүлэх зорилгоор Швейцарийн ATRx компанийн зөвлөх, ХБНГУ-ын Оффенбург их сургуулийн Олон улсын санхүү, эдийн засаг бизнесийн проффесор, Сант-Андрюсийн их сургуулийн Бизнесийн зөвлөлийн гишүүн, Дюрхамын их сургуулийн дэргэдэх Дэлхийн бодлогын хүрээлэнгийн хүндэт ахлах гишүүн, Олон улсын худалдаа аж үйлдвэрийн Германы үндэсний хорооны гишүүн, ноён Андреас Клазен техникийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэн ажиллалаа.

Экспортын газрын дарга Б.Батбаяр болон газрын мэргэжилтнүүд зөвлөх Андреас Клазентай хамтран 2017 оны 11 дүгээр сарын 8-11-ний өдрүүдэд Хаан банк, Голомт банк, Худалдаа хөгжлийн банк болон жижиг дунд бизнес эрхлэгч аж ахуй нэгжүүдтэй уулзалт зохион байгуулсан юм. Энэ удаад Монгол улсын зах зээл, бизнесийн орчинг судлан, экспортыгхөгжүүлэх боломж гарцыг эрэлхийлж, судалгаа хийн ажиллалаа.

Өнөөгийн байдлаар Монгол улсын эдийн засаг нь эрдэс баялагийн нөөц дээр хэт төвлөрсөн, экспортын 80 хувийг уул уурхайн бүтээгдэхүүн эзэлж байгаа бөгөөд эдийн засгийг төрөлжүүлж, үндэсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдээ дэмжихэд, цаашилбал дотооддоо ажил эрхлэлтийг нэмэгдүүлэхэд экспортыг дэмжих төсөл хувь нэмэр оруулах юм. Манай компанийн эрхэлж буй Экспортын даатгалын хувьд гадаад руу бараа бүтээгдэхүүнээ экспортлоход учирч болзошгүй эрсдэл буюу худалдан авагчийн төлбөрийн чадвараа алдах, татан буугдах, хөрөнгө хураалгах, төлбөрөө хугацаандаа төлөхгүй байх, дампуурах гэх мэт шалтгаанаар эдийн засгийн хохирол амсахаас сэргийлэх юм.

2017-11-01

Монгол, БНКазУ-ын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг дэмжих зорилго бүхий “Монгол, Казахстаны бизнес уулзалт” өнөөдөр /2017.11.01/ боллоо.

МҮХАҮТ, “Казах Инвест” хамтран хоёр дахь жилдээ болж буй энэхүү арга хэмжээнд БНКазУ-ын эрчим хүч, хоол хүнс, газар тариалан болон машин механизм, тоног төхөөрөмж, эрчим хүч, барилга, эм, сав баглаа боодлын салбарт үйл ажиллагаа эрхэлдэг 15 аж ахуйн нэгж оролцож, бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ танилцуулсан юм.

Монгол Улс Казахстанаас ихэвчлэн газар тариалан, автомашин, тоног төхөөрөмж худалдан авч байгаа бөгөөд энэ онд хоёр улс 29 сая ам.долларын худалдаа хийжээ. Мөн тус улсын 34 компани Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд 18 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийсэн байна. Өнгөрсөн онд зохион байгуулсан анхдугаар бизнес уулзалтын үед нийт хоёр талын аж ахуйн нэгжүүд 12 сая ам.долларын худалдаа хийх гэрээнд гарын үсэг зурсан байна. Харин энэ жилийн уулзалт худалдааны боломжийг тэлэх, хамтарсан компани байгуулах чиглэлд түлхүү анхаарч байгаа аж. Цаашдаа Казахстаны экспортыг дэмжих байгууллага буюу “Казах Инвест”-тэй хамтран хоёр орны худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааг сайжруулах боломжийг бүрдүүлэхийн төлөө хичээнгүйлэн ажиллахаа МҮХАҮТ-ын дарга М.Оюунчимэг дурьдлаа.

Хоёр орны эдийн засгийн харилцааг нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй гол асуудал нь дэд бүтцийн хөгжил юм. Түүнчлэн Монгол, Казахстаны хооронд шууд нислэг үйлддэг болох шаардлагатай байгааг уулзалтад оролцогчид онцолж байв. Ингэснээр хоёр орны аялал жуулчлалын салбар хөгжих төдийгүй бизнес эрхлэгчид уулзах, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх боломж бүрдэнэ хэмээн БНКазУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд К.Кобландин уулзалтын үеэр хэллээ.

Бизнес эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүд ганцаарчилсан уулзалт хийж, хамтран ажиллах боломжийн талаар ярилцаж байсан бөгөөд манай компанийн зүгээс БНКазУ-ын “KazakhExport” экспортын даатгалын компанийн төлөөлөлтэй уулзаж, компанийн үйл ажиллагааны талаар мэдээлэл солилцон, экспортын даатгалын бүтээгдэхүүний талаар туршлага судлан, цаашид хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэхээр талууд санал нэгдсэн юм.

2017-10-07

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК нь Бернийн холбоонд 2017 оны 3 дугаар сарын 28-ны өдөр ажиглагч гишүүний статустай болж, түүнд дагалдах холбогдох эрхүүдийг олж аваад байгаа билээ. Энэ хүрээнд 2017 оны 10 дугаар сарын 01-05-ны өдрүүдэд Серби улсын Белград хотод болсон Бернийн холбооны гишүүн байгууллагуудын уулзалтанд манай компанийн Экспортын даатгалын газрын төлөөлөл оролцон, компани болон Дэлхийн банк, Засгийн газрын хамтран хэрэгжүүлж буй Экспортыг дэмжих төслийн талаар танилцуулга хийлээ.
Уг чуулга уулзалтын зорилго нь Бернийн холбооны 4 хороодоос гишүүдийн дунд бизнесийн чиг хандлага, гадаад худалдааны санхүүгийн хөгжил, хөрөнгө оруулалт, эдийн засаг, геополитикийн эрсдэлийн талаар асуудлыг хөндөж хэлэлцэхэд оршиж байв. Түүнчлэн холбоо нь чуулга уулзалтандаа олон улсын DFI холбоотой OUTREACH NETWORK-ийг урьж, дэд бүтцийн хөгжлийн төслүүд дээрх ажлууд болон олон улсын худалдааны санхүүжилт, хөрөнгө оруулалтын асуудлаар санал бодлоо солилцсон байна.

Бернийн холбоо нь Дэлхийн худалдааны байгууллагын статистикаас харахад нийт олон улсын бараа үйлчилгээний 11 хувь буюу 1,9 триллион ам.долларын төлбөрийн эрсдэлийн хамгаалалтыг банк, экспортлогч, хөрөнгө оруулагчдад санал болгодог бөгөөд дэлхийн 73 орны худалдааны даатгагч, засгийн газрын өмчит худалдааны даатгалын агентлаг, олон талт санхүүгийн институциудийн нэгдэл болсон томоохон холбоо юм.

2017-10-04

МУ-ын Засгийн газар, Дэлхийн банкны хамтын ажиллагаатайгаар хэрэгжүүлж буй Экспортыг дэмжих төслийн хүрээнд “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Экспортын даатгалын газрын холбогдох ажилтнууд Банк, Санхүүгийн Академи, БНЧУ-ын Олон улсын худалдааны тэнхимээс хамтран зохион байгуулсан “Төлбөр, төлбөрийн аюулгүй байдал, санхүүжилтийн арга хэрэгслүүд” сэдэвтэй Худалдааны санхүүжилтийн тухай 3 хоногийн сургалтанд амжилттай хамрагдлаа.

Санхүүгийн салбарын боловсон хүчнийг хөгжүүлэх зорилго бүхий уг сургалтыг 2017 оны 10 дугаар сарын 02-04-ны өдрүүдэд Банк Санхүүгийн Академи дээр зохион байгуулсан бөгөөд Ачилт хийхээс өмнө болон ачилт хийсний дараах гадаад худалдааны эрсдэл, баримт бичгийн зөрчлийг илрүүлэх, Экспортын даатгалын агентлаг, гадаад худалдаанд мөрдөн хэрэглэдэг ICC дүрэм, URDG 758, зээлийн захидал гэх мэт гадаад худалдаанд экспортлогч болон импортлогч талуудыг эрсдэлээс хамгаалах санхүүгийн арга хэрэгсэлтэй холбоотой олон ойлголтыг хамруулсан байна.

2017-09-26

Мал аж ахуйн салбарын өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл хангах ажлын хүрээнд “Хөдөө аж ахуйн салбарын 2017 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 2017 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 186 дугаар тогтоол, ХХААХҮ-ийн сайдын 01 албан даалгаврыг гарган орон нутагт хүргүүлснээр аймгууд өөрсдийн онцлогт тохируулан төлөвлөгөө, албан даалгавар гарган нийт сумдад хүргүүлэн хэрэгжүүлж байна. Засгийн газрын тогтоолоор зун, намрын отор зохион байгуулах, мал эмнэлгийн хорио цээрийн дэглэмийг чангатгах, өвс, тэжээл бэлтгэх зэрэг тулгамдсан асуудлуудад нь зориулж 700.0 сая төгрөгийн санхүүжилтийг Засгийн газрын нөөц сангаас олгуулсан. ХХААХҮ-н сайд 2017 оны 07 дугаар сарын 27-ны өдөр бүх аймгийн Засаг дарга, ХХААГ-ын дарга нартай цахим хурал зохион байгуулж аймгуудын зуншлагын байдлыг хэлэлцэж мал оторлолт, хадлан тэжээл бэлтгэл, малын эрүүл мэндийн урьчилан сэргийлэх арга хэмжээнд хамруулах, өвчний голомт бүхий газруудад вакцинжуулалт хийх, өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл ажлыг хангах талаар үүрэг даалгавар өгсөн.

Улсын онцгой комиссын гангийн зэрэглэл тогтоох ажлын хэсгийн дүгнэлтээр 15 аймгийн 94 сум гантай, 21 аймгийн 153 сум гандуу байна гэсэн дүгнэлт гарсан.

Энэ жил улсын хэмжээнд нийт 1629 багийн 164.0 мянган малчин өрхөд дотоодын хэрэгцээнд хэрэглэх болон экспортонд гаргах махаа тооцон 66.0 сая толгой мал өвөлжих, үүнээс 9.2 сая мал отроор өвөлжих урьдчилсан тооцоо гарч орон нутагт мал өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл ажлыг хангуулан ажиллаж байна.

2017 онд шаардагдах тэжээлийг тэжээлийн нэгжид шилжүүлснээр 700,6 мянган тэжээлийн нэгж бүхий өвс, сүрэл, ногоон тэжээл, үйлдвэрийн тэжээл, гар тэжээл, дарш, давс, хужир шүү хэрэгтэй байна.

Манай улс жилд 1.2-1.4 сая тонн өвс бэлтгэдэг байсан бол энэ жилийн хувьд 850.0 мянга орчим тонныг бэлтгэж 400-аад мянган тонн өвс дутагдах төлөвтэй байна. Дутагдаж буй өвсийг тэжээлд шилжсэн үр тариа, хаягдал буудай, ногоон тэжээл, рапсын шахдас болон гар тэжээлээр нөхөх боломжтой.

Энэ жил тэжээлийн ургамлаас 47.0 мянган тн ногоон тэжээл, улаан буудайнаас 14.7 мянган тн буудай тэжээлд, үтрэмийн цэвэрлэгээнээс 20.7 мянган тн буудай тэжээлд, шилжих төлөвтэй байна. Ингэснээр энэ жил 150.0 мянган тн хүчит тэжээл, 100.0 мянган тн гар тэжээл, 100.0 мянган тн эрдэст тэжээл бэлтгэгдэнэ.

Одоогийн байдлаар малчдын түвшинд 471.0 мянган тн өвс, 525 тн сүрэл, 1622.7 тн ногоон тэжээл, 5413.6 тн үйлдвэрийн тэжээл, 6374.0 тн гар тэжээл, 47.7 тн дарш, 13.2 мянган тн давс, хужир бэлтгэж өвс, тэжээлийн бэлтгэл 31.7 хувьтай байна. Баян-Өлгий, Увс, Ховд аймгууд 50.0-иас дээш хувьтай байна.

Засгийн газрын 186 дугаар тогтоолоор аймаг, сумын аюулгүйн нөөцөд 30.8 мянган тн өвс, 11.7 мянган тн тэжээл бэлтгэх үүрэг өгсөн. Одоогийн байдлаар 6836.4 тн өвс буюу 22.2 хувьтай, 1431.5 тн тэжээл буюу 12.2 хувьтай бэлтгэж байна.

2017 онд тэжээлийн нэгжид шилжүүлснээр 649.6 мянган тэжээлийн нэгж бүхий өвс, үр тариа, хаягдал буудай, хивэг, ногоон тэжээл, рапсын шахдас, гар тэжээл, эрдэст тэжээл үйлдвэрлэх боломжтой байна.

2017 онд бэлтгэх өвс, тэжээлийн балансаас үзэхэд 2017-2018 оны малын өвөлжилт, хаваржилтад 51.0 мянган тэжээлийн нэгж тэжээл буюу 50.0 гаруй мянган тн хүчит тэжээл эсвэл 110.0 мянган тн өвс дутагдалтай байна.

Харин гурилын дотоодын хэрэглээг хангах 200.0 мянган тн улаан буудайг импортолвол нэмж 50.0 мянга орчим хивэг болон багсармал тэжээл үйлдвэрлэгдэнэ. Мөн сүүлийн жилүүдэд дунджаар 15.0 мянга орчим тн хивэг импортлогдож байна. Өмнөх оны хуучин өвс Сүхбаатар, Дорнод аймгуудад байгааг судалж тооцоо гаргахаар ажиллаж байна. 

Хивэгний дотоодын хэрэглээ нь малын тооны өсөлт, цаг агаарын нөхцөл байдал, эрчимжсэн мал аж ахуйн өсөлтөөс шууд хамааралтай байна.

Хадлан бэлтгэлд зориулж ОХУ-аас техникийн зээлийн хүрээнд хаман боогч 40 ширхэг, бага оврын трактор, хадуур тармуур тус бүр 20 ширхэг орж ирснийг ТЭДС-аас 30 хувийн урьдчилгаа аван 5 жилийн хугацаатай лизингийн хэлбэрээр олголоо.

Ус цаг уур, орчны судалгаа, мэдээллийн хүрээлэнд 2017-2018 оны өвөл, хаврын бэлчээрийн даацыг баг бүрийн бэлчээрийн ургац, малын тоо, бэлчээрийн талбайн хэмжээ, бэлчээр ашиглах хугацаа зэрэг мэдээлэл дээр үндэслэн багийн нутгаар тооцоолсон дүнгээс харахад нийт нутгийн 25 хувь нь хүрэлцээтэй, 30 хувь нь 1-3 дахин хэтэрсэн, 10 хувь нь 3-5 дахин хэтэрсэн, 30 хувь олон дахин хэтэрсэн гаргав. Энэ нь өнгөрсөн жилтэй харьцуулахад 3 дахин муу дүнтэй байна.

Өөрөөр хэлбэл нутгийн 25 гаруй хувьд мал өвөлжилт, хаваржилт хэвийн байх боломжтой гэж үзэж болохоор байна. Харин нутгийн 75 хувь нь өөрийн сумын нутагт мал сүргээ онд оруулах бэлчээрийн хүрэлцээ муу байгаа нь отор нүүдэл хийх, нэмэгдэл тэжээл бэлтгэх, малын тоог бууруулах зэргээр мал өвөлжилт, хаваржилтын ажлыг зохицуулах шаардлагатайг харуулж байна.

Аймгийн дүнгээр авч үзвэл Увс, Баян-Өлгий, Ховд, Завхан, Говь-Алтай, Баянхонгор, Хөвсгөл, Булган, Архангай, Өвөрхангай, Дархан-Уул, Төвийн ихэнх, Хэнтий, Сүхбаатар, Өмнөговь, Дорноговь, Дундговь аймгуудын зарим сумдын нутгаар бэлчээрийн даац олон дахин хэтэрч гарсан тул мал өвөлжилт, хаваржилтын нөхцөл хүндрэхээр байна. Одоогийн байдлаар сум дундын болон аймаг дундын отрын бүс нутгууд, хилийн зурвас газар, байгалийн тусгай хамгаалалттай газарт отроор өвөлжих, хаваржих өрх, малын тоог тохирох ажил хэлэлцээрийн шатанд байна.

Аймаг бүр малчдын өвөлжилтийн бэлтгэл хангуулах албан даалгаврыг гарган, Гар тэжээл бэлтгэх уралдаан, төсвийн байгууллагуудын дунд гар тэжээл бэлтгэн нийлүүлэх уриалга гарган ажиллаж байна. ХХААХҮЯ-ны зүгээс НҮБ-ын ХХААБ-ын санхүүжилтээр Гар тэжээл бэлтгэх зөвлөмжийг 20000 ширхэгийг хэвлүүлэн говь, өндөр уулын бүсийн аймгуудад хүргүүллээ. Мөн Гар тэжээл бэлтгэх, Хашаа хороогоо дулаалах, ариутгах, Эрдэс тэжээл бэлтгэх дараахь санамж, уриалгыг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлээр гаргаж байна.

2017-09-15

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас хүн амын хүнсний хангамжийг сайжруулах, үндэсний үйлдвэрлэгчид, тариаланчдын шилдэг бараа бүтээгдэхүүн, шинэ ургацын дээжийг хэрэглэгч түмэнд хүргэх зорилгоор “Эрүүл хүнс-Эрүүл Монгол хүн” уриан дор “Намрын ногоон өдрүүд” нэгдсэн арга хэмжээг энэ сарын 19-25-ны өдрүүдэд Мишээл экспо төвд зохион байгуулах гэж байна.
Нэгдсэн арга хэмжээний хүрээнд хүнсний бүтээгдэхүүний “Эрүүл Монгол хүнс-2017” үзэсгэлэн худалдаа, шинэ ургацын “Алтан намар” өргөтгөсөн худалдааг зохион байгуулна. Мөн нийслэлд төмс, хүнсний ногоо, жимс, жимсгэний борлуулалтыг дэмжих зорилгоор дундын зуучлалгүйгээр шууд худалдан борлуулах нөхцөл боломжийг бүрдүүлэх юм.

“Намрын ногоон өдрүүд-2017” нэгдсэн арга хэмжээний үеэр:

• 9 дүгээр сарын 21-нд “Органик хөдөө аж ахуйг дэмжье”
• 9 дүгээр сарын 22-нд “Амтат балны ашиг тус”
• 9 дүгээр сарын 23-нд “Эх орны сүү- Эрүүл хүнс”
• 9 дүгээр сарын 24-нд “Ногоон хүнс-эрүүл амьдрал” өдөрлөгүүдийг тус тус зохион байгуулна

2017-09-14

ХХААХҮЯ, Азийн Хөгжлийн Банкны Институт хамтран “ЖДҮ-ийг дэлхийн үнэ цэнийн сүлжээ болгон нэгтгэх: Эрсдэл, сорилт ба боломжууд” сэдэвт олон улсын семинарыг өнөөдөр/2017.09.14/ зохион байгуулж байна. Семинарыг зохион байгуулснаар Азийн эдийн засгийн хөгжилд ЖДҮ-ийн салбарын Дэлхийн өртгийн сүлжээ болон бүсийн үйлдвэрлэлийн сүлжээний өнөөгийн чиг хандлага, ЖДҮ-ийн бодлого тулгамдаж буй асуудлын талаар (жишээлбэл, ур чадвар эзэмшүүлэх, технологийн дэвшил, шинэчлэл, чадавхийг бэхжүүлэх гэх мэт) асуудлыг хэлэлцүүлэх юм. 

Семинарт Монгол Улс, Бангладеш, БНХАУ, Энэтхэг, Казахстан, Малайз, Филиппин, Шри Ланка, Вьетнамын зэрэг 9 орны Засгийн газрын 24 дунд түвшний төрийн албан хаагчид, ЖДҮ-ийн салбарын хөгжил, худалдаа, бүс нутгийн эдийн засгийн интеграцид оролцож буй олон талт банк, академи, хувийн хэвшлийн төлөөлөгчид, олон улсын мэргэжилтнүүд оролцож байна.

Семинарын үйл ажиллагааг нээж ХХААХҮЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Л.Баяртулга үг хэллээ. Тэрээр “Тухайн улс орны хөгжлөөс хамаарч эдийн засагт ЖДҮ-ийн гүйцэтгэх үүрэг нь харилцан адилгүй байдаг. ЖДҮ-д хөгжингүй орны хувьд экспортлогчид, дунд болон өндөр орлоготой улс орнуудад аль ч хүрээнд үйл ажиллагааг явуулдаг, бага орлоготой буурай улс орнуудад голдуу албан бус эдийн засагт төвлөрч, дэлхийн үнэ цэнийн сүлжээнд ихэнхдээ гар ажиллагаа их шаарддаг, нэмүү өртөг багатай бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээр оролцдог. Харин өдгөө ЖДҮ-үүд дэлхийн өртгийн сүлжээнд тавигддаг шаардлагуудыг хангах, тэдгээрт нийцэж ажиллахын тулд удирдлагын болон ажиллах хүчний ур чадвараа дээшлүүлэх, технологийн дэвшил, инновацийг нэвтрүүлэх, зохистой үнийг тогтоох, бүтээгдэхүүний чанар, стандартыг сайжруулах шаардлагатай байна. ЖДҮ-үүдийг дэлхийн өртгийн сүлжээнд оруулж, өрсөлдөхүйц хэмжээнд аваачихын тулд шаардлагатай бизнесийн орчинг бүрдүүлэх, зах зээлд нэвтрэхэд хялбар аргыг олох, хүмүүсийн боловсрол, ур чадварыг дээшлүүлэх, судалгаа, хөгжүүлэлт, брэндийг бий болгох, гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг дэмжих зэрэг бодлогууд хэрэгтэй байна” гэдгийг онцлон тэмдэглэв.
Сургалт хоёр өдөр үргэлжилнэ.

2017-08-09

Улсын онцгой комисс өнөөдөр /2017.08.03/ өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын талаар хуралдлаа. Энэхүү хуралдааны эхэнд Хүнс хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн сайд П.Сэргэлэн зуншлаг, ургацын байдал, отор нүүдэл, өвөлжилтийн бэлтгэл ажил, цаг үеийн асуудлаар мэдээлэлэл хийв.

Хүнс хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн сайд П.Сэргэлэн “Манай орны нийт нутгаар зуншлага оройтож байгаатай холбогдуулан “Хөдөө аж ахуйн салбарын 2017 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 2017 оны 06 дугаар сарын 28-ны өдрийн 186 дугаар тогтоол гарган аймаг, нийслэлийн ХХААГ-т хүргүүлж биелэлтийг ханган ажиллаж байна. 2017 оны 07 дугаар сарын 27-ны өдөр бүх аймгийн Засаг дарга, ХХААГ-ын дарга нарыг оролцуулсан цахим хурал зохион байгуулж мал оторлолт, хадлан тэжээл бэлтгэл, мал сүргийг эрүүл мэндийн урьчилан сэргийлэх арга хэмжээнд хамруулах, өвчний голомт бүхий газруудад вакцинжуулалт хийх, ургацын урьдчилсан балансыг 8 дугаар сарын 18-ны дотор гаргах, өвөлжилт, хаваржилтийн бэлтгэл ажлыг сайтар хангах талаар үүрэг даалгавар өглөө. Ус цаг уур, орчны судалгаа, мэдээллийн хүрээлэн 7 дугаар сарын 20-ны байдлаар Ховд, Говь-Алтай, Архангай, Өвөрхангай, Булган, Төв, Баян-Өлгий, Увс, Завхан, Хөвсгөл, Баянхонгор, Өмнөговь, Дорноговь, Хэнтий, Сүхбаатар, Дорнодын зарим нутгаар буюу нийт 150 орчим сумдын нутгаар гантай, Увс, Завхан, Хөвсгөл, Баянхонгор, Булган, Хэнтийн зарим нутгаар буюу нийт 50 гаруй суманд гандуу байна гэсэн гангийн үнэлгээ хийгээд байна. Үүнтэй холбогдуулан манай яам бүх аймгийн ХХААГазраас зуншлагын байдал, ургацын төлөв байдал, мал өвөлжилтийн бэлтгэл ажлын урьдчилсан дүн мэдээг авч нэгтгэн дүгнэлт хийж төлөвлөгөө боловсруулан ажиллаж байна.

Аймгуудаас авсан мэдээгээр нийт нутгийн 23 хувь нь зуншлага хэвийн, 43 хувь нь гандуу, 34 хувь нь гантай байна. Энэ жил улсын хэмжээнд нийт 1629 багийн 177,5 мянган малчин өрх бэлтгэлд нийлүүлэх мал махаа тооцон 66,0 сая толгой мал өвөлжих урьдчилсан тооцоо гарч орон нутагт мал өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл ажлыг хангуулан ажиллаж байна. Өөр аймгийн нутагт өвөлжих магадлалтай 2921 өрхийн 1,1 сая, бусад сумдын нутагт өвөлжих магадлалтай 9225 өрхийн 3,6 сая, сум дундын отрын бүс нутагт 490 өрхийн 369 мянган, аймаг дундын отрын бүс нутагт 1151 өрхийн 843.0 мянга, хилийн зурвас газарт 3104 өрхийн 1.2 сая, улсын тусгай хамгаалалттай бүс нутагт 4502 өрхийн 2.1 сая, нийт 21393 өрхийн 9.2 сая мал отроор өвөлжүүлж, хаваржуулна гэсэн тооцоог аймгууд хийсэн байна.

2017 оны хавар 517.4 мянган га-д тариалалт хийснээс үр тариа 391.6 мянган га-д, үүнээс улаанбуудай 367.2 мянган га-д, төмс 14.6 мянган га-д, хүнсний ногоо 7.2 мянган га-д, тосны ургамал 75.9 мянган га-д, тэжээлийн ургамал 25.7 мянган га-д, эмийн ургамал 1.9 мянган га-д, жимс, жимсгэнэ 287.1 га-д тус тус тариалсан. Тариалалтын чанарыг соёололтоор хүлээн авах ажлыг 6 дугаар сарын 15-20-ны хооронд зохион байгуулж 13 аймгийн 84 сумын 1198 аж ахуйн нэгж, иргэдийн 366.9 мянган га улаанбуудайн талбайг хамруулснаар нийт тариалсан талбайн 75.5 % нь соёололтоор онц, сайн үнэлгээтэй байсан боловч буудайн өсөлт хөгжилтийн чийгэнд хамгийн эмзэг үе буюу бутлалтаас гол хатгалтын шатанд / 6 дугаар сарын 2,3 дугаар арав хоног, 7 дугаар сарын эхний 10 хоногт/ тариалангийн ихэнх бүс нутгийг хамарч хур тундас багатай, зарим бүс нутгуудад огт хур тундасгүй, 3-4 удаагийн 6-10 орчим хоног үргэлжилсэн нарны хэт их халалт явагдсан нь ургацын байдалд сөргөөр нөлөөллөө. Энэхүү байгалийн гамшигт үзэгдэл нь нэг аймгийн, нэг сумын нутагт харилцан адилгүй явагдаж, улмаар хур тундас нь зурваслан аадар хэлбэрээр орж байсан бол нарны хэт халалт нь бүс нутгийн ялгаваргүйгээр бүхэлдээ өндөр буюу 32-41 хэм хүрч халсан. Нарны хэт их халалт, хур тундасны дутагдлын улмаас бүх бүс нутгуудад тариалагдсан таримлын өсөлт хөгжилт саарч удааширснаар үр тариа, улаанбуудайн бутлалт байхгүй, намхан давжаа, жижиг товчин түрүү гарч улмаар нэгжээс хураан авах ургацын хэмжээ эрс буурах магадлалтай байна.

Төмс, хүнсний ногоо, тэжээлийн таримлын ургац ч мөн ганд өртөж хураан авах ургацын хэмжээ төлөвлөснөөс 20 орчим хувиар буурахаар байна.Энэхүү төлөвөөр Сэлэнгэ, Булган аймгийн хойд талын бүс нутаг, Дархан-Уул, Орхон, Увс, Хөвсгөл, Архангай аймгийн зарим сумдын ургацын байдал харьцангуй дээр буюу нэгжээс 9.0-12.0 цн ургац авахаар байгаа бол Төв аймагт 30.5 мянган га, Сэлэнгэ аймагт 18.7 мянган га, Булган аймагт 8.5 мянган га, Дорнод аймагт 6.7 мянган га, Хэнтий аймагт 4.8 мянган га, Өвөрхангай аймагт 3.9 мянган га, нийтдээ 74.6 мянган га улаанбуудайн талбайгаас ургац авах боломжгүй буюу тэжээлд шилжүүлэн хураах магадлалтай байна.Түүнчлэн гангийн улмаас бэлчээрийн ургамал хатаж гандсанаар царцаа, оготоно болон бусад хортон шавьж тариалангийн талбайд нүүдлэн орж таримлын ургацад сөргөөр нөлөөлж байгаа бөгөөд эрсдлийг бууруулах зорилгоор ургамал хамгааллын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байна.

Цаашдаа 8 дугаар сард тариалангийн бүс нутгаар хур тундас хэвийн, нарны хэт халалтын эрчим буурах магадлалтай байгаа тул ургац хураалтын бэлтгэлийг хангах ажлын хүрээнд дараах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

• Ургацын урьдчилсан балансыг 8 дугаар сарын 18-ны дотор таримлын төрөл тус бүрээр нарийвчлан гаргах, хураах арга технологийг боловсруулах,
• Ургац хураалтын бэлтгэлийг эртнээс хангах, намхан тачир, алаг цоог болцтой тариаг хаягдалгүй хураахад зориулсан техник тоног төхөөрөмжийг тоноглож бэлтгэх,
• Ургац хураалтад ажиллах хүн хүчний тооцоог гаргаж захиалгаа өгөх, техник, тоног төхөөрөмж, зоорь, агуулах, үтрэмийн засвар үйлчилгээг шуурхайлж бэлэн байдлыг хангах,
• Тариалан эрхлэгч аж ахуйн нэгж, иргэн бүр дотоодын ургацаасаа боловсруулж бэлтгэсэн уриншиндаа хүрэлцэхүйц хэмжээний үрийн буудайн нөөц бүрдүүлэх,
• ОХУ-ын Хөгжлийн банкны зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх “Газар тариалангийн техникийн шинэчлэл” төслийн хэрэгжилтийг эрчимжүүлж ургац хураалт эхлэхээс өмнө нийлүүлэх ажлыг шуурхай зохион байгуулах,

 Засгийн газрын 186 дугаар тогтоолоор Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн өвс, тэжээлийн аюулгүйн нөөцөд 30,8 мян тн өвс, 11.7 мян тн тэжээл бэлтгэх үүрэг даалгавар өгсөн. Энэ жилийн хадлан бэлтгэлд 7101 дугуйт трактор, 5806 бага оврын тракторууд дагалдах хэрэгслийн хамт, 621 хаман боогч, 1000 морин хадуур, 5000 гар болон хөдөлгөөнт хадуур, тармуур ажиллахад бэлэн болсон. Малчдын түвшинд 1.2 сая тн өвс, 36.0 мянган тн сүрэл, 23.0 мянган тн ногоон тэжээл, 48.9 мянган тн үйлдвэрийн тэжээл, 71.0 мянган тн гар тэжээл, 9.0 мянган тн дарш, 141.9 мянган тн давс, хужир бэлтгэнэ.

2017 оны төсвийн нэмэлт тодотголоор бэлчээрийн усан хангамжийг сайжруулах шинээр худаг гаргах ажилд хөрөнгө оруулалт батлан нийт 17 аймаг тус бүрт 2-оос 12 хүртэлх нийт 96 инженерийн хийцтэй худаг гаргах ажлыг зохион байгуулж ажилд нь орууллаа. Бэлчээрт нийт 45,3 мянган худаг уст цэг байгаагаас 40,1 мянган нь ашиглахад бэлэн байгаа бөгөөд мал аж ахуй эрхэлж байгаа өрхүүдийн 92,1 хувь усаар хангагдсан байна. Үлдсэн усаар хангагдаагүй өрхийг усжуулахын тулд 2017 онд 295 худаг уст цэгийг шинээр барьж байгуулах, 340 энгийн уурхайн болон гар худгуудыг засварлах боломжтой. Мөн энэ онд бэлчээрт шинээр гаргах боломжтой худаг уст цэгүүдийг улсын төсвийн хөрөнгө болон гадаадын төсөл хөтөлбөр, орон нутаг өөрийн хөрөнгө, малчдын санаачилгаар гаргаж байна.

Энэ онд бодын 355, богийн 575 хашааг шинээр барьж, улсын хэмжээнд бодын 68313 хашаа, богийн 135332 хашаа байгаа нь хашааны хангамж 98 хувьтай байна.

Бэлчээрийн ургамал хамгаалах арга хэмжээний хүрээнд царцаатай тэмцэх ажлыг 3 аймагт 89.8 мянган га талбайд, үлийн цагаан оготнотой микробиологийн аргаар тэмцэх ажлыг 2 аймгийн 100.0 мянган га бэлчээрийн талбайд зохион байгуулж байна.

Ус цаг уур, орчны судалгаа, мэдээллийн хүрээлэн 2018 оны өвөл хаврын бэлчээрийн даацын судалгааг 08 дугаар сарын 20-нд гаргана. Иймд манай яам 8-р сарын 10-наас эрдэм шинжилгээний байгууллага, мэргэжилтнүүдийг орон нутагт томилож бэлчээрийн болон хадлангийн ургацыг тогтоох, мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх, ургац хураалт, хадлан тэжээл бэлтгэлийг эрчимжүүлэхээр төлөвлөж байна. Ургац хураалт, мал өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл хангах талаар ХХААХҮ-ийн сайдын албан даалгаварыг гаргаад байна. Мөн хөдөө аж ахуйн салбарын 2017-2018 оны өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл ажлыг зохион байгуулах төлөвлөгөө боловсруулан холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэн хэрэгжилтийг зохион байгуулж байна. ХХААХҮ-ийн Яамны Төрийн нарийн бичгийн даргаар ахлуулсан шуурхай штаб ажиллаж байна” гэж мэдээлэв.

Эх сурвалж: ХХААХҮЯам

2017-07-29

Хүнс хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас 2017 оны хаврын тариалалтыг 5-р сарын 03-наас эхлүүлж, нийтдээ 517,4 мянган га-д тариалалт хийгээд байна. Үүнээс үр тариа 391,6 мянган га-д, улаан буудай 366,9 мянган га-д, төмс 14,6 мянган га-д, хүнсний ногоо 7,2 мянган га-д, тосны ургамал 75,9 мянган га-д, тэжээлийн ургамал 25,7 мянган га-д, эмийн ургамал 1,9 мянган га-д, жимс жимсгэнэ 287,1 га-д тус тус тариалсан байна.

Тариаланчдад учрах санхүүгийн дарамтыг багасгах, тариалалтын технологийг хугацаанд нь чанартай зохион байгуулах зорилгоор Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаар дамжуулан дутагдах үрийн буудайг 40 хувь, шатахууныг 50 хувь, бордоо ургамал хамгааллын бодисыг 30 хувийн урьдчилгаатайгаар тус тус 1300 гаруй аж ахуй нэгж иргэнд зээл олгосон байна. Нийт 16.2 тэрбум төгрөгийн үр, шатахуун, ургамал хамгааллын бодис бордоог гэрээ хийж тариаланчдад олгожээ. 

Мөн Хүнс хөдөө аж ахуй хөнгөн үйлдвэрийн сайд П.Сэргэлэн мэргэжлийн баг бэлчээрийн төлөв байдлын судалгааг хийж эргэж танилцуулахыг /2017.07.26/ үүрэг болголоо. Эрүүл бүсээс мал мах бэлтгэж, экспортлох ажлыг дэмжиж ажиллах чиглэлийг Хүнсний үйлдвэрийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газарт үүрэг болгосон байна. Өнөөдөр /2017.07.27/ 21 аймгийн Засаг дарга нар, Хүнс хөдөө аж ахуйн газрын дарга нартай видео хурал хийж, энэ хурлаар зуншлага, өвөлжилтийн бэлтгэл, отор нүүдэл, цаг үеийн мэдээллийг сонсож, тодорхой арга хэмжээг авч үүрэг чиглэл өгөх юм. 

2017-07-06

Улаан буудайн тариалалт эхэлсэнтэй холбогдуулан “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн холбогдох ажилтангууд 2017 оны 07 дугаар сарын 02- 06-ны өдрүүдэд Дархан-Уул аймгийн Дархан хот, Хонгор сум, Төв аймгийн Жаргалант сумдад томилолтоор ажиллаад ирлээ.

Томилолтын зорилго нь 2017 оны улаан буудайн даатгалын борлуулалтыг дэмжих, бүтээгдэхүүний талаар мэдээлэл өгөх, үр тариалсан талбайг даатгахаар улаан буудайн элит үр тариалах тусгай зөвшөөрөл бүхий зарим аж ахуйн нэгжүүдтэй уулзалт хийж, үр тариалсан талбай дээр ажиллаж, үрийн соёололт, бутлалтын байдалтай танилцаж, га талбайд тарьсан үрд хэмжилт хийж, улаан буудайн даатгалын гэрээ байгуулсан аж ахуйн нэгжүүдийн даатгалын гэрээний баталгааны маягт өгч танилцуулан гарын үсэг зуруулах, даатгалын хураамжийн тооцооллыг танилцуулахад оршиж байв.

Даатгуулагчид бусад талбай нэмэлтээр даатгуулах сонирхолтой байгаагаа илэрхийлээд холбогдох журмын дагуу хамтран ажиллаж байна.
Хяналт шалгалтын үед үр тариалсан талбайн байдлыг тодорхойлж, соёололт технологийн дагуу явагдаж байгаа эсэхийг тодорхойллоо. Мөн ургамлын нягтаршлыг хэмжихдээ талбайн дотор тодорхой хэсгийг санамсаргүй байдлаар сонгон авч хэмжиж байсан юм.

/Соёололт тоолсон цэгүүдийн нэг/

/Буудай тариалсан талбайн ерөнхий байдал/

/Буудайн үр суусан гүний хэмжээ/

2017-06-28

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн холбогдох ажилтнууд улаан буудайн даатгалын борлуулалтыг дэмжих, бүтээгдэхүүний талаар мэдээлэл өгөх, үр тариалсан талбайг даатгах зорилгоор 2017 оны 06 дугаар сарын 16-аас 26-ны өдрүүдэд Орхон аймгийн Эрдэнэт хот, Дархан-Уул аймгийн Дархан хот, Хонгор сум, Сэлэнгэ аймгийн Ерөө, Зүүнбүрэн, Цагааннуур, Хушаат, Орхонтуул, Булган аймгийн Хутаг-Өндөр, Төв аймгийн Жаргалант, Угтаал, Эрдэнэсант зэрэг сумдад томилолтоор ажиллалаа.

Ажлын хүрээнд улаан буудайн элит үр тариалах тусгай зөвшөөрөл бүхий 11 аж ахуйн нэгжтэй уулзалт хийж, үр тариалсан талбай дээр ажиллан, үрийн соёололт, бутлалтын байдалтай танилцаж, га талбай дахь тарьсан үрд хэмжилт хийж, улаан буудайн даатгалын гэрээ байгуулан хамтарч ажиллахаар болов.

Үрийн талбайд тарьсан улаан буудайн ихэнх нь “Дархан 34, 144” сортынх байв.

Томилолтын үеэр тариалангийн талбайн ургацыг даатгах эсэх талаар эцсийн шийдвэр гаргахын тулд улаан буудайн талбайд эхний хяналт, шалгалтыг соёололт жигдэрсний дараа буудайн соёололт, бутлалтын хөгжлийн үе шатанд 2017 оны 06 дугаар сарын 17-ны өдөр хийж гүйцэтгэв. Хяналт шалгалтын үед үр тариалсан талбайн байдлыг тодорхойлж, соёололт технологийн дагуу явагдаж байгаа эсэхийг тодорхойллоо. Мөн ургамлын нягтаршлыг хэмжихдээ талбайн дотор тодорхой хэсгийг санамсаргүй байдлаар сонгон авч хэмжсэн болно.

Үр үржүүлэх улаан буудайг нутагшсан сортын элит үрээр технологийн дагуу тариалсан, нэг метр квадрат газарт 200-иас дээш ургамалтай талбайг даатгана гэсэн шалгуур үзүүлэлтийг аж ахуй нэгжүүд хангаж байв.

2017-06-18

Хүнс, хөдөө аж ахуйн яам, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаас хамтран Дархан-Уул аймгийн Дархан хотод “Ургамал Газар Тариалангийн Хүрээлэн”-д 2017 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдөр эрх бүхий газар тариалан эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдэд зохион байгуулсан “Монгол улсын үр тариа, улаанбуудай, тэжээлийн ургамлын нутагшсан элит болон сортын үр үржүүлэх тусгай зөвшөөрөл олгох” арга хэмжээнд Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал ХК-ийн холбогдох ажилтнууд оролцлоо. Энэ үеэр Андеррайтингийн газрын дарга Т.Оюунбат улаан буудайн даатгалын талаар танилцуулга хийж, даатгуулагчдын сонирхсон асуултанд хариулж санал солилцсон юм. Мөн тус арга хэмжээний үеэр ажилтнууд компанийн тухай болон тариалангийн даатгалын брошур, тайлан сэтгүүл, сонин зэрэг тараах материалуудыг даатгуулагчдад тарааж, үйл ажиллагааны талаар танилцуулж, даатгалын гэрээ байгуулах эхний шатыг амжилттай биелүүллээ.

2017-06-08

Сангийн яам, Төрийн банк, Гаалийн ерөнхий газар, Татварын ерөнхий газраас Сүхбаатарын талбай дээр 2017 оны 6 дугаар сарын 07-08-ны өдрүүдэд зохион байгуулсан “Нээлттэй хаалганы өдөрлөг”-т “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн холбогдох ажилтнууд оролцлоо.

Энэхүү “Нээлттэй хаалганы өдөрлөг”-ийн үеэр Монголын төсөв, сангийн бодлого, татвар, гаалийн үйл ажиллагааг эрхэлдэг гол байгууллагууд иргэдэд хэрэгцээтэй мэдээ, мэдээлэл олгон, зарим нэг үйлчилгээг үзүүлж, олны хөл хөдөлгөөн дүүрэн байсан юм.

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн хувьд компанийн үндсэн даатгалын бүтээгдэхүүн болох “Малын индексжүүлсэн даатгал”, “Улаан буудайн даатгал” болон Монгол улсын Засгийн газар, “Дэлхийн банк”-ны Олон улсын хөгжлийн ассосиацийн хамтын ажиллагаатайгаар зохион байгуулагдаж буй “Экспортыг дэмжих төсөл”-д давхар даатгалын компанийн хувьд худалдааны даатгалын тал дээр ажиллаж байгаа бөгөөд холбогдох мэдээ мэдээллийг иргэдэд өгч, брошур, сонин, танилцуулга гэх мэт материалыг сонирхсон хүмүүст тарааж байв.

2017-05-31

Монгол улсын Засгийн газар, Дэлхийн банкны Олон улсын хөгжлийн Ассосиацийн дэмжлэгтэйгээр хэрэгжиж буй “Экспортыг дэмжих төсөл”-ийн нэгэн бүрэлдэхүүн хэсэг “Экспортын даатгалын бүтээгдэхүүн боловсруулах” ажлын хүрээнд “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Экспортын даатгалын газар зорилтот ажлуудыг хийж эхлээд байгаа билээ.
Өнөөгийн байдлаар Монгол улсын эдийн засаг нь эрдэс баялагийн нөөц дээр хэт төвлөрсөн, экспортын 80 хувийг уул уурхайн бүтээгдэхүүн эзэлж байгаа бөгөөд эдийн засгийг төрөлжүүлж, үндэсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдээ дэмжихэд, цаашилбал дотооддоо ажил эрхлэлтийг нэмэгдүүлэхэд экспортыг дэмжих төсөл хувь нэмэр оруулна. Манай компанийн эрхэлж буй Экспортын даатгалын хувьд гадаад руу бараа бүтээгдэхүүнээ экспортлоход учирч болзошгүй эрсдэл буюу худалдан авагчийн төлбөрийн чадвараа алдах, татан буугдах, хөрөнгө хураалгах, төлбөрөө хугацаандаа төлөхгүй байх, дампуурах гэх мэт шалтгаанаар эдийн засгийн хохирол амсахаас сэргийлэх юм.

Уг ажлын хүрээнд экспортын даатгалын зах зээлийг судалж, хэрэглэгчдэд тохирсон шаардлагатай бүтээгдэхүүн зах зээлд нийлүүлэх зорилгоор Нидерланд улсын тэтгэвэртээ гарсан ахмад, туршлагатай ажилтнуудыг хөгжиж буй улс орнуудад өөрсдийн салбарт нь зохих хугацаанд илгээж, мэдлэг, туршлагаасаа хуваалцахад зуучлах үүрэгтэй байгууллага болох тус улсын Засгийн газрын PUM-ын шугамаар даатгалын салбарт 35 жил ажиллаж (Худалдааны даатгалын Атрадиус корпорацид толдорхой хугацаанд ажилласан) байсан Jaap Schuitemaker хэмээх эрхэмийг урьж, туршлага судлав.

Энэ үеэр Монгол улсад жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхэлж буй уул уурхайн бус буюу хүнс, ноос ноолуур, жимс жимсгэнэ, сүү цагаан идээ, мах, мод модон эдлэл, гоо сайхан, арьс ширний салбарт ажиллаж буй аж ахуй нэгжүүдийн төлөөллүүдтэй уулзалт зохион байгууллаа.

Уулзалтыг Улаанбаатар хот, Дархан, Сэлэнгэ, Хөвсгөл аймгуудын аж ахуй нэгжүүдтэй 2017 оны 5 сарын 21-31 өдрүүдэд хийсэн ба компани, түүний экспортын тухай, экспорт хийхэд тулгамдаж буй хүндрэл бэрхшээл гэх мэт шаардлагатай зүйлсийн талаар лавлаж, мэдээ мэдээлэл авлаа.
Ажлын төгсгөлд ноён Jaap Schuitemaker уулзалтын тухай товч тайлан болон дүгнэлт хийж, холбогдох ажилтнуудад шаардлагатай сургалт зохион байгуулсан болно.

2017-05-27

ХХААХҮЯ-наас 2017 оны тавдугаар сарын 26, 27-нд Төрийн ордонд зохион байгуулсан Малчдын улсын зөвлөгөөнд “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийг төлөөлж компанийн гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайван “Малын индексжүүлсэн даатгал” сэдвээр илтгэл тавьлаа. Зөвлөгөөнд 800 гаруй малчин, фермерүүдийн төлөөлөл оролцсон юм.

Зөвлөгөөнөөр:

• Төрөөс малчдын талаар баримтлах бодлого,
• Монгол мал үндэсний хөтөлбөр,
• Малын эрүүл мэндийн үндэсний хөтөлбөр,
• Эрчимжсэн мал аж ахуйн үндэсний хөтөлбөр,
• Мал, амьтны эрүүл мэнд тухай,
• Малын генетик нөөцийн тухай хуулийн төсөл,
• Өвөлжилт хаваржилтын нөхцөл байдал,
• Мал төллөлтийн явц, төл бойжилт,
• 2017 оны хадлан тэжээл бэлтгэл ажлын талаар малчдын санаа бодлыг сонсож, санал солилцсон юм.

Мөн “Мал аж ахуйн салбарын өнөөгийн байдал цаашдын зорилт”, “Малчин өрхийн төлөв байдал цаашид анхаарах асуудал”, “Малын чанар, үржлийн ажлыг сайжруулах боломж” зэрэг сэдвүүдээр холбогдох байгууллагуудын төлөөлөл илтгэл тавьсан байна.

2017-05-12

Монгол Улсын Шадар сайдын ивээл дор “Монгол Улсын гамшгийн эрсдэлийн удирдлагын тогтолцооны шинэчлэл” сэдэвт бодлогын хэлэлцүүлэг 2017 оны 5 дугаар сарын 09-ний өдөр Төрийн ордонд зохион байгуулагдлаа. Монгол Улс дэлхий нийтэд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр баримталж буй чиг хандлага, Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагаас гаргасан Тогтвортой хөгжлийн зорилт-2030, “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Сендайн хүрээ” зэрэг хөтөлбөрт нийцүүлэн олон талын оролцоотойгоор “Гамшгаас хамгаалах тухай хууль”-аа шинэчлэн баталсан.

Ингэснээр манай улс “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр 2015-2030 онд хэрэгжүүлэх Сендайн үйл ажиллагааны хүрээ баримт бичиг батлагдсаны дараа гамшгаас хамгаалах эрх зүйн орчноо шинэчилсэн анхны орнуудын нэг болоод байгаа юм. Цаашид Монгол Улсын гамшгаас хамгаалах тогтолцоог шинэчлэх хүрээнд гамшгийн эрсдэлийг эрт тодорхойлох, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах үндэсний болон орон нутгийн зөвлөлийг байгуулах, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах санхүүжилтийн механизмыг шинэчлэн сайжруулах, гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаанд иргэний нийгэм, нутгийн иргэд, сайн дурын оролцоог хангах, хүмүүнлэгийн үйл ажиллагааны удирдлага зохицуулалтыг боловсронгуй болгох зэрэг бодлогын олон чиглэлээр тогтолцооны шинэчлэл хийгдэх юм.

Хэлэлцүүлгийн үеэр “Гамшгаас хамгаалах тухай хууль”-ийн шинэчилсэн найруулга, уг хуулийн хүрээнд хэрэгжүүлэх гамшгийн эрсдэлийг бууруулах тогтолцоонд хийгдэх шинэчлэлийн асуудлыг хөндсөн үндсэн илтгэлүүдийг тавилаа.

Хэлэлцүүлгийг нээж Монгол Улсын Шадар сайд У.Хүрэлсүх “Монгол Улсын Гамшгийн эрсдэлийн удирдлагын тогтолцооны шинэчлэл” сэдвээр, ОБЕГ-ын дарга, бригадын генерал Т.Бадрал “Монгол Улсын Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын танилцуулга” сэдвээр илтгэл тавилаа. Мөн НҮБ-ын Монгол дахь Суурин зохицуулагч хатагтай Беати Транкманн “Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд, цаг уурын өөрчлөлттэй дасан зохицох болон Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Сендайн үйл ажиллагааны зорилтуудын хэрэгжилтийн уялдаа холбоог хангах олон улсын чиг хандлага” сэдвээр, БОАЖ-ын сайд Д.Оюунхорол “Монгол Улсын цаг уурын өөрчлөлтийн дасан зохицох үндэсний хөтөлбөр”, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын дэд сайд С.Мөнгөнчимэг “Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудын хэрэгжилтийн Монгол Улсын явц”, МУЗН-ийн ерөнхий нарийн бичгийн дарга Н.Болормаа “Төр-Улаан загалмайн хамтын ажиллагаа: хүмүүнлэгийн тусламжийн зохицуулалт” сэдвээр тус тус илтгэл тавилаа.

Монгол Улсын Шадар сайд У.Хүрэлсүх тавьсан илтгэлдээ, “НҮБ-аас баримталж буй бодлогын зорилтуудыг Монгол Улс төрийн бодлого, хөтөлбөрт тусган эрх зүйн орчинг шинэчлэх ажлыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Засгийн газар, Шадар сайдаас санаачлан Улсын Их Хуралд өргөн барьж “Гамшгаас хамгаалах тухай хууль”-ийн шинэчилсэн найруулгыг 2017 оны 2 дугаар сард баталж, Гамшгийн эрсдэлийн удирдлагын тогтолцооны шинэчлэлийг орчин үеийн нөхцөл байдалтай уялдуулан хийх эхлэлийг тавьсан” гэж онцлон тэмдэглэсэн юм.

Түүнчлэн Байгаль орчны сайд Д.Оюунхорол өөрийн илтгэлдээ “Дасан зохицоход уур амьсгалын өөрчлөлтөд эрсдэл багатай эдийн засгийг дэмжих, түүнд шаардагдах ажиллах хүчнийг бэлтгэх, ганд тэсвэртэй үр тариа гаргах мэтээр шинэ технологи, инновацийг хөгжүүлэх, ус, эрчим хүч зэрэг нөөцийг бүх шатанд арвилан хэмнэх, гамшгийн эрсдлийг бууруулах зэргээр салбар бүрийн оролцоо, тухайн асуудлын талаарх нэгдмэл ойлголттой байх нь маш чухал юм. Тогтвортой хөгжил, ногоон хөгжлийн зорилтын хүрээнд хийгдэж байгаа байгальд ээлтэй хөгжлийн төлөвлөлт, арвилан хэмнэлт, технологийн шинэчлэл, гамшгийн эрсдлийг бууруулах зэрэг дасан зохицох чиглэлийн үйл ажиллагаанд олон салбар, ялангуяа гамшгаас сэргийлэх төрийн төв байгууллагын үүрэг оролцоо ихээхэн чухал байна. Гамшгийн эрсдлийг бууруулах, урьдчилан сэргийлэх бодлогын хүрээнд Ус цаг уурын салбарыг 2030 он хүртэл хөгжүүлэх үндэсний хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулж энэ хүрээнд Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт цаг уурын радарын улсын сүлжээг бий болгох зорилтыг тавин ажиллаж байна” гэж дурьдлаа.

Хэлэлцүүлэгт оролцогчдын зүгээс гамшгийн даатгалыг хэрхэн хэрэгжүүлэх, шинэ хуулинд тусгасан байгаа эсэхийг тодруулахад, одоогоор Гамшгийн даатгалын тухай хуулийн төслийг боловсруулан холбогдох газруудаас санал авахаар хүргүүлээд байгаа талаар ОБЕГ-ын дарга Т.Бадрал хариулж, гамшгийн эрсдэлийг даатгалаар хамгаалах нь олон улсын жишиг юм гэж дурдаж байсан. Ус цаг уур, орчны судалгаа, мэдээллийн хүрээлэнгийн захирал Г.Сарантуяа гамшгийн эрсдэлийг бууруулах удирдлагын тогтолцоонд “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” компанийн үүрэг оролцоог чухал гэдгийг онцолж байсан юм.

2017-04-17

2017 онд улсын хэмжээгээр 381.6 мянган га-д үр тариа, үүнээс 362.1 мянган га-д улаанбуудай тариалалт хийж, 498.5 мянган тонн үр тариа, үүнээс 477.6 мянган тоныг хураан авах зорилтыг дэвшүүлэн 14 аймгийн 1360 гаруй аж ахуйн нэгж, иргэн тариалахаар тариаланчид бэлтгэлээ хангаж байна.

Хаврын тариалалтад нийтдээ 54.3 мянган тонн буудайн үр шаардагдахаас аж ахуйн нэгжүүд 2016 оны ургацаас 39.8 мянган тонныг нөөцөлж, Тариалан эрхлэлтийг дэмжих санд 4.6 мянган тонн, Онцгой байдлын ерөнхий газрын Улсын үрийн нөөцийн салбарт 5.8 мянган тонн, нийтдээ 50.2 мянган тонн үрийн нөөц бүрдүүлээ.

Тариалалтад зүтгэх хүчний трактор 2980, үр тарианы үрлүүр 2017, хөрс боловсруулах техник 5787 ажиллах бөгөөд техникийн засвар, үйлчилгээний ажил амжилттай эхлээд байгаа юм.

БНХАУ-ын Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлийн 24.5 сая ам.долларын хөрөнгөөр хөдөө аж ахуйн техник, усалгааны тоног төхөөрөмжийг худалдан авах ажлыг зохион байгуулж байна.

2017-04-17

Тариаланчдын улсын зөвлөгөөн 2017 оны 4 дүгээр сарын 14-ны өдөр Шангрила зочид буудлын хурлын танхимд боллоо.

Тус зөвлөгөөнийг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамнаас зохион байгуулж, 21 аймаг, нийслэлийн 500 гаруй тариаланч оролцож, 2017 оны зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, технологийн талаар санал солилцсон юм.

Зөвлөгөөнд “Ургамал, газар тариалангийн эрдэм шинжилгээний хүрээлэн”-ийн эрдэмтэд технологи, үр сортын сонголт, хөрс боловсруулалт, таримлын сэлгээний талаарх зөвлөмжийг өглөө. Мөн “Цаг уур эрдэм шинжилгээний хүрээлэн”-ээс 2017 оны зуны цаг агаарын мэдээ болох дулаан, хур тунадас, салхины мэдээллийг тариалангийн бүс нутгаар урьдчилсан байдлаар танилцуулав.

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайван “Тариалангийн даатгалын хэрэгжилт, цаашдын чиг хандлага, Тариалангийн даатгалын тухай хуулийн төсөл”-ийн талаар танилцуулж, тариалан эрхлэгчдээс хуулийн төсөлд санал авч, хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан юм.

2017-04-10

"Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал" ХК-аас "Төрийн өмчийн менежмент, нийгмийн хариуцлага -2017 өдөрлөгт оролцлоо. Энэхүү өдөрлөг нь Тэнгэр Плаза -д 2017 оны 4 сарын 7, 8-д болсон бөгөөд төрийн өмчийн байгууллагууд болон жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн зарим нэг төлөөлөл оролцож, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ олон нийтэд танилцуулсан юм. 

2017-04-05

2017-03-29

Мал төллөлт үргэлжилж байна. Тодруулбал гуравдугаар сарын 27-ны байдлаар улсын хэмжээнд мал төллөлт 7.3 хувьтай буюу 1.8 сая хээлтэгч төллөжээ. Энэ нь өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад 968.0 мянгаар нэмэгдсэн гэсэн үг юм. Мөн 1.7 сая төл буюу гарсан төлийн 93.0 хувь нь бойжиж байна.
Эх сурвалж: ХХААХҮЯам

2017-03-25

Засгийн газар, Дэлхийн банктай хамтран “Экспортыг дэмжих төсөл”-ийг хэрэгжүүлж эхлүүллээ. Энэхүү төсөл нь Монгол Улсын экспортын нэр төрлийг өргөжүүлэх, эдийн засгийг солонгоруулахад чиглэж буй. Ингэхдээ уул уурхайн бус салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа Жижиг дунд үйлдвэр /ЖДҮ/ эрхлэгчдийн экспортыг дэмжих, бүтээгдэхүүнийх нь өрсөлдөх чадварыг сайжруулахад чиглэсэн олон ажил хийгдэнэ. Экспортыг дэмжих төсөл нь 18 сарын хугацаатай хэрэгжих бөгөөд 20 сая ам.долларын буцалтгүй санхүүгийн дэмжлэгээр энэхүү төслийг хэрэгжүүлж байгаа юм байна. Экспортыг дэмжих төсөл нь гурван үндсэн чиглэлтэй хэрэгжинэ. Нэгд, ЖДҮ эрхлэгчдийг сургалтад хамруулан, зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд суурилсан бүтээгдэхүүн гаргаж байгаа эсэхийг тодорхойлох, цаашлаад бүтээгдэхүүнээ дэлхийн зах зээлд хэрхэн гаргах талаар үе шаттай сургалтууд зохион байгуулахаар төлөвлөжээ. Хоёрт, ЖДҮ эрхлэгчдийн экспортод гаргаж байгаа бүтээгдэхүүний өрсөлдөх чадварыг сайжруулах чиглэлд ажиллана. Гуравт, худалдан авагч болон худалдагч талын аль алиных нь сонирхолд нийцсэн бүтээгдэхүүн гаргахад ЖДҮ эрхлэгчдийг санхүүгийн хувьд дэмжин ажиллах юм байна. Хамгийн гол нь ЖДҮ эрхлэгчдийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн нь зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд суурилсан, дээр нь уян хатан, экспортын хэтийн төвлөгөөгөө гаргасан байх шаардлагыг үйлдвэрлэгчдэд тавьж байгаа юм байна.

-Дэлхийн Банкны Монгол дахь Суурин төлөөлөгч ноён Жэймс Андерсон: “Нийт экспортод уул уурхайн бүтээгдэхүүн давамгайлсан Монгол орны хувьд, экспортыг төрөлжүүлэх нь эдийн засгийн бүтээмж, шинэ санаачилга, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх чухал ач холбогдолтой юм. Энэхүү төсөл нь амьжиргааг дэмжиж, эдийн засгийн хүртээмжтэй өсөлтийг бий болгох чиглэлээр Дэлхийн Банкнаас хэрэгжүүлж буй бусад хүчин чармайлтуудтай ч мөн нийцэж байна”гэлээ.

-Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн: “Төслийн хүрээнд, уул уурхайн бус бүтээгдэхүүний экспортын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй одоо байгаа болон шинээр бий болох жижиг дунд үйлдвэрүүд нь экспортын зээлийн даатгалд илүү хялбар, өргөн хүрээнд хамрагдах боломжтой болох төдийгүй практик мэдлэг болон бүтээгдэхүүний чанар, өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийг авна. Хөдөө аж ахуйн давхар даатгалын хувьцаат компани, даатгалын хувийн компаниуд болон санхүүгийн бусад байгууллагууд мөн Монголын ЖДҮ эрхлэгчдэд зориулсан экспортыг чиглэлээрх санхүүгийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг үзүүлэхэд суралцана” гэв.

Удахгүй ЖДҮ эрхлэгчдийн экспортыг дэмжих цахим сайт нээгдэх бөгөөд түүгээр дамжуулан төсөлд хамрагдах үйлдвэр эрхлэгчдийг бүртгэх юм байна. Мөн ЖДҮ эрхлэгчид бэлэн төсөл байгаа бол түүнийгээ Сангийн яаманд өгч болох юм байна

Эх сурвалж: http://www.itoim.mn

2017-03-23

Монгол Улсын Засгийн газар, Дэлхийн банктай хамтран хэрэгжүүлэх “ЭКСПОРТЫГ ДЭМЖИХ ТӨСӨЛ”-ийн нээлтийн арга хэмжээг Сангийн яам, Дэлхийн банктай хамтран 2017 оны 3 дугаар сарын 24-ны өдрийн 15:00 цагаас “Шангрила” зочид буудлын хүндэтгэлийн танхимд зохион байгуулах гэж байна.

Уг арга хэмжээнд Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн, Дэлхийн банкны Суурин төлөөлөгч Жэймс Андерсон, мөн төрийн, олон улсын, олон нийтийн байгууллагын төлөөлөгчид оролцоно.

Засгийн газрын Олон улсын хөгжлийн ассоциацитай байгуулсан Санхүүжилтийн хэлэлцээрийн дагуу Монгол улс 20,0 сая ам.долларын хөнгөлөлттэй зээлийг уул уурхайн бус салбарын ЖДҮ эрхлэгчдийн экспортыг дэмжиж, экспортын шинэ санхүүгийн бүтээгдэхүүн хөгжүүлэх, экспортын даатгалыг хэрэгжүүлэх болон экспортын өрсөлдөөнийг дэмжих санхүүгийн дэмжлэг олгох юм.

Төсөл нь үндсэн 2 бүрэлдэхүүн хэсэгтэй ба төслийн 1 дүгээр бүрэлдэхүүн хэсгийн хүрээнд экспортын шинэ санхүүгийн бүтээгдэхүүн хөгжүүлж уул уурхайн бус салбарын ЖДҮ эрхлэгчдийг экспортын даатгалын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээр хангах зорилготой харин экспортын өрсөлдөөнийг сайжруулах 2 дугаар бүрэлдэхүүн нь гадаад худалдааны чиглэлээр сургалт, судалгаа хийх болон өрсөлдөөнийг дэмжих санхүүгийн дэмжлэг олгох юм.

ЖДҮ эрхлэгчид тодорхой шалгуур хангасан байхын сацуу “Экспортын хөгжлийн төлөвлөгөө” боловсруулах, мэдлэг олгох сургалтад хамрагдах, ноу-хау суралцах, туршлага судалснаар экспортын шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, шинэ зах зээлд нэвтрэх боломжийг өргөжүүлнэ. Жижиг, дунд үйлдвэр эрхлэгчдээс ирүүлсэн Санхүүгийн дэмжлэгийн хүсэлтийг үнэлэх Үнэлгээний хороог төр, хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллагын төлөөлөл оролцуулан байгуулна.

2017-03-14

Мал төллөлт болоод өвөлжилт, хаваржилтийн нөхцөл байдлын талаар /2017.03.10/ ХХААХҮЯ-ны МААБХЗГ-ын дарга Л.Чой-Иш мэдээлэл хийлээ. Улсын хэмжээнд нийт 26.2 сая эх мал тоологдсон. Тодруулбал, ингэ 122.6 мянга, гүү 1.1 сая, үнээ 2.7 сая, эм хонь 12.4 сая, эм ямаа 10.9 сая байна. Мал төллөлт эхэлж одоогийн байдлаар нийт хээлтэгчийн 1.0 хувь буюу 257.9 мянган хээлтэгч төллөж 256.5 мянган төл буюу гарсан төлийн 98.4 хувь нь бойжиж байна.

Мөн одоогийн байдлаар нийт нутгийн 50 гаруй хувь буюу нутгийн хойд хагаст болон Алтайн цаад сумдад 10-53 см зузаан, нягтарч хатуурсан цастай нийт 13 аймгийн 54 сум зудын, 16 аймгийн 74 сум зудархуу байдалтай байна. Гуравдугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан мэдээгээр цаашид цас ихтэй нутгуудаар цас нэмж орох, үе үе хүчтэй цасан болон шороон шуурга шуур ах төлөвтэй байгаа тул мал төллөлт, малын хариулга маллагаанд тааламжгүй байхыг анхаарч, цаг агаарын дунд болон богино хугацааны мэдээг тухай бүр авч ашиглаж байхыг малчид ард иргэдэд зөвлөж байна.

2017-03-07

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Бизнес хөгжил, төслийн газрын дарга Б.Батбаяр, Андеррайтингийн газрын дарга Т.Оюунбат нар Швейцарийн Холбооны улсын Цюрих хотод байрлах Целсиус Про цаг агаарын даатгалын зуучлагч компани болон СКОР, Катар Ре олон улсын давхар даатгалын компаниуд, ХБНГУ-д байрлах Ханновер Ре олон улсын давхар даатгалын компанид 2017 оны 02 дугаар сарын 21-ны өдрөөс 03 дугаар сарын 01-ний өдрүүдэд албан томилолтоор ажиллалаа.
Томилолтын үеэр дээрх компаниудын удирдлагуудтай уулзаж, зорилтот талбарууд дээр хамтын ажиллагаагаа хөгжүүлэн, туршлага судалж, газар тариалангийн даатгалын бүтээгдэхүүний бүтцийг хэлэлцсэн юм.

2017-02-27

2017-02-13

Малын индексжүүлсэн даатгалын 2017 оны борлуулалт 2 дугаар сарын 01-нээс даатгалын зуучлагч банкууд буюу ХААН БАНК, Төрийн банкны салбаруудаар хийгдэж эхэллээ.

Борлуулалт эхэлснээс хойш малчид маань даатгалдаа идэвхтэй хамрагдаж байгаа бөгөөд 03 дугаар сарын 01-ний өдрөөс “Ард даатгал” ХХК, “Бодь даатгал” ХХК, “МИГ даатгал” ХХК, “Монгол даатгал” ХХК, “Монре даатгал” ХХК, “Номин даатгал” ХХК-ийн төлөөлөгчид, “Практикал даатгал” ХХК, “Тэнгэр даатгал” ХХК, “Хаан даатгал” ХХК -ийн төлөөлөгчид малчдад даатгалын борлуулалт хийж эхлэх юм.

Даатгалын борлуулалт 2017 оны 6 дугаар сарын 30-ны өдөр хүртэл үргэлжлэх бөгөөд энэ хугацаанд малчид мал сүргээ амжиж даатгуулан эрсдэлээс өөрсдийн эрдэнэт сүргээ хамгаалах боломжтой.

Малын индексжүүлсэн даатгалын зорилго нь Монгол улсын эдийн засгийн нэгэн хөдөлгөгч хүч, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч малчин түмнийг зуд турхан, хаврын хавсарга гэх мэт байгалийн аливаа үзэгдэл, чоно малын хулгай зэргээс болж мал сүргээ алдан, эдийн засгийн хохирол амсахаас хамгаалах, амьжиргааг нь дэмжих зорилготой юм. Та малын даатгалын тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг авахыг хүсвэл дараах холбоосоор орно уу.
Холбоос

2017-02-13

“Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн ээлжит хурал 2017 оны 01-р сарын 27-ны өдөр боллоо. Энэхүү хурлаар Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дэргэдэх хороодыг байгуулж, холбогдох гишүүдийг томилон, компанийн Алдагдлаас хамгаалах сангийн хөрөнгийг нэмэгдүүлэхийг зөвшөөрч, 2017 оны бизнес төлөвлөгөөг батлахын зэрэгцээ Малын индексжүүлсэн даатгалын гэрээний загварыг баталлаа.

Мөн хуралдаанаар “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Энхтайван компанийн цаашид хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа үйл ажиллагааны талаар Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүдэд танилцуулав.

2017-02-07

Санхүүгийн зохицуулах хороо, Сангийн яам болон Монголын даатгагчдын холбоо хамтран “Даатгалын салбарын эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох, даатгалын зах зээлийг хөгжүүлэх” сэдэвт хоёр өдрийн нээлттэй хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа.

Хэлэлцүүлэгт Монголын даатгагчдын холбоо, Албан журмын даатгагчдын холбоо, Монголын даатгалын зуучлагчдын холбоо, Монголын хохирол үнэлэгчдийн холбоо болон “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн төлөөлөл оролцож, Даатгалын тухай, Жолоочийн даатгалын тухай, Даатгалын мэргэжлийн оролцогчийн тухай хуульд оруулах шаардлагатай нэмэлт, өөрчлөлтийн талаар холбогдох саналуудыг хэлэлцэж, зөвлөмж гаргалаа.

Хэлэлцүүлгээс гарсан зөвлөмжийг Монгол Улсын Ерөнхий сайдын 2016 оны 76 дугаар захирамжаар батлагдсан банк, санхүү, даатгалын салбарын эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох, холбогдох бодлогын баримт бичгийн төсөл боловсруулах, зах зээлийг хөгжүүлэх санал дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий aжлын хэсэгт хүргүүлэхээр болов.

2017-01-16

Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн харъяа байгууллагуудынхаа ажил байдлын явцтай танилцах төлөвлөгөөт ажлынхаа хүрээнд 01 дүгээр сарын 16-ны өдөр “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн үйл ажиллагаатай танилцаж, удирдлагуудтай уулзалт хийлээ.

Уулзалтын үеэр “Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал” ХК-ийн удирдлагууд өнгөрсөн хугацаанд хэрэгжүүлсэн ажлууд, сүүлийн үеийн ажлын үйл явц, ирээдүйн төлөвлөгөөгөө сайд, түүний ажлын багийн гишүүдэд танилцуулж, цаашдын стратеги чиглэлийн талаар санал солилцсон юм.

Уулзалтын төгсгөлд сайдын зүгээс компанийн удирдлагуудад хандаж компанийн зорилт, төлөвлөгөө, хийгдэх ажлуудыг нийгэмд шаардлагатай, зөв зүйтэй хэмээн дэмжиж буйгаа мэдэгдээд, холбогдох ажлуудаа улам эрчимжүүлж, МИД, газар тариалангийн даатгал болон бусад даатгал, давхар даатгалын бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээр даатгалын компаниуд, иргэдийг бүрэн хангаж ажиллахыг зөвлөмж болгож, амжилт хүссэн юм.

2016-09-10